فويبا يا ترس شديد، پديده يي است که به صورت آگاهانه يا ناخودآگاه زندگي بسياري از انسان هاي جهان را مختل مي کند.
اين پديده بيشتر ناشي از ترس از قرار گرفتن در موقعيتي خطرناک است و معمولاً کنترل آن براي فرد مبتلا سخت و گاهي غير ممکن است.
بسياري از انسان ها به گونه هاي مختلفي به اين اختلال روحي مبتلا هستند. در مطلب زير به مشهورترين اين ترس ها اشاره شده است.
ترس از مار
يکي از رايج ترين فويباها در ميان بسياري از مردم، ترس از مار است که به احتمال زياد ريشه بي تکاملي دارد. در گذشته هاي دور تشخيص دادن مارها و عنکبوت ها براي بقاي انسان، نقشي حياتي داشته است. توانايي تشخيص مارها در يک چشم بر هم زدن يکي از رفتارهاي تکاملي است که به اجداد انسان در جهان وحشي ماقبل در تاريخ امکان بقاء داده است.
ترس از خزندگان عجيب
شايد عده يي از افراد با ديدن بعضي از حشرات تنها احساس چندش آوري پيدا کنند. اما اين جانداران کوچک اين توانايي را دارند که بعضي از انسان ها را به شدت بترسانند که اين شدت در زنان نسبت به مردان چهار برابر است. مطالعه ي دانشمندان نشان مي دهد، دختر بچه هاي يازده ماهه به سرعت قادرند در برابر تصاويري از مارها يا عنکبوت ها نشانه هاي ترس را در صورت خود انعکاس دهند. در حالي که اين خصوصيت در پسر بچه هايي با همين سن وجود ندارد. ديدگاه تکاملي اين فويبا بر اين اساس است که زنان در دوران باستاني حيات بشر در هنگام جمع آوري غذا با چنين جانداراني مواجه مي شده اند و انقباض ماهيچه هاي بدن و صورت در برابر چنين منظره يي به عنوان ابزار محافظت مادر و فرزند در برابر جاندار شناخته شده است.
ترس از مکان
خيلي از جوان ها در آمريکا از قرار گيري در اماکني که فرار کردن از آن مشکل باشد هراس دارند! مکان ها و فعاليت هايي که شامل اين فويبا مي شوند آسانسور، حضور در رقابت هاي ورزشي، پل ها، استفاده از وسايل حمل و نقل عمومي، رانندگي، فروشگاه هاي بزرگ و فرودگاه ها محسوب شده اند. اين هراس مي تواند باعث شود افراد هرگز خانه هاي خود را ترک نکنند، به سفر نروند و در مناطق شلوغ قرار نگيرند.
ترس از ديگران
در صورتي که صحبت کردن در برابر ديگران رنگ چهره ي شما را دگرگون ساخته، صداي شما را گرفته کرده و عرق از سر و روي شما جاري مي کند، بدانيد که نشانه هاي اين فويبا در شما وجود دارد. بيگانه ترسي، پديده يي است که پانزده ميليون جوان آمريکايي از آن در عذابند و تنها صحبت کردن آن ها را در جمع تحت تأثير قرار نمي دهد، بلکه خوردن و آشاميدن اين افراد نيز در برابر جمع دچار اختلال خواهد شد. اين فويبا از سن سيزده سالگي در نوجوانان آغاز مي شود.
ترس از بلندي
يکي از رايج ترين ترس هاست که در حدود سه تا پنج درصد از افراد را تحت تأثير خود قرار داده است. برخلاف تصور پيشين دانشمندان که اين فويبا را ناشي از ترس غير واقعي مي دانستند مطالعات جديد نشان مي دهد مبتلايان به اين ترس، ارتفاع ساختمان ها را بسيار بيشتر از ارتفاع واقعي مي بينند و همين امر بر ترس آن ها مي افزايد.
ترس از تاريکي
براي بسياري از کودکان، خاموش شدن چراغ اتاق همراه با بروز ترسي شديد ناشي از بيرون آمدن هيولايي از زير تخت خواب يا از داخل کمد ديواري است. در واقع ترسيدن از تاريکي يکي از رايج ترين ترس ها در ميان کودمان است که در پس آن تفکرات و توهمات جالب توجهي نهفته است. کودکان در تاريکي به هر پديده يي فکر مي کنند و معتقدند در تاريکي دزدي خواهد آمد و آن ها را به سرقت خواهد برد. ريشه ي اين ترس کودکان از ناشناخته هاي آنان سرچشمه مي گيرد و در صورت درمان نشدن تا زمان بزرگسالي نيز ادامه پيدا خواهد کرد.
ترس از صاعقه
صداي مهيب رعد و برق مي تواند علايمي مانند تپش شديد قلب را براي افرادي که از فويباي رعد و برق رنج مي برند در برداشته باشد و به همين دليل بسياري از افراد مبتلا زندگي خود را به مناطقي منتقل مي کنند که از شرايط جوي آرامي برخوردار است. نکته ي جالب درباره اين فويبا اين است که مبتلايان از ترس خود احساس خجالت داشته و آن را مخفي نگاه مي دارند.
ترس از پرواز
ترسي است که در حدود 25 ميليون انسان فقط در آمريکا به آن مبتلا هستند.اين افراد در دو گروه ترس از سقوط هواپيما و ترس از کابين کوچک هواپيما تقسيم مي شوند. جالب است بدانيد نسبت مرگ انسان ها در سقوط هواپيما يک در بيست هزار است در حالي که اين نسبت در مرگ هاي ناشي از سوانح رانندگي يک درصد و در مرگ ناشي از حملات قلبي يک در پنج است.
ترس از سگ
حتي کوچک ترين و بامزه ترين سگ هاي نژاد «ژرمن شپرد» مي توانند ترسي مهيب را در مبتلايان به اين نوع از فويبا ايجاد کنند. اين ترس معمولاً از احتمال گاز گرفته شدن خود فرد يا افرادي ديگر توسط سگ ها ناشي مي شود، البته بعضي تنها نسبت به سگ هاي شکاري يا تازي هراسناک هستند.
ترس از دندانپزشک
خيلي از افراد به دليل ترس و واهمه، از رفتن به داندانپزشکي خودداري مي کنند. در صوت ابتلا به اين فويبا فرد به هيچ قيمتي حاضر به مراجعه به يک دانپزشک نبوده و تنها در صورتي که درد امان آن ها را ببرد به مطب دندانپزشکي خواهند رفت. از دلايل ريشه يي ارايه شده براي ابتلا اين ترس، تجربيات بد گذشته از دندانپزشک، ترس از تزريق لثه و ترس از صندلي و مته دندانپزشکي عنوان شده اند که معمولاً مي توان آن را با همکاري دندانپزشک از ميان برداشت.
منبع: 7 روز زندگي شماره 120 
