ذهن در مقابل زور

درباره شطرنج بوکس!
 

ورزش در دنياي امروز تلفيقي از تفکر و قواي جسمي است. پس طبعاً کسي مي تواند در اين ميدان به عنوان نفر نخست معرفي شود که از هر دو عنصر به درستي سود ببرد. در چنين شرايطي ورزشي پا به ميدان گذاشته که تلفيق توان ذهني و جسمي را نشان مي دهد. ورزشي با عنوان شطرنج بوکس. اين رشته عجيب که کمتر از 10 سال از عمر آن سپري شده به طور کامل قدرت ذهني و فيزيکي را در کنار يکديگر قرار داده است. هر چند اين ورزش در ابتدا کمي عجيب به نظر مي رسد، اما داراي جذابيت هاي خاصي است که موجب شده طرفداران آن سال به سال افزايش يابند. اين ورزش تابع قوانين خاصي است که از دو رشته شطرنج و بوکس برداشته شده و در قالب قانوني مجزا تعريف شده است. مسابقات قهرماني اين ورزش خاص هر سال با حضور ورزشکاراني از سراسر دنيا برگزار مي شود که آخرين دوره آن بر مي گردد به نوامبر 2009 و مسابقات قهرماني اين ورزش در سال 2010 در آمريکا برگزار مي شود.
در سال 1992 کتابي با عنوان «سه گانه» توسط نويسنده آمريکايي نيکوپول به رشته تحرير درآمد. داستان اين کتاب، روايت به مرداني بود که توسط شطرنج آينده را ترسيم مي کردند و مناسبات سياسي را تغيير مي دادند . اتفاقاتي که در اين داستان رقم مي خورد از ذهن اين مردان تراوش مي کرد. در واقع تفکر با کمک قواي جسمي قادر به ثبت تاريخ مي شدند. لپه رابينگ يکي از هنرمندان هلندي با الگو برداري از اين کتاب تصميم گرفت ورزشي را ابداع کند تا تلفيقي باشد از قدرت ذهن و جسم و هر دو عنصر را در کنار يکديگر قرار داده و به تصوير بکشد. به عقيده او، شطرنج و بوکس نقاط مشترک بسياري دارند. رابينگ مي گويد: «شطرنج و بوکس شباهت هاي زيادي دارند. زماني که شما سرباز را حرکت مي دهيد درست مثل اين است که ضربه تند و کوتاه مي زنيد. هر زمان اسب را حرکت مي دهيد گويي ضربه هوک به حريف تان مي زنيد و هنگامي که با وزيرتان مانور مي دهيد، حريف ناک اوت مي شود.» وقتي دو ورزش شطرنج و بوکس در يک ورزش جمع مي شود، فشار زيادي را به ورزشکار تحميل مي کند. فرانک يکي از ورزشکاران شطرنج بوکس درباره اين ورزش مي گويد: «براي حضور در يک بازي ساعت ها در يک استاديوم به تقويت ماهيچه ها و ذهنم مي پردازم. در اين ورزش 90 درصد مسائل به ذهن بر مي گردد. در واقع وقتي در يک ورزش شکست مي خوري که قبلاً از لحاظ ذهني شکست خورده باشي. لازمه اين ورزش قدرت بدني خوب در کنار ذهني قدرتمند است. افرادي مي توانند در اين رشته فعاليت داشته باشند که علاوه بر قدرت بدني حداقل اطلاعاتي در مورد مسابقات شطرنج داشته باشند.» اين ورزش در اروپاي شرقي، مرکزي و آمريکا طرفداران زيادي دارد و فدراسيون جهاني آن (WCBO) در نظر دارد تب آن را به کشورهاي ديگر قاره ها نيز منتقل کند، آن ها مي گويند: شطرنج بوکس بهترين ورزش براي روشنفکران و بهترين ورزش از نوع درگيري و شعار آن: «نبرد در رينگ مسابقه و جنگ روي صفحه شطرنج» است.

شطرنج بوکس در حال رشد
 

شايد براي بسياري اين سؤال پيش بيايد که چرا بايد به اين ورزش پرداخت؟ ديويد اپتو يکي از مؤسسين اين ورزش معتقد است، شطرنج بوکس ثابت مي کند که يک بوکسور هم عقل دارد و هم قدرت بدني. وي مي گويد: «بسياري بر اين باورند که بوکسورها آدم هاي کم هوشي هستند، اما زماني که شما شطرنج و بوکس را با هم تلفيق مي کنيد بدين معناست که ورزشکار هم مي تواند بوکسور باشد و هم يک فرد باهوش. در واقع هدف ما اين است که به مردم نشان دهيم بوکسورها آدم هاي باهوشي هستند.» جان شاروک در برلين داراي مدرسه شطرنج بوکس است و اين مدرسه را به دليل طرفداران بي شمار اين ورزش در آلمان راه اندازي کرده است. وي مي گويد: «در شطرنج ذهن شما به شدت درگير مي شود و سپس مجبور به مبارزه مي شويد. بسياري از مبارزان پس از راند شطرنج به دليل مشغوليت ذهني مغلوب مي شوند و همين مسأله هيجان زيادي به همراه دارد. در واقع آمادگي ذهني موجب مي شود تا فرد در اين ورزش موفق شود.»

قوانين
 

اين بازي در 11 راند متشکل از 6 راند شطرنج و 5 راند بوکس برگزار مي شود. براي اين بازي ها از روش شطرنج سريع استفاده مي شود که در مجموع 12 دقيقه به طول مي انجامد. راند اول بازي با شطرنج شروع مي شود که 4 دقيقه بوده و هر فرد 2 دقيقه زمان دارد. پس از آن ورزشکاران بايد به مدت 2 دقيقه در رينگ به مسابقه بوکس بپردازند. يک دقيقه پس از آن استراحت براي مداواي جراحات، خشک کردن عرق لازم است تا براي ادامه بازي شطرنج آماده شده و پشت ميز بنشينند. همان طور که گفته شد، شطرنج در اين بازي به روش سريع يا برق آسا بوده و بازيکن در مجموع 12 دقيقه وقت براي شکست حريف دارند. حريفان در صورت مات کردن يا ناک اوت کردن حريف پيروز هستند و در غير اين صورت پس از 11 راند برنده در زمان هاي اعلام شده مشخص مي شود.

ورزش به سبک فيلم ها
 

شطرنج بوکس يکي از ورزش هاي خاصي است که بر خلاف ورزش هايي که به سينما راه يافتند، از دنياي سينما وارد عرصه ورزشي شد. همان طور که گفته شد لپه رابينگ در سال 2003 اين ورزش را ابداع کرد، اما ورزش هاي مشابهي نيز در برخي فيلم ها و در سراسر دنيا وجود داشتند که مي توان ابداع اين ورزش را به آن ها نيز نسبت داد. در سال 1991 کارگرداني فنلاندي فيلمي توليد کرد که در آن قهرمان شطرنجي با چشمان بسته و با کمک هدفون در رينگ بوکس موفق شد به قهرماني جهاني دست يابد. فيلم ديگر در سال 1979 توسط جوزف گوو با عنوان «کيش و مات نينجا» در انگليس توليد شد. همچنين فيلم ديگري با عنوان «سر شطرنج بوکس» در آمريکا توليد شد که اين فيلم نيز به موضوع تأثير قواي ذهني بر جسم و تسلط ذهني بر بدن مي پردازند. از سوي ديگر گروه کنيدووتانگ در سال 1993 نام شطرنج بوکس را بر روي يکي از آلبوم هاي خود نهادند که همه اين موارد دليلي بودند بر ابداع رشته ورزشي شطرنج بوکس.

مهارت هاي مورد نياز
 

اين رشته ورزشي خاص نياز به مهارت هايي خاص نيز دارد. از طرفي ورزشکار بايد از لحاظ ذهني آماده باشد تا بتواند در صفحه شطرنج پيروزي را از آن خود کند و هم توان جسمي بالايي داشته باشد تا در رينگ بوکس پيروز ميدان شود. در واقع بوکسورها تنها با شناخت از شطرنج نمي توانند در اين ورزش حضور يابند، بلکه نياز به درجه بين المللي شطرنج دارند. به عنوان مثال نيکولاي ساژين که به عنوان قهرمان اين رشته در جهان شناخته مي شود داراي درجه بين المللي 1900 در شطرنج است. همچنين قهرمان سنگين وزن اروپا براي حضور در اين ورزش به کسب عنوان استاد فيده شطرنج و درجه بين المللي 2300 اقدام کرد. در صورتي که يک شطرنج باز بتواند توان جسمي خود را نيز ارتقا دهد، به طوري که بتواند در رينگ بوکس مقابل حريفي قدرتمند قرار گيرد، مي تواند در اين ورزش به موفقيت هاي خوبي دست يابد.
منبع: تماشاگر، شماره 029