بازسازي نقطه صفر

نگاهي به مراحل بازسازي برج هاي جديد تجارت جهاني
 

مركز تجارت جهاني در منهتن نيويورك با برج هاي جديدي در حال بازسازي است.بعد از مرگ بن لادن و جانشيني ظواهري و تهديدهايش همگان به ياد حوادث 11 سپتامبر افتادند؛ حوادثي كه طي آن برج هاي دوقلو فرو ريختند و از پاي درآمدند.حالا خيلي ها مي خواهند بدانند چه تمهيدات مهندسي اي براي جلوگيري از تكرار دوباره چنين فاجعه اي انديشيده شده است؛ تمهيداتي كه در صورت وقوع يك حمله ديگر ميزان خسارت و ضرر را به حداقل برساند؛ حمله هايي كه ممكن است ديگر از جنس حمله هاي 11 سپتامبر نباشند.در اين مطلب به بررسي اين نكته خواهيم پرداخت كه آيا اصولا چنين چيزي ممكن است؟ آيا مي شود با استفاده از تكنولو‍ژي، ساختمان هايي مقاوم در برابر حوادث ساخت؟
اگر همين حالا به بازديد از برج هاي مركز جديد تجارت جهاني برويد، چه چيزي مي بينيد؟ در ابتدا نوشته هاي خبرنگار مجله ساينس الاستريتدر را مرور مي كنيم و بعد سري به اجزاي مختلف اين برج مي زنيم تا ببينيم كه طراحي برج هاي ايمن تر و جديد چطور انجام مي شوند.«داخل آسانسور برج شماره يك تجارت جهاني داغ و گرم است.برجي كه به آرامي دارد از بقيه همسايه هايش بالا مي زند و رشد مي كند.سايت جديد مركز جديد تجارت جهاني به غير از اين برج از شش برج ديگر و يك بناي يادبود تشكيل شده است.اگر داخل آسانسور بايستيد، اين منظره به خوبي از داخل قفس فلزي آسانسور اين ساختمان ديده مي شود.داخل آسانسور كه در حال بالارفتن است.تعدادي كارگر حضور دارند و باري را به بالا حمل مي كنند.آنها كلاه ايمني، روپوش هاي فلورسنت و پوتين هاي ايمني پوشيده اند.در يكي از طبقات، آسانسور مي ايستد و درهايش بازمي شود.سه كارگر سر يك تير چوبي را گرفته اند و از آسانسور خارج مي كنند.آسانسور به حركتش تا طبقه دوازدهم ادامه مي دهد و در آنجا دوباره مي ايستد.اينجا سر و صدا بسيار بيشتر از طبقه هاي پاييني است.با اين همه صداي كارگرها به گوش مي رسد كه از لابه لاي گرد و غبار با هم حرف مي زنند.بيشتر حرف هايشان هشدارهايي است درباره مسائل ايمني،ايمني چيزي است كه اينجا حرف اول و آخر را مي زند؛ هم در طراحي و هم در اجرا.چندين متخصص معماري و سازه به صورت همزمان همه چيز را كنترل مي كنند تا ايمني در حين اجرا و بعد از ساخت در بالاترين درجه قرار بگيرد.»در حقيقت همه اين تمهيدات به وسيله يك تيم 40 نفره از متخصصان معمار كنسرسيوم سام (SOM)انديشيده شده كه روند كارها را در اين برج كنترل مي كنند؛ برجي كه بعد از افتتاح در سال 2013 بلندترين برج از مجموعه برج هاي جديد تجارت جهاني خواهد بود.كنسرسيوم سام متشكل از اسكيد مور، اوينگز و ميريل همان كنسرسيومي است كه برج خليفه، بلندترين برج جهان را در دوبي ساخته و افتتاح كرده.

يادماني از برج هاي دوقلو
 

وقتي عمليات ساختماني در اين مجموعه تمام شود، نيويورك صاحب يك افق ديد جديد خواهد شد.البته نه خيلي جديد چون كه بيشتر طراحي هاي اين مجموعه با هدف برقراري يك تعادل بين منظره قبلي و منظره جديد انجام شده اند.پايه برج شماره يك اين مجموعه مربعي است با مساحت 3721 مترمربع.اين شكل و مساحت دقيقا بر مساحت و شكل برج هاي دوقلو منطبق است.اين طراحي براي ايجاد حداكثر شباهت بين اين برج و برج هاي فرو ريخته در نظر گرفته شده است.هر وجه يا نماي اين برج از دو مثلث برعكس تشكيل شده اند كه قاعده كف و سقف را كامل مي كنند.يعني قاعده كف و سقف برج دو مربع است كه نسبت به هم 45 درجه چرخيده اند.برج در پايه با يك مربع شروع شده و در ميانه هاي برج به يك هشت ضلعي كامل تبديل شده و در نهايت دوباره در سقف به يك مربع تبديل مي شود.فضاي روي سقف كه بالاترين طبقه اين برج است، به رستوران و سكوي تماشا اختصاص يافته.نماي آن به وسيله فولاد و شيشه اي خاص طراحي شده و تركيب جالبي را ايجاد كرده است.سقف برج بلندترين نقطه آن هم محسوب مي شود.417 متر ارتفاع دارد و بلندتر از ارتفاع برج هاي دوقلوي قديمي است.البته فراموش نكنيد كه با احتساب آنتن، ارتفاع اين برج به 541 مترمي رسد.حالا كه به آنتن رسيديم بد نيست بدانيد نوك اين آنتن هم يك علامت دهنده نوري نصب شده كه با حروف مورس همواره در حال علامت دادن حرف N به نشانه ابتداي كلمه نيويورك است.

سايت مركز تجارت جهاني
 

در پايين و محوطه جلوي برج ميدان هشت هكتاري يادبود حادثه 11 سپتامبر قرار گرفته است.اين محوطه در دست در مركز سايت جديد مركز تجارت جهاني قرار دارد كه پايه برج هاي تخريب شده جزئي از آن است.در حقيقت به جاي برج هاي تخريب شده هيچ برج جديدي ساخته نمي شود و دور تا دور محوطه به وسيله برج هاي جديد احاطه مي شوند.اين محوطه سنگفرش شده است و 400 درخت بلوط آن را سايه مي كنند.اما پايه برج هاي تخريب شده پر نشده يا به جاي خودشان رها نشده اند.در اين دو نقطه يادماني براي درگذشتگان ساخته مي شود.درست در محل برج هاي تخريب شده دو استخر ساخته شده است كه كفشان نور را به بالا بازتاب مي دهد.نورهايي كه يادماني است براي برج هاي تخريب شده و 2982 قرباني حادثه 11 سپتامبر.مطابق برنامه ريزي ها قرار است اين محوطه در 11 سپتامبر سال جاري همزمان با يادبود حادثه تروريستي حمله به برج هاي دوقلو افتتاح مي شود.همچنين يك موزه يادبود در اين محل قرار گرفته كه آثار هنري و عكس هاي اين حادثه را در خودش جاي داده است.برج شماره يك در مجموع 241546 مترمربع زيربناي اداري دارد.

مقايسه ايمني
 

برج شماره يك علاوه بر ويژگي هاي معماري جديد، استاندارد جديدي در زمينه ساخت آسمانخراش ها به شمار مي رود.در ساختمان اين برج از انواع خلاقيت ها و نوآوري ها استفاده شده است.مصالح مقاوم و خاص و همين طور طراحي، سبز يا سازگار با محيط زيست از ويژگي هاي اين برج جديد هستند.با اين همه مساله مهم در طراحي اين برج رعايت ايمني خود برج و ساكنانش بوده و اين موضوع اولويت اوليه طراحي آن محسوب مي شود.برج هاي قديمي تجارت جهاني هر كدام با 110 طبقه به وسيله يك هسته بتني و فولادي در مركز ايستايي خودشان را حفظ مي كردند.اين استانداردي است كه به وسيله مينورو ياماساكي در سال 1964 بنيان گذارده شد.همين طور وزن كم سازه باعث شده است كه سازه در عمل از انعطاف پذيري بالايي برخوردار باشد.به همين دليل اين برج به وسيله بادهايي كه در ارتفاع زياد مي وزيدند، تحت تأثير قرار مي گرفت.براي برطرف كردن اين موضوع از تعديل كننده هاي ويژه اي در ساختمان برج استفاده شده بود كه اثر بادهاي قدرتمند مرتفع را خنثي مي كردند.اما همه اين تمهيدات باعث نشدند كه اين برج ها بر اثر حملات فرو نريزند.حتي اين برج ها از سيستم ايمني خوي براي نجات ساكنين شان برخوردار نبودند.به همين دليل بود كه بعد از اين دو حادثه تقريبا كاري از دست كسي برنيامد و آن قدر منتظر ماندند تا ساختمان ها فرو ريختند و ساكنانشان را در كام مرگ فرو بردند.به همين دليل اولين ويژگي برج جديد تمهيداتي است كه در شرايط اضطراري جان ساكنين را حفظ كند.

استاندارد جديد ايمني
 

سيستم تخليه اضطراري جديد كه در اين برج ها طراحي شده يكي از مهم ترين ويژگي هاي برج شماره يك است.اين سيستم كه از يك راه كاملا اختصاصي به بالاي برج مي رود.هم براي ورود آتش نشانان طراحي شده وهم در اضطراري ترين شرايط مي تواند براي تخليه برج مورد استفاده قرار بگيرد.سيستم هاي جابه جايي در اين برج همگي به وسيله ديوارهايي با ضخامت 91 سانتي متر و از جنس بتن مسلح حفاظت مي شوند.راه پله ها، آسانسورها، بالابرها و همين طور سيستم آبپاش براي خاموش كردن آتش همگي به وسيله اين ديوار بتن مسلح محافظت مي شوند.همين طور در داخل سيستم تهويه كل برج از فيلترهايي براي محافظت و تصفيه مواد شيميايي يا بيولوژيكي استفاده شده است.همين طور برج جديد در فاصله 20 متري خيابان غربي قرار دارد كه در مقايسه با فاصله هشت متري برج هاي قبلي استاندارد مناسب تري دارد.همين طور شيشه هاي نماي اين سوي برج به وسيله نوعي پلاستكي ضد انفجار مسلح شده اند.در صورت هر انفجاري شيشه هاي شكسته مي توانند جان عابرين خيابان را به بدترين شكل ممكن تهديد كند.از اين شيشه ها در ساير پنجره هاي برج هم استفاده شده است.همين طور سيستم آسانسورها و بالابرها به وسيله يك محافظ فولادي از هر نوع خطر انفجار محافظت مي شوند.چاه آسانسورها به وسيله ديوارهاي برشي در مقابل هر نوع انفجاري مقاوم شده است.در حملات 11 سپتامبر منابع آبي كه در بالاي برج قرار داشتند، بر اثر فرو ريختن از بين رفتند و آتش فشان ها نتوانستند از آنها استفاده كنند.همين طور سيستم هاي ارتباطي به برج به طور كلي قطع شده و به همين دليل آتش فشان ها هيچ اطلاعي از وضعيت برج ها و مجروحين نداشتند.براي جلوگيري از چنين اتفاقاتي ذخيره آب ساختمان در مناطق مختلف آن پخش شده و تا 30 درصد هم افزايش يافته است.همين طور يك سيستم لوله كشي جداگانه براي پمپاژ آب به محل آتش سوزي در نظر گرفته شده است تا در صورت وقوع حادثه جايگزين منابع آب داخل ساختمان شود.همين طور سيستم هاي اضطراري ارتباطي در مناطقي مختلف راه پله ها، آسانسورها، پله هاي اضطراري و مجراي مخصوص آتش نشان ها در نظر گرفته شده است.
منبع:همشهري دانستنيها32