نویسنده: دکتر کارول کوپر/ مترجم: ملیحه وفایی
بسیاری از افراد تا قبل از نوزاد تصور می کنند که نوزاد آن ها می تواند داخل یک کوله پشتی به اداره برده شود یا در سبد مخصوص کودک تا چند ساعت به آرامی بخوابد. باید این حقیقت را بپذیرید که شما قادر به انجام این کار نخواهید بود. واقعیت این است که نوزاد شما مانند نیاز به غذا، گرما و عوض کردن پوشک، به شما نیز نیاز دارد. حتی فعالیت های روزمره مانند مسواک کردن دندان هایتان اکنون ممکن است متفاوت شده باشد. به هر حال شما این کار را انجام خواهید داد، اما با سرعتی متفاوت نسبت به قبل. حتی برای حمام کردن نیز باید منتظر بمانید تا به نوزادتان غذا بدهید و در زمان کوتاهی که او خواب است این کار را به سرعت انجام دهید.
از یک آغوشی که روی سمت جلوی بدن شما نصب می شود. می توانید استفاده کنید. برای نوزاد شما بزرگ باشد و می بایست سر او را محکم نگه دارد. بسیاری از آغوشی ها تکیه گاهی نیز برای زیر سر نوزاد دارند. طی 6 هفته بدو تولد او را به یک آغوشی عادت دهید. اگر نوزاد شما دو قلو است باز هم یکی از نوزادها را با خود به همراه ببرید احتمالاً نوزاد شما هم دوست نداشته باشد که مدت طولانی در آغوشی بماند. برای شروع از مدت نیم ساعت آغاز کنید، اما هنگامی که نوزاد بزرگ تر شد، می توانید این مدت زمان را طولانی تر کنید.
2. پاهای او را به آرامی در سوراخ های جای پای روی آغوشی قرار دهید. بنشینید و آغوشی را به گونه ای به خود ببندید که بتوانید روی سر نوزاد را به راحتی ببوسید. پاهای نوزاد را به آرامی و آهستگی داخل آغوشی قرار دهید.
3. نوزاد را محکم نگه دارید. کمربندهای آن را روی شانه هایتان قرار دهید و بند و قفل های آن را محکم ببندید. هنگامی که نوزاد در آن کاملاً محکم شد، بایستید. مطمئن شوید که پاهای نوزادتان محکم شده اند، نه به گونه ای که به آن ها فشار بیاید یا دچار گرفتگی عضله شوند.
اگر لازم باشد می توانید از یک تکه ملافه تخت خواب کودک یا یک تکه پارچه محکم در اندازه 2×1 متر آغوشی درست کنید. پارچه را روی یک شانه تان، (بهتر است شانه چپ باشد)، بیندازید و دو سر انتهای آن را به هم دیگر با یک گره محکم در مقابل باسن ببندید. آغوشی را به گونه ایی که گره در پشت شما قرار گیرد، بچرخانید. سپس نوزاد را در داخل کیسه ای که در قسمت جلوی شما قرار دارد، به آرامی بگذارید. مطمئن شوید که او را کاملاً محکم در مقابل سینه خود نگه داشته اید و نمی تواند بیفتد.
• نوزاد به چه نوع کفشی نیاز دارد؟
برای نوزاد شما لازم است که پاهایش را با چیزی گرم نگه دارد. جوراب و کفش های بافتنی مخصوص نوزاد در این هنگام مناسب هستند – کفش نسبت به جوراب دوام بیشتری دارد و مناسب تر است. کفش های مخصوص کالسکه بچه شاید به نظر زیبا و قشنگ باشند اما بسیار محکم هستند و از حرکت پای نوزاد جلوگیری می کنند. نوزاد باید بتواند انگشتان پایش را تکان دهد و آن ها را مک بزند.
* کفش های پنبه ای نرم که دور مچ آن ها کش دارد پاهای نوزاد را گرم نگه می دارند.
* کفش های چرمی بسیار نرم که دور مچ آن ها کش دار است، آن ها آسان است و پاها را خوب نگه می دارد.
بدن نوزاد باید با نوازش شما گرما را حس کند نه به گونه ای که خیس عرق شود. اگر روی سر، سینه یا پشت گردن او عرق کرده است، از این نوازش احساس گرمای شدید می کند و بدین معنی است که لباس زیادی پوشیده است. شما می توانید به راحتی این مساله را متوجه شوید، زیرا نوزادی که احساس گرمای شدید کند، بدخلق می شود و گریه می کند. اگر دست و پای نوزاد شما یخ کرده باشد، مشخص است که او احساس سرما می کند. با این که شکم او که زیر لباس است گرم است اما باز هم احساس سرما خواهد کرد. او ممکن نیست به خاطر سرمایه گریه کند چون به ذخیره انرژی برای حفظ دمای بدنش نیاز دارد.
اگر هوا سرد باشد یقیناً لازم است که نوزاد ژاکت بپوشد. ممکن است حتی در تابستان و داخل خانه نیز احساس سرما کند. از پوشاندن ژاکت هایی که دور یقه آن ها بند دارد، اجتناب کنید زیرا بند آن گردن نوزاد را اذیت خواهد کرد. همچنین ممکن است نوزاد بند آویز شده آن را در دهان خود ببرد و مک بزند. همواره دقت داشته باشید و کنترل کنید که دکمه های روی ژاکت محکم دوخته شده باشند.
همیشه در زمستان هنگامی که او را از خانه بیرون می برید، کلاه سر او بگذارید، چرا که نوزاد گرمای زیادی را از طریق سرش از دست می دهد. به ویژه نوزادان زودرس برای کنترل دمای بدنشان با مشکل مواجه هستند. اگر کلاه بنددار است که زیر گردن بسته می شود، مطمئن شوید که گردن او را اذیت نمی کند. و اگر آن را گره شل بزنید، و بند آن آویز باشد ممکن است انتهای آویز شده بند را در دهان خود ببرد و مک بزند. برای تابستان از کلاه لبه دار استفاده کنید. این نوع کلاه موجب می شود که چشمان و صورت نوزاد در معرض مستقیم نور آفتاب قرار نگیرند.
او به چند دست لباس ساده و مناسب نیاز دارد. اما تعداد لباس هایی که در سایز کوچک می خرید باید کم باشد، زیرا نوزاد به سرعت در حال رشد است و این لباس ها حتی ممکن است مورد استفاده قرار نگیرند و به او کوچک شوند. هنگام خرید لباس هایی را انتخاب کنید که قابل شستشو و در ماشین لباس شویی باشند و مواظبت از آن ها آسان باشد.
* هنگام لباس پوشاندن و درآوردن لباس کاملاً به نوزاد خود نزدیک شوید (مثلاً در فاصله 25 تا 20 سانتی متری او قرار بگیرید) تا بتواند کاملاً شما را ببیند.
* همواره در حین این که آرام هستید، کار خود را به سرعت انجام دهید.
* لباس را متناسب با بدن نوزاد جابه جا کنید و بکشید، نه این که بدن نوزاد را بکشید و جابه جا کنید تا به او لباس بپوشانید.
* تا جایی که امکان دارد زیرپیراهنی های او را بزرگ بگیرید.
* صدای آرامی از خود درآورید یا چیزی را با خود زمزمه کنید.
* پس از اتمام کار او را در آغوش بگیرید و بغل کنید تا این عمل به عنوان جایزه برای او محسوب شود.
* به خاطر داشته باشید که همه این مسائل گذرا و موقتی هستند و بدون تردید تنفر نوزاد نسبت به پوشیدن و درآوردن لباس برطرف خواهد شد.
* عوض کردن لباس را در کمترین زمان ممکن انجام دهید.
* اتاق را گرم نگه دارید و مطمئن باشید که دست های شما نیز گرم هستند.
* از لباس های ساده تر استفاده کنید. مثلاً لباس های دو تکه مناسب تر هستند، زیرا پوشاندن آن ها زمان کمتری نیاز دارد. البته شاید همیشه هم این تفاوت وجود نداشته باشد اما ارزش امتحان کردن را دارد.
* او را روی یک سطح گرم و سفت مانند یک تخت خواب بخوابانید. روی زمین زانو بزنید تا به پشت شما آسیب نرسد.
پوشک ها می توانند یک بار مصرف یا قابل شستشو باشند. پوشک های یک بار مصرف راحت تر هستند و در صرف وقت صرفه جویی می شود و در اندازه ها و شکل های گوناگون وجود دارند. پوشک های قابل شستشو به شکل مربع از جنس پارچه ای، حوله ای و به شکل های دیگر نیز وجود دارند. در سال های اخیر هر دو نوع پوشک مورد استفاده قرار گرفته اند. اما پوشک های پارچه ای برای پیشگیری از دانه ها و جوش های پوستی زیاد مناسب نیستند.
نوع پوشک را متناسب با شرایط و اوضاع و احوال خودتان انتخاب کنید. مثلاً اگر پوست بسیار خشک دارید و می خواهید پوشک پارچه ای را بشویید، بنابراین نوع یک بار مصرف آن برای شما بسیار مناسب خواهد بود.
* شستن، خشک کردن و استریل کردن آن ها نیاز به صرف زمان زیاد دارد. اگر برای شستشوی آن ها از ماشین لباس شویی استفاده می کنید بدانید که برای شما پر هزینه تر از پوشک های یک بار مصرف خواهد بود.
* اگر چه ظاهراً از لحاظ اکولوژیکی مشکلی ندارد، اما مواد پاک کننده مورد استفاده برای شستشوی آن ها موجب آلودگی محیط زیست خواهد بود.
* نسبت به پوشک های یک بار مصرف ارزان تر است، امّا هزینه ای که در ابتدا برای خرید آن می پردازید بسیار زیاد خواهد بود، زیرا باید تعداد زیادی بخرید چون قرار است آن ها را بشویید و منتظر بمانید تا خشک شوند. در ابتدا حدود 2 بسته دوازده تایی پوشک نیاز دارید و اگر نوزاد دو قلو باشد این تعداد بسیار بیشتر خواهد شد.
* الزاماً نمی توانید این پوشک های پارچه ای را برای نوزاد بعدی نگه دارید زیرا در اثر شستشوی زیاد زبر و خشن خواهند شد.
* نسبت به پوشک های پارچه ای راحت تر مورد استفاده قرار می گیرند، زیرا چیزی برای شستن و استریل کردن ندارند.
* هزینه چندان قابل توجهی ندارد. هر چند شما مجبور خواهید بود هر هفته یک بسته پوشک بخرید، البته نسبت به پوشک های قابل شستشو و قابل استفاده پرهزینه تر هستند.
* قدرت جذب بسیار بالایی دارند، حتی بیشتر از پوشک های قابل شستشو. البته این بدین معنی نیست که شما می توانید پوشک نوزاد را دیرتر عوض کنید، بلکه بدین معنی است که این پوشک ها کمتر نم می دهند و پوست نوزاد خشک تر باقی می ماند، یعنی رطوبت ها کاملاً جذب پوشک خواهند شد.
* واقعاً یک بارمصرف هستند. از آنجایی که نمی توانید آن ها را با آب بشویید. باید پوشک های مصرف شده را در سطل زباله بریزید.
همواره مکانی را انتخاب کنید که گرم باشد، روی یک سطح محکم و سفت، اما راحت این کار را انجام دهید. بهتر است زیرکمر نوزاد سطحی سفت و راحت باشد تا انجام این کار را برای شما آسان تر شود.
اگر زیرانداز را روی زمین پهن کنید، مجبور هستید برای عوض کردن پوشک خم شوید و این عمل به پشت و کمر شما آسیب خواهد رساند. بهتر است روی میز بزرگی که برای کودک امنیت دارد این کار را انجام دهید. اگر در خانه ای زندگی می کنید که بیشتر از یک طبقه دارد، بهتر است در هر طبقه وسایل مورد نیاز برای عوض کردن پوشک نوزاد را آماده کنید. این کار باعث می شود که برای عوض کردن پوشک نوزاد مجبور نشوید روزی چند بار از پله ها بالا و پایین بروید.
سعی کنید پوشک نوزاد را زود به زود عوض کنید تا او احساس راحتی داشته باشد. در مورد پوشک های یک بار مصرف نمی توان گفت که چه موقع کاملاً پُر شده اند، بنابراین منتظر نباشید تا نم روی لباس نوزاد ظاهر شود، بعد آن را عوض کنید. لازم است که در طول روز هر دو ساعت یک بار پوشک نوزاد عوض شود، البته در شب این تعداد بسیار کمتر خواهد بود (هرگز برای عوض کردن پوشک او را بیدار نکنید). بهترین زمان عوض کردن پوشک نوزاد پس از شیر خوردن او است. زیرا پس از خوردن غذا روده نوزاد فعالیت خود را آغاز می کند.
هنگامی که پوشک نوزادتان را عوض می کنید، با او حرف بزنید و به او لبخند بزنید. این کار موجب می شود که زمان عوض کردن پوشک هم برای نوزاد و هم برای شما لذت بخش باشد.
هنگامی که می خواهید پوشک نوزاد را عوض کنید، هر آنچه را که لازم دارید کنار دست خود آماده کنید. همه این وسایل ضروری را داخل یک کیف دستی قرار دهید.
2. پاهای نوزاد را بالا نگه دارید، پای نوزاد را با پنبه بهداشتی آغشته به آب ولرم پاک کنید – اگرنوزاد شما پسر است با دقت بسیار و به آرامی زیر بیضه ها را نیز تمیز کنید. در مورد نوزاد دختر از جلو به طرف عقب تمیز کنید.
3. پای نوزاد را با حوله یا پنبه بهداشتی خشک کنید. پوشک تمیزی زیر پای او قرار دهید. یک لایه نازک کرم محافظ پوست روی پای او بمالید و سپس پوشک را ببندید.
* پنبه بهداشتی
* آب ولرم
* حوله (اختیاری)
* کرم محافظ پوست
* پوشک تمیز
چون مدفوع پر از میکروب است و ادرار پوست را تحریک می کند، لازم است که کرم محافظ پوست را روی پوست باسن و ناحیه تناسلی نوزاد بمالید. انجام این کار به دفعات مکرر در حین عوض کردن پوشک موجب جلوگیری از بروز دانه های پوستی روی پای نوزاد می شود. از جمله کرم های محافظ پوست مناسب، پماد زینک (روی)، روغن کرچک و وازلین هستند. این کرم ها به طور کلی برای پوست های خشک نیز استعمال می شوند. اگر به دفعات بسیار از این کرم ها استفاده می کنید، فقط یک لایه نازک کافی است اگر لایه ضخیم از این کرم بردارید موجب می شود که پوشک های یک بار مصرف ادرار نوزاد را به خوبی جذب نکنند و کیسه پوشک های معمولی نیز پر از کرم شود. پس از این که از این کرم روی پای نوزاد مالیدید، پوشک تمیز را به او ببندید.
سعی کنید از ریختن این پودر روی پوست نوزاد اجتناب کنید زیرا این پودر برای پوست نوزاد تازه متولد شده هیچ فایده ای ندارد. این ذرات پودر می توانند موجب تحریک پوست نوزاد شما شوند، به ویژه هنگامی که با رطوبت ناشی از ادرار مخلوط شوند.
اگر پای نوزادم در قسمت هایی که پوشک بسته می شود جوش یا دانه های پوستی بزند، او را در هوای آزاد باز بگذارید تا پاهای او کمی هوا بخورد. هنگامی که او را تمیز و خشک کردید، بگذارید روی زیرانداز خود کمی بازی کند، البته بدون این که به او پوشک بسته باشید. ترجیحاً به مدت 20 دقیقه چند بار در طی روز این کار را انجام دهید. قبل از این که او را پوشک کنید یک لایه نازک کرم محافظ پوست (یا کرم محاظ پوست به همراه کرم ضد عفونی کننده) روی پای او بمالید. اگر دانه های قرمز کوچکی مشاهده کردید، این موضوع را با پزشک در میان بگذارید. این دانه ها می توانند عفونت مخمری مانند آلودگی قارچی باشند و ممکن است به تجویز کرم ضد مخمر نیاز داشته باشید.
هم پوشک های یکبار مصرف و هم هر نوع پوشک دیگری می توانند موجب روز چنین دانه هایی شود، اگر طولانی مدت به پای نوزاد بسته شده باشد. به همین دلیل است که باید به طور منظم و زود به زود پوشک نوزاد را عوض کرد. پوشک های یک بار مصرف امروزی نسبت به پوشک های پارچه ای و حوله ای برتری دارند زیر قدرت جذب بالایی دارند و پای نوزاد را خشک نگه می دارند. نم را به خوبی جذب می کنند و این رطوبت و نم روی پوست نوزاد باقی نخواهد ماند. اگر در مورد تحریک این مواد شیمیایی تردید دارید، بسته پوشک را عوض کنید و این موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
آیا لازم است زیر پوست حَشَفه (1) نوزاد را تمیز کنیم؟
نیازی به تمیز کردن این قسمت نیست و شما هم نباید سعی در انجام این کار داشته باشید. انجام این کار بیشتر از آنکه مفید باشد مضر خواهد بود زیرا در متوسط نوزادان تا حدود 12 ماهگی یا بیشتر پوست حشفه به نوک آلت تناسلی چسبیده است. فقط با استفاده از یک پارچه نخی کوچک به آرامی آلت تناسلی را تمیز کرده و سپس آن را خشک کنید.
هر چند وقت یک بار نوزاد باید مدفوع کند؟
او احتمالاً چند بار در طی یک روز روده اش را تخلیه می کند. در طی شش هفته بدو تولد متوسط فعالیت روده 3 یا 4 بار در طول 24 ساعت است اما بیشتر از این هم می تواند باشد. نوزادانی که از سینه مادر تغذیه می کنند مدفوع فراوان و رقیقی دارند. تا زمانی که نوزاد سالم به نظر برسد، این نوع مدفوع (رقیق) اسهال به حساب نخواهد آمد. نوزادانی که از سینه مادر تغذیه می کنند ممکن است بین فعالیت های روده آن ها چند روز هم وقف بیفتد. حتی گزارش شده که یک نوزاد در طی یک هفته تنها یک مرتبه مدفوع کرده است. اگر نوزاد از زمان بدو تولد حداقل یک بار مدفوع داشته، هیچ جای نگرانی وجود ندارد.
در 24 ساعت اول بدو تولد، مدفوع نوزاد چسبناک و سیاه مایل به سبز است که اغلب از زرداب و مخاط تشکیل شده است. یکی دو روز دیگر به مدفوعی تبدیل می شود که رنگ آن قهوه ای مایل به سبز، روان و کمتر چسبناک است.
چون نوزاد هنوز هم برای جذب مواد غذایی از روده اش استفاده می کند. مدفوع او به صورت مدفوع اولیه است، یعنی هنگامی که او صرفاً توسط جریان خون از طریق بندناف تغذیه می کرده است. هنگامی که رنگ مدفوع تغییر می کند، غلظت آن هم ممکن است تغییر کند، اگر نوزاد سالم باشد، جای نگرانی نیست.
مدفوع نوزادی که از سینه مادر تغذیه می کند معمولاً به رنگ زرد مایل به نارنجی است و بوی شیر یا ماست ترش می دهد. مدفوع می تواند پی در پی و همراه با مواد لزج مخاط مانند یا شبیه حباب های صابون باشد. مدفوع نوزادی که از شیر مادر تغذیه می کند می تواند سبز روشن باشد که پدر و مادر ممکن است آن را با اسهال اشتباه بگیرند، اما معمولاً جای نگرانی نیست.
اگرچه نوزادی کنترلی بر مثانه اش ندارد، اما معمولاً گاه گاهی آن را تخلیه می کند. تا قبل از 6 هفته اول بدو تولد معمولاً نوزاد 20 تا 30 بار در طول 24 ساعت ادرار می کند، اما لازم نیست پس از هر بار ادرار کردن پوشک او را عوض کنید.
تشخیص میزان ادرار و رطوبت موجود بر روی پوشک های یک بار مصرف کار دشواری است زیرا این پوشک ها قدرت جذب بالایی دارند، اما وزن پوشک می تواند سرنخ خوبی برای این کار باشد. اگر نوزاد سه ساعت یا بیشتر ادرار نکند ممکن است بدین معنی باشد که نوزاد آب بدنش را از دست داده است. اگر به این علت بود، باید موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
اگر روی پوشک نوزاد لکه قرمز رنگ دیده می شود بعید به نظر می رسد که خون باشد. لکه قرمز یا صورتی گاهی روی پوشک نوزاد دیده می شود که معمولاً به واسطه نمک های شیمیایی به نام اوره در ادرار است که طبیعی هستند. اگر مطمئن نیستید، پوشک را به پزشک نشان دهید. وجود خون در ادرار غیر عادی است اما می تواند جدی باشد. در نوزاد پسر ممکن است دلیل بر عارضه ای در آلت تناسلی و پوست حشفه باشد. تا حدود روز هفتم، نوزاد دختر ممکن است از فرج خود خون ریزی داشته باشد که جای نگرانی نیست زیرا به خاطر کاهش استروژن و دیگر هورمون هایی است که به جریان خون او در طی مدت بارداری شما نفوذ کرده است.
شیر خشک موجب می شود که مدفوع به مقدار بیشتر و پرحجم تر شود. رنگ آن معمولاً قهوه ای کم رنگ است و بوی زیادی دارد. تا حدودی شبیه مدفوع بزرگسالان است زیرا حاوی مخلوطی از باکتری های گوناگون می باشد. مدفوع نوزاد تغذیه کننده از شیشه شیر اگر رقیق باشد، بیشتر به رنگ سبز است.
این نوع مدفوع ممکن است دلیلی بر وجود ورم معده (اسهال عفونی) باشد.
اگر ادرار نوزاد شما بوی نامطبوع داشته باشد 3 علت وجود دارد. ادرارِ مانده ممکن است بو بدهد و برطرف کردن این بو از طریق عوض کردن زود به زود پوشک نوزاد می باشد. اگر ادرار خیس غلیظ هم باشد، بو می دهد که این حالت ممکن است هنگامی اتفاق بیفتد که بدن نوزاد دچار کمبود مایعات شده است. اگر شیر مادر می خورد، سعی کنید به او شیر بیشتری بدهید یا اگر با شیشه شیر می خورد، مابین وعده های شیر خوردنش به او آب جوشیده بدهید. از دست دادن آب بدن می تواند جدی باشد. بنابراین اگر نوزاد ناخوش است یا پوشک او خشک است، موضوع را با پزشک در میان بگذارید. عفونت های ناحیه ادراری خیلی زود می توانند اتفاق بیفتند. اگر درمان نشوند، وخیم می شوند. اگر باز هم نوزاد ناخوش است بار دیگر به پزشک مراجعه کنید.
محافظت از نوزاد در برابر نور خورشید ضروری و لازم است. بدون انجام این کار نوزاد شما بیش از اندازه گرم می شود و آب بدنش را از دست می دهد. یا این که پوست بدن او در برابر نور خورشید دچار سوختگی خواهد شد. آفتاب سوختگی نیز یک عامل خطرناک ابتلا به سرطان پوست است.
محافظت از نوزاد در برابر اشعه های مضر خورشید
اولین کار این است که نوزاد را در معرض نور خورشید قرار ندهیم و به طور کلی نوزادان زیر 6 ماه باید دور از نور خورشید باشند. هنگامی که نور خورشید شدید می تابد، کودکان نیز باید در سایه باشند. (از ساعت 11 صبح تا 3 بعدازظهر). به خاطر داشته باشید که نور خورشید در ارتفاع یا نزدیک آب معمولاً شدیدتر است.
لباس مناسب به او بپوشانید
از سایبان روی کالسکه استفاده کنید و لباس مناسب به او بپوشانید. باید کلاه لبه دار آفتابی سر او بگذارید و بهتر است پشت کلاه هم لبه داشته باشد تا این که صورت و گردن او در معرض نور خورشید قرار نگیرد. محافظت از دست و پای نوزاد نیز در برابر نور خورشید نیز مهم است. زیرا دست و پای او خیلی داغ می شوند. پارچه های نخی نازک از بدن کودک در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید محافظت نخواهند کرد بنابراین پیراهن یا تی شرت نازک به او نپوشانید.
استفاده از کرم ضد آفتاب
نوزاد شما بر اساس نوع رنگدانه طبیعی پوستش و این که چه مدت در معرض نور خورشید خواهد بود. به کرم ضد آفتاب برای محافظت پوست بدنش در برابر هر نوع اشعه ماوراء بنفش خورشید یعنی A و B نیاز دارد.
به عنوان یک توصیه و راهنمایی به شما این که حداقل درجه (20) برای اشعه ماورای بنفش B و (4) ستاره برای اشعه ماوراء بنفش A مناسب است. کرم را به طور یکسان به همه جای پوست او بمالید.
به نوزادتان زیاد مایعات بدهید
هنگامی که هوا خیلی گرم است، نوزادتان را تشویق کنید تا حد امکان زیاد مایعات بنوشد. اگر شیر خودتان را به او می دهید، اغلب شیر بیشتری به او بدهید. اگر با شیشه به او شیر می دهید، آب معمولی یا آب میوه بسیار رقیق هم به او بدهید.
بهترین راه تمیز نگه داشتن نوزاد این است که او را به طور منظم حمام ببرید. یا این که از سر تا پای او را به سادگی تمیز کنید، بدین ترتیب که صورت، دست ها و پاهای او را تمیز کنید. برای تمیز کردن سر تا پای نوزاد لازم نیست لباس های او را به طور کامل در آورید. اگر شما و نوزادتان به حمام کردن تمایلی ندارید این روش نظافت نوزاد مناسب است.
چگونگی مراقبت از بند ناف نوزاد:
نوزادی که متولد شده بند ناف 2-1 سانتی متری خواهد داشت که گیره پلاستیکی نیز به آن وصل است. در طی مدت 24 ساعت شروع به پلاسیده شدن می کند و رنگ آن تیره می شود. بعد از سه روز معمولاً جابه جا خواهد شد و می افتد. مراقب باشید هنگام تعویض پوشک، گیره ناف گشوده نشود، زیرا ممکن است موجب خونریزی شود.
هنگامی که بند ناف شروع به جدا شدن می کند، ممکن است چند قطره خون کهنه از آن چکه کند. گاهی اوقات ناف بعد از این که افتاد از یک قسمت کوچکی خونریزی می کند، اما اگر آن را همیشه تمیز نگه دارید، معمولاً این خونریزی اتفاق نمی افتد.
امری طبیعی است که کمی قبل از افتادن بند ناف چرک و خون از آن بیاید. اگر این حالت ادامه داشت یا ناف بوی بد می داد موضوع را با ماما در میان بگذارید. عفونت خفیف ممکن است به ضد عفونی کننده نیاز داشته باشد. در موارد اندکی، نوزاد شما ممکن است به مصرف دوره ای آنتی بیوتیک تا یک ماه نیاز پیدا کند.
اکنون که بند ناف افتاده، یک بخش گوشتی باقی مانده است. این بند ناف یک بافت دانه ای است که به بافت اثر زخم معمولی تبدیل خواهد شد. بر جای ماندن یک قسمت گوشتی طبیعی است و معمولاً طی چند روز برطرف می شود. این بافت دانه ای معمولاً ملتهب و دردناک است. اگر چنین بود به پزشک مراجعه کنید که ممکن است روی آن نیترات نقره بمالد.
قبل از این که بند ناف بیفتد، باید تا جای ممکن تمیز و خشک شود تا از بروز عفونت جلوگیری گردد. با پنبه بهداشتی و آب جوشیده گرم یک بار در طول روز آن را تمیز کنید.
برای تمیز کردن بند ناف از پنبه بهداشتی، آب جوشیده گرم، محلول ضد عفونی کننده (یا پودر ضد باکتری اگر توسط پزشک تجویز شود) استفاده کنید. هنگامی که پوشک نوزاد را عوض می کنید، بالای پوشک در قسمت زیر بند ناف را تا کنید.
آیا دست زدن به بند ناف اگر عفونت نداشته باشد، درد نخواهد داشت. بنابراین نترسید که با پنبه بهداشتی یا محلول ضد عفونی کننده به آن دست بزنید.
معمولاً از روز پنجم تا نهم پس از تولد می افتد. اگر خشک نگه داشته شود، زودتر می افتد و اگر عفونی شود، دیرتر خواهد افتاد.
از یک آغوشی که روی سمت جلوی بدن شما نصب می شود. می توانید استفاده کنید. برای نوزاد شما بزرگ باشد و می بایست سر او را محکم نگه دارد. بسیاری از آغوشی ها تکیه گاهی نیز برای زیر سر نوزاد دارند. طی 6 هفته بدو تولد او را به یک آغوشی عادت دهید. اگر نوزاد شما دو قلو است باز هم یکی از نوزادها را با خود به همراه ببرید احتمالاً نوزاد شما هم دوست نداشته باشد که مدت طولانی در آغوشی بماند. برای شروع از مدت نیم ساعت آغاز کنید، اما هنگامی که نوزاد بزرگ تر شد، می توانید این مدت زمان را طولانی تر کنید.
روش استفاده از آغوشی:
1. آغوشی را روی زمین، کاناپه، یا تخت خواب باز کنید و نوزاد را به پشت روی آن قرار دهید.2. پاهای او را به آرامی در سوراخ های جای پای روی آغوشی قرار دهید. بنشینید و آغوشی را به گونه ای به خود ببندید که بتوانید روی سر نوزاد را به راحتی ببوسید. پاهای نوزاد را به آرامی و آهستگی داخل آغوشی قرار دهید.
3. نوزاد را محکم نگه دارید. کمربندهای آن را روی شانه هایتان قرار دهید و بند و قفل های آن را محکم ببندید. هنگامی که نوزاد در آن کاملاً محکم شد، بایستید. مطمئن شوید که پاهای نوزادتان محکم شده اند، نه به گونه ای که به آن ها فشار بیاید یا دچار گرفتگی عضله شوند.
اگر لازم باشد می توانید از یک تکه ملافه تخت خواب کودک یا یک تکه پارچه محکم در اندازه 2×1 متر آغوشی درست کنید. پارچه را روی یک شانه تان، (بهتر است شانه چپ باشد)، بیندازید و دو سر انتهای آن را به هم دیگر با یک گره محکم در مقابل باسن ببندید. آغوشی را به گونه ایی که گره در پشت شما قرار گیرد، بچرخانید. سپس نوزاد را در داخل کیسه ای که در قسمت جلوی شما قرار دارد، به آرامی بگذارید. مطمئن شوید که او را کاملاً محکم در مقابل سینه خود نگه داشته اید و نمی تواند بیفتد.
• نوزاد به چه نوع کفشی نیاز دارد؟
برای نوزاد شما لازم است که پاهایش را با چیزی گرم نگه دارد. جوراب و کفش های بافتنی مخصوص نوزاد در این هنگام مناسب هستند – کفش نسبت به جوراب دوام بیشتری دارد و مناسب تر است. کفش های مخصوص کالسکه بچه شاید به نظر زیبا و قشنگ باشند اما بسیار محکم هستند و از حرکت پای نوزاد جلوگیری می کنند. نوزاد باید بتواند انگشتان پایش را تکان دهد و آن ها را مک بزند.
کفش های مناسب
هنگامی که هوا سرد است کفش های پشمی بسیار مناسب هستند. می توانید به جای آن از کفش های پارچه ای نرم استفاده کنید.* کفش های پنبه ای نرم که دور مچ آن ها کش دارد پاهای نوزاد را گرم نگه می دارند.
* کفش های چرمی بسیار نرم که دور مچ آن ها کش دار است، آن ها آسان است و پاها را خوب نگه می دارد.
لباس پوشاندن و درآوردن لباس
او باید یک زیر پیراهنی، یک سرهمی و سپس یک ژاکت روی آن بپوشد. اگر دمای هوا حدود 18 درجه سانتی گراد باشد همین اندازه لباس کافی است. در زمستان باید ژاکت ضخیم تری بپوشد اما در تابستان ممکن است اصلاً نیازی به پوشیدن ژاکت نداشته باشد. اگر هوا واقعاً گرم باشد، پوشیدن یک زیر پیراهنی کفایت می کند، اما او را دور از نور آفتاب نگه دارید. در این مرحله کنترل دما برای او کاملاً اساسی است. در زمستان هنگامی که به داخل خانه می آیید، لباس هایی را که بیرون از خانه به تن داشته، درآورید، حتی اگر او خواب باشد.بدن نوزاد باید با نوازش شما گرما را حس کند نه به گونه ای که خیس عرق شود. اگر روی سر، سینه یا پشت گردن او عرق کرده است، از این نوازش احساس گرمای شدید می کند و بدین معنی است که لباس زیادی پوشیده است. شما می توانید به راحتی این مساله را متوجه شوید، زیرا نوزادی که احساس گرمای شدید کند، بدخلق می شود و گریه می کند. اگر دست و پای نوزاد شما یخ کرده باشد، مشخص است که او احساس سرما می کند. با این که شکم او که زیر لباس است گرم است اما باز هم احساس سرما خواهد کرد. او ممکن نیست به خاطر سرمایه گریه کند چون به ذخیره انرژی برای حفظ دمای بدنش نیاز دارد.
اگر هوا سرد باشد یقیناً لازم است که نوزاد ژاکت بپوشد. ممکن است حتی در تابستان و داخل خانه نیز احساس سرما کند. از پوشاندن ژاکت هایی که دور یقه آن ها بند دارد، اجتناب کنید زیرا بند آن گردن نوزاد را اذیت خواهد کرد. همچنین ممکن است نوزاد بند آویز شده آن را در دهان خود ببرد و مک بزند. همواره دقت داشته باشید و کنترل کنید که دکمه های روی ژاکت محکم دوخته شده باشند.
همیشه در زمستان هنگامی که او را از خانه بیرون می برید، کلاه سر او بگذارید، چرا که نوزاد گرمای زیادی را از طریق سرش از دست می دهد. به ویژه نوزادان زودرس برای کنترل دمای بدنشان با مشکل مواجه هستند. اگر کلاه بنددار است که زیر گردن بسته می شود، مطمئن شوید که گردن او را اذیت نمی کند. و اگر آن را گره شل بزنید، و بند آن آویز باشد ممکن است انتهای آویز شده بند را در دهان خود ببرد و مک بزند. برای تابستان از کلاه لبه دار استفاده کنید. این نوع کلاه موجب می شود که چشمان و صورت نوزاد در معرض مستقیم نور آفتاب قرار نگیرند.
او به چند دست لباس ساده و مناسب نیاز دارد. اما تعداد لباس هایی که در سایز کوچک می خرید باید کم باشد، زیرا نوزاد به سرعت در حال رشد است و این لباس ها حتی ممکن است مورد استفاده قرار نگیرند و به او کوچک شوند. هنگام خرید لباس هایی را انتخاب کنید که قابل شستشو و در ماشین لباس شویی باشند و مواظبت از آن ها آسان باشد.
کلاه آفتابی و کلاه گرم
کلاه آفتابی از صورت و سر نوزاد شما در برابر آفتاب، محافظت می کند. کلاه گرم در هوای سرد مورد نیاز است تا گرمای سر نوزاد را حفظ کند.دست کش بدون پنجه
این دستکش ها پنبه ای هستند و دور مچ محکم می شوند. بعضی از لباس های سرهمی مخصوص نوزادان نیز این نوع دستکش را دارند که به مچ آستین لباس وصل است. استفاده از این دستکش ها موجب می شود تا از ناخن کشیدن نوزاد به صورتش جلوگیری کند.جوراب
فقط وقتی هوا سرد است نوزاد به پوشیدن جوراب نیاز خواهد داشت. وقتی هوا گرم است نیازی به پوشیدن جوراب ندارد و یا سرهمی می پوشد که بدون پنجه است.سرهمی
شما چند دست از این نوع لباس نیاز دارید تا بتوانید به دفعات مکرر آن ها را عوض کنید. مطمئن باشید که اندازه آن ها طوری است که به این زودی برای نوزاد کوچک نخواهد شد.زیرپیراهنی با دکمه قابلمه ای
نوعی را انتخاب کنید که یقه گرد پهن داشته باشد تا به راحتی از سر نوزاد پایین رود.ژاکت
در هوای سرد یا حتی اگر داخل خانه سرد باشد، لازم است که به نوزاد ژاکت بپوشانید.اگر نوزاد شما از پوشیدن و درآوردن لباس متنفر است:
* اگر از زیرانداز استفاده می کنید روی سطح پلاستیکی آن را با یک حوله نرم یا پارچه ای از جنس وال بپوشانید.* هنگام لباس پوشاندن و درآوردن لباس کاملاً به نوزاد خود نزدیک شوید (مثلاً در فاصله 25 تا 20 سانتی متری او قرار بگیرید) تا بتواند کاملاً شما را ببیند.
* همواره در حین این که آرام هستید، کار خود را به سرعت انجام دهید.
* لباس را متناسب با بدن نوزاد جابه جا کنید و بکشید، نه این که بدن نوزاد را بکشید و جابه جا کنید تا به او لباس بپوشانید.
* تا جایی که امکان دارد زیرپیراهنی های او را بزرگ بگیرید.
* صدای آرامی از خود درآورید یا چیزی را با خود زمزمه کنید.
* پس از اتمام کار او را در آغوش بگیرید و بغل کنید تا این عمل به عنوان جایزه برای او محسوب شود.
* به خاطر داشته باشید که همه این مسائل گذرا و موقتی هستند و بدون تردید تنفر نوزاد نسبت به پوشیدن و درآوردن لباس برطرف خواهد شد.
* عوض کردن لباس را در کمترین زمان ممکن انجام دهید.
* اتاق را گرم نگه دارید و مطمئن باشید که دست های شما نیز گرم هستند.
* از لباس های ساده تر استفاده کنید. مثلاً لباس های دو تکه مناسب تر هستند، زیرا پوشاندن آن ها زمان کمتری نیاز دارد. البته شاید همیشه هم این تفاوت وجود نداشته باشد اما ارزش امتحان کردن را دارد.
* او را روی یک سطح گرم و سفت مانند یک تخت خواب بخوابانید. روی زمین زانو بزنید تا به پشت شما آسیب نرسد.
پوشک بچه
قسمت جلوی پوشک نوزادان پسر ضخیم تر است در حالی که پوشک نوزادان دختر بین پاها ضخیم تر است. با این وجود این تفاوت اهمیت چندانی ندارد. امروزه همه پوشک ها قابلیت جذب بسیار خوبی دارند فقط مطمئن شوید که پوشک را کاملاً صحیح و محکم به نوزاد بسته اید.پوشک ها می توانند یک بار مصرف یا قابل شستشو باشند. پوشک های یک بار مصرف راحت تر هستند و در صرف وقت صرفه جویی می شود و در اندازه ها و شکل های گوناگون وجود دارند. پوشک های قابل شستشو به شکل مربع از جنس پارچه ای، حوله ای و به شکل های دیگر نیز وجود دارند. در سال های اخیر هر دو نوع پوشک مورد استفاده قرار گرفته اند. اما پوشک های پارچه ای برای پیشگیری از دانه ها و جوش های پوستی زیاد مناسب نیستند.
نوع پوشک را متناسب با شرایط و اوضاع و احوال خودتان انتخاب کنید. مثلاً اگر پوست بسیار خشک دارید و می خواهید پوشک پارچه ای را بشویید، بنابراین نوع یک بار مصرف آن برای شما بسیار مناسب خواهد بود.
پوشک های پارچه ای قابل شستشو
* به سنجاق، گیره یا بندینک های مخصوص پوشک و کیسه های یک سره پوشک و شورت ضد آب نیاز دارد.* شستن، خشک کردن و استریل کردن آن ها نیاز به صرف زمان زیاد دارد. اگر برای شستشوی آن ها از ماشین لباس شویی استفاده می کنید بدانید که برای شما پر هزینه تر از پوشک های یک بار مصرف خواهد بود.
* اگر چه ظاهراً از لحاظ اکولوژیکی مشکلی ندارد، اما مواد پاک کننده مورد استفاده برای شستشوی آن ها موجب آلودگی محیط زیست خواهد بود.
* نسبت به پوشک های یک بار مصرف ارزان تر است، امّا هزینه ای که در ابتدا برای خرید آن می پردازید بسیار زیاد خواهد بود، زیرا باید تعداد زیادی بخرید چون قرار است آن ها را بشویید و منتظر بمانید تا خشک شوند. در ابتدا حدود 2 بسته دوازده تایی پوشک نیاز دارید و اگر نوزاد دو قلو باشد این تعداد بسیار بیشتر خواهد شد.
* الزاماً نمی توانید این پوشک های پارچه ای را برای نوزاد بعدی نگه دارید زیرا در اثر شستشوی زیاد زبر و خشن خواهند شد.
* نسبت به پوشک های پارچه ای راحت تر مورد استفاده قرار می گیرند، زیرا چیزی برای شستن و استریل کردن ندارند.
* هزینه چندان قابل توجهی ندارد. هر چند شما مجبور خواهید بود هر هفته یک بسته پوشک بخرید، البته نسبت به پوشک های قابل شستشو و قابل استفاده پرهزینه تر هستند.
* قدرت جذب بسیار بالایی دارند، حتی بیشتر از پوشک های قابل شستشو. البته این بدین معنی نیست که شما می توانید پوشک نوزاد را دیرتر عوض کنید، بلکه بدین معنی است که این پوشک ها کمتر نم می دهند و پوست نوزاد خشک تر باقی می ماند، یعنی رطوبت ها کاملاً جذب پوشک خواهند شد.
* واقعاً یک بارمصرف هستند. از آنجایی که نمی توانید آن ها را با آب بشویید. باید پوشک های مصرف شده را در سطل زباله بریزید.
همواره مکانی را انتخاب کنید که گرم باشد، روی یک سطح محکم و سفت، اما راحت این کار را انجام دهید. بهتر است زیرکمر نوزاد سطحی سفت و راحت باشد تا انجام این کار را برای شما آسان تر شود.
اگر زیرانداز را روی زمین پهن کنید، مجبور هستید برای عوض کردن پوشک خم شوید و این عمل به پشت و کمر شما آسیب خواهد رساند. بهتر است روی میز بزرگی که برای کودک امنیت دارد این کار را انجام دهید. اگر در خانه ای زندگی می کنید که بیشتر از یک طبقه دارد، بهتر است در هر طبقه وسایل مورد نیاز برای عوض کردن پوشک نوزاد را آماده کنید. این کار باعث می شود که برای عوض کردن پوشک نوزاد مجبور نشوید روزی چند بار از پله ها بالا و پایین بروید.
سعی کنید پوشک نوزاد را زود به زود عوض کنید تا او احساس راحتی داشته باشد. در مورد پوشک های یک بار مصرف نمی توان گفت که چه موقع کاملاً پُر شده اند، بنابراین منتظر نباشید تا نم روی لباس نوزاد ظاهر شود، بعد آن را عوض کنید. لازم است که در طول روز هر دو ساعت یک بار پوشک نوزاد عوض شود، البته در شب این تعداد بسیار کمتر خواهد بود (هرگز برای عوض کردن پوشک او را بیدار نکنید). بهترین زمان عوض کردن پوشک نوزاد پس از شیر خوردن او است. زیرا پس از خوردن غذا روده نوزاد فعالیت خود را آغاز می کند.
هنگامی که پوشک نوزادتان را عوض می کنید، با او حرف بزنید و به او لبخند بزنید. این کار موجب می شود که زمان عوض کردن پوشک هم برای نوزاد و هم برای شما لذت بخش باشد.
هنگامی که می خواهید پوشک نوزاد را عوض کنید، هر آنچه را که لازم دارید کنار دست خود آماده کنید. همه این وسایل ضروری را داخل یک کیف دستی قرار دهید.
عوض کردن پوشک
1. پوشک کثیف را بردارید، هر دو پای نوزاد را بالا نگه دارید، به آرامی با قسمت جلوی پوشک مدفوع روی پای نوزاد را تمیز کنید و پوشک را از جلو لوله کنید، آن را بردارید و کنار بگذارید.2. پاهای نوزاد را بالا نگه دارید، پای نوزاد را با پنبه بهداشتی آغشته به آب ولرم پاک کنید – اگرنوزاد شما پسر است با دقت بسیار و به آرامی زیر بیضه ها را نیز تمیز کنید. در مورد نوزاد دختر از جلو به طرف عقب تمیز کنید.
3. پای نوزاد را با حوله یا پنبه بهداشتی خشک کنید. پوشک تمیزی زیر پای او قرار دهید. یک لایه نازک کرم محافظ پوست روی پای او بمالید و سپس پوشک را ببندید.
وسایل مورد نیاز :
* زیر انداز* پنبه بهداشتی
* آب ولرم
* حوله (اختیاری)
* کرم محافظ پوست
* پوشک تمیز
چون مدفوع پر از میکروب است و ادرار پوست را تحریک می کند، لازم است که کرم محافظ پوست را روی پوست باسن و ناحیه تناسلی نوزاد بمالید. انجام این کار به دفعات مکرر در حین عوض کردن پوشک موجب جلوگیری از بروز دانه های پوستی روی پای نوزاد می شود. از جمله کرم های محافظ پوست مناسب، پماد زینک (روی)، روغن کرچک و وازلین هستند. این کرم ها به طور کلی برای پوست های خشک نیز استعمال می شوند. اگر به دفعات بسیار از این کرم ها استفاده می کنید، فقط یک لایه نازک کافی است اگر لایه ضخیم از این کرم بردارید موجب می شود که پوشک های یک بار مصرف ادرار نوزاد را به خوبی جذب نکنند و کیسه پوشک های معمولی نیز پر از کرم شود. پس از این که از این کرم روی پای نوزاد مالیدید، پوشک تمیز را به او ببندید.
سعی کنید از ریختن این پودر روی پوست نوزاد اجتناب کنید زیرا این پودر برای پوست نوزاد تازه متولد شده هیچ فایده ای ندارد. این ذرات پودر می توانند موجب تحریک پوست نوزاد شما شوند، به ویژه هنگامی که با رطوبت ناشی از ادرار مخلوط شوند.
اگر پای نوزادم در قسمت هایی که پوشک بسته می شود جوش یا دانه های پوستی بزند، او را در هوای آزاد باز بگذارید تا پاهای او کمی هوا بخورد. هنگامی که او را تمیز و خشک کردید، بگذارید روی زیرانداز خود کمی بازی کند، البته بدون این که به او پوشک بسته باشید. ترجیحاً به مدت 20 دقیقه چند بار در طی روز این کار را انجام دهید. قبل از این که او را پوشک کنید یک لایه نازک کرم محافظ پوست (یا کرم محاظ پوست به همراه کرم ضد عفونی کننده) روی پای او بمالید. اگر دانه های قرمز کوچکی مشاهده کردید، این موضوع را با پزشک در میان بگذارید. این دانه ها می توانند عفونت مخمری مانند آلودگی قارچی باشند و ممکن است به تجویز کرم ضد مخمر نیاز داشته باشید.
هم پوشک های یکبار مصرف و هم هر نوع پوشک دیگری می توانند موجب روز چنین دانه هایی شود، اگر طولانی مدت به پای نوزاد بسته شده باشد. به همین دلیل است که باید به طور منظم و زود به زود پوشک نوزاد را عوض کرد. پوشک های یک بار مصرف امروزی نسبت به پوشک های پارچه ای و حوله ای برتری دارند زیر قدرت جذب بالایی دارند و پای نوزاد را خشک نگه می دارند. نم را به خوبی جذب می کنند و این رطوبت و نم روی پوست نوزاد باقی نخواهد ماند. اگر در مورد تحریک این مواد شیمیایی تردید دارید، بسته پوشک را عوض کنید و این موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
آیا لازم است زیر پوست حَشَفه (1) نوزاد را تمیز کنیم؟
نیازی به تمیز کردن این قسمت نیست و شما هم نباید سعی در انجام این کار داشته باشید. انجام این کار بیشتر از آنکه مفید باشد مضر خواهد بود زیرا در متوسط نوزادان تا حدود 12 ماهگی یا بیشتر پوست حشفه به نوک آلت تناسلی چسبیده است. فقط با استفاده از یک پارچه نخی کوچک به آرامی آلت تناسلی را تمیز کرده و سپس آن را خشک کنید.
هر چند وقت یک بار نوزاد باید مدفوع کند؟
او احتمالاً چند بار در طی یک روز روده اش را تخلیه می کند. در طی شش هفته بدو تولد متوسط فعالیت روده 3 یا 4 بار در طول 24 ساعت است اما بیشتر از این هم می تواند باشد. نوزادانی که از سینه مادر تغذیه می کنند مدفوع فراوان و رقیقی دارند. تا زمانی که نوزاد سالم به نظر برسد، این نوع مدفوع (رقیق) اسهال به حساب نخواهد آمد. نوزادانی که از سینه مادر تغذیه می کنند ممکن است بین فعالیت های روده آن ها چند روز هم وقف بیفتد. حتی گزارش شده که یک نوزاد در طی یک هفته تنها یک مرتبه مدفوع کرده است. اگر نوزاد از زمان بدو تولد حداقل یک بار مدفوع داشته، هیچ جای نگرانی وجود ندارد.
در 24 ساعت اول بدو تولد، مدفوع نوزاد چسبناک و سیاه مایل به سبز است که اغلب از زرداب و مخاط تشکیل شده است. یکی دو روز دیگر به مدفوعی تبدیل می شود که رنگ آن قهوه ای مایل به سبز، روان و کمتر چسبناک است.
چون نوزاد هنوز هم برای جذب مواد غذایی از روده اش استفاده می کند. مدفوع او به صورت مدفوع اولیه است، یعنی هنگامی که او صرفاً توسط جریان خون از طریق بندناف تغذیه می کرده است. هنگامی که رنگ مدفوع تغییر می کند، غلظت آن هم ممکن است تغییر کند، اگر نوزاد سالم باشد، جای نگرانی نیست.
مدفوع نوزادی که از سینه مادر تغذیه می کند معمولاً به رنگ زرد مایل به نارنجی است و بوی شیر یا ماست ترش می دهد. مدفوع می تواند پی در پی و همراه با مواد لزج مخاط مانند یا شبیه حباب های صابون باشد. مدفوع نوزادی که از شیر مادر تغذیه می کند می تواند سبز روشن باشد که پدر و مادر ممکن است آن را با اسهال اشتباه بگیرند، اما معمولاً جای نگرانی نیست.
اگرچه نوزادی کنترلی بر مثانه اش ندارد، اما معمولاً گاه گاهی آن را تخلیه می کند. تا قبل از 6 هفته اول بدو تولد معمولاً نوزاد 20 تا 30 بار در طول 24 ساعت ادرار می کند، اما لازم نیست پس از هر بار ادرار کردن پوشک او را عوض کنید.
تشخیص میزان ادرار و رطوبت موجود بر روی پوشک های یک بار مصرف کار دشواری است زیرا این پوشک ها قدرت جذب بالایی دارند، اما وزن پوشک می تواند سرنخ خوبی برای این کار باشد. اگر نوزاد سه ساعت یا بیشتر ادرار نکند ممکن است بدین معنی باشد که نوزاد آب بدنش را از دست داده است. اگر به این علت بود، باید موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
اگر روی پوشک نوزاد لکه قرمز رنگ دیده می شود بعید به نظر می رسد که خون باشد. لکه قرمز یا صورتی گاهی روی پوشک نوزاد دیده می شود که معمولاً به واسطه نمک های شیمیایی به نام اوره در ادرار است که طبیعی هستند. اگر مطمئن نیستید، پوشک را به پزشک نشان دهید. وجود خون در ادرار غیر عادی است اما می تواند جدی باشد. در نوزاد پسر ممکن است دلیل بر عارضه ای در آلت تناسلی و پوست حشفه باشد. تا حدود روز هفتم، نوزاد دختر ممکن است از فرج خود خون ریزی داشته باشد که جای نگرانی نیست زیرا به خاطر کاهش استروژن و دیگر هورمون هایی است که به جریان خون او در طی مدت بارداری شما نفوذ کرده است.
شیر خشک موجب می شود که مدفوع به مقدار بیشتر و پرحجم تر شود. رنگ آن معمولاً قهوه ای کم رنگ است و بوی زیادی دارد. تا حدودی شبیه مدفوع بزرگسالان است زیرا حاوی مخلوطی از باکتری های گوناگون می باشد. مدفوع نوزاد تغذیه کننده از شیشه شیر اگر رقیق باشد، بیشتر به رنگ سبز است.
این نوع مدفوع ممکن است دلیلی بر وجود ورم معده (اسهال عفونی) باشد.
اگر ادرار نوزاد شما بوی نامطبوع داشته باشد 3 علت وجود دارد. ادرارِ مانده ممکن است بو بدهد و برطرف کردن این بو از طریق عوض کردن زود به زود پوشک نوزاد می باشد. اگر ادرار خیس غلیظ هم باشد، بو می دهد که این حالت ممکن است هنگامی اتفاق بیفتد که بدن نوزاد دچار کمبود مایعات شده است. اگر شیر مادر می خورد، سعی کنید به او شیر بیشتری بدهید یا اگر با شیشه شیر می خورد، مابین وعده های شیر خوردنش به او آب جوشیده بدهید. از دست دادن آب بدن می تواند جدی باشد. بنابراین اگر نوزاد ناخوش است یا پوشک او خشک است، موضوع را با پزشک در میان بگذارید. عفونت های ناحیه ادراری خیلی زود می توانند اتفاق بیفتند. اگر درمان نشوند، وخیم می شوند. اگر باز هم نوزاد ناخوش است بار دیگر به پزشک مراجعه کنید.
زندگی خانوادگی
آیا انجام مسافرت های هوایی همراه با نوزاد در صورتی که همه چیز مرتب و منظم باشد، دشوار نیست. سعی کنید قبل از رسیدن به فرودگاه صندلی هایتان را رزرو کنید. اگر می توانید صندلی های قسمت جلو را رزرو کنید چرا که کابین خلبان می تواند یک تخت خواب هوایی در اختیار نوزادتان قرار دهد. در غیر این صورت مجبور هستید نوزادتان را روی پای خود نگه دارید و او را در تمام مدت سفر بغل کنید. شیر او را همراه با خود داخل هواپیما ببرید. مهمانداران هواپیما آن را برای شما گرم خواهند کرد. پوشک هم همراه خود بردارید. هنگام صعود یا فرود هواپیما به نوزادتان شیر (یا پستانک) بدهید و مراقب باشید که به واسطه تغییرات فشار هوا گوش درد نکند. اگر مدت پرواز طولانی باشد، ممکن است نوزاد آب بدنش را از دست بدهد. همچنین ممکن است موقع رسیدن دچار خستگی پرواز شود. اگر هنوز بعد از چند روز که به مقصد رسیده اید باز هم بی قراری می کند، موضوع را با پزشک در میان بگذارید.محافظت از نوزاد در برابر نور خورشید ضروری و لازم است. بدون انجام این کار نوزاد شما بیش از اندازه گرم می شود و آب بدنش را از دست می دهد. یا این که پوست بدن او در برابر نور خورشید دچار سوختگی خواهد شد. آفتاب سوختگی نیز یک عامل خطرناک ابتلا به سرطان پوست است.
محافظت از نوزاد در برابر اشعه های مضر خورشید
اولین کار این است که نوزاد را در معرض نور خورشید قرار ندهیم و به طور کلی نوزادان زیر 6 ماه باید دور از نور خورشید باشند. هنگامی که نور خورشید شدید می تابد، کودکان نیز باید در سایه باشند. (از ساعت 11 صبح تا 3 بعدازظهر). به خاطر داشته باشید که نور خورشید در ارتفاع یا نزدیک آب معمولاً شدیدتر است.
لباس مناسب به او بپوشانید
از سایبان روی کالسکه استفاده کنید و لباس مناسب به او بپوشانید. باید کلاه لبه دار آفتابی سر او بگذارید و بهتر است پشت کلاه هم لبه داشته باشد تا این که صورت و گردن او در معرض نور خورشید قرار نگیرد. محافظت از دست و پای نوزاد نیز در برابر نور خورشید نیز مهم است. زیرا دست و پای او خیلی داغ می شوند. پارچه های نخی نازک از بدن کودک در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید محافظت نخواهند کرد بنابراین پیراهن یا تی شرت نازک به او نپوشانید.
استفاده از کرم ضد آفتاب
نوزاد شما بر اساس نوع رنگدانه طبیعی پوستش و این که چه مدت در معرض نور خورشید خواهد بود. به کرم ضد آفتاب برای محافظت پوست بدنش در برابر هر نوع اشعه ماوراء بنفش خورشید یعنی A و B نیاز دارد.
به عنوان یک توصیه و راهنمایی به شما این که حداقل درجه (20) برای اشعه ماورای بنفش B و (4) ستاره برای اشعه ماوراء بنفش A مناسب است. کرم را به طور یکسان به همه جای پوست او بمالید.
به نوزادتان زیاد مایعات بدهید
هنگامی که هوا خیلی گرم است، نوزادتان را تشویق کنید تا حد امکان زیاد مایعات بنوشد. اگر شیر خودتان را به او می دهید، اغلب شیر بیشتری به او بدهید. اگر با شیشه به او شیر می دهید، آب معمولی یا آب میوه بسیار رقیق هم به او بدهید.
تمیز نگه داشتن نوزاد
شما باید هر روز او را نظافت کنید حمام کردن نوزاد به صورت روزانه لازم نیست، استحمام او به صورت هر دو یا سه روز یک بار کافی خواهد بود. زمانی را انتخاب کنید که مشغول کار دیگری نیستید، چرا که نمی توانید او را تنها بگذارید و مثلاً تلفن جواب بدهید.بهترین راه تمیز نگه داشتن نوزاد این است که او را به طور منظم حمام ببرید. یا این که از سر تا پای او را به سادگی تمیز کنید، بدین ترتیب که صورت، دست ها و پاهای او را تمیز کنید. برای تمیز کردن سر تا پای نوزاد لازم نیست لباس های او را به طور کامل در آورید. اگر شما و نوزادتان به حمام کردن تمایلی ندارید این روش نظافت نوزاد مناسب است.
چگونگی مراقبت از بند ناف نوزاد:
نوزادی که متولد شده بند ناف 2-1 سانتی متری خواهد داشت که گیره پلاستیکی نیز به آن وصل است. در طی مدت 24 ساعت شروع به پلاسیده شدن می کند و رنگ آن تیره می شود. بعد از سه روز معمولاً جابه جا خواهد شد و می افتد. مراقب باشید هنگام تعویض پوشک، گیره ناف گشوده نشود، زیرا ممکن است موجب خونریزی شود.
هنگامی که بند ناف شروع به جدا شدن می کند، ممکن است چند قطره خون کهنه از آن چکه کند. گاهی اوقات ناف بعد از این که افتاد از یک قسمت کوچکی خونریزی می کند، اما اگر آن را همیشه تمیز نگه دارید، معمولاً این خونریزی اتفاق نمی افتد.
امری طبیعی است که کمی قبل از افتادن بند ناف چرک و خون از آن بیاید. اگر این حالت ادامه داشت یا ناف بوی بد می داد موضوع را با ماما در میان بگذارید. عفونت خفیف ممکن است به ضد عفونی کننده نیاز داشته باشد. در موارد اندکی، نوزاد شما ممکن است به مصرف دوره ای آنتی بیوتیک تا یک ماه نیاز پیدا کند.
اکنون که بند ناف افتاده، یک بخش گوشتی باقی مانده است. این بند ناف یک بافت دانه ای است که به بافت اثر زخم معمولی تبدیل خواهد شد. بر جای ماندن یک قسمت گوشتی طبیعی است و معمولاً طی چند روز برطرف می شود. این بافت دانه ای معمولاً ملتهب و دردناک است. اگر چنین بود به پزشک مراجعه کنید که ممکن است روی آن نیترات نقره بمالد.
قبل از این که بند ناف بیفتد، باید تا جای ممکن تمیز و خشک شود تا از بروز عفونت جلوگیری گردد. با پنبه بهداشتی و آب جوشیده گرم یک بار در طول روز آن را تمیز کنید.
برای تمیز کردن بند ناف از پنبه بهداشتی، آب جوشیده گرم، محلول ضد عفونی کننده (یا پودر ضد باکتری اگر توسط پزشک تجویز شود) استفاده کنید. هنگامی که پوشک نوزاد را عوض می کنید، بالای پوشک در قسمت زیر بند ناف را تا کنید.
آیا دست زدن به بند ناف اگر عفونت نداشته باشد، درد نخواهد داشت. بنابراین نترسید که با پنبه بهداشتی یا محلول ضد عفونی کننده به آن دست بزنید.
معمولاً از روز پنجم تا نهم پس از تولد می افتد. اگر خشک نگه داشته شود، زودتر می افتد و اگر عفونی شود، دیرتر خواهد افتاد.
پی نوشت ها :
1. پوست حَفَشه به قسمتی از آلت تناسلی پسران گفته می شود که چین خورده و روی هم قرار گرفته است. این پوست در نوزادان پسر ختنه نشده بیشتر دیده می شود. بهتر است نوزادان پسر را تا حدود یک سالگی ختنه نمایید. زیرا در این سن کمتر احساس درد و ناراحتی خواهد داشت و در دین مبین اسلام نیز ختنه پسران در کودکی توصیه و سفارش شده است. با این حال هنگام انجام ختنه، با پزشک متخصص اطفال مشورت نمایید و حتی الامکان این عمل را زیر نظر پزشک متخصص انجام دهید / ویراستار
منبع: کوپر،کارل ، (1951)، وفایی، ملیحه، نوزاد شما؛ مجموعة پرسش ها و پاسخ ( از تولد تا یک سالگی )،قم : سعدی، 1389.
