19 روش درمانى براى كاهش درد
ممكن است آرتريت، قديمىترين بيمارى شناخته شده باشد. شواهد نشان مىدهد موميايىهايى كه در مصر پيدا شدهاند، اين بيمارى را داشتهاند؛ در آمريكا نيز چهل ميليون نفر به اين بيمارى دچارند و تا سال آينده يك ميليون نفر به آن مبتلا خواهند شد؛ البته ما در اين نوشته قصد نداريم كه درمان جادويى جديدى به شما معرفى كنيم، بلكه مىخواهيم به شما بگوييم كه چگونه مىتوانيد در خانه، بدون مصرف دارو و مراجعه به پزشك، درد خود را كنترل كنيد.
وزن خود را كم و در نتيجه احساس آرامش كنيد.
هيچ غذا و يا ورزش جادويى براى خلاص شدن از درد آرتريت وجود ندارد.
با كاهش وزن، ميزان زيادى از فشار و درد در ستون فقرات، زانوها، باسن و فوزى برداشته مىشود. دليل: هرچه اضافه وزن بيشترى داشته باشيد، فشار بيشترى بر مفاصل شما وارد مىشود و در اين صورت فشار بيشترى به غضروفهاى مرتبط با استخوانها وارد مىشود و در نتيجه افزايش التهاب، تورم و درد را به همراه خواهد داشت.
راه حل: با متخصص تغذيه و يا پزشك خود درباره رژيم غذايى مناسب مشورت و به شدت از آن رژيم پيروى كنيد.
براى رسيدن به استحكام و تحرك، به آرامى حركات كششى انجام دهيد.
حركات نادرست آسيب مىرسانند ولى حركات صحيح باعث بهبودى مىشوند. بعضى پزشكان اعتقاد دارند ورزش يوگا، حركات بدن را با قرار گرفتن مفاصل در وضعيت صحيح آموزش مىدهد و اين، باعث اصلاح مفاصل تغيير شكل يافته به حالت مناسب و سالم، در زمان جمع شدن و كشيده شدن عضلات مىشود.
آرامش را با كاهش استرس به دست آوريد.
اگر شما بعد از يك ضربه، عصبانى شويد، بيشتر آسيب خواهيد ديد. افرادى كه امور زندگىشان را كنترل مىكنند، درد را بهتر از ديگران تحمل مىكنند.
تحقيقات اخير، اهميت مسايل روانى را در كاهش درد نشان مىدهد. بعضى از مسايل خاص در زير آمده است: »مسابقه ندهيد بلكه خود را تطبيق دهيد«. بعضى از افراد آرتريتى بايد ياد بگيرند خود را با شرايط موجود وفق دهند و سعى نكنند هر كارى را كه در هنگام سلامت انجام مىدادند، اكنون انجام دهند؛ زيرا نتيجه اين كار خستگى و درد در روز بعد مىباشد. »ياد بگيريد كه آرام باشيد«. درسى را از زايمانهاى طبيعى ياد بگيريد. زايمان خيلى دردناك مىباشد، اما زنان با يادگيرى اينكه چگونه با درد كنار بيايند، توانستهاند آرامش پيدا كنند. اگر شما به درد حساس شويد و فكر خود را روى آن متمركز كنيد، اين مسئله بيشتر به شما آسيب مىرساند.
براى جلوگيرى از خشكى صبحگاهى، تلاش را از شب آغاز كنيد.
تقريبا 90% بيماران از خشكى صبحگاهى شكايت مىكنند. راه حل آن، استفاده از پماد عضلانى قبل از رفتن به رختخواب است. اين كار باعث آرامش شما مىشود و به شما نيروى روانى مىدهد. اما دليل اين اثر؟ اگر اين بيماران، در صبح عضلات خشك و سفت نداشته باشند، در طول روز احساس بهترى خواهند داشت.
شناور شدن، درد را از بين مىبرد.
مطالعات نشان مىدهد كه شناور شدن در مخازنى كه به طور اختصاصى طراحى شده مىتواند درد آرتريت را تسكين دهد. شما معمولا يك ساعت در مخزن قرار مىگيريد. تسكين درد به علت كاهش استرس حاصل مىشود، زيرا بدن و ماهيچهها در حال استراحت مىباشند و به نظر مىرسد اين كار باعث آزاد شدن اندورفين )يكى از ضد دردهاى طبيعى بدن( مىشود.
روغن و آب را با هم مخلوط كنيد.
دوناكينگ، مربى ماساژ دانشگاه آتلانتا مىگويد: من دورههاى درمانى آرتريت را گذراندم و فهميدم كه چه راههايى براى رها شدن از بيمارى مناسب هستند.
توصيهى وى: گرما و پماد اكاليپتوس به صورت يك محلول روغنى غليظ به نام اكاليپتا در استئو آرتريت (1) و آرتريت روماتوئيد (2) مؤثر است. گرماى مرطوب با استفاده از حوله گرم و يا قرار دادن دست و پا در آب داغ ايجاد مىشود.
ورزشهاى آبى به طور شگفتانگيزى مؤثرند.
اگر از چند پزشك درباره تأثير درمان انواع آرتريت سؤال كنيد، به همان تعداد نظرات مختلف خواهيد شنيد اما اگر از آنها دربارهى تمرينهاى آبى بپرسيد، همهى آنها يك نظر دارند.
تمرينهاى ورزشى در آب، بسيار عالى است. درد شما به طور قابل ملاحظهاى در آب كاهش مىيابد و شما در آب بسيار انعطاف پذيرتر خواهيد شد.
تكنيكهاى اوليه، آسانتر هستند و شامل تكان خوردن، راه رفتن و حركات خميده در آبى كه تا عمق سينه مىرسد، مىباشند. حركات پيشرفتهتر مانند رقص آبى نيز مؤثر است.
همسر خود را نيز در جريان قرار دهيد.
اگر چه براى يكى از همسران طبيعى است كه تا آنجا كه از عهده او برمىآيد به همسرش كمك كند، ولى اين كمك بيشتر باعث آسيب مىشود تا بهبودى؛ هنگامى كه خانم خانه همهى كارها را خودش انجام مىدهد و مرتب از شوهرش سؤال مىكند: حالت چطور است؟ باعث تشديد درد شوهرش مىشود. تنها هنگامى كه همسرتان درد دارد، حساس و دلسوز نباشيد، بلكه در حالت سلامت و فعاليت وى نيز او را مورد توجه قرار دهيد و از او تعريف كنيد. اين مسئله خيلى مهم است ولى متأسفانه اكثر مردم از تعريف كردن غافلند.
از يخ براى جلوگيرى از درد استفاده كنيد.
هنگامى كه مفاصل شما به علت فعاليت زياد دچار درد مىشود مىتوانيد از اين روش استفاده كنيد. مىتوانيد بسته يخ يا نخود فرنگى يخ زده را پانزده تا بيست دقيقه در محل درد قرار دهيد و بعد از ده تا پانزده دقيقه اين عمل را تكرار كنيد.
از گرما براى كاهش درد استفاده كنيد.
هنگامى كه مفاصل، گرم و ملتهب و حساس مىشوند، گرما بهترين راه حل مىباشد و سرما باعث دردناكتر شدن آنها مىشود.
مفاصل خود را تنبل بار نياوريد.
تمرينهاى هوازى مانند راهپيمايى، دوچرخه سوارى و شنا توصيه مىشود، زيرا به مفاصل آسيبى نمىرسانند. هر ورزشى را كه مىتوانيد تحمل كنيد و ضربان قلب شما را به 120 عدد در دقيقه مىرساند، انجام دهيد. اين ورزشها اثر سودمندى بر قلب و ريه شما خواهد داشت.
بعضى تحقيقات نشان مىدهد كه تمرين شديد حتى براى بيماران آرتريت روماتوئيد مىتواند بدون خطر باشد و اغلب باعث بهبودى روحى و فيزيولوژيكى بيمار مىشود.
مصرف داروهاى اعتيادآور را رها كنيد.
متأسفانه قرصهاى خوابآور، آرامبخشها و ضد دردهاى مخدر مىتوانند به صورت بخشى از زندگى يك بيمار آرتريتى ظاهر شوند؛ البته اين بدان معنا نيست كه اين داروها كارآمد نيستند.
بسيارى از مردم، نياز فزايندهاى به اين داروها دارند و در نتيجه ضررى كه اين داروها دارند از فوايدشان بيشتر است. دكتر هدلر معتقد است كه چنين داروهايى بايد به تدريج جاى خود را به درمانهاى ديگر بدهند و در مواردى نيز مىتوان از ضد دردهاى غير مخدر مانند آسپيرين يا ايبوپروفن استفاده كرد.
استفاده از ماهى براى كاهش درد
روغن ماهى در بعضى بيماران پاسخ بسيار خوبى ايجاد مىكند. ماده مفيد و مؤثر روغن ماهى، اسيد چرب امگا - 3 مىباشد كه مصرف روزانه يك قاشق چايخورى از اين روغن مىتواند باعث كاهش علايم آرتريت روماتوئيد شود. علت آن، وجود مقادير كافى ويتامينهاى D و A در اين روغن است؛ ويتامين D براى رشد استخوان لازم است، در حالى كه ويتامين A مىتواند اثرات ضد التهابى داشته باشد. چون مقادير زياد ويتامين A و D در بدن مسمويتزاست، نبايد در مصرف روغن ماهى زيادهروى كرد. همچنين مصرف زياد اين روغن در طولانى مدت باعث آسيب كبدى مىشود.
ماساژ، راه حل اصلى
ماهيچههايى را ماساژ بدهيد كه به تاندونهاى مفاصل دردناك شما ختم مىشوند. براى مثال، اگر دستتان به آرتريت مبتلا است. با دست خود روى عضله فشار دهيد و چند ثانيه صبر كنيد و سپس آن را آزاد كنيد.
مصرف ويتامين C را افزايش دهيد.
مطالعات نشان داده است كه بيماران دچار آرتريت روماتوئيد، دچار كمبود ويتامين C هستند. كمبود ويتامين C مىتواند اين بيمارى را تشديد كند. مطمئنا مصرف ويتامين C يك درمان خوب خانگى براى بيماران آرتريت روماتوئيد است. در حقيقت ميزان سميت ويتامين C، صفر است. 500 ميلىگرم به صورت روزانه، براى نيازهاى بدن كافى است.
پرهيز غذايى را رعايت كنيد.
بعضى پزشكان معتقدند بهترين نتايج در بيماران آرتريت روماتوئيد وقتى به دست مىآيد كه آنها از بلادوناها و فرآوردههاى لبنى پرهيز كنند. گياهان بلادونا شامل سيبزمينى، گوجه، بادنجان، تنباكو و همهى فلفلها به جز فلفل سياه مىباشد. با پرهيز از اين غذاها مىتوانيد خود را آزمايش كنيد. براى مثال، اگر شما واقعا به گوجه علاقمند هستيد، به مدت يك هفته گوجه را از تمام غذاهاى خود حذف كنيد، اگر علايم بيمارى شما در عرض سه، چهار روز بدتر شد، ممكن است به آن غذا حساسيت داشته باشيد؛ زيرا بدتر شدن علايم نشانهى اعتياد به آن غذا مىباشد.
مصرف روغن گياهى را كاهش دهيد.
بىشك روغنهاى گياهى براى اكثر مردم مفيد مىباشند؛ ولى مطالعات نشان داده كه بايد مصرف اين روغنها در افراد آرتريتى به حداقل برسد در حالى كه مصرف روغنهاى امگا - 3 بايد افزايش يابد.
يعنى بايد مصرف محصولات روغنى شامل سس سالاد، غذاهاى سرخ كرده و مارگارين كاهش يابد؛ زيرا اين مواد، داراى اسيدهاى چرب امگا - 6 مىباشند كه در اين بيماران باعث التهاب مىشود.
يك روش ديگر
دستبندهاى مسى
بعضى مواقع، با گذشت زمان، قدمت يك چيز باعث احترام به آن مىشود. ماجراى دستبند مسى نيز از همين قرار است كه دهها سال، موجب كاهش درد آرتريت مىشد و امروزه نيز هنوز مورد توجه است.
مطالعات نشان داده است كه بعضى از بيماران آرتريتى در متابوليسم مس غذا دچار اختلالند و اين اختلال باعث درد در آنها مىشود. پس از آن، اين فكر به ذهن آمد كه بيماران آرتريتى براى تأمين مس از منابع ديگر نيز استفاده كنند.
مس موجود در دستبند از راه پوست وارد بدن مىشود. بعضى پزشكان به اين دستبندها با ترديد نگاه مىكنند ولى آن را كاملا رد نمىكنند، البته به نظر مىرسد كمبود مس باعث التهاب مفاصل مىشود.
دو روغنى كه مقادير كمى از امگا - 6 دارند، روغن كاندلا از دانه كلم قمرى و روغن زيتون هستند.
آب هويج مصرف كنيد.
از آب هويج، عصاره كرفس، عصاره كلم يا گوجه مىتوان استفاده كرد.
دكتر مولن مىگويد: پرهيز از غذا بايد با يك روز در هفته اول با عصاره گياهان شروع شود. در هفته بعد، دو روز را روزه بگيريد )دوشنبه و چهارشنبه( و در هفته سوم سه روز )دوشنبه، چهارشنبه و جمعه(. بدون مشورت با پزشك، به هيچ وجه روزه گرفتن را شروع نكنيد.
منبع : دايرة المعارف پزشك خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا
پي‌نوشت‌ها:
* انتشارات سپهر اندیشه - 1387
1- التهاب مفصل همراه استخوان اطرافش
2- التهاب روماتيسمى مفصل
