در تابستان، محافظت از چشم ها دشوارتر و ضروري تر به نظر مي رسد، چون به واسطه ي کارهاي گلخانه يي و آلودگي هوا، لايه ي محافظت کننده جو زمين ضعيف تر مي شود و امواج فرابنفش مضر خورشيد راحت تر به چشم آسيب مي زنند. قرمزي و التهاب چشم، خشکي چشم، ناخنک و آب مرواريد همگي محصول آفتاب تابستان هستند. در زير با عوارض تابش آفتاب در تابستان و راه هاي مقابله با اين بيماري ها بيشتر آشنا مي شويم.
برنزه شدن و مخاطرات چشمي
برنزه شدن سفيدي چشم و ايجاد حلقه ي برنزه دور سياهي چشم بيشتر در افرادي با پوست گندمي و تيره و بر اثر نور خورشيد به وجود مي آيد. در اين عارضه کلاً رنگ سفيدي چشم و جلاي آن به زرد کاهي تبديل مي شود، مصرف عينک آفتابي استاندارد در تمام مواقع روز تا حد زيادي از ابتلا به اين عارضه جلوگيري مي کند.
پيرچشمي زودرس
نور شديد و گرماي خورشيد بخصوص در مناطق حاره باعث سفت شدن و از دست دادن آب عدسي چشم به طور دايم مي شود و پيرچشمي زودرس را به دنبال دارد. در اين حالت شخص نمي تواند در فاصله ي نزديک مطالعه ي معمولي انجام دهد و بايد دست خود را دورتر ببرد تا تصاوير را واضح ببيند. استفاده از عينک آفتابي مناسب، مصرف ويتامين ها و آنتي اکسيدان هاي مفيد و عينک مطالعه براي اين افراد ضروري است.
آب مرواريد
در اين بيماري عدسي چشم به تدريج کدر مي شود و جلو ديد انسان را به طور کامل مي گيرد. در اين عارضه ابتدا ديد دچار مشکل شده و سپس ناراحتي هاي ديگري مثل سوزش چشم هنگام تماشاي تلويزيون، سوزش موقع مطالعه، پخش شدن نور آفتاب در صبح جلو چشم، احساس ديدن دود در مسير تصاوير و در نهايت کدورت ديد ايجاد مي شود. يکي از دلايل اصلي ايجاد آب مرواريد، اشعه ي ماوراي بنفش خورشيد است.
آسيب هاي چشمي ناشي از کامپيوتر
در تابستان متاسفانه خيلي ها به واسطه ي اينکه برنامه ريزي مناسبي براي ورزش يا ساير فعاليت ها ندارند، به سراغ بازي هاي کامپيوتري مي روند که متاسفانه عوارض زيادي در پي دارد، از خشکي، خستگي و سوزش چشم گرفته تا سردرد، گردن درد، درد شانه، بروز تيک در پلک ها و حتي صورت، گردن و شانه، تشنج، کاهش رشد قدي به دليل عدم تحرک و افزايش وزن و عوارض بسيار متعاقب آن در سال هاي بعد، به هر حال زدن عينک ضد اشعه جلو مانيتورهاي قديمي (غيراز LCD)، استراحت در بين ساعات استفاده از کامپيوتر و گاهي استفاده از قطره ي اشکي بدون ماده ي نگه دارنده در رفع خشکي چشم ناشي از کار با کامپيوتر مؤثر است. موضوع ثابت شده ي ديگر اين است که نگاه مستمر به نزديک يا انجام کارهاي مداوم، به چشم فشار مي آورد، عضلات چشم را خسته مي کند و علاوه بر آن نزديک بيني پيشرونده ايجاد شده و عدسي چشم را نيز تغيير حالت مي دهد. معمولاً پيشرفت ضعف بينايي از نوع نزديک بيني تا هجده سالگي ادامه مي يابد. البته زمينه ي ژنتيکي مساعد نيز رکن مهم اين ضعف است. لذا مراقبت از چشم ها قبل از ايجاد چنين عوارضي لازم است.
ناخنک
بر اثر نور خورشيد ابتدا برجستگي زرد رنگي در نزديک سياهي چشم در طرف داخل ايجاد مي شود که به تدريج اطرافش رگ هاي قرمز به وجود مي آيد، التهاب پيدا مي کند، سپس مانند يک ضايعه گوشتي برجسته که تمايل دارد به طرف وسط سياهي چشم برود، درمي آيد و در نهايت جلو ديد را مي گيرد. در اين موقع اگر عمل جراحي هم بشود، ديد خيلي افت مي کند و معمولاً برنمي گردد. بهترين موقع عمل همان ابتداي ورود ناخنک به سياهي چشم است، آن هم با تکنيک هاي خاص و مصرف قطره هاي ضد عود ناخنک.
خشکي چشم
در خشکي چشم، قرمزي چشم ها، سوزش و وجود جسم خارجي در چشم (مثل وجود مژه يا شن و خاک) احساس مي شود. خشکي چشم در افراد زير بيشتر رخ مي دهد:
-آنهايي که زمينه ي ژنتيکي دارند، مثل مبتلايان به انواع بيماري هاي مفصلي و رماتيسمي (که البته در زنان شايع تر است).
-کساني که انواع خاصي از داروهاي اعصاب يا داروهاي ويژه ي ديگري مصرف مي کنند.
-کساني که بيش از حد با کامپيوتر کار مي کنند.
-کساني که کشيک شب دارند يا بي خواب هستند. خوابيدن براي درمان خشکي چشم بسيار لازم است. پلک ها حداقل شش ساعت در شب چشم را مثل پانسمان مي پوشانند و باعث مي شوند که در صبح چشم به راحتي باز شود. در درمان خشکي چشم از بين بردن عوامل زمينه ساز، مصرف عينک آفتابي و عينک حتي در داخل خانه، مصرف مداوم قطره هاي اشکي (نوع بدون ماده ي نگه دارنده ارجح است) و ژل و پماد در شب و موقع خواب ضروري است. مصرف منظم کپسول هاي امگا3 در بهبودي عوارض خشکي چشم ثابت شده است. اين کپسول ها تبخير سطحي اشک را کمتر مي کند.
خطر پوسيدگي مرکز بينايي در ته چشم
اگر در افراد مسن ديد مرکزي از بين برود، شخص در هنگام رو به رو شدن با فردي ديگر فقط اطراف محيط صورت او را مي بيند، ولي چشم و ابرو و دهان طرف مقابل برايش قابل رؤيت نيست. در افرادي با رنگ چشم روشن (آبي، سبز و عسلي) چون ميزان بيشتري از اشعه ي ماوراي بنفش خورشيد در طي ساليان مديد به تدريج روي مرکز ديد آنها ايجاد پوسيدگي و تحليل مرکز ديد مي کند، اين اتفاق بيشتر مي افتد (البته زمينه هاي ژنتيک يا چربي خون بالا نيز در بروز آن مؤثر گزارش شده است). در اين جا نيز مصرف عينک آفتابي استاندارد ضروري است. عينک آفتابي استاندارد و مناسب عينکي است که به خوبي جلوي چشم ها را بپوشاند و قوس زياد نداشته باشد، چون باعث خستگي چشم و سرگيجه به علت ايجاد منشور مي شود. رنگ قهوه يي يا خاکستري مناسب ترين رنگ براي عينک است. بايد رنگ تصاوير آن سوي عينک طبيعي ديده شود و هيچ فشاري روي ديد يا حتي بيني احساس نشود و سردرد به دنبال نداشته باشد و تا چهارصد نانومتر اشعه ي مضر فرابنفش را بپوشاند. اگر عينک داراي لايه ي آنتي رفلکس از طرف داخل باشد، باعث رفع خستگي چشم نيز مي شود. اين گونه عينک ها لزوماً نبايد حتماً مارک دار باشند. حتي يک عينک با قيمت زير صد هزار تومان هم مي تواند همين شرايط را داشته باشد.
استخر و مخاطرات چشمي
اگر فردي قصد ورود به استخر را دارد، نبايد از لنز استفاده کند. استفاده از لنز داخل آب موجب عوارض چشمي و خرابي لنز مي شود. توصيه مي شود حتماً از عينک هاي شناي مخصوص، استاندارد و مناسب استفاده شود؛ عينکي که آب از بغل آن داخل نشود، بخار نکند و ديدي طبيعي بيرون از آب و در زير آب داشته باشد. متاسفانه بيشتر عينک هاي موجود در بازار از نوع غيراستاندارد و ارزان قيمت است و هيچ خاصيتي ندارد. در آب بعضي استخرها ممکن است غير از کلر مواد افزودني نامشخص ديگري نيز وجود داشته باشد که عوارض گوناگوني براي چشم دارد، پس لازم است کليه ي افراد از باز نگه داشتن چشم زير آب بدون عينک پرهيز کنند، چون باعث ورم لايه ي اول قرنيه (اپي تليوم) مي شود. در اين عارضه پس از خروج از استخر، شخص همه جا را مه آلود و دور چراغ ها هاله هاي رنگي مي بيند. يکي از عفونت هاي شايع چشمي از آب استخر ناسالم ايجاد مي شود که به درمان دارويي توسط چشم پزشک نياز دارد.
منبع: نشريه 7 روز زندگي، شماره 103
