كدام آتشفشان زودتر فوران مي‌كند؟

يكي از بلاياي طبيعي كه بشر قادر به كنترل يا پيش‌بيني آن نيست، فورانهاي آتشفشاني است كه بسيار ترسناك و زيان‌آور است. دانشمندان و زمين‌شناسان تاكنون با انجام آزمايش‌هاي فشرده توانسته‌اند به علل سطحي بروزيك آتشفشان كه آغازش از لايه‌هاي زيرين پوسته زمين است، پي ببرند. اما همچنان پيش‌بيني وقوع آنها مثل سيل و يا زلزله تاكنون ميسر نشده بر طبق يافته هايي كه روزانه دانشمندان از مراكز كنترل تحركات زيرزميني دريافت مي‌كنند، توانسته‌اند با چند درصد خطا تخمين بزنند كدام آتشفشان با احتمال بيشتري نسبت به سايرين و اول از همه فوران خواهد كرد. يكي از كارهاي مورد علاقه زلزله‌شناسان و زمين‌شناسان آن است كه بفهمند آتشفشان بعدي كه فوران مي‌كند، كي و كجا اين كار را انجام مي‌دهد؟ در اين ميان فردي به نام Paddypower كتابي دراين زمينه نوشته و به نوعي احتمالات را در آن گنجانده است. او ليستي تهيه كرده و طبق احتمالات آتشفشانها را طبقه بندي نموده است. اخيراَ از ميان ليستي كه او منتشر كرده بود آتشفشان Mount Mayon در فيليپين فوران داشته و يكي از آنها كه او پيش‌بيني نكرد و فوران كرد در ژاپن رخ داد.
در اين ميان مقياسي با نام VEI-3 چيزي شبيه ريشتر اما با دقت بيشتر وجود دارد كه مي‌توان به كمكش نسبت احتمال وقوع يك فوران در يك قله نسبت به قله ديگر را سنجيد. براي مثال اين سيستم محاسبه نشان داد كه آتشفشان Etna در ايتاليا كه در سال 2002-2003 فوران داشته، نسبت به سنت هلن در درجه 5 قرار مي‌گيرد. براي مثال در مقياس VEI عدد صفر نشان دهنده آن است كه آتشفشان مورد نظر در كل فوران نمي‌كند يا VEI-1 يعني يك فوران آرام، VEI-4 يعني فوران بزرگ، VEI-8 يعني فوران عظيم.

احتمال فوران آتشفشان «مانت اتنا» ايتاليا يك به 28 است اما اگر در مورد Maunaloa صحبت كنيد به يك به 9 مي‌رسد و يا اگر در خصوص Unzen ژاپن صحبت كنيم كه بين سالهاي 91 تا 94 حدود 10 هزار تكه آتشفشاني از خود فوران داد و سبب از دست رفتن دو هزار خانه شد، اين ميزان به عدد كوچك مي‌رسد. تصاويري كه ملاحظه مي‌كنيد دربرگيرنده 20 آتشفشان معروف دنيا و نسبت فوران آنهاست كه تا حدودي زياد مي‌تواند نشان‌دهنده آن باشد كه فوران بعدي در كدام آتشفشان رخ خواهد داد؟

منبع:ماهنامه نوآور، ش 68