اعتقادات مردم را نادیده گرفتیم

مینو صمیمی منشی امور بین الملل دفتر فرح پهلوی در کتاب خاطرات خود راجع به خطای رژیم شاه در نادیده گرفتن باور‌های اعتقادی مردم ایران چنین می‌نویسد:
دوشنبه، 30 ارديبهشت 1392
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
اعتقادات مردم را نادیده گرفتیم
اعتقادات مردم را نادیده گرفتیم






 
مینو صمیمی منشی امور بین الملل دفتر فرح پهلوی در کتاب خاطرات خود راجع به خطای رژیم شاه در نادیده گرفتن باور‌های اعتقادی مردم ایران چنین می‌نویسد:
به نظر من اگر بنا بود اصلاحات ریشه‌ای در کشور به اجرا درآید، ناگزیر می‌بایست عامل «مذهب» مورد توجه قرار می‌گرفت، و اعتقادات مذهبی مردم محروم ـ که اکثریت جامعه را تشکیل می‌دادند ـ به عنوان یک نیروی پراهمیت اجتماعی در محاسبات گنجانده می‌شد.
یک بار ضمن سفری به مشهد، در دیدار از مرقد امام رضا در آن شهر ـ که یکی از زیارتگاههای مقدس شیعیان محسوب می‌شود ـ علناً به نفوذ و اعتبار و گستردگی اعتقادات مذهبی در میان مردم پی بردم. و در عین حال نیز صدها بیمار اعم از مرد و زن و کودک را مشاهده کردم، که در صحن بارگاه ایستاده یا نشسته بودند و عاجزانه با ندبه و زاری از امام رضا می‌خواستند تا شفایشان بدهد... آنها واقعاً از ته قلب اعتقاد داشتند که اگر بتوانند در میان ازدحام جمعیت، ضریح مقبره را لمس کنند حتماً بهبود خواهند یافت.
مشاهدة این وضعیت به قدری مرا تکان داد که تا چند روز به فکر فرو رفته بودم و از خود می‌پرسیدم: «ما متجددین ـ که در اقلیت هستیم ـ با تمام حسن نیتی که در خود سراغ داریم، آیا واقعاً می‌توانیم در مقابل اکثریت عظیمی که باورهای خاص خود را دارند، راه به جایی ببریم و اهداف خود را در سطح جامعه به اجرا درآوریم؟»... هرچه بیشتر به این به این مسائل می‌اندیشیدم، به ضعف خودمان در مقابل مردم بیشتر واقف می‌شدم؛ و نمی‌توانستم بفهمم چگونه می‌شود راهی یافت تا بر اساس آن بتوان بین اعتقادات مذهبی مردم جدید ارتباط برقرار کرد. بر اساس ضوابط مذهب تشیّع، هر فرد شیعه باید از یک مجتهد تقلید کند و مسائل خود را با او در میان بگذارد تا راهنمایی شود. یک مجتهد تقریباً برای تمام امور زندگی مورد مشورت مردم قرار می‌گیرد، و مقلدینش دستورات او را همچون حکم خداوند گردن می‌نهند. تعداد پیروان یک مجتهد موقعیت و پایگاه وی را در سلسله مراتب روحانیت مشخص می‌کند. و با توجه به کثرت یا قلت مقلدین هر یک می‌توان به خوبی از نفوذ و قدرت او در جامعة مذهبی کشور آگاه شد. به این ترتیب ناگفته پیداست که موضعگیری روحانیون در قبال حکومت تا چه حد می‌تواند در امور کشور کارساز باشد و بر پیشرفت یا توقف اقدامات رژیم حاکم مؤثر واقع شود.
رهبران مذهبی با رضا شاه میانة خوبی نداشتند، و ضمن مخالفت با تجدد گرایی او که عمدتاً بر اساس معیارهای غربی صورت می‌گرفت، به ویژه از اقدامش در جلوگیری از حجاب زنان به شدت خشمگین بودند. بعد از رضاشاه، مخالفت روحانیون به زمان سلطنت پسر او کشیده شد، و آنها محمدرضا شاه را نیز متهم کردند که جز سوق دادن کامل ایران به سوی غرب هدف دیگری در سر ندارد. موقعی که شاه به قصد سرکوب روحانیون، اقدامات خود را ـ با استفاده از نیروی ساواک ـ علیه گسترش نفوذ آنان تشدید کرد، روحانیون نیز در مقابل با بهره گیری از نفوذ خود در میان مردم کوشیدند تا پیروانشان را از هر آنچه توسط شاه فراهم می‌آمد برحذر دارند، و با «حرام» دانستن استفاده از تمام وسایل منتسب به دربار، فی الواقع مذهب را به عنوان یک قدرت سیاسی کارآمد علیه شاه وارد میدان کردند. به این ترتیب بزرگترین، گرفتاری افراد متجددی مثل ما ـ که با بینش غرب گرایانة خود قصد پیش بردن امور را داشتیم ـ فقر مادی با جهل و یا بیسوادی عامه نبود، بلکه مردم به دلیل اعتقادات مذهبی خود و پیروی از روحانیون مخالف شاه، به ما اعتماد نمی‌کردند و عموماً به حرف‌ها و دستوراتمان با دیدة سوءظن می‌نگریستند.
منبع: مینو صمیمی، پشت پرده دربار، انتشارات اطلاعات، 1370

 

 



ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
مقالات مرتبط
موارد بیشتر برای شما
معرفی خوشنویسان معروف قرآن کریم
معرفی خوشنویسان معروف قرآن کریم
بررسی مرقع و قطاع در خوشنویسی
بررسی مرقع و قطاع در خوشنویسی
خیابانی: آقای بیرانوند! من بخواهم از نام بردن تو معروف بشوم؟ خاک بر سر من!
play_arrow
خیابانی: آقای بیرانوند! من بخواهم از نام بردن تو معروف بشوم؟ خاک بر سر من!
توضیحات وزیر رفاه در خصوص عدم پرداخت یارانه
play_arrow
توضیحات وزیر رفاه در خصوص عدم پرداخت یارانه
حمله پهپادی حزب‌ الله به ساختمانی در نهاریا
play_arrow
حمله پهپادی حزب‌ الله به ساختمانی در نهاریا
مراسم تشییع شهید امنیت وحید اکبریان در گرگان
play_arrow
مراسم تشییع شهید امنیت وحید اکبریان در گرگان
به رگبار بستن اتوبوس توسط اشرار در محور زاهدان به چابهار
play_arrow
به رگبار بستن اتوبوس توسط اشرار در محور زاهدان به چابهار
دبیرکل حزب‌الله: هزینۀ حمله به بیروت هدف قراردادن تل‌آویو است
play_arrow
دبیرکل حزب‌الله: هزینۀ حمله به بیروت هدف قراردادن تل‌آویو است
گروسی: فردو جای خطرناکی نیست
play_arrow
گروسی: فردو جای خطرناکی نیست
گروسی: گفتگوها با ایران بسیار سازنده بود و باید ادامه پیدا کند
play_arrow
گروسی: گفتگوها با ایران بسیار سازنده بود و باید ادامه پیدا کند
گروسی: در پارچین و طالقان سایت‌های هسته‌ای نیست
play_arrow
گروسی: در پارچین و طالقان سایت‌های هسته‌ای نیست
گروسی: ایران توقف افزایش ذخایر ۶۰ درصد را پذیرفته است
play_arrow
گروسی: ایران توقف افزایش ذخایر ۶۰ درصد را پذیرفته است
سورپرایز سردار آزمون برای تولد امیر قلعه‌نویی
play_arrow
سورپرایز سردار آزمون برای تولد امیر قلعه‌نویی
رهبر انقلاب: حوزه‌ علمیه باید در مورد نحوه حکمرانی و پدیده‌های جدید نظر بدهد
play_arrow
رهبر انقلاب: حوزه‌ علمیه باید در مورد نحوه حکمرانی و پدیده‌های جدید نظر بدهد
حملات خمپاره‌ای سرایاالقدس علیه مواضع دشمن در جبالیا
play_arrow
حملات خمپاره‌ای سرایاالقدس علیه مواضع دشمن در جبالیا