آپانديس و آپانديسيت

بيشتر افراد تصور مي کنند که آپانديسيت ديگران آن قدرها هم شايع نيست، برخي نيز تصور مي کنند که آنتي بيوتيک ها مي توانند آن را درمان کنند، اما در واقع آپانديسيت هنوز هم مشکل شايعي است که تنها با جراحي درمان مي شود و آنتي بيوتيک ها نيز در بهبودي فرد بيمار، پس از جراحي نقش دارند. در قسمت پاييني شکم و در سمت راست، يک عضو لوله يي شکل وتوخالي از روده ي بزرگ منشعب شده است. پيش تر تصور مي کردند که اين عضو در بدن هيچ کاري انجام نمي دهد. اما امروزه دانشمندان عملکردهايي را براي آن بيان مي کنند. گرچه دانشمندان در مورد عملکرد آپانديس مطمئن نيستند. اما به نظر مي رسد نبود کامل آن نيز اختلال خاصي در سلامت بدن ايجاد نمي کند. از سلول هاي ديواره ي آپانديس مايع مخاطي ترشح مي شود که به روده ي بزرگ مي ريزد و داخل اين لوله ي توخالي را تميز نگه مي دارد. انسداد مجراي آپانديس منجر به آپانديسيت مي شود، زيرا مانع مخاطي در درون مجراي آپانديس محبوس مي شود و باکتري هاي که به صورت طبيعي در آنجا زندگي مي کنند به سرعت تکثير مي شوند؛ در نتيجه آپانديس متورم شده و عفوني مي شود. به نظر مي رسد که آپانديسيت خود به خود و بدون علت مساعد کننده ي خاصي رخ مي دهد.

علت انسداد مجراي آپانديس
 

*به وسيله ي مواد مدفوعي، انگل ها يا رشد بيش از حد سلول هاي دهانه ي آپانديس.
*بزرگ شدن بافت لنفاوي ديواره ي آپانديس در اثر عفونت در دستگاه گوارش يا در نقاط ديگر بدن.
*بيماري هاي التهابي روده مانند کرون و کوليت اولسرزو.
*وارد شدن آسيب و تروما به شکم.

علايم آپانديسيت
 

جزييات درد شکمي در تشخيص آپانديسيت بسيار کمک کننده است. درد ناگهاني شکم معمولاً اولين علامت بدن است. درد ممکن است در قسمت پاييني شکم در سمت راست باشد، اما ممکن است درد به صورت ناراحتي مبهمي در وسط شکم احساس شود و سپس به سمت راست و پايين منتقل شود. درد احتمالاً طوري است که فرد قبلاً تجربه ي چنين دردي را نداشته است، ظرف چند ساعت بدتر مي شود و با راه رفتن، نفس کشيدن و سرفه يا عطسه بيشتر مي شود. تب خفيف و تورم شکمي نيز ممکن است وجود داشته باشد. البته هر دردي در شکم نشانه ي آپانديسيت نيست، اما شما بايد هر درد شکمي را که ادامه پيدا مي کند و مخصوصاً اگر همراه با از دست دادن اشتها، تهوع، استفراغ و تب باشد جدي بگيريد و به پزشک مراجعه کنيد. تا زماني که پزشک شما مشکل شما را تشخيص نداده بايد از هرگونه خود درماني مانند مصرف مسهل ها يا انجام تنقيه اکيداً خودداري کنيد. علايم آپانديسيت متغير و متفاوتند و مي توانند علايم بيماري هايي مانند انسداد روده، بيماري هاي التهابي روده، بيماري التهابي لگن و ساير بيماري هاي زنان، يبوست و برخي بيماري هاي ديگر را تقليد کنند.

تشخيص آپانديسيت
 

تشخيص آپانديسيت بيشتر باليني است و در صورتي که علايم واضح باشند ممکن است پزشک تصميم به جراحي فوري بگيرد، زيرا در صورت تأخير، خطر افزايش مي يابد. در صورت نياز پزشک براي تشخيص آزمايش، عکس راديوگرافي، سونوگرافي و حتي لاپاراسکوپي پيشنهاد مي شود. آزمايش ويژه يي براي تشخيص قطعي وجود ندارد، اما آزمايش خون و شمارش گلبول هاي سفيد کمک کننده است. عکس راديوگرافي شکم در تشخيص آپانديسيت بيشتر براي رد ساير عوامل درد شکمي گرفته مي شود.
سونوگرافي شکمي هم روش قابل استفاده يي در تشخيص آپانديسيت است و ساير علل درد شکمي را نيز مشخص مي کند.
لاپارسکوپي يک روش تشخيص درماني است که در آن وسيله يي شبيه تلسکوپ از طريق يک برش کوچک در ديواره ي شکم وارد شکم مي شود. اين وسيله داراي دوربيني کوچک و مخصوص است و کمک مي کند که پزشک بتواند مستقيماً اعضاي درون شکم را ببيند و اگر علت درد شکم آپانديسيت باشد، آپانديس فوراً از بدن خارج مي شود. اگر شواهدي از تشکيل آبسه باشد براي کاهش عفونت بايد آنتي بيوتيک قبل از عمل جراحي استفاده شود.

درمان آپانديسيت
 

اگر پزشک به آپانديسيت شک کند ممکن است بدون انجام تست هاي ديگر، جراحي را توصيه کند. جراحي سريع، خطر پاره شدن آپانديس را کاهش مي دهد. به جراحي که براي درمان آپانديسيت انجام مي شود «آپاندکتومي» گفته مي شود. اين جراحي به دو روش لاپاراسکوپي و لاپاراتومي انجام مي شود که روش اول جديدتر است. خطر عمل جراحي که براي برداشتن آپانديس انجام مي شود نسبتاً کم است و بيمار کمتر از يک هفته در بيمارستان مي ماند و مي توان انتظار داشت که طي سه هفته به حالت قبلي و طبيعي برگردد. اگر جراحي با لاپاراسکوپي انجام شود و شرايط بيمار خوب باشد ممکن است بيمار بتواند 24 ساعت بعد از عمل به خانه برگردد. اما اگر آپانديس پاره شده باشد بيمار بايد مدت زمان زيادي را در بيمارستان بماند و البته خطر عوارض نيز زياد خواهد بود. در مواردي ممکن است حال بيمار وخيم باشد و به مراقبت هاي ويژه يي نياز داشته باشد. در اين موارد براي بازگشت فرد به زندگي عادي خود ممکن است دو تا سه ماه زمان نياز باشد. در برخي از موارد نيز جراح با آپانديس سالم مواجه مي شود. در اين موارد نيز آپانديس را بر مي دارند تا احتمال رخ دادن آپانديسيت وجود نداشته باشد. همچنين ممکن است جراح با علل ديگري برخورد کند و طي جراحي آنها را برطرف کند. با برداشته شدن آپانديس خطر ايجاد مجدد آپانديسيت وجود ندارد.
منبع:نشريه 7 روز زندگي، شماره 102.