مديريت زمان
تهيه و تنظيم:اردشير کياني
يکي از مهارت هايي که دانش آموزان براي رسيد ن به موفقيت حتما بايد به آن توجه کنند مهارت مديريت زمان و تنظيم وقت است. تنظيم وقت در حقيقت يعني اداره کرد ن خويشتن و اين که چگونه بتوانيد از وقت گرانبهاي خود بهترين استفاده را کنيد.
1- تعيين هدف
اهداف از نظر زماني به سه دسته تقسيم مي شوند:
الف - اهداف بلند مدت، مثل رسيد ن به شغل دندان پزشکي
ب - اهداف ميان مدت: مثل قبولي در يک پايه تحصيلي
چ - اهداف کوتاه مدت، مثل تهيه يک تحقيق علمي يا موفقيت در آزمون ميان ترم يا ارايه ي يک کنفرانس در کلاس.
آن چه مهم است اين است که مشخص کرد ن اهداف به شما کمک مي کند که شما همواره برنامه هاي خود را بررسي کنيد و به اين سئوال پاسخ د هيد که آيا کارهايي که در دست اجرا داريد در راستاي رسيد ن به اهداف تان هست يا خير؟ اگر پاسخ شما منفي بود، معنايش اين است که يا بايد اهداف تان را تغيير د هيد يا اين که فعاليت هاي تان را با اهداف تان منطبق کنيد و اين يعني مديريت زمان.
2- تهيه ي فهرست فعاليت ها
برنامه ها و فعاليت هاي هر فردي بايد با اهدافش تناسب داشته باشد. از سوي ديگر هر فردي داراي فعاليت هاي جنبي و عادات خاص خود است که نمي توان آن ها را ناديده گرفت. بنابراين با توجه به موارد فوق فهرستي از فعاليت هاي تان را مشخص و ليست کنيد.
3- اولويت بندي فعاليت ها
براي اين که فعاليت هاي خود را اولويت بندي کنيد، ابتدا بايد درجه ي اهميت و فوريت کارهاي خود را مشخص کنيد. يک دانش آموز موفق سعي مي کند با تنظيم وقت و برنامه ريزي مناسب ابتدا بهترين زمان خود را به انجام امور اصلي و فعاليت هاي اولويت اول اختصاص د هد و ساير اوقات خود را صرف بقيه ي اولويت ها کند.
هرگز اين گونه نيست، بلکه براي داشتن يک زند گي شاد و با کيفيت بسيار هم ضروري است. يک دانش آموز اگر خود را داخل اتاق حبس کند و صرفا با کتاب ها و جزوات خود زند گي کند. ممکن است از نظر درسي و تحصيلي سرآمد شود، ولي از نظر اجتماعي و روابط بين فردي دچار مشکل مي شود. بنابراين آنچه از نظر متخصصان، غيرمنطقي و نادرست است، استفاده ي بي رويه و نامناسب از امکانات و پرداختن به امور غير ضروري است. بعضي از مهم ترين عوامل اتلاف وقت به شرح زير است:
- مکالمات تلفني غير ضروري و بيش از اندازه
- وقت گذراني بيش از حد با دوستان
- استفاده ي بيش از حد از پيامک يا پيغام هاي الکترونيکي
- اعتياد به چت کرد ن با اينترنت
- مهماني هاي ناخوانده و بدون برنامه ريزي قبلي
- تماشاي بيش از حد تلويزيون
- روش هاي غير صحيح و عادات نادرست مطالعه
- بي برنامگي در انجام کارها
- ناتواني در تصميم گيري
- نداشتن برنامه ي مناسب براي خواب و استراحت
- سستي و اهمال کاري
- استفاده ي بي رويه و طولاني مدت از سرگرمي هاي غير ضروري، مثل بازي هاي رايانه يي و ...
- ناتواني در «نه گفتن» به درخواست هاي نا به جاي دوستان
تاکنون فکر کرده ايد که روزانه چه قدر وقت تان در مسير سرويس، ايستگاه اتوبوس و اتاق انتظار پزشک هدر مي رود؟ شما مي توانيد با همراه داشتن ياد داشت هاي درسي يا فلش کارت هاي دوروس مختلف (مثل ادبيات، زبان، شعر، لغت، فرمول هاي رياضي) از اين اوقات مرده بهينه استفاده کنيد.
2- تنظيم کرد ن وقت خواب
خواب و استراحت به موقع و مناسب تاثير زيادي بر کارآيي شما دارد. بنابراين سعي کنيد اولا بين شش تا هفت ساعت در شبانه روز حتما بخوابيد، دانشمندان معتقدند اين ميزان خواب پاسخگوي نياز فيزيولوژيک شماست. هم چنين خواب بيش تر از يک ساعت در نيمروز (بعدازظهر) را اصلا توصيه نمي کنند و معتقدند خواب بيش از حد نه تنها به بازيابي انرژي از دست رفته ي شما کمک چنداني نمي کند، بلکه باعث خستگي بيش تر شما مي شود. از سوي ديگر شما بايد ساعت هاي انرژيک (فعال) خود را شناسايي کنيد و به انجام امور درسي و فعاليت هاي اصلي اختصاص د هيد. (مثلا صبح اول وقت يا ساعات پاياني شب)
بعضي از بچه ها از پرخوابي خود گلايه دارند. پرخوابي مي تواند دلايل مختلف داشته باشد از جمله کم خوني، کم کاري غده تيروئيد، افسرد گي، بي انگيزگي و رنگ تيره ي اتاق.
بعضي ديگر اظهار مي دارند که در خواب آرامش کافي ندارند و از اين رو نه نها از خواب لذت نمي برند، بلکه پس از بيداري احساس خستگي و کلافگي مي کنند. اين مشکل مي تواند به دليل کم خوني، نارسايي غدد تيروئيد، اضطراب، غذاي سنگين قبل از خواب، مصرف بي رويه نمک، استفاده زياد از مواد کافئين دار باشد، بنابراين ضروري است با انجام آزمايش هاي پزشکي از سلامت خود مطمئن شويد و چنانچه مشکلي داشتيد براي رفع مشکل با مشاور خويش مشورت کنيد. اگر مي خواهيد خواب آرام و لذت بخشي داشته باشيد، شام سبک ميل کنيد و با آب ولرم دوش بگيريد. اگر وقت کم آورديد، سعي کنيد از وقت هاي مرده استفاده کنيد و حتي المقدور از خواب خود کم نکنيد. شب بهترين زمان براي استراحت و خواب است، بنابراين عادت کنيد روز را به انجام فعاليت هاي درسي و انجام تکاليف اختصاص د هيد و شب را به خوابيد ن. کم خوابي باعث کاهش تمرکز مي شود و بعضا بي خوابي زياد موجب بيماري در فرد مي شود، در حالي که خواب کافي باعث تمرکز بيشتر و افزايش ياد گيري مي شود.
3- کنترل اوقات فراغت و تفريح
تفريح و استراحت به جا و به موقع موجب احياي انرژي رواني و جسماني شما جهت انجام فعاليت هاي اصلي مي شود، بنابراين اگر تفريح بخواهد زمان زيادي از وقت شما را به خود اختصاص د هد، ديگر کارايي نداريد و بايد محدود شود. با اين کار وقت جديدي را براي خود به وجود مي آوريد.
4- «نه گفتن» به درخواست هاي نابجا و غير مهم
بسياري از اوقات قبول کرد ن درخواست هاي نابجا و غير ضروري ديگران، بخش قابل توجهي از وقت شما را به خود اختصاص مي د هد. اگر قادر باشيد با گفتن «نه» از انجام اين امور خود داري کنيد موفق شده ايد ميزان قابل توجهي از وقت خود را مديريت کنيد.
5- به تعويق انداختن کارهاي غيرضروري
گاهي پاسخ گويي به تلفن يا پيامک يک دوست در زماني که اختصاص به مطالعه و انجام يک فعاليت درسي است مي تواند تمرکز شما را بهم بزند و افکارتان را تحت تاثير قرار د هد، بنابراين پيشنهاد مي شود با خود قرار بگذاريد در زماني که مشغول يک فعاليت درسي هستيد تلفن و موبايل را از خود دور کنيد و براي دوستان تان توضيح د هيد که دليل پاسخ گويي به تاخير به تماس يا پيامک آن ها بي توجهي يا بي احترامي به آنان نبوده است.
6- ياد گيري مهارت هاي مطالعه ي موثر
مهارت هاي مطالعه از قبيل تندخواني، خلاصه نويسي و ياد داشت برداري، روش خواند ن دروس، حتي تندنويسي و خوش نويسي مي تواند در صرفه جويي وقت ما بسيار کارساز باشد، بنابراين سعي کنيد اين مهارت ها را ياد بگيريد تا اوقات شما بهتر مد يريت شود.
منبع: 7 روز زند گي شماره 114
تعريف مديريت زمان
مراحل مد يريت زمان
1- تعيين هدف
اهداف از نظر زماني به سه دسته تقسيم مي شوند:
الف - اهداف بلند مدت، مثل رسيد ن به شغل دندان پزشکي
ب - اهداف ميان مدت: مثل قبولي در يک پايه تحصيلي
چ - اهداف کوتاه مدت، مثل تهيه يک تحقيق علمي يا موفقيت در آزمون ميان ترم يا ارايه ي يک کنفرانس در کلاس.
آن چه مهم است اين است که مشخص کرد ن اهداف به شما کمک مي کند که شما همواره برنامه هاي خود را بررسي کنيد و به اين سئوال پاسخ د هيد که آيا کارهايي که در دست اجرا داريد در راستاي رسيد ن به اهداف تان هست يا خير؟ اگر پاسخ شما منفي بود، معنايش اين است که يا بايد اهداف تان را تغيير د هيد يا اين که فعاليت هاي تان را با اهداف تان منطبق کنيد و اين يعني مديريت زمان.
2- تهيه ي فهرست فعاليت ها
برنامه ها و فعاليت هاي هر فردي بايد با اهدافش تناسب داشته باشد. از سوي ديگر هر فردي داراي فعاليت هاي جنبي و عادات خاص خود است که نمي توان آن ها را ناديده گرفت. بنابراين با توجه به موارد فوق فهرستي از فعاليت هاي تان را مشخص و ليست کنيد.
3- اولويت بندي فعاليت ها
براي اين که فعاليت هاي خود را اولويت بندي کنيد، ابتدا بايد درجه ي اهميت و فوريت کارهاي خود را مشخص کنيد. يک دانش آموز موفق سعي مي کند با تنظيم وقت و برنامه ريزي مناسب ابتدا بهترين زمان خود را به انجام امور اصلي و فعاليت هاي اولويت اول اختصاص د هد و ساير اوقات خود را صرف بقيه ي اولويت ها کند.
مهمترين عوامل اتلاف وقت (وقت کش ها)
هرگز اين گونه نيست، بلکه براي داشتن يک زند گي شاد و با کيفيت بسيار هم ضروري است. يک دانش آموز اگر خود را داخل اتاق حبس کند و صرفا با کتاب ها و جزوات خود زند گي کند. ممکن است از نظر درسي و تحصيلي سرآمد شود، ولي از نظر اجتماعي و روابط بين فردي دچار مشکل مي شود. بنابراين آنچه از نظر متخصصان، غيرمنطقي و نادرست است، استفاده ي بي رويه و نامناسب از امکانات و پرداختن به امور غير ضروري است. بعضي از مهم ترين عوامل اتلاف وقت به شرح زير است:
- مکالمات تلفني غير ضروري و بيش از اندازه
- وقت گذراني بيش از حد با دوستان
- استفاده ي بيش از حد از پيامک يا پيغام هاي الکترونيکي
- اعتياد به چت کرد ن با اينترنت
- مهماني هاي ناخوانده و بدون برنامه ريزي قبلي
- تماشاي بيش از حد تلويزيون
- روش هاي غير صحيح و عادات نادرست مطالعه
- بي برنامگي در انجام کارها
- ناتواني در تصميم گيري
- نداشتن برنامه ي مناسب براي خواب و استراحت
- سستي و اهمال کاري
- استفاده ي بي رويه و طولاني مدت از سرگرمي هاي غير ضروري، مثل بازي هاي رايانه يي و ...
- ناتواني در «نه گفتن» به درخواست هاي نا به جاي دوستان
چگونه مي توان از وقت تان بهتر استفاده کنيد؟
تاکنون فکر کرده ايد که روزانه چه قدر وقت تان در مسير سرويس، ايستگاه اتوبوس و اتاق انتظار پزشک هدر مي رود؟ شما مي توانيد با همراه داشتن ياد داشت هاي درسي يا فلش کارت هاي دوروس مختلف (مثل ادبيات، زبان، شعر، لغت، فرمول هاي رياضي) از اين اوقات مرده بهينه استفاده کنيد.
2- تنظيم کرد ن وقت خواب
خواب و استراحت به موقع و مناسب تاثير زيادي بر کارآيي شما دارد. بنابراين سعي کنيد اولا بين شش تا هفت ساعت در شبانه روز حتما بخوابيد، دانشمندان معتقدند اين ميزان خواب پاسخگوي نياز فيزيولوژيک شماست. هم چنين خواب بيش تر از يک ساعت در نيمروز (بعدازظهر) را اصلا توصيه نمي کنند و معتقدند خواب بيش از حد نه تنها به بازيابي انرژي از دست رفته ي شما کمک چنداني نمي کند، بلکه باعث خستگي بيش تر شما مي شود. از سوي ديگر شما بايد ساعت هاي انرژيک (فعال) خود را شناسايي کنيد و به انجام امور درسي و فعاليت هاي اصلي اختصاص د هيد. (مثلا صبح اول وقت يا ساعات پاياني شب)
بعضي از بچه ها از پرخوابي خود گلايه دارند. پرخوابي مي تواند دلايل مختلف داشته باشد از جمله کم خوني، کم کاري غده تيروئيد، افسرد گي، بي انگيزگي و رنگ تيره ي اتاق.
بعضي ديگر اظهار مي دارند که در خواب آرامش کافي ندارند و از اين رو نه نها از خواب لذت نمي برند، بلکه پس از بيداري احساس خستگي و کلافگي مي کنند. اين مشکل مي تواند به دليل کم خوني، نارسايي غدد تيروئيد، اضطراب، غذاي سنگين قبل از خواب، مصرف بي رويه نمک، استفاده زياد از مواد کافئين دار باشد، بنابراين ضروري است با انجام آزمايش هاي پزشکي از سلامت خود مطمئن شويد و چنانچه مشکلي داشتيد براي رفع مشکل با مشاور خويش مشورت کنيد. اگر مي خواهيد خواب آرام و لذت بخشي داشته باشيد، شام سبک ميل کنيد و با آب ولرم دوش بگيريد. اگر وقت کم آورديد، سعي کنيد از وقت هاي مرده استفاده کنيد و حتي المقدور از خواب خود کم نکنيد. شب بهترين زمان براي استراحت و خواب است، بنابراين عادت کنيد روز را به انجام فعاليت هاي درسي و انجام تکاليف اختصاص د هيد و شب را به خوابيد ن. کم خوابي باعث کاهش تمرکز مي شود و بعضا بي خوابي زياد موجب بيماري در فرد مي شود، در حالي که خواب کافي باعث تمرکز بيشتر و افزايش ياد گيري مي شود.
3- کنترل اوقات فراغت و تفريح
تفريح و استراحت به جا و به موقع موجب احياي انرژي رواني و جسماني شما جهت انجام فعاليت هاي اصلي مي شود، بنابراين اگر تفريح بخواهد زمان زيادي از وقت شما را به خود اختصاص د هد، ديگر کارايي نداريد و بايد محدود شود. با اين کار وقت جديدي را براي خود به وجود مي آوريد.
4- «نه گفتن» به درخواست هاي نابجا و غير مهم
بسياري از اوقات قبول کرد ن درخواست هاي نابجا و غير ضروري ديگران، بخش قابل توجهي از وقت شما را به خود اختصاص مي د هد. اگر قادر باشيد با گفتن «نه» از انجام اين امور خود داري کنيد موفق شده ايد ميزان قابل توجهي از وقت خود را مديريت کنيد.
5- به تعويق انداختن کارهاي غيرضروري
گاهي پاسخ گويي به تلفن يا پيامک يک دوست در زماني که اختصاص به مطالعه و انجام يک فعاليت درسي است مي تواند تمرکز شما را بهم بزند و افکارتان را تحت تاثير قرار د هد، بنابراين پيشنهاد مي شود با خود قرار بگذاريد در زماني که مشغول يک فعاليت درسي هستيد تلفن و موبايل را از خود دور کنيد و براي دوستان تان توضيح د هيد که دليل پاسخ گويي به تاخير به تماس يا پيامک آن ها بي توجهي يا بي احترامي به آنان نبوده است.
6- ياد گيري مهارت هاي مطالعه ي موثر
مهارت هاي مطالعه از قبيل تندخواني، خلاصه نويسي و ياد داشت برداري، روش خواند ن دروس، حتي تندنويسي و خوش نويسي مي تواند در صرفه جويي وقت ما بسيار کارساز باشد، بنابراين سعي کنيد اين مهارت ها را ياد بگيريد تا اوقات شما بهتر مد يريت شود.
منبع: 7 روز زند گي شماره 114
