اين ميوه قرآني
نويسنده: رامين بابا گل زاده
پيدايش زيتون را به زمان هاي بسيار دور نسبت داده اند به عقيده برخي، زادگاه اين درخت «فينيقيه» بوده که در حدود دو هزار سال قبل از ميلاد، در اين ناحيه کاشته مي شده است. سپس از آن جا به غرب، يعني اروپا و افريقا و به شرق، يعني افغانستان و ايران راه يافته است. درخت زيتون در ناحيه مديترانه اي اروپا و افريقا، درخت معمولي اي بود. در جنوب اروپا آن چنان فراوان پرورش يافت که «زيتون اروپايي» نام گرفت. محققان به اين حقيقت پي برده اند که اروپا زادگاه اصلي زيتون نبود؛ بلکه فينيقيه، يا به عبارت ديگر، بخش شمالي جزيره العرب بود که زيتون از آن سرچشمه گرفت.
شواهد تاريخي نشان مي دهد که سومريان، روغن زيتون را مي شناخته و از آن آگاهي داشته اند. در سده هاي ميانه، استفاده از درخت زيتون در درمان ها، بين مردم معمول شد. در زمان ناپلئون و هنگام جنگ، در اسپانيا، برگ درخت زيتون را براي رفع تب به کار مي بردند.
ميوه اش سخت بيضوي شکل، گوشت دار به رنگ تيره (پس از رسيدن) و داراي هسته اي سخت است. ميوه زيتون، داراي انواع سبز و سياه است. نوع سبز را در اواخر تابستان و اول پاييز، قبل از اين که برسد، مي چينند. زيتون سبز را در يک مايع قليايي قرار مي دهند تا تلخي خود را از دست بدهد. سپس چندين بار آن را شسته و در يک محيط شور، تحت فرمانتاسيون لاکتيک قرار مي دهند. اگر مدت تخمير، کوتاه باشد، زيتون سبز و ترد به دست مي آيد و اگر تخمير طولاني باشد، زيتون زرد مايل به سبز، با طعم کمي ترش به دست مي آيد. زيتون سياه، به حالت رسيده چيده مي شود. به دفعات با آب شسته شده و در آب نمک يا نمک خشک و يا نمک بسيار نرم با مواد معطر، کنسرو مي شود.
قسمت هاي مورد استفاده درخت زيتون، ميوه، برگ و پوست آن است.
اگر ميوه هاي زيتون را قبل از روغن گيري تخمير کنند و سپس روغن آن را بگيرند، روغني موسوم به «روغن تخمير شده» به دست مي آيد که طعم آن زياد مطبوع نيست. در نهايت، اگر تفاله هاي زيتون را با آب جوش و داغ مخلوط کنند و فشار دهند، روغني پستي به نام «روغن جهنم» از آن به دست مي آيد که از آن در صابون سازي استفاده مي شود.
روغن مايع خالص، سرشار از ويتامين ها و املاح معدني، مخصوصاً پتاسيم است و بهترين روغني است که مي توان آن را براي تهيه سالاد و ديگر غذاها مصرف کرد.
روغن زيتون، خواص شگفت انگيزي دارد. آثار شفابخش متعدد و چند جانبه روغن زيتون براي شريان ها و کلسترول، غير قابل انکار است. روغن زيتون، از سه جهت نجات بخش است: از طرفي مقدار جزء مضر کلسترول، يعني LDL را کاهش مي دهد و درعين حال، مقدار جزء خوب کلسترول، يعني HDL را کمي بالا مي برد يا حداقل ثابت نگه مي دارد. بنابراين نسبت LDL/HDL را در جهت حمايت قلب افزايش مي دهد؛ اما ساير روغن هاي گياهي، نظير روغن ذرت، روغن سويا، روغن گلرنگ و روغن آفتاب گردان، هر دو جزء کلسترول را کاهش مي دهند؛ يعني هم جزء مضر کلسترول (LDL) را کاهش مي دهند که اين مطلوب است، و هم جزء مفيد را (HDL)، که اين مطلوب نيست.
مطالعه رژيم غذايي پنج هزار نفر ايتاليايي، نشان داده است که گروهي که بيشترين مقدار روغن زيتون را در هر روز مصرف مي کرده اند، کمترين فشارخون را داشته اند و فشارخون آنان، به خصوص در مردان، بين سه تا چهار واحد، از ديگران کمتر بوده است و عده زيادي که کره مي خورده اند، بالاترين فشار خون را داشته اند.
زيتون، سرشار از ويتامين هاي، C,D,A و مواد روغني مغذي است. همچنين زيتون را دارنده ي سيليس، فسفر، پتاسيم، گوگرد، منيزيم، کلسيم، کلر، آهن، مس و منگنز دانسته اند.
درباره زيتون و خواص آن، روايات متعددي بيان شده است که به برخي از آنها اشاره مي شود.
1. امام علي(ع): «با روغن زيتون، بدن را چرب کنيد و با آن خورش بسازيد؛ چرا که روغن نيکان و خورش برگزيدگان است. دو بار به پاکي سوده شده، [و] در آن، بدان هنگام که روي مي کند و بدان هنگام که پشت مي کند، برکت نهاده شده است و با وجود آن، به هيچ بيماري اي، زيان نمي رساند.»(1)
2. امام کاظم (ع) : «يکي از چيزهايي که آدم (ع) به فرزند خود، هبه الله، سفارش کرد، اين بود که : زيتون بخور؛ چرا که از درختي خجسته است».(2)
3. امام رضا(ع): «زيتون و روغن آن، طعام و غذاي خوبي است؛ زيرا موجب پاکيزگي دهان و از بين رفتن مواد و ترشحات بلغمي [و مخاطي] مي شود. رنگ چهره را مصفا و روشن و اعصاب را تقويت مي کند و حالت خستگي، بي حالي و ناتواني را از بين مي برد. حالت خشم و غضبناکي را خاموش مي کند.»(3)
*ميوه ي زيتون اگر خوب رسيده باشد و آن را بکوبند و نرم کنند و به شکل ضماد، روي دمل و آبسه بگذارند، به زودي آن را خواهد رسانيد و سر آن را باز خواهد کرد.
* براي کمک به در آوردن دندان بچه ها بايد انگشت را در روغن زيتون زد و لثه کودک را با آن مالش داد.
* يک قاشق سوپ خوري روغن مايع زيتون براي اشخاصي که از درد کبد مي نالند، داروي شفابخش ممتازي است و بايد صبح ناشتا، آن را بخورند.
* ضماد گوشت ميوه رسيده زيتون، از پوسته شدن و شوره سر جلوگيري مي کند.
* ضماد ميوه نارس زيتون، جهت سوختگي با آتش سودمند است.
* بخور ميوه زيتون با هسته، جهت تنگي نفس و امراض ريوي سودمند است.
* اگر پوست دست يا پاي شما ترک خورده است، براي معالجه آن، به اندازه مساوي، گليسيرين و روغن زيتون را مخلوط کرده و پوست خود را روغن مالي و چرب کنيد.
* روغن زيتون در رفع سرفه هاي خشک همراه با حالت تحريک آميز، اثر مفيد دارد.
* مخلوط شيره ي برگ زيتون با عسل، براي تسکين گوش درد و به صورت ضماد براي شکم دردهاي شديد سودمند است.
* در صورتي که زيتون به صورت خوراکي مصرف شود، ماده اي مغذي، آرام بخش و مسهلي ملايم است و زخم معده و اثني عشر بيمار را بهبود مي بخشد.
* روغن زيتون، ماده اي ملين است و مصرف خارجي آن، پوست بدن و تاول هاي سودا (اگزما) و داء الصدف را نرم مي کند.
* روغن زيتون، باعث تسريع در شفاي بيماري برنشيت يا ذات اليه خواهد شد.
* بچه هايي که استخوان نرم دارند و يا مبتلا به راشي تيسم و کم خوني هستند، بايد تن آنها را با روغن زيتون، مالش داد.
* روغن زيتون، زيادي ترشي معده را تسکين مي دهد.
* براي خارج کردن رسوب کيسه صفرا بايد هر روز صبح، يک قاشق سوپ خوري روغن زيتون را با آب ليمو يا پرتقال خورد.
* چکاندن روغن زيتون در چشم، نيروي باصره را تقويت و از ريزش آب چشم جلوگيري مي کند.
* روغن زيتون، نرم کننده است و براي دفع باد، گاز معده و روده و تقويت آن ها بسيار مفيد است.
* برخي قولنج ها با خوردن روغن زيتون در فواصل غذا بهبود مي يابند.
* چرب کردن موي سر با روغن زيتون، کهنه، از سفيد شدن و ريختن موي سر جلوگيري مي کند.
* زيتون براي مبتلايان به مرض قند و تنبلي کبد، بسيار نافع است.
* روغن زيتون، مانع از لخته شدن خون و تصلب شرايين و حملات قلبي مي شود.
شواهد تاريخي نشان مي دهد که سومريان، روغن زيتون را مي شناخته و از آن آگاهي داشته اند. در سده هاي ميانه، استفاده از درخت زيتون در درمان ها، بين مردم معمول شد. در زمان ناپلئون و هنگام جنگ، در اسپانيا، برگ درخت زيتون را براي رفع تب به کار مي بردند.
درباره زيتون بدانيم
ميوه اش سخت بيضوي شکل، گوشت دار به رنگ تيره (پس از رسيدن) و داراي هسته اي سخت است. ميوه زيتون، داراي انواع سبز و سياه است. نوع سبز را در اواخر تابستان و اول پاييز، قبل از اين که برسد، مي چينند. زيتون سبز را در يک مايع قليايي قرار مي دهند تا تلخي خود را از دست بدهد. سپس چندين بار آن را شسته و در يک محيط شور، تحت فرمانتاسيون لاکتيک قرار مي دهند. اگر مدت تخمير، کوتاه باشد، زيتون سبز و ترد به دست مي آيد و اگر تخمير طولاني باشد، زيتون زرد مايل به سبز، با طعم کمي ترش به دست مي آيد. زيتون سياه، به حالت رسيده چيده مي شود. به دفعات با آب شسته شده و در آب نمک يا نمک خشک و يا نمک بسيار نرم با مواد معطر، کنسرو مي شود.
قسمت هاي مورد استفاده درخت زيتون، ميوه، برگ و پوست آن است.
روغنش هم معرکه است.
اگر ميوه هاي زيتون را قبل از روغن گيري تخمير کنند و سپس روغن آن را بگيرند، روغني موسوم به «روغن تخمير شده» به دست مي آيد که طعم آن زياد مطبوع نيست. در نهايت، اگر تفاله هاي زيتون را با آب جوش و داغ مخلوط کنند و فشار دهند، روغني پستي به نام «روغن جهنم» از آن به دست مي آيد که از آن در صابون سازي استفاده مي شود.
روغن مايع خالص، سرشار از ويتامين ها و املاح معدني، مخصوصاً پتاسيم است و بهترين روغني است که مي توان آن را براي تهيه سالاد و ديگر غذاها مصرف کرد.
روغن زيتون، خواص شگفت انگيزي دارد. آثار شفابخش متعدد و چند جانبه روغن زيتون براي شريان ها و کلسترول، غير قابل انکار است. روغن زيتون، از سه جهت نجات بخش است: از طرفي مقدار جزء مضر کلسترول، يعني LDL را کاهش مي دهد و درعين حال، مقدار جزء خوب کلسترول، يعني HDL را کمي بالا مي برد يا حداقل ثابت نگه مي دارد. بنابراين نسبت LDL/HDL را در جهت حمايت قلب افزايش مي دهد؛ اما ساير روغن هاي گياهي، نظير روغن ذرت، روغن سويا، روغن گلرنگ و روغن آفتاب گردان، هر دو جزء کلسترول را کاهش مي دهند؛ يعني هم جزء مضر کلسترول (LDL) را کاهش مي دهند که اين مطلوب است، و هم جزء مفيد را (HDL)، که اين مطلوب نيست.
مطالعه رژيم غذايي پنج هزار نفر ايتاليايي، نشان داده است که گروهي که بيشترين مقدار روغن زيتون را در هر روز مصرف مي کرده اند، کمترين فشارخون را داشته اند و فشارخون آنان، به خصوص در مردان، بين سه تا چهار واحد، از ديگران کمتر بوده است و عده زيادي که کره مي خورده اند، بالاترين فشار خون را داشته اند.
از اين بهتر چي مي خواهي؟
زيتون، سرشار از ويتامين هاي، C,D,A و مواد روغني مغذي است. همچنين زيتون را دارنده ي سيليس، فسفر، پتاسيم، گوگرد، منيزيم، کلسيم، کلر، آهن، مس و منگنز دانسته اند.
زيتون در آيات و روايات
درباره زيتون و خواص آن، روايات متعددي بيان شده است که به برخي از آنها اشاره مي شود.
1. امام علي(ع): «با روغن زيتون، بدن را چرب کنيد و با آن خورش بسازيد؛ چرا که روغن نيکان و خورش برگزيدگان است. دو بار به پاکي سوده شده، [و] در آن، بدان هنگام که روي مي کند و بدان هنگام که پشت مي کند، برکت نهاده شده است و با وجود آن، به هيچ بيماري اي، زيان نمي رساند.»(1)
2. امام کاظم (ع) : «يکي از چيزهايي که آدم (ع) به فرزند خود، هبه الله، سفارش کرد، اين بود که : زيتون بخور؛ چرا که از درختي خجسته است».(2)
3. امام رضا(ع): «زيتون و روغن آن، طعام و غذاي خوبي است؛ زيرا موجب پاکيزگي دهان و از بين رفتن مواد و ترشحات بلغمي [و مخاطي] مي شود. رنگ چهره را مصفا و روشن و اعصاب را تقويت مي کند و حالت خستگي، بي حالي و ناتواني را از بين مي برد. حالت خشم و غضبناکي را خاموش مي کند.»(3)
داروخانه ي زيتون
*ميوه ي زيتون اگر خوب رسيده باشد و آن را بکوبند و نرم کنند و به شکل ضماد، روي دمل و آبسه بگذارند، به زودي آن را خواهد رسانيد و سر آن را باز خواهد کرد.
* براي کمک به در آوردن دندان بچه ها بايد انگشت را در روغن زيتون زد و لثه کودک را با آن مالش داد.
* يک قاشق سوپ خوري روغن مايع زيتون براي اشخاصي که از درد کبد مي نالند، داروي شفابخش ممتازي است و بايد صبح ناشتا، آن را بخورند.
* ضماد گوشت ميوه رسيده زيتون، از پوسته شدن و شوره سر جلوگيري مي کند.
* ضماد ميوه نارس زيتون، جهت سوختگي با آتش سودمند است.
* بخور ميوه زيتون با هسته، جهت تنگي نفس و امراض ريوي سودمند است.
* اگر پوست دست يا پاي شما ترک خورده است، براي معالجه آن، به اندازه مساوي، گليسيرين و روغن زيتون را مخلوط کرده و پوست خود را روغن مالي و چرب کنيد.
* روغن زيتون در رفع سرفه هاي خشک همراه با حالت تحريک آميز، اثر مفيد دارد.
* مخلوط شيره ي برگ زيتون با عسل، براي تسکين گوش درد و به صورت ضماد براي شکم دردهاي شديد سودمند است.
* در صورتي که زيتون به صورت خوراکي مصرف شود، ماده اي مغذي، آرام بخش و مسهلي ملايم است و زخم معده و اثني عشر بيمار را بهبود مي بخشد.
* روغن زيتون، ماده اي ملين است و مصرف خارجي آن، پوست بدن و تاول هاي سودا (اگزما) و داء الصدف را نرم مي کند.
* روغن زيتون، باعث تسريع در شفاي بيماري برنشيت يا ذات اليه خواهد شد.
* بچه هايي که استخوان نرم دارند و يا مبتلا به راشي تيسم و کم خوني هستند، بايد تن آنها را با روغن زيتون، مالش داد.
* روغن زيتون، زيادي ترشي معده را تسکين مي دهد.
* براي خارج کردن رسوب کيسه صفرا بايد هر روز صبح، يک قاشق سوپ خوري روغن زيتون را با آب ليمو يا پرتقال خورد.
* چکاندن روغن زيتون در چشم، نيروي باصره را تقويت و از ريزش آب چشم جلوگيري مي کند.
* روغن زيتون، نرم کننده است و براي دفع باد، گاز معده و روده و تقويت آن ها بسيار مفيد است.
* برخي قولنج ها با خوردن روغن زيتون در فواصل غذا بهبود مي يابند.
* چرب کردن موي سر با روغن زيتون، کهنه، از سفيد شدن و ريختن موي سر جلوگيري مي کند.
* زيتون براي مبتلايان به مرض قند و تنبلي کبد، بسيار نافع است.
* روغن زيتون، مانع از لخته شدن خون و تصلب شرايين و حملات قلبي مي شود.
پي نوشت ها :
1. الکافي، ج6، ص، ح4.
2. همان، ح 2.
3. مستدرک الوسائل، ج 16، ص 365.
