افتادگي رحم؛دردسر بعد از زايمان

اصطلاح افتادگي رحم و مثانه در بين خانم ها در واقع همان پرولاپس اعضاي لگني است؛ يعني برآمدگي يا بيرون زدگي اعضاي لگن و واژينال همراه آنها به داخل واژن و يا به بيرون از واژن. بيرون زدگي اعضاي لگن در زنان مسن يک بيماري شايع و پرهزينه است. برآورد شده است که در30سال آينده ، متناسب با افزايش جمعيت زنان بالاي 50سال، نياز به درمان اين بيماري 45درصد افزايش خواهد يافت. در آمريکا،11درصد زنان تا 80 سالگي به علت بيرون زدگي اعضاي لگن يا بي اختياري ادراري تحت عمل جراحي قرار مي گيرند و حدود يک سوم اين اعمال، شامل جراحي هاي تکراري هستند. براساس آمارها، نوع قدامي(جلويي) بيرون زدگي اعضاي لگن(افتادگي مثانه) در34/4درصد بيماران، نوع خلفي(عقبي) در88/6درصد بيماران و بيرون زدگي خود رحم، در14/3درصد بيماران وجود داشته است.

عوامل خطريا ريسک فاکتورها:
 

يکي از عوامل خطر مهم در زمينه بيرون زدگي، زايمان طبيعي(واژينال)است. در زناني که حداقل يک بار زايمان طبيعي داشته اند، در مقايسه با زناني که زايمان نداشته اند، احتمال بيرون زدگي اعضاي لگن، دوبرابر است. با اين وجود عوامل ديگر هم دخيل هستند. بين 20تا59سالگي، احتمال بيرون زدگي به ازاي افزايش، هر دهه زندگي دوبرابر مي شود؛ يعني سن يک عامل خطر مهم به شمار مي آيد. عوامل خطر ديگر عبارتند از: سابقه درآوردن رحم، چاقي، سابقه جراحي هاي انجام شده براي درمان بيرون زدگي و نژاد

دلايل بيماري :
 

بيرون زدگي اعضاي لگن، در اثر ضعيف شدن ساختمان هاي پشتيبان ناحيه، به علت پارگي ها و يا اختلال عملکرد عصبي-عضلاني و يا هر دو

تعريف:
 

انواع شايع تر اختلالات پشتيباني لگن، شامل رکتوسل و سيستوسل، انتروسل و پرولايس رحم مي باشد.

رکتوسل:

به معني برآمده شدن ناحيه انتهايي روده بزرگ به داخل مجراي واژن است
سيستوسل به معني بيرون زدن مثانه از ميان ديواره جلويي واژن مي باشد

انتروسل:

بيرون زدگي صفاق و روده کوچک به داخل واژن را گويند
پرولايس رحم: در اثر بيرون زدگي روبه پايين دهانه رحم و خود رحم به طرف مدخل ورودي واژن ايجاد مي شود . پروسيدنشيا، شامل بيرون زدگي رحم و واژن و بيرون زدن کامل سقف واژن است و احتمال دارد بعد از جراحي در آوردن رحم هم رخ بدهد. برمعکوس شدن کل واژن دلالت دارد.

ارزيابي :
 

اگر چه تقريباً در 50درصد زنان بالاي 50سال درجاتي از بيرون زدگي اعضاي لگن وجود دارد، فقط کمتر از 20درصد آنان در صدد درمان برمي آيند. اين مسأله دلايل متعددي دارد که مي توان به نبود علائم ، خجالت کشيدن و يا تصورات نادرست در مورد روش هاي درماني موجود اشاره کرد . اگر چه اين بيماري، اختلال خطرناکي نيست، مي تواند محدوديت هاي چشمگيري در فعاليت هاي اجتماعي و فيزيکي ايجاد کند. برسلامت رواني فرد تأثيربگذارد و کيفيت کلي زندگي را تحت تأثير قرار دهد.

علائم :
 

بيرون زدگي اعضاي لگن در اغلب موارد با علائم اختلال در دفع ادرار، از جمله بي اختياري ادرار، علائم انسدادي رفع ادرار، احساس فوريت و تکرار ادرار و در موارد فوق العاده شديد با احساس ادرار و اختلال در بخش هاي فوقاني سيستم کليوي و درد و قطع ادرار ناشي از آن همراه است .
علائم ديگر به شرح زير هستند: درد لگن، مشکلات دفع مدفوع (مانند يبوست، اسهال، دل پيچه، بي اختياري مدفوع) کمر درد و درد پهلو، ناراحتي کلي لگن و درد هنگام نزديکي. علائم معمولاً با وسعت و محل بيرون زدگي ارتباط چنداني ندارد. درمان انتخابي براي بيمار، معمولاً به شدت علائم و ميزان بيرون زدگي بستگي دارد و بايد متناسب با وضعيت سلامت عمومي و سطح فعاليت بيمار انتخاب شود.

درمان
 

درمان غيرجراحي:

روش هاي غيرجراحي درماني بيرون زدگي اعضاي لگن، شامل درمان رفتاري محافظه کارانه و استفاده از وسايل مکانيکي هستند. درمان غيرجراحي، معمول در موارد زير انتخاب مي شود: در زنان مبتلا به پرولاپس خفيف تا متوسط، براي زنانيکه تمايل دارند قدرت باروري خود را حفظ کنند، در زناني که امکان جراحي وجود ندارد و همچنين براي زناني که تمايلي به جراحي ندارند
درمان محافظه کارانه: درمان محافظه کارانه، شامل تغييرات شيوه زندگي و يا مداخلا ت فيزيکي مانند ورزش هاي عضلات کف لگن(PFMT)مي باشد. اين نوع درمان در موارد بيماري خفيف تا متوسط به کار مي رود و نقش واقعي آن در درمان بيرون زدگي و علائم همراه آن مشخص نشده است. اهداف درمان محافظه کارانه به شرح زير است:1- پيشگيري از تشديد بيرون زدگي2- کاهش شدت علائم3- افزايش قدر ت، استحکام و حمايت از ساختار عضلاني کف لگن4-اجتناب از ملاحظات جراحي و يا به تعويق انداختن آن. تغييرات شيوه زندگي شامل کاهش وزن و کاستن از فعاليت هاي افزايش دهنده فشار داخل شکمي است.

وسايل مکانيکي:

وسايل مکانيکي مانند سپاري، معمولاً براي زناني به کار مي روند که بنابردلايل طبي قادر به عمل جراحي نيستند، تمايلي به جراحي ندارند و يا بيرون زدگي اعضاي لگني آنان به حدي شديد است که ساير روش هاي غيرجراحي براي آنها غيرقابل اجراست. اين وسايل براي زنان حامله و يا زنان بسيار مسن نيز قابل استفاده هستند. سن بالاي 65سال، ابتلا به بيماري هاي طبي شديد و وجود فعاليت جنسي، با کاربرد موفق اين وسايل در ارتباط مي باشد. پس از 6-2ماه پيگيري، 92-77درصد زناني که در آنها سپاري با موفقيت کار گذاشته شده بود، ابراز رضايت کردند. عوارض احتمالي استفاده از سپاري، شامل ترشح و بوي بد واژن مي باشد و ممکن است بسياري از محل خود خارج شود و يا برعکس، به حدي بزرگ باشد که باعث خراشيدگي يا تحريک محل گردد.

درمان جراحي:

هدف اصلي جراحي، تسکين علائم (که ممکن است ناشي از بيرون زدگي اعضاي لگني باشد) و در اکثر موارد، اصلاح ساختمان واژن است؛ به نحوي که عملکرد جنسي بدون آثار جانبي يا عوارض شديد، حفظ شود يا بهبود يابد. قانون محکمي در مورد زمان انجام جراحي وجود ندارد. بسياري از زنان مبتلا در درجا ت پيشرفته تر پرولاپس، داراي علائم کم و يا فاقد علائم هستند؛ در حالي که برخي بيماران مبتلا به درجات خفيف تر بيماري، مشکلاتي دارند که بيمار آنها را علائم شديد مي نامد. به طور کلي، جراحي بايد براي بيماراني انجام شود که درمان محافظه کارانه داشته اند، اما نتيجه اي نگرفته اند ويا بيمار تحليلي به درمان محافظه کارانه ندارد. همچنين، بيرون زدگي بايد علامت دار و يا مساوي يا بالاتر از درجه 2همراه با پيشرفت آشکار باشد. براي همه بيماران بايد امکان استفاده از درمان هاي محافظه کارانه، در موارد مناسب وجود داشته باشد. روش هاي جراحي، شامل جراحي واژينال، شکمي و لاپاراسکوپيک و يا روش هاي ترکيبي است. بسته به وسعت و محل بيرون زدگي، عمل جراحي ممکن است شامل ترکيبي از ترميم ها در جهت اصلاح و ترميم بخش قدامي (جلويي) واژن، ترواژن، بخش خلفي(عقبي) واژن و ناحيه شرمگاهي بيروني باشد. جراحي ممکن است هم زمان براي درمان بي اختياري ادرار يا مدفوع نيز صورت گيرد. جراحي، با توجه به نوع و شدت بيرون زدگي اعضاي لگني، مهارت و تجربه جراح، تمايل بيمار و پيامدهاي مورد انتظار يا مورد نظر جراحي انتخاب مي شود.

پي‌نوشت‌ها:
 

جراح ومتخصص زنان، زايمان ونازايي
 

منبع:دنياي زنان 63