آبراه استراتژیک

بررسی وضعیت ژئواکونومیک خلیج فارس
خلیج فارس یک پهنه آبی با مساحت 251 هزار کیلومتر مربع است که ایران را از شبه جزیره عربستان جدا کرده است. بستر آب های خلیج فارس سرشار از منابع نفت و گاز است و کشورهای ساحلی آن از بزرگترین صادرکنندگان نفت و گاز در جهان هستند. از سوی دیگر خلیج فارس که از پیش روی اقیانوس هند در دریای عمان پدید آمده، بزرگترین مسیر ترانزیت انرژی جهان به شمار می رود. این ویژگی های مهم اقتصادی، سیاسی و جغرافیایی سبب شده که هر روز بر اهمیت ژئواستراتژیک، ژئوپلتیک و ژئواکونومیک خلیج فارس افزوده شود. این دلایل باعث شده که از دیرباز موضوع برقراری و حفظ امنیت در خلیج فارس یکی از مهم ترین دغدغه های قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای باشد. در نوشتار زیر، نگاهی کوتاه بر وضعیت ژئواستراتژیک و ژئوپلتیک خلیج فارس خواهیم داشت.

تنب بزرگ:

مساحت: 3/10 کیلومتر مربع
جمعیت: 300نفر
حاکمیت: ایران
فاصله از جزیره قشم/ایران: 31 کیلومتر
منابع اقتصادی: صید ماهی و مروارید، معدن خاک سرخ
اهمیت ژئواستراتژیک: واقع شدن در کریدور ترانزیت انرژی خلیج فارس

تنب کوچک:

مساحت: 2/1کیلومتر
حاکمیت: ایران
فاصله از جزیره بندر لنگه/ایران: 75 کیلومتر
اهمیت ژئو استراتژیک: واقع شدن در کریدور ترانزیت انرژی خلیج فارس

نفت ایران:

چهارمین تولید کننده بزرگ نفت خام
سومین صادرکننده نفت خام در جهان
تولید روزانه: 4میلیون بشکه

ابوموسی:

نام تاریخی: گپ سبز
مساحت: 12کیلومتر مربع
جمعیت: 2038 نفر
حاکمیت: ایران
اهمیت ژئواستراتژیک: واقع شدن در کریدور ترانزیت انرژی خلیج فارس

تنگه هرمز:

موقعیت جغرافیایی:
طول: 185کیلومتر
عرض: بین 56 تا 180 کیلومتر
سمت انحنای کف: فلات قاره ایران

وضعیت جغرافیایی:

پهنه آبی: 251000کیلومتر مربع
کشورهای ساحلی: ایران، عمان، عراق، کویت، عربستان سعودی، قطر، امارات متحده عربی و بحرین
بیشترین خط ساحلی: ایران
1507: حاکمیت ایران و حضور استعمارگران پرتغالی و انگلیسی و اشغالگران غرب
1835: حضور انگلیس به بهانه سرکوب دزدان دریایی و قاسمی ها
1853: خراج گزاری قاسمی ها به دولت ایران
1903: اشغال جزایر سه گانه توسط انگلیس به نام حاکم شارجه و اعتراض ایران
1907: ایجاد نظام تحت الحمایگی انگلیس در امارات متصالحه، عدم پذیرش حکومت های حاکم ایران
1920: درخواست ارجاع دعوای حاکمیت بر سر جزایر سه گانه به پیشنهاد ایران
1923: تجدید درخواست ارجاع دعوای حاکمیت بر سر جزایر سه گانه به پیشنهاد ایران
1940: اخذ عوارض در جزیره تنب به اسم نیروی دریایی ایران
1941: اخذ عوارض در جزایر سه گانه به نام نیروی دریایی ایران
1944: اشغال جزایر سه گانه توسط دولت انگلیس در جریان جهانی دوم
1945: خروج نیروهای انگلیسی
1954: ایجاد فرمانداری کل بنادر و جزایر خلیج فارس در ساختار دولت ایران
1955: قرار گرفتن تنب های بزرگ و کوچک در حوزه اداری قشم توسط دولت ایران
1958: ادغام ابوموسی در بخشداری کیش توسط دولت ایران
1961: حضور گروهی از نقشه برداران ایرانی در جزایر تنب بزرگ و کوچک
1971: عقد معاهده بین ایران و حکام شارجه و رأس الخیمه در مورد بازگشت جزایر به ایران
1992: ادعای امارات نسبت به جزایر سه گانه، پاسخ شدید اللحن دولت وقت ایران
2001: آغاز تلاش های شورای همکاری خلیج فارس برای به دادگاه خواندن ایران بر سر حاکمیت جزایر سه گانه
2008: شکایت شورای وزرای اتحادیه عرب به سازمان ملل در مورد جزایر سه گانه وردان توسط سازمان ملل
منبع: نشریه همشهری دیپلماتیک، شماره56..