استخوان هاي تزئيني ترسناک

در دنيا کليساهاي عجيبي وجود دارند که در و ديوارشان به جاي گل و شمع با استخوان بدن مرده ها پوشيده شده است
کليساي سدلک، کليساي سانتا ماريا، کليساي کاپلا داس اوساس و کليساي دومونت، با اينکه در نقاط مختلفي از قاره اروپا پراکنده هستند اما در يک مورد عجيب با هم مشترک هستند؛ در و ديوار اين کليساهاي عجيب پر است از استخوان مرده هايي که سال ها پيش از دنيا رفته اند و از استخوان آنها براي تزئين در و ديوار اين کليساها استفاده شده است. جمجمه هاي کوچک و بزرگ، استخوان هاي دست و پا و بقيه استخوان هاي ريز و درشت بدن، اولين چيزهايي هستند که در اين کليساها به چشم مي خورند؛ استخوان هايي که حالا به يک لوستر بزرگ، يک تابلوي تزئيني و يک ستون بلند تبديل شده اند.
کليساي سدلک مشهورترين نمونه کليساهاي جمجمه اي است؛ يک نيايشگاه کوچک مسيحي که در گورستان کليساي قديسان در دهکده سدلک، در حومه شهر کوتناهورا در جمهوري چک قرار دارد. افرادي که به نماي بيروني اين کليسا نگاه کنند هيچ چيز عجيب و غيرمعمولي اي به چشمشان نمي خورد اما وقتي از در کليسا عبور مي کنند و پا به فضاي داخل آن مي گذارند حتماً شگفت زده مي شوند؛ چرا که تزئينات داخل اين کليسا از 40 هزار استخوان کوچک و 70 هزار استخوان کامل انسان تشکيل شده است.
گورستان سدلک از آرامگاه هاي محبوب اروپاي مرکزي در دوران گذشته بود. در اواسط قرن 14 طاعون در سدلک شايع شد و کمي بعد در اوايل قرن پانزدهم، جنگي هم در آن به وقوع پيوست. به اين ترتيب، طاعون و جنگ باعث مرگ هزاران نفر در اين منطقه شدند. طبق اسناد به دست آمده فقط در سال 1318 طاعون باعث مرگ 30 هزار نفر در اين منطقه شد. بنابراين مسؤولان کليسا براي دفن اين اجساد مجبور شدند فضاي گورستان قديمي شان را گسترش بدهند. تقريباً در سال 1400 ميلادي راهبان يک کليساي گوتيکسي( يکي از سبک ها و دوره هاي تاريخي معماري) در اين قبرستان کليساي کوچکي ساختند و تصميم گرفتند از استخوان مرده ها در اين مکان استفاده کنند. بنابراين استخوان انسان هايي که در سال هاي گذشته در اين قبرستان دفن شده بودند از خاک بيرون آورده شد تا در نيايشگاه سدلک قرار بگيرد.در بين سال هاي 1703 تا 1710 جان سانتيني ايچل يکي از معمارهاي معروف آن دوران، تصميم به بازسازي اين کليساي کوچک گرفت. بعد از آن در سال 1870 نجار مشهوري به نام فردريک رينت از طرف خانواده سلطنتي براي مرتب کردن و تزئين اين استخوان ها که بسيار به هم ريخته شده بودند استخدام شد. در حقيقت آرايش کنوني اين استخوان ها حاصل کار اين نجار ماهر است. فردريک اين استخوان ها را به شيوه بسيار زيبايي در کنار هم چيد و از در کنار هم قرار دادن آنها اشيايي مثل شمعدان، ناقوس، محراب و ... ساخت. او براي ساختن هرکدام از اين وسايل حداقل از استخوان هاي يک جسد استفاده کرده بود. اما يکي از شاهکارهاي عجيب فردريک چلچراغ بزرگي است که با حلقه هايي از استخوان جمجمه، کتف، ران و ستون فقرات ساخته و از سقف کليسا آويزان شده است. دور تا دور کليسا اسکلت هايي ايستاده اند که با گل هاي پنج پر تزئين شده اند و در دست آنها يک جام کوچک قرار دارد. جام بزرگي هم در کنار محراب قرار گرفته که از استخوان ساخته شده است. زنجيره اي از استخوان هاي ريز هم که از کناره هاي ديوار و از ميان گنبدها آويزان است. اين نجار ماهر با استفاده از استخوان ها نقش هاي زيبايي روي ديوارها ايجاد کرد و نقاشي هاي زيبايي از روز قيامت کشيد؛ نام و امضاي او بعد از گذشت سال ها هنوز هم زير تمام اين آثار به چشم مي خورد.

کليساي کاپلا داس اوساس
 

کليساي کاپلا داس اوساس در شهر ايوراي پرتغال هم يکي از مشهورترين کليساهاي تزئين شده با استخوان است که قدمت آن به قرن شانزدهم برمي گردد. اين کليسا توسط فرانسيسکو مانک ساخته شده است. روي ديوارهاي اين کليسا هم جملاتي مثل «من اينجا را ترک گفته ام اما نمرده ام، به روشنايي رفته ام، روزي که از دنيا رفتم شيرين تر از روزي بود که به دنيا آمدم و ...» ديده مي شود. اسکلت هاي به کار رفته در تزئين اين ديوارها متعلق به مرده هاي مختلفي است؛ يعني از استخوان هاي جسد يک نفر در يک جا استفاده نشده. اما براي نگهداري استخوان هاي بچه ها و نوجوانان قسمت جداگانه اي در نظر گرفته شده و حتي استخوان هاي افرادي که به طور خانوادگي از دنيا رفته اند در کنار هم چيده شده اند. مساحت اين کليسا 180 متر مربع است و روي هر ديوار سه پنجره و دور آن هم هشت ستون قرار دارد که در يک نگاه اجمالي مي توان فهميد که تمام اين ستون ها از استخوان انسان ها ساخته شده است. در تزئينات کليسا از استخوان هاي 5000 نفر استفاده شده؛ اجسادي که در ديوارها گذاشته شده، اجساد کساني است که يا گناهکار بوده يا از طاعون و وبا مرده اند. فرانسيسکو مي خواست با ساختن اين مکان عاقبت انسان ها را به نمايش بگذارد تا گناهکاران از آن عبرت بگيرند.

منبع: همشهري سرنخ، شماره 55