«غسل مي كنم قربة الي الله»
نويسنده: روح الله حبيبيان
در اين مقاله مي خواهيم به كيفيت انجام غسل ترتيبي كه معروف ترين و در دسترس ترين شكل غسل است، بپردازيم.
بر اين اساس، در غسل ترتيبي بعد از نيت غسل و تعيين نوع غسلي كه انجام داده مي شود، ابتدا لازم است كه انسان سر و گردن خود را كاملاً بشويد، بعد همه ي سمت راست بدن خود را، و آن گاه تمام سمت چپ بدن را بشويد تا غسل به پايان برسد.
در مورد وضو گفتيم كه رعايت ترتيب و موالات لازم است، اما غسل در اين زمينه وضعيت متفاوتي دارد؛ يعني در غسل ترتيبي، ترتيب در انجام بخش هاي مختلف غسل لازم است اما موالات لازم نيست؛ يعني در انجام غسل هر چند بايد اول سر و گردن، بعد سمت راست و بعد سمت چپ شسته شود، اما لازم نيست كه بعد از شستن سر و گردن، سريع سمت راست را بشوييم؛ بلكه مي توانيم بين اين دو قسمت يا بين شستن سمت راست و سمت چپ بدن فاصله بيندازيم. براي مثال، اگر سر و گردن را شستيد و از بخت بد، آب قطع شد و مجبور شديد خود را خشك كرده و نيم ساعتي بيرون از حمام انتظار وصل آب را بكشيد، نبايد غصه بخوريد كه همه ي زحمت هاي قبلي تان هدر رفته؛ بلكه مي توانيد و بلكه بايد غسلي قبلي خود را ادامه دهيد و بعد از ورود دوباره به حمام، از سمت راست شروع كنيد. اين مسأله در موارد مختلف براي انسان فايده دارد؛ به ويژه وقتي انسان مشغول ديدن فوتبال يا فيلم سينمايي است، مي تواند در بين دو نيمه يا در وقت پخش تبليغات بازرگاني قسمت هاي مختلف غسل را انجام دهد و از فضيلت ديدن فيلم يا مسابقه به طور كامل هم محروم نشود!!
آن را شستيم، نيازي نيست كه ساير قسمت هاي بدن همان موقع از نجاست پاك شود. به همين شكل وقتي سرو گردن را شستيم و خواستيم سمت راست بدن را غسل بدهيم، بايد اين قسمت از بدن را اگر نجس بود از نجاست پاک کنيم، ولي اشکالي ندارد که قسمتي از سمت چپ بدنمان نجس باشد؛ اما در وقت غسل دادن سمت چپ بايد همه ي اين قسمت از بدنمان پاک شود.
در جواب بايد گفت: خير. فرق غسل ترتيبي با غسل ارتماسي و حتي وضو آن است که اگر بعد از انجام کار متوجه شويم که بخشي از بدنمان شسته نشده، لازم نيست از اول غسل کنيم؛ بلکه مي توانيم بر اساس قانون مشخصي، غسل قبلي را تکميل کنيم؛ به اين شکل که اگر قسمت مورد نظر که آب به آن نرسيده بود، مربوط به سمت چپ بدنمان بود، تنها شستن همان قسمت کافي است؛ يعني اگر مثلاً آرنج دست چپمان شسته نشد، کافي است همان قسمت را به نيت غسل زير شير آب بگيريم و خلاص؛ هرچند، يک ساعت از بيرون آمدن ما از حمام هم گذشته باشد.
اما اگر قسمت شسته نشده مربوط به سمت راست بدنمان باشد، بايد همان قسمت را بشوييم و بعد تمام سمت چپ بدن را هم بشوييم؛ زيرا شستن سمت چپ زماني صحيح است که همه ي سمت راست شسته شده باشد و در شست و شوي قبلي هنوز تمام سمت راست شسته نشده بوده. اگر قسمت شسته نشده مربوط به سر و گردن باشد هم تکليف روشن است؛ يعني اول همان قسمت را مي شوييم و بعد همه ي سمت راست و بعد همه ي سمت چپ را.
رسول خدا(ص) فرمود:
براساس سنت من براي وضو يک مد( حدود 750 گرم) و براي غسل يک صاع(حدود 3 کيلوگرم) آب کافي است، اما بعد از من کساني مي آيند که اين مقدار را کافي نمي دانند. اين افراد برخلاف سنت من هستند؛ اما هر کس براساس سنت من عمل کند با من در بهشت خواهد بود.
منبع: نشريه انتظار نوجوان، شماره 74.
غسل ترتيبي
بر اين اساس، در غسل ترتيبي بعد از نيت غسل و تعيين نوع غسلي كه انجام داده مي شود، ابتدا لازم است كه انسان سر و گردن خود را كاملاً بشويد، بعد همه ي سمت راست بدن خود را، و آن گاه تمام سمت چپ بدن را بشويد تا غسل به پايان برسد.
ترتيب، نه موالات
در مورد وضو گفتيم كه رعايت ترتيب و موالات لازم است، اما غسل در اين زمينه وضعيت متفاوتي دارد؛ يعني در غسل ترتيبي، ترتيب در انجام بخش هاي مختلف غسل لازم است اما موالات لازم نيست؛ يعني در انجام غسل هر چند بايد اول سر و گردن، بعد سمت راست و بعد سمت چپ شسته شود، اما لازم نيست كه بعد از شستن سر و گردن، سريع سمت راست را بشوييم؛ بلكه مي توانيم بين اين دو قسمت يا بين شستن سمت راست و سمت چپ بدن فاصله بيندازيم. براي مثال، اگر سر و گردن را شستيد و از بخت بد، آب قطع شد و مجبور شديد خود را خشك كرده و نيم ساعتي بيرون از حمام انتظار وصل آب را بكشيد، نبايد غصه بخوريد كه همه ي زحمت هاي قبلي تان هدر رفته؛ بلكه مي توانيد و بلكه بايد غسلي قبلي خود را ادامه دهيد و بعد از ورود دوباره به حمام، از سمت راست شروع كنيد. اين مسأله در موارد مختلف براي انسان فايده دارد؛ به ويژه وقتي انسان مشغول ديدن فوتبال يا فيلم سينمايي است، مي تواند در بين دو نيمه يا در وقت پخش تبليغات بازرگاني قسمت هاي مختلف غسل را انجام دهد و از فضيلت ديدن فيلم يا مسابقه به طور كامل هم محروم نشود!!
پاكي از نجاست
آن را شستيم، نيازي نيست كه ساير قسمت هاي بدن همان موقع از نجاست پاك شود. به همين شكل وقتي سرو گردن را شستيم و خواستيم سمت راست بدن را غسل بدهيم، بايد اين قسمت از بدن را اگر نجس بود از نجاست پاک کنيم، ولي اشکالي ندارد که قسمتي از سمت چپ بدنمان نجس باشد؛ اما در وقت غسل دادن سمت چپ بايد همه ي اين قسمت از بدنمان پاک شود.
غسلي با قابليت جبران
در جواب بايد گفت: خير. فرق غسل ترتيبي با غسل ارتماسي و حتي وضو آن است که اگر بعد از انجام کار متوجه شويم که بخشي از بدنمان شسته نشده، لازم نيست از اول غسل کنيم؛ بلکه مي توانيم بر اساس قانون مشخصي، غسل قبلي را تکميل کنيم؛ به اين شکل که اگر قسمت مورد نظر که آب به آن نرسيده بود، مربوط به سمت چپ بدنمان بود، تنها شستن همان قسمت کافي است؛ يعني اگر مثلاً آرنج دست چپمان شسته نشد، کافي است همان قسمت را به نيت غسل زير شير آب بگيريم و خلاص؛ هرچند، يک ساعت از بيرون آمدن ما از حمام هم گذشته باشد.
اما اگر قسمت شسته نشده مربوط به سمت راست بدنمان باشد، بايد همان قسمت را بشوييم و بعد تمام سمت چپ بدن را هم بشوييم؛ زيرا شستن سمت چپ زماني صحيح است که همه ي سمت راست شسته شده باشد و در شست و شوي قبلي هنوز تمام سمت راست شسته نشده بوده. اگر قسمت شسته نشده مربوط به سر و گردن باشد هم تکليف روشن است؛ يعني اول همان قسمت را مي شوييم و بعد همه ي سمت راست و بعد همه ي سمت چپ را.
بي وسواس
رسول خدا(ص) فرمود:
براساس سنت من براي وضو يک مد( حدود 750 گرم) و براي غسل يک صاع(حدود 3 کيلوگرم) آب کافي است، اما بعد از من کساني مي آيند که اين مقدار را کافي نمي دانند. اين افراد برخلاف سنت من هستند؛ اما هر کس براساس سنت من عمل کند با من در بهشت خواهد بود.
منبع: نشريه انتظار نوجوان، شماره 74.
