فشار خون بالا

16 روش براى كنترل فشار خون
 

حدود 30 ميليون آمريكايى دچار فشار خون بالا هستند كه بعد از سينوزيت و آرتريت )التهاب مفاصل(، سومين بيمارى مزمن شايع در آمريكا است. اما مهم تر از ميزان شيوع آن، تأثيرى است كه اين بيمارى براى سالمندان آمريكا دارد. علاوه بر عوامل خطر حمله ى قلبى، فشار خون عامل تعيين كننده اى در حمله ى قلبى بعد از 65 سالگى است.
حدود 70 درصد بيمارانى كه به عنوان فشار خون خفيف شناخته مى شوند، فشار دياستولى )فشار حداقل( بين 90 تا 105 ميلى متر دارند. امروزه تأكيد بر درمان غير دارويى است.
دكتر فورمن كاپلان مى گويد: امروزه همه معتقدند در بيماران فشار خون خفيف، درمان غير دارويى بايد در خط اول دفاع قرار گيرد. درمان هاى غير دارويى به اين شرح است:
مراقب وزن خود باشيد.
دكتر كاپلان مى گويد: اگر چه تعداد زيادى از اين افراد چاق نيستند، اما احتمال ابتلاى افراد چاق 3 برابر افراد داراى وزن طبيعى است. وجود حدود 20 درصد اضافه وزن، چاقى محسوب مى شود ولى لازم نيست كه كل اين 20 درصد اضافى را كاهش دهيد. يك مطالعه در فلسطين اشغالى نشان داد كه افراد چاق داراى فشار خون خفيف مى توانند با كم كردن نصف وزن اضافى خود، به فشار طبيعى برسند.
عادت هاى مصرف نمك را تغيير دهيد.
رابطه ى بين فشار خون و سديم هرگز به طور قطع ثابت نشده است. اما آن چه مشخص شده اين است كه يك گروه افراد فشار خونى به نمك حساس هستند و شما ممكن است يكى از آنها باشيد. راهى وجود ندارد كه مشخص شود شما به نمك حساس هستيد يا نه، مگر اينكه رژيم كم نمك بگيريد و ببينيد كه چه تأثيرى بر فشار خون شما دارد. بنابراين به همه ى افراد فشار خونى توصيه مى شود كه ميزان مصرف نمك خود را به 5 گرم در روز كاهش دهند و اميدوار باشند كه اثر خوبى دارد.
به هيچ وجه الكل مصرف نكنيد.
چون رابطه ى بين مصرف الكل و فشار خون كاملا ثابت شده است، افراد فشار خونى بايد الكل را كنار بگذارند.
لطفا به من پتاسيم بدهيد.
دكتر جورج مى گويد: افزايش مصرف مواد معدنى ممكن است در كنترل فشار خون بالا مفيد باشد. تعداد افرادى كه به مصرف پتاسيم پاسخ مثبت مى دهند، بستگى به مدت مطالعات داشت. يعنى در يك مطالعه دو هفته اى 30 درصد و در يك مطالعه هشت هفته اى 70 درصد، كاهش فشار خون داشتيم. وى معتقد است: ميزان كل پتاسيم مصرفى به اندازه ى نسبت صحيح سديم به پتاسيم رژيم شما مهم نيست. اگر شما در رژيم غذايى تان 2 گرم سديم )معادل 5 گرم نمك سفره( مصرف مى كنيد، نبايد بيش از 6 گرم پتاسيم مصرف كنيد، در حالى كه سيب زمينى، ميوه تازه و ماهى پر از پتاسيم هستند.
از كلسيم بيشتر استفاده كنيد.
به نظر مى رسد، كلسيم داراى اثر مثبتى بر بعضى افراد باشد، تحقيقات درباره ى اثرات مفيد كلسيم همچنان ادامه دارد. به نظر مى رسد كه افراد فشار خونى كه به مصرف نمك حساسند، همان هايى هستند كه به مصرف كلسيم پاسخ مناسب مى دهند؛ بنابراين اگر نمك براى شما مضر است، كلسيم مفيد است.
از ورزش هاى ايزومتريك بپرهيزيد.
ورزش به عنوان بخشى از برنامه ى كاهش فشار خون در كمك به درمان، مؤثر است؛ اما بايد از تمرين هاى ايزومتريك نظير وزنه بردارى پرهيز كرد چون اين ورزش ها مى توانند به طور موقت، فشار خون را به سرعت بالا ببرند.
به جاى آن از ورزش هاى هوازى استفاده كنيد.
على رغم اثرات مفيد ورزش هاى هوازى، اصلى ترين توصيه، رعايت جوانب احتياط در انجام اين تمرين ها است. روبرت كيد مى گويد: ما اغلب به مردم توصيه مى كنيم كه پياده روى سريع را با 400 متر شروع كنند و بعد كم كم آن را زياد مى كنيم تا به... متر برسد. اما فقط بعد از معاينه فيزيكى و در صورت امكان تست ورزش، آنها را به دويدن تشويق مى كنيم.
دليل مؤثر بودن ورزش اين است كه باعث گشاد شدن عروق خونى مى شود و فشار خون كاهش مى يابد. اگر چه در طول ورزش، فشار خون به بالا رفتن تمايل دارد. ولى هنگامى كه ورزش تمام مى شود، پايين مى آيد و هنگامى كه دوباره بالا مى رود، به ميزان قبلى افزايش نمى يابد.
شنا، پياده روى و دوچرخه سوارى، همگى براى فشار خون مفيدند. شما نبايد بدويد، ولى مى توانيد همين مقدار كار را هنگامى كه پياده روى مى كنيد، انجام دهيد اما با صرف زمان بيشتر.
به گياه خوارى فكر كنيد.
مطالعات نشان داده است كه گياه خواران، فشار خون پايين ترى نسبت به جمعيت عمومى دارند. تقريبا 15 - 10 ميلى متر جيوه پايين تر؛ نكته ى عجيب اين كه هيچ كس نمى داند دقيقا چرا؟
دكتر كاپلان مى گويد: شايد به اين دليل است كه افراد گياه خوار تمايل كمترى به مصرف سيگار و يا نوشيدن و خوردن بيش از حد دارند.
فشار خون خود را اندازه بگيريد.
دكتر كاپلان مى گويد: اندازه گيرى فشار خون در خانه، بايد رايج شود. زيرا اين روش مى تواند به شما بفهماند كه رژيم، ورزش و دارو درمانى چه تأثيرى بر فشار خون شما داشته است.
سعى كنيد شاد و خوشحال باشيد.
مطالعات نشان داده است كه حالات عاطفى نقش مهمى در نوسان فشار خون دارند. كنترل روزانه ى فشار خون نشان داده كه خوشحالى باعث كاهش فشار خون سيستوليك )فشار خون حداكثر( مى شود، در حالى كه عصبانيت، فشار خون دياستوليك )فشار خون حداقل( را بالا مى برد. محققان عقيده دارند كه تغييرات فشار خون، مستقيما با ميزان شدت حالات عاطفى ارتباط دارد، همچنين آنها مى گويند: عصبانيتى كه در خارج خانه به وجود مى آيد، نسبت به داخل خانه، به طور قابل ملاحظه اى باعث افزايش بيشتر فشار خون مى شود.
هشدار پزشكى
فشار خون بدخيم؛ يك فشار مرگبار
اگر فشار خون درمان نشود، به تدريج افزايش پيدا خواهد كرد و در طول چند سال، به طور ثابتى زياد مى شود. افزايش سريع و ناگهانى فشار خون مى تواند نشانه ى شروع فشار خون بدخيم باشد.
اگر چه اين نوع، نادر است ولى بسيار خطرناك است و بايد به وسيله ى پزشك كنترل شود. فشار خون بدخيم مى تواند به رگ هاى خونى كليه، چشم و مغز آسيب برساند و اگر درمان نشود مى تواند بعد از 6 ماه مرگبار باشد.
خوشبختانه، فشار خون بدخيم را مى توان با تزريقات داخل وريدى داروهاى مناسب، سريعا كنترل كرد. اما تشخيص و درمان سريع آن ضرورى است.
سعى كنيد كمتر حرف بزنيد.
تحقيقات نشان داده است كه هر گونه صحبت و ارتباط اجتماعى مى تواند باعث افزايش فشار خون شود. محققان دانشگاه مارى لند يافته اند كه صحبت كردن مى تواند 15 - 10 درصد باعث افزايش فشار خون شود. اين اثر مختص حرف زدن نيست حتى كاربرد زبان اشاره نيز مى تواند باعث افزايش قابل توجهى در فشار خون شود.
فشار خون همسرتان را نيز كنترل كنيد.
شايد شما اين جمله را شنيده ايد كه همسران، بعد از چند سال زندگى مشترك، به يكديگر شبيه تر مى شوند. اما محققان ارتباط عجيب ترى را كشف كرده اند و آن اينكه، هر چه مدت ازدواج زوجين بيشتر باشد، فشار خون شان شبيه تر است؛ محققان مى گويند: اين اثر، احتمالا به علت استرس هاى مشترك و يا عوامل عاطفى ديگر است.
راه هاى كليدى براى رهايى از فشار خون پايين
بعضى از مردم دچار مشكل فشار خون پايين هستند و ممكن است در صورت ايستادن ناگهانى به احساس گيجى و حتى غش كردن دچار شوند. در خيلى از موارد، فشار خون پايين به دليل مصرف داروهاى كاهش دهنده فشار خون مانند ديورتيك ها )مدرها( مى باشد. داروهاى خاص قلبى،
آرام بخش ها و داروهاى ضد افسردگى نيز از اين داروها هستند. اگر اين طور است بايد براى تغيير داروها به پزشك مراجعه كنيد. يك سرى كارها را قبل از مراجعه به پزشك مى توانيد انجام دهيد.
فعاليت شديد را امتحان كنيد.
مطالعات نشان داده كه اعمال فيزيكى نسبتا ساده اى كه فشار خون را به طور لحظه اى بالا مى برد، مى تواند فشار پايين را جبران كند. مثلا فشردن ايزومتريك دست ها قبل از بلند شدن، مى تواند فشار خون را به اندازه ى كافى بالا ببرد تا در برابر كاهش لحظه اى فشار خون در لحظه ى ايستادن مقابله كند.
چند مسأله رياضى را حل كنيد.
محققانى كه اثر به هم فشردگى دست را ثابت كرده اند، به طور شگفت انگيزى دريافتند كه انجام مسايل ذهنى پيچيده رياضى )مانند كم كردن عدد 7 از 100 تا اينكه به صفر نزديك شويم( فشار خون را بالا مى برد و افت فشار خون را حتى بيشتر از فعاليت فيزيكى جبران مى كند.
وعده ى غذايى را به ميزان كمتر و در دفعات بيشتر بخوريد.
اگر بعد از غذا خوردن، دچار افت فشار مى شويد، سعى كنيد با حجم كمتر و به دفعات بيشتر، در طول روز غذا بخوريد. شايد يك دليل اين مشكل، مصرف كم نمك و مايعات به توصيه پزشك تان باشد.
در حالت شيب دار بخوابيد.
ممكن است روش و حالت خواب در كنترل فشار خون پايين مهم باشد. طورى بخوابيد كه سر رختخواب 30 - 20 سانتى متر بالاتر از سطح پاها باشد. هنگام برخاستن، به آرامى بنشينيد و پاها را از كنار تخت به مدت چند ثانيه آويزان كنيد.
منبع : دايرة المعارف پزشك خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا ،مترجمان : دکتر حسن کریمی یزدی و دکتر پدرام مصطفایی ،انتشارات سپهر اندیشه - 1387