آيا لواشک خاصيت دارد ؟

مقدمه
 

لواشک از جمله فرآورده هايي است که مورد علاقه همه افراد به ويژه کودکان مي باشد. با توجه به ماده اوليه لواشک که شامل انواع ميوه ها است بنابراين تا حدي فوايد ميوه را دارا بوده و به مصرف ساير تنقلات ( مثل چيپس و پفک ) ارجح مي باشد.
با مصرف لواشک هاي بسته بندي شده که با مجوزهاي بهداشتي توليد مي شوند، نگراني آلودگي آنها نيز برطرف مي گردد. اين مقاله به اختصار ويژگي ها و خواص غذايي لواشک را بيان مي کند.

تعاريف
 

لواشک :
فرآورده اي است که از يک، دو و يا چند ميوه ( که بهتر است ميوه تازه باشد ) پس از فرآيند ويژه، معمولاً به صورت ورقه تهيه، بسته بندي و عرضه مي شود.
انواع لواشک شامل لواشک تک ميوه اي، دو ميوه اي و چند ميوه اي مي باشد.
مواد افزودني :
به موادي گفته مي شود که براي دگرگوني يا پايداري رنگ، بهبود مزه يا بو و بهبود بافت کيفي فرآورده و همچنين براي جلوگيري از دگرگوني هاي شيميايي و يا فساد بيولوژيکي به فرآورده افزوده مي گردد.

روش تهيه :
 

لواشک در واقع نوعي عصاره تغليظ شده ميوها است که متخصصان به آن اکستراکت مي گويند و با خشک کردن به دست مي آيد. خشک کردن از ساده ترين و متداول ترين روش هاي نگهداري مواد غذايي است که در کشورهاي مختلف به شکل هاي گوناگون از روش هاي سنتي تا الگوي صنعتي انجام مي شود. از آنجايي که در تهيه لواشک خانگي بايد آن را در فضاي آزاد و در معرض نور خورشيد قرار داد، بايد به بهداشتي بودن محيطي که لواشک در آن قرار مي گيرد نيز اطمينان داشت ( با قرار دادن يک توري نازک روي آن مي توان آن را از گزند حشرات و گرد و خاک محافظت نمود ). امروزه با توجه به توسعه صنايع غذايي روش هاي تهيه لواشک هم تحول يافته و نمونه هاي جديد اين فرآورده با نظارت و رعايت اصول بهداشتي توليد مي شود.

خواص غذايي لواشک
 

غير از نمک که براي جلوگيري از فاسد شدن انواع لواشک صنعتي افزوده مي گردد و از معايب اين ماده غذايي محسوب مي شود، ولي ريزمغذي هاي مفيد و برخي ويتامين ها به ميزان خوبي در لواشک وجود دارند. لواشک داراي ويتامين هاي A و B و مواد معدني ( مخصوصا پتاسيم و کلسيم ) مي باشد که به دليل کالري پايين آن، به عنوان يک ميان وعده مناسب مي باشد و مصرف آن چاقي را به دنبال ندارد. خواص لواشک را بايد با توجه به ميوه اوليه آن شناخت. مثلا لواشک آلو براي درمان يبوست مفيد است و لواشک سيب اثر عکس دارد. يا لواشک زغال اخته نيز با توجه به مواد ضد ميکروبي خود مي تواند در پيشگيري از عفونت هاي ادراري در خانم ها مفيد واقع شود. در ادامه برخي از اثرات گزارش شده براي بعضي از لواشک ها بيان مي شود:

لواشک ليمو :
 

داراي خواص اسيدي ضد عفوني کننده قوي است که براي دفع سنگ کليه، آلرژي و لاغري موثر مي باشد. همچنين به واسطه ترکيبات آنتي اکسيدان، خاصيت ضد سرطاني دارد.

لواشک انار :
 

در کنترل اوره و کلسترول و دفع سموم و تعديل مايعات بدن بسيار مفيد است.

لواشک آلو :
 

ضد باکتري و ويروس، ايجاد کننده تحريکات در روده و موثر در تنظيم کار دستگاه گوارش. اين لواشک براي افرادي که ناراحتي معده و کم خوني دارند مفيد است و براي سنين مختلف توصيه مي شود.

لواشک زغال اخته :
 

در کاهش خطر بروز عفونت هاي مجاري ادراي و رفع بي خوابي موثر است.

ترکيبات :
 

در جدول زير ترکيبات 2 نوع لواشک ( در 100 گرم ) گزارش شده است:

نوع ترکیبات	لواشک لیمو	لواشک زرشک
فروکتوز (گرم)	2/16	24
فیبر خام (گرم)	5/2	193/0
سدیم ( میلی گرم)	6/2	----
آهن ( میلی گرم)	3/43	45/13
انرژی ( کیلو کالری)	8/352	54/233

ويژگي ها:
 

ويژگي هاي فيزيکي :
 

- لواشک بايد بدون آفت زنده ( مانند شش پايان ، کنه ها و کپک ها ) باشد .
- ضخامت ورقه لواشک نبايد از يک ميليمتر کمتر و از 5 ميليمتر بيشتر باشد و حتي الامکان يکنواخت باشد.
- لواشک بايد به رنگ طبيعي ميوه هاي به کار رفته در تهيه آن و يا کمي تيره تر باشد.
- لواشک بايد داراي بو و مزه طبيعي ميوه به کار رفته در تهيه آن بوده و بو و مزه بيگانه مانند ترشيدگي، سوختگي يا کپک زدگي نداشته باشد.
- مواد خارجي ديدني ( تکه هاي پوست، هسته، دانه و دم ميوه، برگ، خاک و شن، کاه و ...) در لواشک نبايد وجود داشته باشد.

ويژگي هاي شيميايي :
 

حداکثر رطوبت لواشک 15 درصد، حداکثر خاکستر کل 4/5 درصد ( براي لواشک زردآلو تا 5 درصد و براي لواشک آلو تا 7 درصد )، حداکثر خاکستر نامحلول در اسيد 0/1درصد ، حداکثر اسيديته کل لواشک برحسب اسيد سيتريک 7 درصد ( براي ميوه هاي ترش مانند زرشک، غوره، انار، آلو و زغال اخته تا 10 درصد ) و ميزان PH بايد بين 4/5 - 2/5 باشد.
باقيمانده دود گوگرد ( انيدريد سولفورو ) در لواشک تهيه شده از ميوه هاي خشک که در فرآيند آنها از دود گوگرد بهره گيري شده ( مانند زردآلو ) نبايد از 200 بخش در ميليون (ppm) بيشتر باشد.

مواد افزودني :
 

به جز مواد زير هيچ ماده ديگري نبايد به لواشک افزوده شود:
- نمک خوراکي ( نمک طعام ) حداکثر 2 درصد ( اگر در ترکيب لواشک بيش از 70 درصد غوره، زرشک، انار و يا آلو به کار رفته باشد، افزودن نمک تا 3 درصد بلامانع است ).
- مواد شيرين کننده مانند ساکاروز و گلوگز.
- اسيدهاي ميوه اي مانند اسيد سيتريک، اسيد ماليک و اسيد تارتاريک .
- بوافزاهاي طبيعي با منشاء گياهي.
يادآوري : افزودن هر گونه مواد طعم دهنده و نگهدارنده به لواشک غير مجاز مي باشد.

ويژگي هاي ميکروبيولوژي :
 

ويژگي هاي ميکروبيولوژي لواشک به شرح زير مي باشد:

نوع میکروارگانیسم	حد مجاز در گرم
شمارش باکتری های هوازی مزوفیل	200
شمارش کپک	100
شمارش مخمر	100

نکته :
 

بهداشتي بودن لواشک يک موضوع بسيار با اهميت است که قبل از مصرف لواشک بايد به بهداشتي بودن (اطمينان از دارا بودن مجوزهاي بهداشتي ) و خواص غذايي آن توجه داشت.

شرايط بسته بندي:
 

- بسته بندي لواشک بايد به گونه اي باشد که فرآورده را در برابر رطوبت، آفت ها و عوامل فاسد حفظ نمايد .
- لوازمي که براي بسته بندي لواشک استفاده مي شود بايد سالم، نو، خشک و بدون بوي ناخوشايند باشد.
- تکه هاي بريده شده لواشک بايد متناسب با وزن آنها در ظروف مناسب و مجاز در صنايع غذايي ( مانند سلوفان، پلي اتيلن ويژه مواد خوراکي ) بسته بندي گردد.
بهتر است هر ورقه لواشک در يک بسته کوچک بسته بندي شود.

موارد نشانه گذاري :
 

بر روي ظروف يا پوشش هاي بسته بندي، بايد موارد زير به طور واضح درج گردند:
- نام و نوع کالا.
- نام و نشاني سازنده.
- شماره پروانه ساخت وزارت بهداشت .
- عبارت « ساخت ايران » .
- وزن خالص به گرم يا کيلوگرم .
- تاريخ توليد و پايان مصرف .
- شماره سري ساخت .
- مواد به کار رفته به ترتيب مقدار .
منبع: دنياي تغذيه 97