اصول ارزشیابی تحصیلی دانش آموزان

ارزشیابی کاردانش آموزان

اغلب چنین احساس می‌شود که وقت بیشتری را صرف گرفتن امتحان از دانش آموزان می‌کنیم تا صرف درس دادن به آن‌ها. این ممکن است کار بدی نباشد، به شرطی که دانش آموزان از بازخوردی که به آن‌ها می‌دهیم استفاده زیادی ببرند. توصیه‌های زیر می‌توانند کمک کنند تا تأثیر بازخورد شما افزایش یابد و در عین حال، کار نمره دهی شما آسان شود.
1- شیوه بارم بندی خود را انتخاب و به کلاس اعلام کنید. قبل از اینکه برای دانش آموزان تکالیف نمره داری طراحی می‌کنید، ‌نحوه بارم بندی را تهیه نمایید و با توصیه‌های شفاف، راه کسب نمره را به آن‌ها یاد بدهید. شواهد موجود است که نشان می‌دهد هرچه دانش آموزان آگاهی بیشتری نسبت به نحوه بارم بندی داشت باشند، ‌سطح استاندارد درسی آن‌ها بالاتر می‌رود.
2- به دانش آموزان اجازه دهید در آرایش بارم بندی شرکت کنند. هر از گاهی دانش آموزان را در تعیین نحوه ی بارم بندی شرکت دهید و از نظرات آن‌ها در ارزیابی کار خودشان استفاده نمایید.
3- سؤالاتی طرح کنید که تصحیح آن‌ها راحت و آسان باشد. با ساده تر کردن تصحیح کار دانش آموزان، در وقت و انرژی خود صرفه جویی کنید. برای مثال، بسیار آسان‌تر است که از آن‌ها بخواهید یکی از پاسخ‌های کوتاه چاپ شده را علامت بزنند یا به سؤالات تکمیلی و یا چهار جوابی پاسخ بدهند تا این که انبوهی از سؤالات تشریحی را جواب بدهند.
4- دفتر نمره ی مرتبی داشته باشید. طوری دفتر نمره خود را خط کشی کنید که با یک نگاه بتوانید عملکرد دانش آموزان را در کلاس ببینید. این دفتر می‌تواند شما را نسبت به دانش آموزانی که از درس خود عقب می‌مانند آگاه کند، و در جلسات اولیا و مربیان نیز بسیار مفید واقع شود.
5- جایی برای ارائه نظر خود تهیه ببینید. برای مثال، ‌از دانش آموزان بخواهید در یک سمت برگه، ‌حاشیه ای نسبتاً جادار بکشند و یا حتی در پای هر صفحه چهارخانه ای ترسیم کنند
6- هنگامی که اوراق تصحیح شده را به دانش آموزان باز می‌گردانید، مواظب احساسات آن‌ها باشید. به خاطر بسپارید، لحظه ای که دانش آموزان ورقه تصحیح شده خود را پس می‌گیرند، برای آن‌ها لحظه ی بسیار حساس است. یعنی آن‌ها می‌توانند نسبت به هر توضیحی که در پای ورقه آن‌ها نوشته‌اید حساس باشند، به خصوص توضیحاتی که در وهله ی اول با آن‌ها برخورد می‌کنند.
7- از اهمیت نمره یا امتیاز غافل نمایند. اولین چیزی که دانش آموزان به دنبال آن می‌گردند و واکنش آن‌ها را در قبال توضیحاتی که در پای ورقه نوشته‌اید تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، نمره یا امتیازی است که به آن‌ها می‌دهید. اگر نمره بالا باشد، ممکن است آن‌ها به بیشتر توضیحات بازخوردی شما اعتنایی نکنند. اگر نمره پایین باشد، ممکن است به قدری مأیوس شوند که اصلاً توجهی به توضیحات باز خوردی شما نکنند. بررسی کنید که آیا نمره دادن مهم‌تر است و یا این که بهتر است در ابتدا فقط به توضیح دادن بسنده کنید و بعدها به نمره دادن بپردازید.
8- در خط زدن پاسخ‌های نادرست احتیاط کنید. فراموش نکنید که ضربدر زدن در کنار جواب‌های غلط چقدر می‌تواند دلسرد کننده باشد. خط زدن کلمات نیز (کلماتی که با دیکته غلط نوشته شده‌اند) می‌تواند به همان شکل ایجاد ناامیدی کند. برای نشان دادن اشتباهات دانش آموزان راه‌های دیگری پیدا کنید؛ مثلاً با استفاده از یک ماژیک شبرنگ کلمات یا جملات اشتباه را مشخص کنید و توضیحات لازم را در کنار آن‌ها بنویسید.
9- راه‌هایی بیابید که از «تیک زدن» بهتر باشند. علامت «تیک» برای دانش آموزان پیام آور شادی است، اما اغلب ارزش دارد تعاریف باز خوردی مثبتی از قبیل «نکته جالبی است»، «به خوبی توضیح داده شده است» و یا «بسیار خوب» را که حتی باعث تشویق بیشتری می‌شوند، چاشنی بکنید.
10- به شاگردان فرصت دهید نمره بد خود را جبران کنند. مثلاً، از مجموع هشت نمره در طول سال، پنج نمره ی برتر را به عنوان نمره ی تمام سال منظور کنید.

ارائه باز خورد رودررو به دانش آموزان

ارائه باز خورد رو در رو به دانش آموزان می‌تواند بسیار سودمند و سازنده باشد، اگر چه می‌تواند هم برای آن‌ها و هم برای ما تکان دهنده نیز واقع شود. توصیه‌های زیر می‌توانند به شما کمک کنند تا فواید این گونه بازخوردها را به بالاترین و خطرات آن را به پایین‌ترین حد برسانید.
1. احساسات دانش آموزان را در نظر بگیرید. به خاطر داشته باشید دریافت باز خورد رودررو از سوی یک آموزگار می‌تواند برای دانش آموزان دلهره آور باشد. آن‌ها ممکن است ما را در قالب یک استاد و یک مقام مسؤول ببینند. این نگرانی می‌تواند موجب شود آن‌ها بازخورد ما را به صورتی متفاوت با آنچه در نظر داریم دریافت کنند.
2- از مزایای باز خورد رودررو بهره‌مند شوید. بازخورد رودررو می‌تواند با برخورداری از حالات چهره، لحن صدا و حرکات بدن، به دانش آموزان اطلاعات بسیار بیشتری بدهد تا باز خورد کتبی.
3- مواظب از دست رفتن تأثیر باشید. بزرگ‌ترین اشکال در باز خورد رودررو، موقتی بودن تأثیر آن است. این بدان معناست که دانش آموزان نمی‌توانند تأثیر واقع‌بینانه ای از این نوع باز خورد داشته باشند، زیرا طبیعت انسان به گونه ای است که قسمت‌های خاصی از هر بازخورد را به خاطر می‌سپارد و بقیه را به دست فراموشی می‌دهد.
4- خطرات ناشی از واکنش‌های ذهنی را از یاد نبرید. وضعیت ذهنی دانش آموزان می‌تواند در پذیرش آن‌ها از باز خورد رو دررو تأثیر بگذارد. اگر در آن لحظه احساس مثبت و خوش‌بینانه ای داشته باشند، ‌ممکن است قسمت‌های مثبت باز خورد شما را به خاطر بسپارند، در حال که اگر دارای اضطراب و احساسی منفی باشند، چیزهایی را به خاطر خواهند سپرد که اغلب شامل قسمت‌های بحرانی مطالبی است که به آن‌ها می‌گویید.
5- خاطر جمع شوید که همه پیام شما به دانش آموزان رسیده است. یکی از مزایای باز خورد رودررو این است که بلافاصله می‌توانید تأثیری را که کلمات شما بر روی دانش آموزان می‌گذارد، مشاهده کنید. هرگاه احساس کردید هنوز همه درس را متوجه نشده‌اند، می‌توانید به جزییات بیشتری وارد شوید.
6- تصمیم بگیرید چه چیزهایی را به صورت انفرادی و چه چیزهایی را به صورت گروهی مطرح کنید. ارزش دارد مشخص کنید چه موقع بهترین زمان برای بازخورد رودررو به صورت انفرادی است و چه موقع به صورت گروهی. بازخوردهای خیلی صریح بهتر است برای گفتگوهای تک به تک در نظر گرفته شوند، در حالی که گروهی مطرح کردن یک باز خورد کلی نسبت به اشتباهات معمول، ‌بهتر از انفرادی مطرح کردن آن است.
7- خلاصه مکتوبی تهیه کنید. هنگامی که قصد دارید باز خورد‌های زیادی به دانش آموزان ارائه دهید (به خصوص به تمام کلاس و نه فقط به یک نفر)، ‌بهتر است از نکات اصلی مورد نظر خود یادداشت‌هایی تهیه کنید. شاید حتی لازم باشد از این یادداشت‌های کپی گرفته و به عنوان جزوه در اختیار آن‌ها قرار دهید.
8- همیشه درس خود را با ایراد نکات مهمی شروع و ختم کنید. گاهی اوقات تحمل باز خورد رو در رو برای دانش آموزان الزاماً مشکل می‌شود. در چنین مواقعی، ‌اطمینان حاصل کنید که مطالب مثبتی برای اظهار نظر در مرود کار آن‌ها داشته باشید، و صحبت خود را با ایراد چنین نکاتی شروع و تمام کنید.
9- مواظب تأثیر باز خورد بر روی دانش آموزان باشید. مزیت بزرگی که باز خورد رو در رو این است که می‌توانید تأثیر آن را با مشاهده ی حالات چهره و حرکات بدن دانش آموزان حدس بزنید. اگر به نظر برسد نسبت به اظهارات شما حساسیت نشان می‌دهند، ‌آن وقت می‌توانید نحوه ی ارائه مطالب خود را به تناسب وضعیت ملایم‌تر کنید.
10- بازخورد رو در رو همیشه دو طرف دارد. از بازخوردهای رودررو استفاده کنید تا بیشتر متوجه احساس دانش آموزان در قبال نحوه آموزش خود بشوید. پرسیدن سؤالاتی از قبیل «چرا فکر می‌کنید این مطلب مشکل است» می‌تواند مفید واقع شود.

دریافت باز خورد از دانش آموزان

آموزش شما هنگامی مؤثرتر واقع می‌شود که نسبت به واکنش‌ها و نیازهای آتی شاگردان آگاهی داشته باشید. سپری کردن تمام روز بدون این که در مورد کار خود تأملی کرده باشید کاری ندارد -اغلب اوقات مشغله شما خیلی زیاد است! اما سعی کنید موقعیتی فراهم آورید تا در مورد واکنش دانش آموزان نسبت به عملکرد خود و این که آیا در کار خود موفق بوده‌اید یا نه اندیشه کنید.
1- در همه جا در جستجوی باز خورد باشید. در همه جا بازخورد را جستجو کنید. حالت چهره دانش آموزان منشأ سریعی از باز خورد است. نحوه واکنش آن‌ها نسبت به تکالیف و دستورات شما همان باز خورد آنان است.
2- با خورد کلی دانش آموزان را جویا شوید. سؤالات آزادی مطرح کنید. به دانش آ موزان فرصت کافی بدهید تا به مفهوم دقیق سؤالات پی ببرند و بدون این که احساس خجالت یا تهدید کنند، به آن‌ها پاسخ دهند.
3- کمک کنید دانش آموزان به شما باز خورد مشخصی بدهند. در مورد کار یا آزمایش محوله به آنان، در حالی که روبروی کار قرار گرفته‌اید، به صورت تک به تک با آن‌ها صحبت کنید. هر گاه در بخشی از کارشان با مشکلی روبرو شدند، به آن‌ها فرصت دهید تا توضیح دهند چرا فکر می‌کنند آن اشکال وجود دارد.
4- نظرات و دیدگاه‌های دانش آموزان را جمع آوری کنید. هر از چند گاهی برگه‌های ارزشیابی یا پرسشنامه‌هایی به آنان بدهید تا از برخورد آن‌ها نسبت به موضوعات خاص برخوردار شوید.
5- بازخوردهای نامربوط را جدی نگیرید. همیشه یکی پیدا می‌شود که تحمل خود داری از دادن پاسخ‌های مسخره به سؤالات برگه ارزشیابی را ندارد. تمرکز خود را به بازخوردهای مفید معطوف کنید.
6- بازخوردهای مثبت را بپذیرید. در جایی که باید از کسی تعریف کنید، ‌بی اعتنا نباشید. در دانش آموزانی که مطالب مثبتی برای گفتن دارند این خشنودی را ایجاد کنید که بازخورد آن‌ها دریافت شده و سرکوب نشده است.
7- باز خورد‌های منفی را نیز بپذیرید! این رفتار را تعمیم دهید که چیزی به نام انتقاد وجود ندارد و این‌ها همه بازخورد است. آمادگی شنیدن را داشته باشید و هرگونه بازخورد منفی را از دانش آموزان بیرون بکشید. حتی بهتر است از اظهار نظر آن‌ها تشکر کنید و مثلاً بگویید،‌ «خوشحالم که این را یاد گرفتم؛ در مورد آن بیشتر فکر خواهم کرد، سپاس گذارم».
8- به شاگردان القا کنید که نظرات و ایده‌های آنان ارزنده هستند. از آن‌ها بخواهید درباره یکی از زمینه‌های خاص سال تحصیلی جاری انتقاد مثبت و سازنده ای ارائه دهند و توضیح دهید که در سال‌های بعد ممکن است در آن زمینه ی برنامه ریزی جدیدی به عمل آورید.
9- بازخورد‌های گروهی را مثل بازخوردهای انفرادی دریافت کنید. احتمال دریافت باز خورد نسنجیده از یک گروه کمتر از دریافت آن از یک فرداست. از شاگردان بخواهید در گروه‌های کوچک به بحث راجع به کار خود بپردازند و از هر گروه بخواهید چگونگی پیشرفت کار خود را برای بقیه کلاس شرح دهند.
10- بازخورد همکاران خود را نیز دریافت کنید. وقتی نظر همکاران خود را می‌پرسید، آن‌ها غالباً این توان رادارند که با ارائه جمع بندی خود از نظرات دانش آموزان نسبت به نحوه تدریس ما، برای ما بازخورد بیشتری فراهم آورند.

استفاده از بازخورد درارتقای یادگیری

تأمین بازخورد خوب برای دانش آموزان کمک مهمی به آن‌ها در آشنایی با چگونگی عملکردشان است و می‌تواند نقش بزرگش در پیشرفت فردی و جمعی داشته باشد. انجام بهینه این کار مستلزم وقت و انرژی است، اما با توجه به بازده آن در یادگیری، ارزش سرمایه گذاری را دارد.
1- بازخورد خوب ارائه دهید. بهترین شیوه ی ارزیابی شامل توصیف، ‌ارزشیابی و اصلاح است. بازخورد اگر بنا باشد به پیشرفت دانش آموزان کمک کند باید شامل تمام این عناصر باشد. دانش آموزان باید تشخیص دهند که آنچه شما میگویید با کارشان ارتباط دارد و درک کنند که عملکردشان چگونه است و مرحله بعدی کار خود را بدانند.
2- در ارائه بازخورد حساس باشید. اگر دانش آموزان احساس کنند که با انتقادات شما مورد حمله قرار گرفته‌اند، ممکن است دچار کاهش انگیزه شوند. هنگام ارائه بازخورد باید تمرکز شما بر خود کار باشد و نه بر شخص؛ وسعی کنید از هر نوع کلمات تحقیر آمیز پرهیز کنید که راه را بر هر پیشرفتی خواهد بست.
3- دانش آموزان را تشویق کنید در فرایند ارزیابی و نمره دهی مشارکت کنند. دخالت دادن دانش آموزان موجب ایجاد عزم و اراده در آنان می‌شود که یک انگیزه دهنده ی قوی است و در نتیجه، استانداردها را افزایش می‌دهد. دانش آموزان غالباً دوست دارند بتوانند ببینند که نمره‌هایشان به مرور بهترمی‌شود و هیچ گاه دوست ندارند از بهترین نمرات سابق خود پایین‌تر بیایند.
4- ارزیابی باید مشخص کننده ی قوت‌ها و ضعف‌ها باشد. به آن‌ها بگویید که کدام قسمت از کارشان درست و کدام قسمت نادرست بوده و به آن‌ها کمک کنید درک کنند که برای بهتر شدن، چه کاری باید انجام دهند. همیشه با جنبه‌های مثبت شروع کنید، اما به یاد داشته باشید که ارزیابی، چنانچه در تعیین حوزه‌های پیشرفت کمک ارائه ندهد، ‌حاصل چندانی به بار نخواهد آورد.
5- بازخورد به دانش آموز باید سریع باشد. چنانچه بازخورد به دانش آموز به سرعت انجام نشود، آن‌ها ممکن است علاقه خود به کار را از دست داده و فرصت بهبود و پیشرفت از دست برود. نوشتن نقطه نظرات طولانی پیرامون یک کار - که ممکن است به دلیل فاصله افتادن بین تکلیف و ارائه نظرات، مسأله به تاریخ بپیوندد - چیزی جز اتلاف وقت نخواهد بود.
6- بازخورد باید سازنده باشد. اظهار نظرات خود را در چارچوبی قرار دهید که به دانش آموزان کمک کند تا بخواهند پیشرفت کنند. تعیین و مشخص کردن نقاط ضعف نباید به مفهوم انتقاد کوبنده باشد؛ و نظرات سازنده پیرامون چگونگی پیشرفت، بخش مهمی از هر فرایند ارزیابی است.
7- بازخورد باید انگیزه ایجاد کند و مددرسان و مشوق باشد. لازم است روش‌های ارزیابی، تحسین کننده ی دستاوردها و همچنین انگیزه دهنده برای مطالعه بیشتر باشد. دانش آموزان حتی اگر تا اینجا نیز خیلی خوب بوده‌اند باید شوق پیشرفت بیشتر را در خود حس کنند.
8- ارزیابی باید به گفتمان معنی دار کمک کند. به دانش آموزان وقت بدهید تا اظهار نظرهای شما پیرامون کارشان را مرور و به آن‌ها فکر کنند. از بازخورد برای ایجاد یک گفتمان معنی دار با دانش آموزان در زمینه ی افزایش خود آگاهی و تنظیم هدف برای یادگیری‌های آینده استفاده کنید.
9- دانش آموزان باید درک روشنی از انتظارات داشته باشند. اهداف ارزیابی برای هر تکلیف را روشن کنید و به دانش آموزان بگویید که از کدام جنبه خاص کارشان می‌تواند انتظار دریافت بازخورد داشته باشند، از ارائه بازخورد یکجا پیرامون جنبه‌های فراوان یک تکلیف خودداری کنید.
10- نمرات ارزیابی را بر مبنای چندین نوع فعالیت ارزیابی شده قرار دهید. نمرات باید مبتنی بر انواع شواهد باشد تا رویکردهای ارزیابی شما متنوع باشند و از استفاده از شواهدِ صرفاً یک منبع (از قبیل امتحان پایان ترم) خودداری کنید.
11- از نمرات برای ارائه بازخورد استفاده کنید. نمرات را در قالب‌های مناسب ارائه دهید تا دست‌اندرکاران مختلف (دانش آموزان، ‌آموزگاران همکار، تجدید نظر کننده‌ها و والدین) بتوانند مفهومی از آن‌ها درک کنند. داده ای پیچیده در قالب جدول‌ها و نمودارهایی که غالباً مورد نیاز مقامات بیرون از مدرسه است می‌تواند برای دانش آموزان اسرار آمیز جلوه کند، چون آن‌ها علاقه چندانی به چگونگی پیشرفت مدرسه در ارائه اطلاعات نسبت به شیوه‌های گذشته ندارند و بیشتر علاقه دارند بدانند در حال حاضر خودشان در مقایسه با همشاگردی‌هایشان چگونه عمل کرده‌اند.
12- با ارائه گفتمان در جهت پیشرفت یادگیری بکوشید. به کار آن‌ها علاقه نشان دهید. اظهار نظرهایی ارائه دهید که نیازمند پاسخ از جانب دانش آموزان باشد. «خیلی خوب بود» اظهار نظری عمومی و بسته است که هیچ امکانی برای گفتمان بیش‌تر به وجود نمی‌آورد.
13- نسبت به مفاهیم -و نه فقط به جنبه‌های سطحی -پاسخ دهید. مرور سریع کار و نمره دادن بر اساس جنبه‌های سطحی، مثل خطاهای املایی و دستوری و یا اشتباهات محاسبه ای، ‌امری آسان است؛ ولی این کار فایده چندانی نخواهد داشت به جز خطوط قرمز فراوان در ورقه. علاوه بر دستاورد دانش آموزان، به آنچه که سعی در به دست آوردن آن داشته‌اند نیز پاسخ دهید.
14- در پرسیدن سؤال از پاسخ‌های کتبی استفاده کنید. با پرسیدن سؤالاتی علاقه خود را نشان دهید، نظرات خود را در مورد عنوان و موضوع ارائه دهید و سپس به طور کتبی یا شفاهی خواهان اظهار نظرهای آن‌ها شوید. تکالیف می‌توانند شامل گفتمان کتبی و شفاهی معنی دار باشند.
15- نظرات دانش آموزان پیرامون دیدگاه‌های خود را جویا شوید. این مسأله خصوصاً در مورد دانش آموزان کمرو خوب است. به این وسیله آن‌ها می‌تواند یک گفتمان کتبی خصوصی با معلم داشته باشند. معلم نیز می‌تواند با تعیین تکالیفی در ارتباط با کار، امکانات بیش‌تری را برای کشف و یا جلساتی را برای اصلاح تعیین کند.
16- بر روی یک خصوصیت عمده متمرکز شوید. گاهی آموزگاران میگویند کار یک دانش آموز پر از اشتباه است؛ در حالی که مقصودشان این است که یک یا دو اشتباه چندین و چند بار تکرار شده است. همه اشتباهات را اصلاح نکنید این امر موجب عدم تمرکز و سردرگمی دانش آموز میشود. یک یا دو مورد را مشخص کنید تا دانش آموز بر روی آن متمرکز شود.
17- به دانش آموزان کمک کنید زمینه ای را برای تمرکز به منظور پیشرفت مشخص کنند. به عنوان بخشی از گفتمان ارزیابی، به دانش آموزان کمک کنید حوزه‌های خود برای تمرکز را مشخص کنند. آن‌ها خیلی بیش از آنچه که ما فکر می‌کنیم از خود آگاهی برخوردارند.
18- نسبت به همه چیز واکنش نشان ندهید. احساس نکنید که لازم است هر بار یک پاسخ کتبی کامل پیرامون تمامی کار مکتوب در رابطه با تمام موضوعات ارائه دهید. این امر می‌تواند در کاهش انگیزه دانش آموزان مؤثر باشد و استفاده مفیدی زا وقت معلم نیز به شمار نمی‌آید. پیشاپیش تصمیم بگیرید که کدام قسمت‌های را در رابطه با کدام جنبه‌های یادگیری نمره خواهید داد.
19- حوزه ی اصلی تمرکز را شرح دهید. برای دانش آموزان شرح دهید که تمرکز شما در جریان ارزیابی بر کدام حوزه خواهد بود و شما در کار آن‌ها به دنبال چه چیزی خواهید بود و چگونه آن‌را ارزیابی خواهید کرد.
20- شنونده ای برای کار فراهم کنید. یک ارزیابی سراسری، ‌شنونده ای برای کار دانش آموز فراهم می‌کند. اطمینان حاصل کنید که دانش آموزان از طریق پاسخ‌های شما به کارشان برای این شنونده ارزش قائل باشند. این امر به نوبه خود در کیفیت کاری که دریافت خواهید کرد تأثیر می‌گذارد.

استفاده از خود سنجی و هم کلاسی سنجی

امتیاز مهم که در خود سنجی و هم کلاسی سنجی وجود دارد این است که دانش آموزان آشنایی با سیستم ارزشیابی پیدا می‌کنند و به شیوه کست نمره بهتر برای آموخته ای خود آشنا می‌شوند. نکات زیر می‌توانند به شما کمک کنند تا از این امتیاز بهره‌مند شوید.
1- به دانش آموزان کمک کنید به ارزش مزایای خود سنجی پی ببرند، تا بتوانند نسبت به آنچه انجام داده‌اند نگرش عمیق‌تری داشته باشند.
2- برای نمره دهی، ضابطه ای در اختیار شاگردان بگذارید که برای آن‌ها قابل فهم باشد و بتوانند آن را در تصحیح کار خود اعمال کنند. در صورت امکان، خود دانش آموزان را در تهیه بهترین روش نمره دهی دخالت دهید تا در آن‌ها احساس مالکیت نسبت به ضابطه‌مندی ایجاد شود.
3- نگران نمره نباشید، به آموزش بیندیشید!به دانش آموزانی که به درس خود نمره می‌دهند توصیه کنید که مهم‌ترین نتیجه، نمره ای نیست که به خودشان می‌دهند، بلکه تصمیمی است که در هنگام اعمال ضابطه نمره دهی در ارزشیابی کار خود می‌گیرند.
4- به قضاوت دانش آموزان اعتماد کنید. احساس نکنید دانش آموزانی که ورقه خودشان را تصحیح می‌کنند، نسبت به خود رأفت بیشتری نشان می‌دهند. هر چند ممکن است بعضی از دانش آموزان این کار را بکنند، ‌اما اغلب آن‌ها شاید نسبت به کار خود، حتی از شما نیز سخت گیرتر باشند.
5- با بی اعتنایی برخورد نکنید. به جای این که ورقه تصحیح شده آن‌ها را مجدداً صحیح کند تا آن‌ها بتوانند شیوه نمره دهی شما را با شیوه خودشان مقایسه کنند، بهتر است باز خورد خود را در قبال کیفیت ارزشیابی آن‌ها از کار خودشان ارائّه دهید و از آن‌ها بخواهید نحوه ارزشیابی خود را بر اساس این باز خورد اصلاح کنند.
6- برای دریافت باز خورد بیشتر، از دانش آموزان بخواهید ورقه یکدیگر را تصحیح کنند. بعضی مواقع مشغول کردن دانش آموزان به تصحیح اوراق یکدیگر می‌تواند حتی مفید تر از تصحیح اوراق خودشان باشد، و آن به خاطر اندیشه ای است که دانش آموزان در هنگام منظور کردن معیارهای ارزشیابی در ورقه هم کلاسی خود، و سپس بررسی ورقه خود و مشاهده اعمال صحیح این معیارها در آن، روا می‌دارند.
7- وقتی در نظر دارید اوراق یکدیگر را تصحیح کنند، سؤالات مناسبی طراحی کنید. در انتخاب نوعی سؤالاتی که آن‌ها تصحیح خواهند کرد، ‌دقت به خرج دهید. بهترین سؤالات آن‌هایی هستند که شاگردان بتوانند از باز خورد غیر رسمی‌ای که در قبال کار هم به یکدیگر می‌دهند، استفاده فراوانی ببرند.
8- به عنوان یک استاد شاهد، همیشه در دسترس باشد. وقتی دانش آموزان سرگرم تصحیح اوراق همدیگر هستند، در بعضی از موارد خاص، در قضاوت به آن‌ها کمک کنید، و اطمینان حاصل نمایید که تمام دانش آموزان در تفسیر معیارهای ارزشیابی، با این موارد ظریف آشنایی پیدا کنند.
9- به آن‌ها حق اعتراض به نمره ای را که از هم کلاسی خود دریافت کرده‌اند بدهید. هنگامی که احساس می‌کنند باید نمره بیشتری می‌گرفتند، مانند یک قاضی وارد عمل شوید (البته انتظار نداشته باشید وقتی نمره بیشتری می‌گیرند شکایتی داشته باشند!)
منبع: براون، سالی و همکاران، ( 1387)، مهارتهای مهم تعلیم و تعلم، سعید خاکسار، تهران، نشر موزون، چاپ دوم.