۱ - ۲. تعریف ترور
در اغلب معاهدات بین المللی و منطقه ای در تعریف ترور به دو رکن مهم تکیه شده است. لذادیدگاه فقه دربارهء این دو رکن تبیین می شود:الف. خشونت ب. ایجاد رعب و وحشت بین مردم
ب. خشونت از دیدگاه فقه:
اسلام همانند حقوق بین الملل در رفتار فردی و اجتماعی خشونت را جایز ندانسته است وسیره پیامبر اسلام(ص) و امامان معصوم نرمش و مدارا با مردم بوده است.اول: اصولاً جعل قوانین جزائی و کیفری با هدف جلوگیری از ناهنجاری ها، قانون شکنی ها وتجاوز به حقوق فردی و اجتماعی و حاکمیت عدالت و تأمین مصالح فردی و عمومی است.بنابراین مجازات های قانونی که به منظور جلوگیری از جنگ ها و نزاع ها جعل شده اند ازمصادیق خشونت محسوب نمی شود.دوم: اسلام سعی کرده با طرح برخی از شرایط سخت، از اثبات جرم هایی که موجب حداست جلوگیری کند تا زمینه اجرای قوانین و حدود از بین برود.سوم: بر اساس قاعده شبهه در حدود، هرگونه احتمال شبهه مانع تحقق اجرای حدودالهی است.چهارم: در اسلام اجرای قوانین جزائی و کیفری اولین راهکار نیست، بلکه آخرین راهکار است.حکومت اسلامی وظیفه دارد با فقرزدایی، کارهای فرهنگی، نظارت عمومی مانع ازارتکاب ناهنجاری هایی بشود که موجب حدّ هستند.پنجم: عفو عمومی از سوی حاکم اسلامی و توبه از سوی بزهکار، دو عامل مهم جلوگیری از اثبات و اجرای حدود است. تشریع احکام جهادی و دفاعی اسلام نیز از مصادیق خشونت نیست. جنگ های تجاوزکارانه از نگاه اسلام غیر مشروع است و سفارش اسلام به صلح نشان دهنده آن است که اسلام پرچم دار صلح بوده و قوانین خشونت آمیز تشریع نکرده است. احکام دفاعی اسلام که بااهداف دفاع از جان و مال و دفاع در برابر تجاوز بیگانگان و دفاع از نظام و... تشریع شده رهیافت مهم عقل و شرع است و چنان که گذشت و مورد اتفاق فقه و حقوق بین الملل است.بنابراین تهمت خشونت که بنگاههای بین المللی به اسلام می زنند و کتابهای متعدد در این باره می نویسند بی اساس است.ب. ایجاد رعب و وحشت بین مردم از نگاه فقه:ایجاد رعب میان مردم از دیدگاه فقه و حقوق بین الملل محکوم است. و در این زمینه نیز بین فقه اهل بیت(ع) و حقوق بین الملل توافق وجود دارد. کسانی که با هر وسیله ای باعث ایجادرعب شوند از دیدگاه فقه مصداق محارب هستند و مجازات سنگینی را خدای متعال برای این جرم در نظر گرفته است.ج. نتایج مبحث تعریف ترور:روشن شد که معتبرترین منبع برای تعریف تروریسم و تبیین ماهیت آن کنوانسیون های بین المللی و منطقه ای است. در نتیجه روشی که رژیم استکباری آمریکا و رژیم متجاوزاسرائیل در پیش گرفته و با تفسیر یک جانبه و غلط از تروریسم، مبارزه با تروریسم رادستاویزی برای سرکوب و از میدان بیرون کردن مخالفان خود قرار داده اند، کاری غیرحقوقی و نوعی بازی گرفتن کنوانسیون های بین المللی محسوب می شود. بنابراین:الف) این سخن جرج دبلیو بوش: «هر کشوری با آمریکا نباشد، تروریست است» سخنی متکبرانه و مغرورانه است که با هیچ منطقی سازگار نیست.مقام معظم رهبری در پاسخ به این سخنان ضد حقوقی بوش فرمودند:نخیر، این طور نیست. خیلی ها در کنار آمریکا هستند، اما از همه تروریست های عالم خطرناک ترند. امروز دولت اسرائیل خطرناک ترین تروریست ها را در خود دارد. آن هایی که دررأس این دولت اند کسانی هستند که در فاجعه بارترین قضایای تروریستی خودشان شخصادستور داده اند و شرکت داشته اند؛ الان هم هر روز دارند ترور می کنند و در کنار آمریکا هستند.بنابراین این طور نیست که هرکس با شما بود با تروریست ها نیست؛ نخیر سرسخت ترین وخبیث ترین تروریست ها الان در کنار شمایند. نقطهء مقابل هم همین طور است. هرکس با مانباشد با تروریست هاست، نخیر، ما با شما نیستیم، با تروریست ها هم نیستیم[ . سخنان مقام معظم رهبری پس از حادثه ۱۱ سپتامبر ]ب) بر اساس کنوانسیون های بین المللی تروریست خوب و تروریست بد نداریم و همه تروریست ها بداند. اما عملکرد آمریکایی ها نشان می دهد که از نگاه آنان تروریسم خوب هم داریم. در آسمان خلیج فارس، هواپیمای ایران را با صدها نفر مسافر، بدون هیچ دلیل وبهانه ای منفجر می کنند؛ افراد را در دریا تکه و پاره و غرق می کنند؛ بعد فرمانده آن ناو را نه فقط محاکمه و توبیخ نمی کنند و نه فقط از ایران عذرخواهی نمی کنند، بلکه به فرمانده آن ناوجایزه می دهند[ . همان ]ج) تعریفی که آمریکایی ها از تروریسم ارائه می دهند کاملاً جانب دارانه است و تنهاافرادی را شامل می شوند که آمریکایی ها مایل اند تروریست معرفی شوند. مقام معظم رهبری در این باره بیانات حکیمانه ای دارند و می فرمایند:آن ها تروریسم را بد معنی می کنند، به گونه ای معنی می کنند که کشتار دسته جمعی و قتل عام صبرا و شتیلا (که دو اردوگاه فلسطینی بودند) در یک شب به دستور همین کسی که امروز دررأس حکومت غاصب صهیونیستی است، تروریسم به حساب نمی آید[ . همان
۲ - ۲. مصادیق ترور
گرچه ترور مصادیق گوناگون و بی حد و حصری دارد و به تناسب زمان ها و مکان های مختلف چهره های بسیار متفاوتی از خود بروز می دهد، لیکن همچنانکه ملاحظه کردید درکنوانسیون های بین المللی مصادیق شایع و رایج بین المللی مشخص شده و شیوه های مبارزه با هر نوعی نیز تبیین شده است. اینک مروری بر این مصادیق خواهیم داشت:۱ - ۲ - ۲ نا امن کردن راهها، اقدام بر ضد وسایل معین ارتباطی هواپیماربایی، حمله مسلحانه به فرودگاههای بین المللی، تصرف و غارت کشتی های غیرنظامی از اقدامات تروریستی شایع بین المللی است. به لحاظ حقوق بین المللی برای مقابله بااین گونه عملیات تروریستی تا کنون بیش از چهار کنوانسیون چندجانبه به تصویب رسیده است و به لحاظ فقهی این گونه اقدامات تروریستی از مصادیق محارب است. و عناوینی ازقبیل «قُطّاع الطریق» و «لصّ» که روایات زیای در جرم انگاری این دو عنوان داریم، نیز بر این گونه اقدامات تروریستی قابل انطباق است.
۲ - ۲ - ۲ سلب آسایش اجتماعی و به خطر انداختن جان و مال و ناموس مردم بی گناه اغلب اقدامات تروریستی کور، باعث سلب آسایش و امنیت اجتماعی و موجب به خطر افتادن جان و مال مردم بی گناه است. چندین کنوانسیون بین المللی برای مقابله با این گونه اقدامات تروریستی به تصویب رسیده است. و به لحاظ فقهی نیز این گونه اقدامات تروریستی ازمصادیق روشن محارب است افزون بر این که اسلام اهتمام ویژه ای برای جان، ناموس ومردم قائل است و کشتن به ناحق یک انسان را همانند کشتن همه انسان ها شمرده است.
۳ - ۲ - ۲. ترور سران دولت ها، مأموران دیپلماتیک سران دولت، مأموران دیپلماتیک، شخصیت های برجسته سیاسی بین المللی و... از جمله آماج های دلخواه تروریسم بین المللی هستند و چنان که گذشت تا کنون چندین کنوانسیون بین المللی برای مقابله با این گونه ترورها به تصویب رسیده است.از دیدگاه فقه نیز این اقدامات محکوم است و با دو عنوان «فتک» و «غیله» از آن یاد شده است. چنان که گذشت معنای این عنوان عبارت است از، کشتن انسان های برجسته سیاسی،اجتماعی به صورت غافل گیرانه و مخفیانه. در کتاب های تاریخی نیز از این گونه قتل ها باهمین دو عنوان تعبیر کرده اند و در سخنان معصومان این گونه قتل ها به شدت منع شده است.
۴ - ۲ - ۲. تخریب اماکن عمومی و آلوده کردن آب ها تخریب اماکن، ایجاد آلودگی در غذا یا آب، تحریک بیماری های واگیر، استفاده از سلاح های شیمیایی از اقدام های تروریستی است که به شدت جامعه جهانی را نگران کرده و درخصوص مقابله با استفاده از سلاح های شیمیایی و بیماری زا چندین کنوانسیون بین المللی تشکیل شده است. این گونه اقدامات تروریستی نیز از نگاه فقه به شدت محکوم است و حتی در دفاع مشروع نیز مسلمانان حق ندارند آب ها را آلوده سازند، اماکن عمومی، جنگلها ودرختان را تخریب نمایند. در سخنان معصومان سفارش های اکید در پرهیز از این گونه اقدامات در جهاد مقدس شده است.
۵ - ۲ - ۲. تأمین مالی تروریست ها بخشی از جرائم تروریستی، جرائم علیه اموال و مالکیت است، جعل اسناد، پول شویی، جمع آوری پول با حیله ها و نیرنگ از جمله اقداماتی است که تروریست ها برای تأمین نیازهای مالی خود به آن متوسل می شوند. تا کنون چندین کنوانسیون بین المللی برای مقابله با تأمین مالی تروریست ها تشکیل و مصوباتی داشته است. از دیدگاه فقه نیز مسلمانان که این معاهدات را امضا کرده اند باید مصوبات را اجرا نمایند. افزون بر آن در فقه عناوینی وجوددارد که می تواند این گونه اقدامات را پوشش دهد؛ مانند محتال. کسی که از طریق نیرنگ وفریب به دنبال کسب مال باشد. مبنّج و ساقی مرقد: کسی که دیگری را فریب دهد و بر اودارویی خواب آور یا مست کننده بخوراند و اموالش را به غارت ببرد. مستلب: کسی که به صورت آشکار در راهها و خیابان ها اموال مردم را از چنگشان درمی آورد (زورگیری)
۶ - ۲ - ۲. آدم ربایی و گروگان گیری یکی از تجلیات زشت تروریسم بین المللی آدم ربایی است. در کنوانسیون مقابله با آدم ربائی و گروگان گیری از اعضا خواسته شده که اقدامات مؤثر برای جلوگیری از این عمل زشت،انجام دهند. از دیدگاه فقه نیز آدم ربایی و گروگان گیری به هر بهانه ای ممنوع است و فقیهان این عمل زشت را مصداق مفسد فی الارض معرفی کرده اند
۷ - ۲ - ۲. نتایج مربوط به مصادیق ترور یکی از نتایج این بخش از پژوهش آن است که کشورهایی که مدعی رهبری و پرچمداری مبارزه با تروریسم هستند، اغلب مصادیقی که در کنوانسیون های بین المللی به عنوان مصادیق رایج و شایع ترور ذکر شده، به دست آنان و یا دست کم با حمایت و همکاری همان کشورها سازماندهی شده است! جهت اثبات مدعای فوق به ذکر نمونه های روشن و غیرقابل انکار از این قبیل ترورها اکتفا می کنیم. الف. نا امن کردن راههای هوایی و زمینی، اسقاط هواپیما، هواپیما ربایی و... :اولین هواپیما ربایی در جهان توسط رژیم اشغالگر اسرائیل در دسامبر سال ۱۹۴۵ انجام گرفت.هواپیمای ایرانی ایرباس با ۲۹۰ سرنشین با موشک ناو آمریکایی «ونیس» در سال ۱۳۶۷سرنگون شد و تمام سرنشینان غیرنظامی هواپیما تکه پاره به دریا ریختند. انهدام این هواپیمای مسافربری که در حال انجام یک پرواز منظم برنامه ای در یک خط هوایی مصوب بین المللی در فضای تحت حاکمیت ایران بود به عنوان یکی از هولناک ترین جرائم هوایی در تاریخ هواپیمایی جهان به شمار می رود و از مصادیق روشن نا امن کردن راههای هوایی است.ب. سلب آسایش و به خطر انداختن جان و مال و... مردم:بی شک آمریکا و اسرائیل با به راه انداختن واحدهای ویژه ترور و کوبیدن به طبل جنگ درسلب آسایش و به خطر انداختن جان و مال مردم گویی سبقت را از دیگران ربوده اند. رژیم صهیونیستی رسماً واحدهای ویژه ترور برای ترور فعالان گروههای اسلامی تشکیل داده وبا ایجاد رعب و وحشت هر روز دست به ترور مردم بی گناه می زند. از جمله می توان ازواحدهای ویژه ترور دو فیافلن[ . این واحد بخشی از تشکیلات ویژه ارتش صهیونیستی است و مأموریت دارد که با تن کردن لباس عربی به مناطق فلسطینی ها نفوذ کرده و دست به ترور کادرهای انتفاضه بزنند ] شمشون[ . این واحد هم اکنون سرگرم فعالیت در زمینه نفوذ به روستاهای فلسطینی در کرانه باختری و ربودن افراد فلسطینی است ] ابجور[ . این واحد در سال ۱۳۷۵ تشکیل گردید و مأموریت داشت حزب الله را مورد تعقیب قرار دهد ] سیوبت و متکال[ . این واحد از جمله واحدهای ویژه ارتش اسرائیل به شمار می رود. (جمهوری اسلامی، ۱۵ / ۱۱ / ۸۰) ] نام برد.رژیم استکباری آمریکا لیست بلندی از ترور و سلب آسایش را در پرونده خود دارد. ازجمله می توان از ترور دو دانشجوی نابغه ایرانی در رشته های فیزیک کاربردی و علوم فضایی به نام های مسعود مسترشدی و دکتر علی بهاء صدری را نام برد.ج. ترور سران دولت ها و مأموران دیپلماتیک:نمونه های فراوانی از ترور سران حماس و نهضت های مقاومت فلسطین در پرونده رژیم اسرائیل ثبت است. آمریکا نیز در این زمینه از دولت صهیونیستی دست کمی ندارد. و لیست بلند بالائی از این نوع از ترور را در پرونده خود دارد[ . این واحد از جمله واحدهای ویژه ارتش اسرائیل به شمار می رود. (جمهوری اسلامی، ۱۵ / ۱۱ / ۸۰) ]
منبع ترور و دفاع مشروع، پژوهشکده تحقیقات اسلامی،نشر زمزم هدایت(1386)
