هزينه هاي انرژي و سوخت در خانواده

شيوه هاي صرفه جويي در مصرف بنزين
 

- اگر به نرمي جريان عمومي ترافيک برانيد، به ميزان 10/6-15 درصد معادل 1/2-1/7 ليتر در هر 100 کيلومتر، در مصرف سوخت صرفه جويي خواهيد نمود. رانندگي ملايم و سرعت گرفتن تدريجي علاوه بر صرفه جويي در مصرف بنزين باعث طولاني تر شدن عمر موتور نيز مي شود. اگر قصد افزايش سرعت خودرو را داريد اين عمل را قبل از رسيدن به سربالايي انجام دهيد. با اين عمل مي توانيد از شتاب موجود خودرو براي بالارفتن از سربالايي استفاده کنيد. با کاهش سرعت خودرو از 110 به 90 کيلومتر بر ساعت علاوه بر ايمني بيشتر، سوخت مصرفي خودرو تا 20 درصد کاهش مي يابد.
- در صورت رانندگي با سرعت بالا در عوض 110 کيلومتر در ساعت، با 80 کيلومتر در ساعت برانيد و به ميزان 25 درصد معادل 2/9 ليتر در هر 100 کيلومتر در مصرف سوخت صرفه جويي نمائيد.
- تنظيم بودن باد چرخها در حد مناسب، به 4 درصد معادل 0/5 ليتر در هر 100 کيلومتر صرفه جويي در مصرف سوخت مي انجامد. کم بودن باد لاستيک ها علاوه بر افزايش مصرف سوخت باعث کاهش عمر مفيد لاستيک ها نيز مي شود. چگونگي سايش لاستيک هاي خودرو مي تواند نشان دهد کم يا زياد بودن باد لاستيک خودروي شما باشد. ساييدگي کناره هاي تاير ترک برداشتن تاير و همچنين سفت شدن فرمان نشان دهنده کم بودن باد لاستيک خودروي شماست. دو عامل کم بودن باد لاستيک و سرعت زياد باعث افزايش دماي لاستيک و در نتيجه فرسودگي سريعتر آن مي شود.
- تنظيم بودن موتور سبب مي شود در هر 100 کيلومتر نيم ليتر در مصرف بنزين صرفه جويي شود.
- ابزار و وسايل غيرضروري را خارج از اتومبيل نگه داري نموده و 5 درصد (معادل نيم ليتر در هر 100 کيلومتر) در مصرف سوخت صرفه جويي نمائيد.
- جايگزيني اتومبيل شخصي توسط حمل و نقل عمومي، دوچرخه راني و پياده روي را مورد بررسي قرار دهيد.
- به تنهايي از اتومبيل خود استفاده ننمايئد و هر بار دوستان يا همکاران را نيز به مقصد برسانيد.
- در راه بندان و يا وجود موانع، بايد از فاصله دور پيش بيني لازم صورت گيرد تا نيازي به ترمزهاي ناگهاني نباشد. زيرا تنظيم سرعت به وسيله پدال گاز در مصرف سوخت بسيار موثر است. مثلا در موقع رانندگي در جاده باريک با وجود اتومبيل هاي پارک شده در کنار جاده و آمد و شد وسايل نقليه از جهت مقابل بايد سرعت خودرو را طوري تنظيم کنيد که نياز به ترمز شديد نباشد. توجه به علائم ايست و چراغ قرمز از فاصله دور و برداشتن پا از پدال گاز و توقف ملايم در مصرف بنزين فوق العاده مؤثر است.
- کارخانه جات سازنده اتومبيل کوشش دارند تا حد امکان پايين بودن مصرف سوخت را حفظ کنند. اتومبيلي داراي راندمان رضايت بخش است که بتوانيد آن را از همه لحاظ مطابق استاندارد و مشخصات کارخانه، نگهداري کنيد.
- اگر شمع هاي موتور اتومبيل داراي مشخصات تعيين شده از طرف کارخانه سازنده نباشند و يا دهانه آنها بيش از حد استاندارد باز باشد و يا به مدت طولاني مورد مصرف قرار گيرند، مصرف سوخت بالا رفته و راندمان موتور پايين خواهد رفت. شمع خوب و مناسب رکن اساسي صرفه جويي در مصرف سوخت است و هزينه تعويض شمع ها خيلي پايين تر از هزينه اتلاف سوخت مي باشد.
- بسياري از اتومبيل ها در زمستان به سوخت بيشتري نسبت به فصل گرما نياز دارند و در تابستان نيازي به جريان هواي گرم ندارند، به همين جهت کاربراتور اين نوع اتومبيل ها بايد در زمستان و تابستان به طور جداگانه تنظيم شوند.
- گير داشتن ترمزها و صاف بودن لاستيک ها نيز که از سرعت گرفتن اتومبيل جلوگيري مي کنند در مصرف سوخت زياد، اثر دارند.
- استفاده از کولر در هنگام ترافيک با توقف و حرکت مکرر باعث افزايش مصرف سوخت تا 10 درصد مي شود. ترجيحا از کولر به صورت فاصله هاي زماني کوتاه و چرخشي استفاده نمائيد.
- باز بودن پنجره هاي خودرو در سرعت هاي بالا باعث افزايش مصرف بنزين مي شود.
- زاويه و انحراف داشتن چرخها نسبت به يکديگر باعث افزايش مصرف بنزين مي شود.
- استفاده از روغن موتور متفرقه به جاي روغن استاندارد خاص خودرو باعث افزايش مصرف بنزين مي شود.
- روشن گذاشتن خودرو در مدت توقف بيش از 30 ثانيه، سوخت بيشتري نسبت به خاموش و روشن کردن مجدد خودرو مصرف مي کند.
- مسيرهاي پر ترافيک، توقف هاي مکرر و حرکت مجدد سبب افزايش مصرف سوخت مي شود. با برنامه ريزي و دقت بيشتر اقدام به حرکت خودرو نماييد. با پيمودن مسيرهاي طولاني تر و توقف کمتر، سوخت کمتري نسبت به مسيرهاي کوتاه تر با توقف پي در پي مصرف مي شود.

گرمايش
 

طراحي نامناسب واحدهاي مسکوني، عايق بندي ناکافي و عدم وجود پوشش براي پنجره ها به معناي آن است که بسياري از مصرف کنندگان انرژي، جهت حصول گرما و راحتي در زمستان بايد پول بيشتري بپردازند. بطور متوسط، گرم کردن محيط منزل حدود 50 درصد از کل هزينه صورتحساب انرژي مصرفي يک خانوار متوسط را به خود اختصاص مي دهد. کل مصرف انرژي براي گرمايش در کشور سالانه بالغ بر 2137 ميليون دلار مي باشد.
- درجه حرارت فضاي منزل را بين 18 الي 20 درجه سانتيگراد تنظيم و کنترل نمائيد. هر يک افزايش درجه دما حدود 6 درصد به هزينه انرژي مصرفي شما اضافه مي کند.
- براي حفظ گرماي منزل و جلوگيري از اتلاف حرارت در شب، پرده ها را انداخته و پنجره ها را ببنديد.
- هنگامي که خارج از منزل به سر مي بريد دستگاه هاي گرمايشي را خاموش نماييد. در صورت امکان از يک تنظيم کننده زماني استفاده کنيد. به نحوي که قبل از ورود به منزل، دستگاه هاي گرمايشي را به طور خودکار به کار اندازد.
- اگر تنها يک اتاق در منزل نياز به گرمايش دارد، در عوض استفاده از سيستم حرارت مرکزي، از يک بخاري قابل حمل براي گرمايش اطاق مزبور استفاده نمائيد.
- از بخاريهايي که داراي سيستم کنترل دما (ترموستات) کنترل زماني هستند استفاده نمائيد.
- در روزهاي آفتابي زمستان، پرده ها و نورگيرها را تنظيم کنيد تا از گرما و از نور آفتاب استفاده نماييد.
- محل سکونت خود را عايق بندي کنيد. استفاده از عايق بندي مناسب در سقف ها، ديوارها و کف ها، باعث گرمايش و سرمايش مؤثرتر و کارآمد مي شود.
- درها و پنچره ها را توسط نوارهاي درزگير عايق بندي نمائيد.
- وسيله گرمايش را متناسب با فضاي محل مورد نظر انتخاب کنيد. از يک دستگاه با ظرفيت کم نبايد انتظار گرم نمودن فضايي بزرگ را داشت. همچنين، يک بخاري بزرگ را نبايد براي فضايي کوچک به کار گرفت. هر دو حالت، صرفا هزينه هاي مصرف انرژي را افزايش مي دهند.
- به هنگام مسافرت؛ سيستم گرمايش منزل را به طور کامل خاموش نمائيد.
- دودکش وسايل گرمايشي و ورودي کانال کولرها را در زمانهايي که مورد استفاده طولاني نيستند، توسط درپوش مسدود نمائيد تا از خروج گرما و ورود سرما جلوگري به عمل آيد.
- با استفاده از البسه مناسب تر و گرم تر و يا بهره گيري از يک پتو يا پوشش اضافي در رختخواب، مي توان سيستم کنترل دما در وسايل گرمايشي را در حد کمتري تنظيم نمود.

سرمايش
 

طراحي نامناسب واحدهاي مسکوني، عدم وجود سايه بان يا پوشش هاي آفتابگير، به اين معنا است که بسياري از واحدهاي مسکوني بايد هزينه هاي بيشتري را جهت ايجاد سرمايش در تابستان تقبل نمايند. صورت حساب برق مصرفي ماهيانه براي يک واحد مسکوني متوسط در ماه هاي تابستان حدوداً 60 درصد بالاتر از ساير ماههاي سال است.
- سيستم هاي تهويه مطبوع خود را در دماي 25 درجه سانتيگرد تنظيم کنيد.
هر، يک درجه سانتيگراد، بهاي برق مصرفي دستگاه شما را حدود 15 درصد افزايش مي دهد.
- هنگامي که خارج از منزل به سر مي بريد، دستگاه تهويه مطبوع خود را خاموش کنيد و تنها زماني که ضرورت دارد، آن را به کار اندازيد در صورت امکان از يک تنظيم گر زماني استفاده کنيد به نحوي که تنها مدت زمان کوتاهي قبل از ورود شما به منزل، دستگاه سرمايش را به کار اندازد.
- محوطه مورد نياز براي خنک شدن را به حداقل برسانيد.
- اطمينان حاصل نمائيد که تمام پنجره ها از نورگير و سايبان برخوردار باشند.
- در روزهاي خيلي گرم، کليه نورگيرها، پرده ها، درها و پنجره ها را براي تهويه باز کنيد.
- دستگاه تهويه مطبوع يا کولر خود را بطور منظم تميز نمائيد و خاک و غبار را از روي کويلها و پروانه هاي آنها پاک کنيد.
- در طول شب و زمان هايي از روز که خارج از منزل هستيد، سيستم سرمايش را خاموش نگه داريد.

آب گرم
 

ميانگين مقدار گاز طبيعي مصرفي براي تامين آب گرم لازم جهت يک خانوار متوسط در سال به حدود 1000 متر مکعب بالغ مي گردد، که مصرف اين مقدار سوخت باعث توليد و پراکنش حدود 2/1 تن گازهاي گلخانه اي در سال مي گردد. کل مصرف انرژي براي آب گرم در کشور سالانه 694/3 ميليون دلار مي باشد. کاهش مصرف آب گرم نه تنها هزينه هاي انرژي شما را کاهش مي دهد، بلکه به صرفه جويي در منابع عمومي آب و کاهش آب بهاي شما نيز کمک مي کند.
- اطمينان حاصل نمائيد شيرهاي آب گرم نشتي نداشته و چکه نمي کنند.
- سر دوش حمام خود را از کيفيت بالا و از نوع صرفه جويي کننده آب انتخاب نمائيد.
- اطمينان حاصل کنيد که شير تخليه آبگرمکن چکه نمي کند.
- زمان استحمام را کوتاه کنيد به طوري که يک حمام طولاني را به دوش گرفتن کوتاه تبديل کنيد.
- نصب يک آبگرمکن خورشيدي را مورد بررسي قرار دهيد و از تسهيلات و يارانه هاي دولتي موجود در اين زمينه، بهره مند شويد.
- دماي آب گرم را همواره در حد مناسب تنظيم کنيد.
- سيستم گرمايش آب را هنگاميکه براي مدت طولاني بيرون از منزل هستيد، خاموش کنيد.

يخچال و فريزر
 

- حداقل هر چند ماه يکبار داخل يخچال و فريزر خود را برفک زدايي و تميز نمائيد.
- حداقل هر سال يک بار شبکه هاي فلزي و توري پشت يخچال و فريزر خود را تميز نمائيد.
- ترموستات فريزر خود را بين 15 الي 18 درجه سانتيگراد تنظيم نمائيد.
- يخچال ها و فريزرهاي اضافي موجود در منزل را اگر عمدتا خالي بوده و يا بندرت استفاده مي شوند، خاموش نگه داريد.
- از وجود جريان مناسب هوا در قسمت هاي پشت و اطراف يخچال و فريزر خود اطمينان حاصل نمائيد.
- درزبندي يخچال و فريزر و درب آنها را بررسي کنيد. يک صفحه کاغذ ميان در و بدنه قرار داده و در را ببنديد. صفحه کاغذ بايد در ميان در و بدنه ثابت بماند.
- اقلام را بنحوي داخل يخچال و فريزر بچينيد که هوا بتواند در ميان آنها جريان داشته باشد.
- يخچال و فريزر خود را در محل خنک و سايه دار قرار دهيد.
- درب يخچال و فريزر را فقط به هنگام نياز باز کنيد و بلافاصله آن را ببنديد.

روشنايي
 

- هنگامي که اطاق را ترک مي کنيد لامپ هاي روشن را خاموش کنيد.
- لامپ هاي معمولي را با لامپ هاي کم مصرف جايگزين نمائيد.
- جهت روشنايي، مکانهاي عمومي از لامپ هاي فلورسنت يا کم مصرف استفاده کنيد. در آشپزخانه، نهارخوري، اطاق نشيمن و يا ساير نقاطي که در آنجا لامپ بيش از 4 ساعت در هر شبانه روز روشن است، از لامپ کم مصرف استفاده نمائيد.
- در چراغ هاي ايمني و چراغ هاي بيرون از منزل، که معمولا زمان زيادي روشن مي مانند، فلورسنت و يا لامپ کم مصرف تعبيه نمائيد.
- از تنظيم حس گرهاي قابل برنامه ريزي؛ حس گرهاي روشنايي روز و حس گرهاي مکانيکي جهت کنترل روشنايي ايمني محوطه خارجي محل سکونت خود استفاده کنيد.
- در مواقعي که دامنه محدودي از نور مورد نياز است، از روشنايي موردي نظير چراغ مطالعه استفاده نمائيد.
- اتصالات، شيشه هاي منعکس کننده و حباب چراغها را مرتبا تميز نمائيد.
- از بکارگيري چراغهاي داراي لامپ هاي متعدد خودداري نمائيد.
- از روشن نمودن چندين لامپ توسط يک کليد خودداري نمائيد و براي روشن کردن هر لامپ يک کليد مجزا اختصاص دهيد.
- از نور طبيعي، بخصوص از پنجره هاي مشرف به جنوب، نهايت استفاده را بنمائيد.

پنجره ها، ديوار و در
 

- نصب فنر در بالاي درهايي که به فضاي آزاد باز مي شوند باعث مي شود که هواي سرد به راحتي وارد نشده و درها باز نمانند.
- استفاده از شيشه هاي دوجداره باعث مي شود که انرژي کمتري هدر رود.
- درزها و منافذ اطراف در و پنجره ها را توسط گچ يا درزگير مسدود کنيد.
- سقف، ديوارهاي خارجي و کف ساختمان به دقت عايق کاري حرارتي شوند چون بخش وسيعي از حرارت داخل را تلف مي کنند.
- عايق کاري حرارتي مناسب تابستاني را به نحوي انجام دهيد که مانع از حبس حرارت در داخل ساختمان شود. اين کار با نصب فويل آلمينيومي در زير سقف انجام مي شود.
- عايق کاري حرارتي به طور کامل روي پوسته خارجي انجام شود زيرا اگر تنها 5% از پوسته خالي بماند ممکن است تا 50% از کارايي عايق کاري کاسته شود.
- استفاده از پنجره هايي که قاب آنها عايق حرارتي است نقش بسزايي در جلوگيري از تبادل حرارتي دارد.
- استفاده از درزگير بين قسمت هاي متحرک درها و پنجره هاي بيروني از تبادل حرارتي ناشي از نفوذ هوا مي کاهد.

آشپزخانه
 

- اگر دو اجاق داريد، تا حد امکان از اجاق کوچکتر استفاده کنيد.
- براي پخت غذاهايي مانند سوپ و تاس کباب که مدت زماني طولاني نياز دارند، استفاده از ديگ هاي آرام پز، سبب صرفه جويي در مصرف انرژي خواهد شد.
- براي پختن غذا مي توانيد از ديگ هاي زودپز استفاده کنيد. اين ديگ ها، با ايجاد بخار و فشار حاصل از آن، پخت و پز را در دماي بالاتر انجام مي دهند و زمان مورد نياز پختن را کاهش مي دهند و در نتيجه مصرف انرژي نيز به طور قابل ملاحظه اي کم مي شود.
- از کوچک ترين ماهي تابه ممکن استفاده کنيد، زيرا مصرف انرژي ماهي تابه کوچک تر، کمتر است.
- اندازه ماهي تابه براي خوراکپزي برقي بايد به اندازه المنت برقي باشد. مثلا قرار دادن يک قابلمه 15 سانتيمتري، روي يک شعله 20 سانتيمتري، بيش از 40 درصد گرماي توليدي شعله را هدر مي دهد.
- از ماهي تابه هايي که ته آنها مسي است، استفاده کنيد. اين نوع ماهي تابه بهتر از انواع معمولي گرم مي شوند.
- سيني زير شعله هاي خوراکپز که چربي غذا بر آن مي ريزد را تميز نگه داريد، زيرا در اين صورت حرارت را به سمت ظرف غذا منعکس مي کنند. سيني هاي سياه و کثيف گرماي زيادي را جذب مي کنند که بازده مشعل خوراکپز را پايين مي آورد.
- در شعله هاي گازسوز، رنگ شعله بايد آبي باشد، اگر شعله زرد باشد به معني آن است که گاز به خوبي نمي سوزد.
- پيش از پختن، غذاهاي يخ زده را در محلي قرار دهيد تا يخ آنها آب شود و زمان آشپزي کاهش يابد.
- درب اجاق را براي بازديد از پختن غذا زياد باز نکنيد. هر بار که در را باز مي کنيد، مقدار قابل ملاحظه اي گرما خارج مي شود و مدت زمان پختن طولاني مي شود و انرژي زيادي به هدر مي رود.
- در صورت گردش آزادانه هوا در اجاق، غذا سريعتر مي پزد و بازده انرژي نيز بيشتر مي شود. روي سيني طبقات را با زرورق فويل نپوشانيد. اگر در آن واحد، بيش از يک ديگ داريد، آنها را در سيني هاي بالا و پايين قرار دهيد تا مانع جريان هوا نشوند.
- براي جلوگيري از پختن بيش از حد غذا، از دماسنج و زمان سنج استفاده کنيد. پختن بيش از حد غذا نه تنها مزه آن را خراب مي کند و ارزش غذايي آن را از بين مي برد، بلکه مقدار زيادي انرژي را نيز هدر مي دهد.
- براي افزايش بازده اجاق هاي ريزموجي، سطح داخلي آن را هميشه تميز نگه داريد. اغلب مي توانيد غذاها را در همان ظروف پذيرايي بپزيد. اين عمل سبب صرفه جويي در وقت و آب گرم لازم براي شستن ظروف مي شود هميشه به توصيه توليد کنندگان در مورد اينکه چه ظرفي و چه دماسنجي را به کار ببريد، توجه کنيد.

در محل کار يا مدرسه:
 

انرژي مصرف شده توسط هر يک از کارکنان در محل کار بطور متوسط 8 بار بيش از ميزان انرژي مصرفي آنها در خانه است.
- ميزان انرژي مصرفي در محل کار يا مدرسه خود را تعيين نمائيد.
- در خصوص آگاه سازي همکاران يا هم مدرسه اي ها نسبت به خاموش نگه داشتن لامپ ها و تجهيزاتي که مورد استفاده قرار ندارند اقدام کنيد.
- بهينه ترين فناوري موجود نظير استفاده از لامپ هاي کم مصرف در عوض لامپ هاي معمولي را در محيط بکار گيريد.
- از تنظيم کننده هاي زماني جهت کنترل زمان روشن بودن بخاريها و يا آبگرمکن ها، استفاده کنيد.

تجهيزات اداري:
 

- اطمينان حاصل کنيد گزينه (sleep) در رايانه ها، همواره فعال است.
- با نصب تنظيم کننده هاي زماني بر روي دستگاه هاي تکثير و چاپگرها، از روشن ماندن آنها در طول شب و ساعات غيرکاري اطمينان حاصل نمائيد.
- در هنگام خريد تجهيزات جديد اداري، تجهيزاتي را که از برچسب انرژي برخوردارند، در اولويت قرار دهيد.

استفاده از لوازم خانگي با برچسب انرژي:
 

برچسب انرژي بر روي يک وسيله برقي خانگي ميزان کارايي انرژي در آن وسيله را نشان مي دهد. توضيح ساده اين است که هر چه رتبه برچسب بيشتر باشد کارايي آن دستگاه نسبت به ميزان انرژي که مصرف مي کند، بيشتر است و در نتيجه، بهاي قبض برق شما را کاهش مي دهد و محيط زيست را نيز کمتر آلوده مي کند.
ممکن است يک وسيله برقي خانگي که از برچسب انرژي برخوردار است اندکي گران تر باشد، اما در عوض، صرفه جويي در مصرف برق، اضافه قيمت آن را به زودي جبران مي کند.
هنگامي که براي خريد يخچال، فريزر، ماشين لباسشويي، جاروبرقي و ساير لوازم برقي خانگي مي رويد، به وجود برچسب انرژي بر روي آن نيز توجه فرمائيد.
منبع: هنر تنظیم دخل و خرج خانواده، گلمکانی ، وجیهه ، انتشارات همیاران جوان ،1388