هنر چتر سازي در تايلند

تايلند يا سيام درجنوب شرقي آسيا و در همسايگي كشورهاي ميانمار، لائوس، كامبوج و مالزي واقع شده است. اين كشور داراي 515 هزار كيلومتر مربع مساحت (معادل كشور اسپانيا) و بيش از 62 ميليون نفر جمعيت است كه حدود 4 ميليون نفر آن را مسلمانان تشكيل مي دهند. دين رسمي تايلند بودايي است. مردم تايلند را اهالي بومي و مهاجران (عموماً برده ها يا پناهنگان ويتنامي، لائوسي، كامبوجي و برمه اي يا ميانماري) و همچنين مهاجران چيني، ژاپني، هندي وايراني تشكيل مي دهند كه به صورت يك نژاد مختلط در آمده اند.
كشور تايلند وارث تمدن باستاني دره ي رودخانه ي مكونگ است كه بر اساس اشياء سفالين، مفرغ، مهره هاي سنگي و شيشه اي به دست آمده، قدمت آن به چهارهزار سال پيش مي رسد. از 1238 ميلادي، تايلند يا سيام به صورت كشوري مستقل با حكومت پادشاهي اداره مي شود. اقتصاد تايلند بيشتر متكي بركشاورزي و صنايع وابسته به آن است. زيرا نزديك به 70 درصد جمعيت آن در روستاها زندگي مي كنند. با توجه به برخورداري تايلند از تمدن باستاني و نيزاهميت بخش روستايي و جمعيت آن صنايع دستي و سنتي همگام با گسترش صنعت جهانگردي از رونق و اعتبار فوق العاده اي بهره مند شده است. مهمترين مركز توليد فرآورده هاي دستي تايلند شهر شيانگ مِي و حومه ي آن واقع در فاصله ي 700 كيلومتري شمال پايتخت است كه پس از بانكوك، دومين شهر بزرگ اين كشور محسوب مي شود.

تاريخچه ساخت چترهاي آفتابي و تزئيني در تايلند
 

مردم تايلند معتقد هستند كه بيش از يك قرن قبل راهبي بودايي در بوسانگ زندگي مي كرد كه براي عبادت و انجام مناسك و مراسم مذهبي به خارج از معبد و به شهرها و روستاهاي اطراف سفر مي كرد. در يكي از اين سفرها مردي برمه اي براي راهب به عنوان هديه و احترام يك چتر آورد تا او را از نور خورشيد و باران محافظت نمايد. راهب براي آن مرد بركت طلبيد و سپس از او پرسيد: «آيا اين چتر را خودت ساخته اي؟» مرد پاسخ داد:«بله ! من اين چتر را با دستان خودم ساخته ام.» راهب از مرد برنامه اي خواست كه او را به روستايشان ببرد تا از نزديك به شيوه ساخت چتر آشنا گردد. بعد ازيك روز پياده روي آنها به روستاي مرد برمه اي رسيدند. راهب در آنجا ديد كه مردان و زنان زيادي در حال ساخت چتر هستند. سپس راهب تمام موارد و لوازم مورد نياز ساخت چتر و روشهاي تهيه آنرا يادداشت كرد و به روستاي خود بوسانگ بازگشت و در خانه خود چتري ساخت و بعد مردم بوسانگ را تشويق به ساخت و تهيه چتر كرد. اما در ابتدا روستاييان تمايل چنداني به ساخت چتر نداشتند تا اينكه افرادي كه از شهرها و روستاهاي ديگري به بوسانگ مي آمدند تعدادي چتر خريداري كردند تا اينكه مردم بوسانگ كم كم علاقمند به ساخت چترهاي بيشتري شدند. چرا كه اين كار سرگرمي سودآوري براي مردمان بوسانگ محسوب مي گرديد.

روش ساخت و تهيه چترهاي آفتابي و تزئيني
 

هنگاميكه به تايلند سفر مي كنيد در شهرهايي چون بوسانگ، شيانگ مِي و... زناني را مي بينيد كه مشغول ساخت و تهيه چتر مي باشند. هر خانواده ممكن است در ساخت يك مرحله از چتر تخصص داشته باشند. براي ساخت اسكلت چتر و بسته و باز شدن آن از چوب درخت كاج استفاده مي كنند و براي دسته آن از چوب درخت خيزران استفاده مي كنند. براي ساخت خود چتر از نوارهاي پارچه ي پنبه اي به شكل طرح و قالب چتراستفاده مي كنند كه قبل از استفاده نهايي آنها را در حوضچه هاي مخصوصي قرار مي دهند تا در آخر به شكل بسيار نازكي در مي آيند كه در آفتاب خشك نموده و سپس زنان بر روي آنها طرحهاي تزئيني گوناگوني نقاشي مي كنند و با نوعي چسب كه از زرين درخت خرمالو تهيه شده آنها را بر روي اسكلت نهايي چتر مي چسبانند.
چترها در طرحها، رنگ ها و اندازه هاي مختلفي ساخته مي شوند. يك نوع چتر بسيار بزرگ ساخته مي شود كه براي انجام مراسم و جشن هاي خاص استفاده مي گردد.
در سال 1941 روستاييان تعاوني ويژه فروش چترهاي خود تشكيل دادند و به تدريج به پيشرفتهاي خوبي دست يافتند. در حال حاضرساخت چتر با موفقيت بسياري توسعه يافته تا جايي كه رونق اقتصادي ناشي از صادرات و فروش چتر در خارج از كشور تايلند به خوبي نشان دهنده اين موضوع مي باشد، يكي از سوغاتي هاي مهم كشور تايلند همين چترهاي زيبا و الوان مي باشد. مردم تايلند هيچگاه خيرخواهي راهب پير را از ياد نمي برند كه اين هنر را به آنها آموخت تا يكي از مهمترين مشاغل آنها در حال حاضر گردد.

منبع:نشريه بانو، شماره25