همه عناصر یک قاب

مقدمه ای بر انواع دوربین ها، لنزها و فیلترها و چگونگی ترکیب بندی تصاویر

دراین قسمت با انواع دوربین های عکاسی آشنا می شویم و کارآیی انواع لنزها و فیلترها را مرور می کنیم، پس از آن، سراغ مهارت های اصلی در عکاسی می رویم، نکات مهم و فنی درترکیب بندی تصویر را بررسی می کنیم و با دیدن تصاویر حرفه ای عکاسان نشنال جئوگرافیک، ترکیب بندی درون قاب هایشان را تحلیل می کنیم.

دوربین چطور کار می کند؟

در این گام از کارگاه عکاسی، با دوربین های مختلف، کارایی شان و همچنین انواع لنز و فیلتر آشنا می شویم.

بخش اول: دوربین ها

معرفی دوربین ها را با 2 نوع point- and- shoot و DSLR آغاز می کنیم؛ یعنی دوربین هایی که بیشتر از همه برای عکاسی در طبیعت کاربرد دارند.
دوربین point- and- shoot: این دوربین به طور خودکارتمام تنظیمات را انجام می دهد. سفربااین دوربین سبک و کم حجم، خیلی آسان است. لنزثابت، زوم باز و قابلیت فیلم برداری دارد. عایق بندی آن هم برای عکاسی زیرآب، بسیار کم هزینه است. وقتی این دوربین همراهتان باشد به دوربین دیگری نیاز ندارید، خیلی خوش دست و راحت است؛ البته تصاویری که با این دوربین گرفته می شود، کیفیت عکس هایی که با DSLR ضبط می شود را ندارد. شمار مگاپیکسل های حساسیت سنج ها یا همان سنسورهای نورگیر دوربین point- and- shoot به اندازه دوربین های DSLR است، اما چون حساسیت سنج های کوچک تری دارد، نویز (نقاطی به رنگ سبز، آبی و قرمز) ایجاد می کند و ممکن است درعکس رگه بیندازد. لنز دوربین point- and- shoot برای فضایی که نور کافی ندارد، مناسب نیست. این دوربین عمق میدانی زیادی دارد، به این معنی که اگر نگوییم غیرممکن ولی با آن، ایجاد زمینه محو با به کارگیری عمق میدانی کم، بسیار مشکل است. 2 مشکل دیگر دوربین های point- and- shoot این است که تعداد کمی از آنها لنزهای زاویه باز دارند و بسیاری هم با فاصله، فلاش می زنند و از زمان فشار دکمه فلاش تا ضبط عکس، تأخیر دارند.
دربین Digital Single Lense Reflex:DSLR: نام کامل این دوربین است؛ یعنی تک لنزانعکاسی دیجیتال که رایج ترین و متنوع ترین دوربین موجود در بازار است. تعویض لنز از قابلیت های این دوربین است و در مقایسه با دوربین point- and- shoot لنز سریع تری دارد که درنور کم هوا جواب می دهد. در هر مگاپیکسل، نویز کمتری ایجاد می کند و مناسب عکاسی از سوژه های متحرک است. درکل، عکس دوربین DSLR بهتراز کار درمی آید. حرفه ای ها معمولاً 2 دوربین DSLR در سفر همراه خود دارند و هرکدام را با فاصله کانونی متفاوت تنظیم می کنند تا اگر نیاز شد، تعویض لنز وقتشان را نگیرد.

بخش دوم: لنزها و فیلترها

2 ابزاری که بعد از دوربین باید با آنها آشنایی داشته باشید، لنزو فیلتراست. و در این بخش، انواع لنزها و فیلترهای کارآمد را به شما معرفی می کنیم:
لنز: آنچه لنزها را از هم متفاوت می کند، فاصله کانونی شان است؛ یعنی فاصله فیلم تا مرکز نوری عدسی، در حالتی که لنز، تصویر واضحی از سوژه تشکیل دهد. عکاسان مجله «نشنال جئوگرافیک»، در انتخاب لنز از هم متفاوت اند. بعضی مثل «باب کریست» (Bob Krist) یک جفت لنز زوم همراه خود دارند؛ یکی زوم زاویه باز یا «واید» (50-18میلی متر) و یکی هم زوم زاویه بسته یا «تِله» (شاید 200-50میلی متر). لنز زوم را لنز همه کاره می نامند چون فاصله کانونی اش قابل تغییر است. لنز واید (زاویه باز) هم کمک می کند تا محدوده وسیع تری از منظره جلوی دوربین را روی فیلم ثبت کنید و بالعکس، لنز تله (زاویه بسته) فضای بسته تری از صحنه را روی فیلم ثبت می کند. کیفیت و کارایی لنزهای زوم روز به روز بهتر می شود. امروزه عکاسان سفر می توانند به جای لنزهای مختلف 2 یا 3 لنز زوم همراهشان داشته باشند.
فیلتر: فیلتر ازجنس شیشه، پلاستیک یا ژلاتین است و 2کارمهم انجام می دهد؛ تصحیح نور و ایجاد جلوه های ویژه تصویری. هر فیلتر بعضی طول موج های نور (رنگ) را از خود عبور می دهد و بعضی دیگر را جذب می کند. از انواع فیلتر می توان به 3 نوع UV، خنثی و دوقطبی اشاره کرد. از فیلتر UV برای عکاسی از مناظر دوردست که تحت تأثیر اشعه ماوراء بنفش بیش از اندازه آبی می شود، استفاده می کنند. فیلتر خنثی، درخشندگی تصویر را بدون تغییر رنگ کاهش می دهد و از یک تا سه درجه بندی شده است. فیلتر دو قطبی هم تأثیر نورهای پراکنده را کاهش می دهد، مه شکن است، آسمان آبی را تیره تر می کند، بازتاب ها و نور زننده را می گیرد و درعکس، کنتراست ایجاد می کند. توجه داشته باشید که در یک زمان، یک فیلتر استفاده می شود نه اینکه چند تا با هم. در مورد فیلترهای دیگر درآینده توضیح خواهیم داد. بسیاری از عکاسان هنوز هم با وجود دوربین های دیجیتال، استفاده از فیلتر را به نشستن پشت رایانه و تنظیم عکس ترجیح می دهند.

مهارت های اصلی

برای عکاسی حرفه ای باید به خوبی به فوت و فن های عکاسی مسلط شویم و اصول آن را که ترکیب، نورپردازی و نوردهی است، بیاموزیم. در این مقاله، درباره ترکیب خواهیم گفت.

ترکیب

یکی از پایه های اصلی عکاسی، تنظیم عناصر تصویر است که آن را ترکیب می نامیم. نتیجه ترکیب خوب درعکس این است که مخاطب با دیدن عکس، منظور شما را درک کند. عکس خوب، روشن و واضح است و مانند قلم خوب، قدرت بیان دارد؛ یعنی 2 ویژگی مهمی که در کارهای عکاسان آماتور نمی بینیم. پس این اصول را رعایت کنید:
زمینه عکاسی را شلوغ نکنید؛ چون موضوع اصلی عکس گم می شود. فضای خالی در کادر نگذارید. یک قدم به سوژه نزدیک تر شوید و کادر را با سوژه پرکنید. می دانید چرا عکس هایتان شلوغ تر از منظره ای است که دیده اید؟ زمانی که به منظره ای نگاه می کنید، ذهن شما مانند ویرایش گر عمل کرده و جزئیات بی ربط را حذف می کند اما دوربین آن را ضبط می کند. تمرین کنید تا سوژه را از چشم دوربین ببینید و کادر را تنظیم کنید. مطمئن باشید به ترکیب خوبی می رسید. «کریست»، عکاس باتجربه به مجله که مطالب بسیاری درباره مهارت های عکاسی درنشریات مختلف نوشته، می گوید: «بیشترین اشتباهی که درکار عکاسان آماتور می بینم، زمینه شلوغ عکس هاست، بنابراین موضوع اصلی عکس، اصلاً پیدا نیست.»
عکاسان تبلیغاتی خیلی راحت می توانند روی ترکیب عکس کار کنند، چون روی سوژه کنترل دارند و هرتغییری که لازم باشد را انجام می دهند، اما عکاسی در طبیعت بسیار متفاوت است. «جاستین گوریگلا» که بیشتر وقت خود را صرف عکاسی از طبیعت کرده می گوید: «عکاس باید از طبیعتی عکاسی کند که هیچ کنترلی بر آن ندارد. تازه مشکل اینجاست که عکاس، گاهی اوقات نمی تواند قدم از قدم بردارد یا یک سانت جابه جا شود، چون ممکن است سوژه اش را از دست بدهد».

نکته های مهم در ترکیب بندی

حال چند نکته را باهم بررسی می کنیم که در ترکیب تصویر، نقش مهمی دارند:
- تقسیم بندی کادر: تکنیک مهمی که به شما کمک می کند ترکیب خوبی به عکس بدهید، تقسیم بندی کادر است. کادر را به سه ستون افقی و عمودی تقسیم کنید و یادتان باشد سوژه را در مرکز قرار ندهید چون بی روح جلوه می کند.
- خطوط اصلی: عناصری چون جاده، ریل قطار، خطوط بام ها و شاخه های درختان در تصویر، عناصر خطی محسوب می شوند. شما می توانید با کادربندی درست از این عناصر استفاده کرده و چشم بیننده را به سمت سوژه هدایت کنید.
- کادربندی: کادر از عناصر پس زمینه است که به تصویر عمق می دهد. کادر می تواند در، پنجره، شخص یا شاخ و برگ و درخت باشد که ازیک، دو، سه چهار جهت عکس را کادربندی می کنند.
- تناسب: زمانی که سوژه، حجم مشخصی ندارد، مثل کوه، رود و دریا و یا هر چیز دیگر، باید عنصری که بیننده حجم آن را می داند. مثل انسان، ماشین، درخت یا حیوان را به تصویر اضافه کنید. این کار به بیننده کمک می کند تا موقعیت تصویر را بهتر درک کند.
- زاویه: عکاس تازه کار تا چشمش به سوژه ای می خورد، عکس می گیرد. به جای اینکه مستقیم از روبه رو عکس بگیرید از زاویه های دیگر هم سوژه را ببینید. وقتی از کودکان عکاسی می کنید، بنشینید و یا اگر می خواهید زمینه خوبی در عکس داشته باشید، از زاویه بالا عکس بگیرید. خلاصه این که تکانی به خودتان بدهید، نتیجه اش یک تصویر زیباست. «ویل اُوربیک» برای عکاسی گزارش «لندن تو را می خواند» تصویر برج «بیگ بن» را از زاویه ای نو ضبط کرد، یا برای عکاسی از «پینتاب پرکینز» - موسیقیدان 95 ساله - اززاویه پایین روی صورتش فوکوس (وضوح) کرد. هر دو عکس خیلی خوب ازکار درآمد، این گفته کریست را هم همیشه به یاد داشته باشید: «زمانی می توانید فراتراز چهارچوب و اصول عکاسی کارکنید که به خوبی آنها را بشناسید».

نکته های فنی در ترکیب بندی

چند نکته فنی که برای ترکیب خوب عکس می توانید آنها را به کار ببرید:
- فاصله کانونی را تغییر دهید: به جای لنزهای استاندارد از لنزهای زاویه باز یا تله لنز استفاده کنید که جلوه خاصی به ترکیب عکس می دهند. لنز زاویه باز (واید) سوژه را در زمینه، بهتر نشان می دهد و منظره کامل تری را ضبط می کند، انگار عکس، داستانی را روایت می کند. «اَرون هوی» برای عکاسی از صعود یک گروه کوهنورد برای گزارش «بهترین را به ماچوپیچو»، یک نمای باز می خواست و از این لنز استفاده کرد. تله لنز (زاویه بسته)، درست برعکس لنز زاویه باز (واید) است؛ این لنز عملاً عناصر اضافی را حذف می کند و می توانید فقط روی سوژه اصلی فوکوس (وضوح) کنید و برای عکاسی چهره، مناسب است. تله لنز (زاویه بسته) فضا را فشرده می کند، چیزهایی را که در دوردست هستند به شما و یکدیگر نزدیک تر نشان می دهند. درآخر اینکه، تله لنزها (زاویه بسته) عمق میدانی کمی دارند که برای محو کردن زمینه بسیار عالی اند.
- عمق میدانی را کنترل کنید: عمق میدانی (DOF) عمقی است که تصویر نسبت به آن تنظیم می شود. با عمق میدانی کم، سوژه در ترکیب کمی بیشتر از نقطه کانونی روشن و واضح می ماند. اما با عمق میدانی بیشتر، عناصر جلو و پشت سوژه هم در کانون تصویر قرار می گیرند. مهارت کنترل عمق میدانی یکی از ویژگی های عکاس حرفه ای است. البته بخشی از این کار با انتخاب لنز انجام می شود؛ لنزهای زاویه باز (واید) عمق میدانی زیاد و تله لنزها (زاویه بسته) عمق میدانی کمتری دارند.
عمق میدانی از طریق دیافراگم هم تنظیم می شود. دیافراگم روزنه ای در لنز است که نور از آن عبور می کند. زمانی که دیافراگم را باز می کنید، لنز درحالت low f-stop تنظیم می شود که عمق میدانی کمی ایجاد می کند. عکاسان زمانی این تنظیم را به کار می گیرند که بخواهند زمینه را محو و سوژه را واضح تر نشان دهند. لنز در حالت high f-stop عمق میدانی بیشتری می دهد که برای ضبط تصویرمناظر، مناسب است که در آن عکاس می خواهد تمام عناصر تصویر در فوکوس (وضوح) کامل باشند.
منبع: نشریه سرزمین من شماره 33