بى اختيارى ادرار
20 نكته براى مقابله با آن
روبرت شل سنيكر »استاديار جراحى دانشگاه ماساچوست« مى گويد: من ناتوانى در نگه داشتن ادرار را يك بيمارى اجتماعى مى دانم. ما بيمار زنى داشتيم كه به خاطر خجالت سه سال از خانه اش بيرون نرفته بود.
وى و ديگر متخصصان پيام واضحى را به مردم دادند مبنى بر اينكه مردم نبايد زندگى خود را به خاطر اين مشكل لكه دار كنند. تقريبا هر شخصى مى تواند درمان شود و يا مشكلش بهتر شود.
در اغلب موارد، اين ناتوانى به صورت نسبى است و توجه كنيد كه اين ناتوانى بخشى از فرايند پيرى است. نيل رسنيك »رئيس و مدير بيمارستان زنان در بولستون« مى گويد: اين قابل اجتناب نيست و غير قابل برگشت هم نيست. گاهى وقت ها حتى تلاش كمى مى تواند مشكل را كاهش دهد و يا جلوى آن را بگيرد.
شما بايد بى اختيار ادرار را با زندگى تان تطبيق دهيد نه بر عكس، در اينجا راه هايى است كه مى تواند به شما كمك كند.
يك دفتر يادداشت تهيه كنيد.
براى يك هفته بنويسيد: چه چيزى خوردم، چه چيزى نوشيدم، كى به حمام رفتم، كى دچار ادرار ناخواسته شدم؟ اين كار به شما و پزك تان كمك مى كند كه علت بيمارى تان را پيدا كنيد.
در مصرف مايعات صرفه جو باشيد.
ممكن است دفتر يادداشت شما نشان دهد كه آب زيادى در روز مصرف مى كنيد. غالبا به اين دليل، شخصى كه رژيم دارد به ظرف مصرف مايعات كشيده مى شود. اگر مقدار كمترى مايعات مصرف كنيد بى اختيارى ادرار كمتر مى شود.
اما زياد هم صرفه جو نباشيد.
اما قطع مصرف مايعات، پايين تر از حد معمولى آن و بدون اجازه پزشك مى تواند باعث كم آب شدن بدن و بدتر شدن مشكلات ادرارى شود و امكان ايجاد بيمارى هاى جدى ترى را فراهم كند.
اصلا الكل نخوريد.
الكل مهم ترين محرك براى دستشويى رفتن است.
از كافئين اجتناب كنيد.
كافئين مثل الكل يك عامل ادرارآور شناخته شده مى باشد. كافئين نه تنها در نوشيدنى هاى بلكه در بعضى از داروها هم وجود دارد. دفتر يادداشت شما نشان مى دهد كه آيا از اين نوشيدنى ها مصرف مى كنيد يا خير.
از آب گريپ فروت خوددارى كنيد.
آب گريپ فروت نيز يك عامل ادرارآور معروف مى باشد كه زمانى در رژيم مورد علاقه مردم قرار داشت.
زغال اخته را جايگزين كنيد.
عصاره ى زغال اخته اثرات مفيد شناخته شده اى براى مثانه دارد.
شلى و آرامش خود را حفظ كنيد.
يبوست مى تواند منجر به ناتوانى در نگه داشتن ادرار شود. بنابراين غذاهاى پر فيبر بخوريد و مطمئن شويد كه مقادير كافى مايعات مصرف مى كنيد. يك تجويز كلينيك ناتوانى ادرارى: »هر روز ذرت بو داده بخوريد«.
سيگار نكشيد.
نيكوتين سطح مثانه را تحريك مى كند و اگر شما دچار ناتوانى ادرارى ناشى از استرس هستيد، سرفه كردن مى تواند باعث تحريك ناتوانى شود.
اضافه وزن خود را كم كنيد.
ناتوانى در نگه دارى ادرار در افرادى كه چندين كيلو از وزن شان را كم كرده اند، بهبود پيدا كرده است.
تخليه دوگانه را امتحان كنيد.
هنگامى كه ادرار مى كنيد در دستشويى بمانيد تا احساس كنيد كه مثانه تان خالى شده است. سپس بلند شويد و دوباره بنشينيد به آرامى به طرف جلو روى زانوهاى تان خم شويد و دوباره ادرار كردن را امتحان كنيد.
وقتى به دستشويى برويد كه بايد برويد.
دكتر جتر مى گويد: واقعا معقول مى باشد كه تخليه مثانه خود را بر روى پايه منظمى برنامه ريزى كنيد. براى مثال هنگام شام در حالى كه دستشويى داريد، روى ميز غذا ننشينيد. تا وقتى كه شام تمام شود نگه داشتن طولانى ادرار منجر به عفونت و اتساع بيش از حد مثانه مى شود و اگر شما مثانه پر و عضلات اسفنكتر ضعيف داشته باشيد در هنگام سرفه، عطسه و يا خنديدن ممكن است دچار ادرار ناخواسته شويد. بهترين توصيه: مثانه خود را قبل و بعد از وعده هاى اصلى غذا و قبل از رفتن به رختخواب خالى كنيد.
به صورت عادت در بياوريد.
اولا با فواصل كوتاه و منظم مثانه خود را تخليه كنيد. براى شروع هر يك ساعت، خوب است و به تدريج اين فواصل را افزايش دهيد. در بعضى از موارد بى اختيارى ادرار، اين روش بسيار مؤثر است ولى كسى علت آن را نمى داند. ما نمى دانيم كه آيا واقعا اين روش، مثانه را به كاركرد طبيعى خود برمى گرداند يا خير و يا به مغز آموزش مى دهد تا با كاركرد بد مثانه مقابله كند.
هدف شما سه تا شش ساعت باشد.
فواصل متوسط بين دستشويى رفتن ها 3 تا 6 ساعت است. سعى كنيد در طول هفته ها به اين محدوده برسيد.
سن را جبران كنيد.
هنگامى كه پيرتر مى شويد، زمان طولانى ترى بين احساس تخليه ى مثانه و رسيدن به دستشويى طول مى كشد. به عبارت ديگر سعى كنيد نزديك دستشويى قرار بگيريد تا سريع تر از قبل بتوانيد خود را به دستشويى برسانيد.
ورزش هاى خاصى را انجام دهيد.
متخصصان مى گويند كه اين ورزش ها مى تواند بعضى از انواع بى اختيارى ادرار را در هر دو جنس و در همه سنين كاهش دهد و حتى شايد جلوى آن را بگيرد.
بدون اينكه عضلات ساق پا، باسن و يا شكم را منقبض كنيد تصور كنيد كه اسفنكتر دور سوراخ مقعد را گرفته ايد و با اين كار از مدفوع كردن جلوگيرى مى كنيد. اين ورزش، عضلات عقبى لگن را مشخص مى كند. سپس در هنگام ادرار سعى كنيد ادرار را متوقف كنيد و سپس دوباره ادرار كنيد. اين كار بخش جلويى عضلات لگنى را مشخص مى كند. زنان بايد تصور كنند كه تامپون را از ناحيه تناسلى خود برداشته اند.
اكنون شما آماده يك ورزش كامل هستيد. از عقب به جلو شروع كنيد. عضلات خود را منقبض كنيد و بعد از شمارش تا عدد چهار آن ها را شل كنيد. اين كار را دو دقيقه انجام دهيد و حداقل سه بار در روز آن را تكرار كنيد.
اتفاقات را پيش بينى كنيد.
اگر فكر مى كنيد كه مى خواهيد عطسه كنيد و يا مى خواهيد چيزى را بلند كنيد يا بالا و پايين بپريد، قبل از وقوع حادثه، اسفنكتر خود را منقبض كنيد.
اگر هيچ علامت هشدار دهنده اى وجود ندارد، وحشت نكنيد.
اگر ادرار غير ارادى بدون هيچ علامت هشدار دهنده اى وجود دارد، وحشت نكنيد؛ بلكه آرامش خود را حفظ كنيد و اسفنكتر خود را منقبض كنيد؛ سپس عضلات را منقبض كنيد و هنگامى كه تمايل به ادرار از بين رفت، بدون ترس و به آرامى به سمت نزديك ترين دستشويى برويد.
وسايل مخصوص را تهيه كنيد.
بعضى از وسايل جاذب رطوبت به شكل شرت، پد يا محافظ وجود دارد. محصولات جديد، آب را جذب و بو را خنثى و از نشت ادرار نيز جلوگيرى مى كنند. البته خريد اين وسايل كمى وقت گير و دست پاچه كننده است بنابراين شما مى توانيد از داروخانه بخواهيد كه اين وسايل را در زمان هاى مقرر براى شما آماده كند.
منبع : دايرة المعارف پزشك خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا ،مترجمان : دکتر حسن کریمی یزدی و دکتر پدرام مصطفایی ،انتشارات سپهر اندیشه - 1387
