تاثير موسيقي بر روان انسان
تحقيقات نشان داده که موسيقي هاي آرام (مانند موسيقي کلاسيک با تمپوي پايين ) ، آرام بخش هستند ، احساسي که از 30 دقيقه گوش دادن به چنين موسيقي بوجود مي آيد معادل آرامشي است که از خوردن يک قرص واليوم حاصل مي شد . از آنجا که در اين نوع موسيقي ، شعري وجود ندارد ، ملودي ، تن ، آهنگ و ريتم است که تاثير گذار است و هر دو نيمکره مغز را درگير جريان خود مي کند .
بر طبق تحقيقات مشابه ، موسيقي ممکن است تاثير منفي نيز داشته باشد بر حسب اينکه موسيقي را خوب يا بد گوش بدهيم ، مي تواند تاثير مثبت و يا مانند زهر در بدن عمل کند . مطالعاتي که در زمينه تاثير موسيقي بر رشد گياهان انجام شده ، نشان داده که براي مثال ، موسيقي راک ، رشد گياه را متوقف مي کند و بر عکس ، موسيقي کلاسيک ، باعث تسريع رشد گياه مي شود . به عنوان مثال در کشور هلند براي پرورش گل در زمان هاي خاصي از شب براي افزايش رشد گياهانشان از موسيقي آرام استفاده مي کنند .
حواس وسيله ارتباط آدمي با عالم خارج است . اصوات موسيقي از طريق گوش به مغز مي رسد و حواس و عواطف را تحريک مي کند و با ايجاد انرژي موجب انگيزه و فعاليت مي شوند . نغمه هاي موسيقي بر حسب ترکيب فواصل و ريتم داراي ارتعاشات خاصي هستند که با تحريکات ارتعاشات سلول هاي عصبي ، احساس و انگيزه اي را تقويت و يا منتقل مي سازد .
ريتم و ملودي دو رکن اساسي موسيقي مي باشند .
ريتم در موسيقي به صورت ضرب آهنگ هاي منظمي احساس مي شود .
با موسيقي مي توان ريتم هاي متنوعي را بوجود آورد و انرژي هاي مختلفي را در شنونده تحريک کرد .
کار اصلي ريتم ، تحريک و تهيج احساسات است که انرژي رواني را توليد مي کند و انرژي اين تحريک با کمک ملودي به جريان مي افتد .
ملودي در ايجاد نوع احساس و ريتم در شدت و سرعت و يا سستي و رخوت آن نقش موثري دارد . ريتم ملودي از هم جدا نيستند . ريتم ضربان قلب و نظم هر آهنگ و ملودي محتوا و خود آهنگ است که از ترکيب اصوات بوجود مي آيد .
واژه شيدا در روانشناسي معرف سرخوشي و شور و نشاط بيش از حد است . سر خوشي ، هيجان بخشي احساس مدهوشي از خصوصيات تم ها شيدايي است. جنبه مدهوشي و جذبه آن آرام بخش افراد بي قرار و شيداست . از تم هاي شيدايي مي توان براي تحريک خلق هاي خموده استفاده کرد .
2 ـ تم هاي حزين :
لحن تم هاي حزين غم انگيز است و شکوه و شکايت دارد و در شنونده احساس ناکامي را تداعي مي کند . اين تم ها بر انتقال دهنده هاي عصبي افراد مستعد تاثير مي کند و باعث کاهش ترشح واسطه هاي شيميايي در مغز شده که در نتيجه انباشته شدن اين عناصر حياتي ، حزن و اندوه احساس مي گردد.
3 ـ تم هاي هيجاني :
هيجان ، واکنش انفعالي ، شديد و فوري است که غالبا با تظاهرات بارز اعصاب خودکار و واکنشهاي فيزيولوژيک توام است و ميل به جنبش و حرکت را به وجود مي آورد . از تم هاي هيجاني مي توان با ايجاد انرژي رواني ، رغبت و انگيزه در کاهش حالات افسردگي و غمگيني بهره جست .
4 ـ تم هاي شاد و فرحبخش :
تم هايي هستند که شادماني و نشاط را توام با آرامش و متانت منتقل مي سازند . اين تم ها باعث انبساط خاطر و سرزندگي مي شوند . تم هاي فرحبخش احساس سرزندگي و شادماني را براي کار و فعاليت افزايش مي دهند . براي تقويت روحيه افراد يک اجتماع و سرزندگي و نشاط آنها مخصوصا کودکان و نوجوانان تم هاي شاد و فرحبخش بسيار مفيد و سازنده هستند .
5 ـ تم هاي آرامبخش :
تم هاي مطبوعي هستند که نه تحريک کننده ، نه غم انگيز ، نه هيجاني و نه وجد آورند . متن ملايم و يکنواخت ارتعاشات آنها احساس آرامش را منتقل مي کند . تم هاي آرامبخش به خاطر ريتم ملايم در فواصل وسيع و ارتعاشات موافق آن با استعداد مغز باعث احساس ملايمت و آرامش مي شود .
برنامه ها و روشهاي موسيقي درماني متنوع و متناسب با نياز افراد تنظيم و تدارک ديده مي شود . محورهاي اصلي برنامه هاي موسيقي درماني شامل شنيدن موسيقي متناسب و آرام بخش و نواختن موسيقي در گروه هاي منظم و يا انفرادي خواندن آوازها ، ترانه هاي فردي و يا گروهي مي باشد .
در بيماري هاي زير موسيقي درماني مي تواند به خوبي مکمل يا حتي جايگزين درمان سنتي باشد : جنون جواني (اسکيزوفرني) ـ اختلالات خلقي (مثل افسردگي و شيدايي) ـ اختلالات شخصيت ـ اختلالات اضطرابي ـ اختلالات جسمي ـ مغز ـ سوء استفاده از مواد (اعتياد) اختلالات خوردن و اختلالات روحي دوران کودکي .
منبع: مجله خانواده شماره 210.
بر طبق تحقيقات مشابه ، موسيقي ممکن است تاثير منفي نيز داشته باشد بر حسب اينکه موسيقي را خوب يا بد گوش بدهيم ، مي تواند تاثير مثبت و يا مانند زهر در بدن عمل کند . مطالعاتي که در زمينه تاثير موسيقي بر رشد گياهان انجام شده ، نشان داده که براي مثال ، موسيقي راک ، رشد گياه را متوقف مي کند و بر عکس ، موسيقي کلاسيک ، باعث تسريع رشد گياه مي شود . به عنوان مثال در کشور هلند براي پرورش گل در زمان هاي خاصي از شب براي افزايش رشد گياهانشان از موسيقي آرام استفاده مي کنند .
حواس وسيله ارتباط آدمي با عالم خارج است . اصوات موسيقي از طريق گوش به مغز مي رسد و حواس و عواطف را تحريک مي کند و با ايجاد انرژي موجب انگيزه و فعاليت مي شوند . نغمه هاي موسيقي بر حسب ترکيب فواصل و ريتم داراي ارتعاشات خاصي هستند که با تحريکات ارتعاشات سلول هاي عصبي ، احساس و انگيزه اي را تقويت و يا منتقل مي سازد .
ريتم و ملودي دو رکن اساسي موسيقي مي باشند .
ريتم در موسيقي به صورت ضرب آهنگ هاي منظمي احساس مي شود .
با موسيقي مي توان ريتم هاي متنوعي را بوجود آورد و انرژي هاي مختلفي را در شنونده تحريک کرد .
کار اصلي ريتم ، تحريک و تهيج احساسات است که انرژي رواني را توليد مي کند و انرژي اين تحريک با کمک ملودي به جريان مي افتد .
ملودي در ايجاد نوع احساس و ريتم در شدت و سرعت و يا سستي و رخوت آن نقش موثري دارد . ريتم ملودي از هم جدا نيستند . ريتم ضربان قلب و نظم هر آهنگ و ملودي محتوا و خود آهنگ است که از ترکيب اصوات بوجود مي آيد .
طبقه بندي تم هاي موسيقي :
واژه شيدا در روانشناسي معرف سرخوشي و شور و نشاط بيش از حد است . سر خوشي ، هيجان بخشي احساس مدهوشي از خصوصيات تم ها شيدايي است. جنبه مدهوشي و جذبه آن آرام بخش افراد بي قرار و شيداست . از تم هاي شيدايي مي توان براي تحريک خلق هاي خموده استفاده کرد .
2 ـ تم هاي حزين :
لحن تم هاي حزين غم انگيز است و شکوه و شکايت دارد و در شنونده احساس ناکامي را تداعي مي کند . اين تم ها بر انتقال دهنده هاي عصبي افراد مستعد تاثير مي کند و باعث کاهش ترشح واسطه هاي شيميايي در مغز شده که در نتيجه انباشته شدن اين عناصر حياتي ، حزن و اندوه احساس مي گردد.
3 ـ تم هاي هيجاني :
هيجان ، واکنش انفعالي ، شديد و فوري است که غالبا با تظاهرات بارز اعصاب خودکار و واکنشهاي فيزيولوژيک توام است و ميل به جنبش و حرکت را به وجود مي آورد . از تم هاي هيجاني مي توان با ايجاد انرژي رواني ، رغبت و انگيزه در کاهش حالات افسردگي و غمگيني بهره جست .
4 ـ تم هاي شاد و فرحبخش :
تم هايي هستند که شادماني و نشاط را توام با آرامش و متانت منتقل مي سازند . اين تم ها باعث انبساط خاطر و سرزندگي مي شوند . تم هاي فرحبخش احساس سرزندگي و شادماني را براي کار و فعاليت افزايش مي دهند . براي تقويت روحيه افراد يک اجتماع و سرزندگي و نشاط آنها مخصوصا کودکان و نوجوانان تم هاي شاد و فرحبخش بسيار مفيد و سازنده هستند .
5 ـ تم هاي آرامبخش :
تم هاي مطبوعي هستند که نه تحريک کننده ، نه غم انگيز ، نه هيجاني و نه وجد آورند . متن ملايم و يکنواخت ارتعاشات آنها احساس آرامش را منتقل مي کند . تم هاي آرامبخش به خاطر ريتم ملايم در فواصل وسيع و ارتعاشات موافق آن با استعداد مغز باعث احساس ملايمت و آرامش مي شود .
تاريخچه پيدايش موسيقي درماني
روشهاي موسيقي درماني
برنامه ها و روشهاي موسيقي درماني متنوع و متناسب با نياز افراد تنظيم و تدارک ديده مي شود . محورهاي اصلي برنامه هاي موسيقي درماني شامل شنيدن موسيقي متناسب و آرام بخش و نواختن موسيقي در گروه هاي منظم و يا انفرادي خواندن آوازها ، ترانه هاي فردي و يا گروهي مي باشد .
موسيقي درمانگر ، کيست ؟
چه نوع بيماري هايي با موسيقي درماني درمان مي شوند ؟
در بيماري هاي زير موسيقي درماني مي تواند به خوبي مکمل يا حتي جايگزين درمان سنتي باشد : جنون جواني (اسکيزوفرني) ـ اختلالات خلقي (مثل افسردگي و شيدايي) ـ اختلالات شخصيت ـ اختلالات اضطرابي ـ اختلالات جسمي ـ مغز ـ سوء استفاده از مواد (اعتياد) اختلالات خوردن و اختلالات روحي دوران کودکي .
منبع: مجله خانواده شماره 210.
