نیم ساعت قبل از غذا، نیم ساعت بعد از غذا، روزی یک عدد و ...
این ها جمله هایی هستند که همیشه روی بسته ی داروها مشاهده می کنید، اما آیا اهمیت این جمله ها را در خوردن داروها می دانید؟ آیا تا به حال پزشک یا داروسازی به طور دقیق نحوه ی مصرف دارو را برای شما توضیح داده است؟دکتر همایون زجاجی (فوق تخصص گوارش) ما را با یکی از مهم ترین موارد مصرف داروها، یعنی تداخل آن ها با غذاها آشنا می کند.
تداخل دارو و غذا تا چه اندازه اهمیت دارد؟
غذایی که ما می خوریم یک ترکیب بسیار پیچیده از مواد معدنی، مواد آلی، پروتیین ها،ویتامین ها و ... است. زمانی هم که شما یک فرآورده ی دارویی مصرف می کنید، مواد متعددی وارد بدن می شوند در نتیجه واکنش هایی را در ترکیب با هم ایجاد می کنند. در اغلب موارد این واکنش ها باعث کاهش اثر داروها می شوند، بنابراین نباید داروها را همراه غذا خورد مگر این که موارد خاصی وجود داشته باشد که آن را پزشک مشخص می کند.بهترین زمان مصرف دارو
بهترین زمان مصرف دارو،زمانی است که معده خالی باشد، چرا که وقتی دستگاه گوارش ما خالی است امکان جذب دارو خیلی بهتر فراهم می شود. بر این اساس نیم ساعت قبل از غذا یا حداقل نیم ساعت بعد از غذا بهترین زمان جذب داروست.رایج ترین تداخلات غذایی و دارویی
مهم ترین این تداخلات مصرف بعضی از آنتی بیوتیک ها با فرآورده های لبنی یعنی شیر،ماست و ... است. بخصوص با خانواده ی «تتراسایکلین» ها که جزو آنتی بیوتیک ها محسوب می شوند. این آنتی بیوتیک ها اگر همراه غذا مصرف شوند جذب شان به شدت کاهش پیدا می کند، به طوری که آنتی بیوتیک اثر درمانی خود را اعمال نخواهد کرد. کلسیم موجود در لبنیات با آنتی بیوتیک ها ترکیبی ایجاد می کند که در نتیجه ی آن دارو در دستگاه گوارش باقی مانده و سپس دفع می شود. در این موارد باید انتی بیوتیک را با معده ی خالی و همراه آب (و نه شیر) مصرف کرد.اختلالات درمانی
بیمارانی که از فرآورده های هورمونی استفاده می کنند باید مراقب تداخل غذایی و دارویی خود باشند، چون گاهی ممکن است بیماری شان کنترل یا درمان نشود. این قضیه مشکل دیگری هم ایجاد می کند. وقتی جذب دارو در بدن کم می شود بیماری نیز درمان نخواهد شد، در نتیجه پزشک دز دارو را افزایش می دهد. در این زمان وقتی بیمار با معده خالی دارو مصرف کند. جذب دارو به شدت افزایش پیدا کرده و او را با مسمومیت دارویی مواجه می کند. از سوی دیگر اگر زمانی دارو همراه غذا و زمانی با معده خالی مصرف شود موجب به وجود آمدن غلظت های خونی متفاوت دارو و اختلال در درمان می شود.توصیه های پزشکی
داروها را با معده ی خالی مصرف کنید و اگر به دلایلی مجبورید آن ها را با غذا مصرف کنید باید روال ثابتی داشته باشید. یعنی اگر قرار است دارو را با صبحانه بخورید باید سر یک ساعت معین دارو را استفاده کنید. یادمان باشد بدن ما به میزان جذبی که دارو همراه با غذا دارد عادت می کند و اگر شرایط دایماً تغییر کند بدن دچار مشکل خواهد شد.
استثناهای غذایی
آب یک ماده ی غذایی است، اما دارو حتماً باید با آب استفاده شود، چرا که ممکن است دارو در مری بماند و مشکلاتی ایجاد کند. چای به دلیل کافیین موجود با بعضی داروها بخصوص داروهایی که در بیماری های تنفسی مصرف می شوند تداخل ایجاد می کند.* بعضی داروها زمانی که با معده ی خالی مصرف می شوند، فرد را دچار حالت تهوع، استفراغ و مشکلات گوارشی می کنند. در این حالت فرد باید برای کاهش عوارض گوارشی، دارو را همراه با غذا استفاده کند.
* داروهای ضد دردی که مصرف شان شایع است مانند آسپرین، مفنامیک اسید، ایندومتاسین، ایبوبروفن،دیکلوفناک، پیروکسیکام و ...چون احتمال بروز اختلال گوارشی دارند باید همراه غذا مصرف شوند. این مورد درباره کورتون ها مانند «دگزامتازون»و «پردنیزولون» نیز صدق می کند.
هم چنین اگر کسی نیاز به مصرف مکمل های ویتامین دارد بهتر است آن ها را با معده خالی مصرف کند.
منبع: 7 روز زندگی شماره 142
