تألیف و ترجمه: حمید وثیق زاده انصاری
منبع:راسخون
منبع:راسخون
بازیافت پلاستیک‌ها تنها به شرطی ارزش دارد که بتوان از زباله‌ها مقدار زیادتری پلاستیک به دست آورد. با وجود این، تولید کنندگان قطعات پلاستیکی از تلاش برای یافتن روش‌های بهتر بازیافت دست برنداشته‌اند. مهندسان و کارشناسان علم مواد کوشش دارند تا برای بازیافت پلاستیک‌های دور ریخته شده و تهیه‌ی مواد اولیه‌ی مناسب از آن‌ها سه شرط لازم را برقرار کنند: واپس گیری پلاستیک‌ها از زباله (جداسازی و جمع آوری زباله‌های مناسب برای واگردانی) در مقیاس بزرگ، ابداع فراورده‌های جدید، و یافتن بازارهای انبوه برای آن‌ها. اگرچه سالانه بیش از صد میلیون تن پلاستیک در سراسر دنیا تولید می‌شود اما مقداری که واپس گرفته می‌شود به قدر کافی نیست تا صنعت تولید قطعات پلاستیکی بتواند فراورده‌هایی از مواد واگردان شده بسازد و به فروش برساند. مصرف پلاستیک در کشورهای عضو جامعه‌ی اقتصادی اروپا به حدود ده درصد کل مصرف جهان می‌رسد. با این حال، چندین سال قبل، آلمان طرح راه اندازی یک کارخانه‌ی بازیافت پلاستیک در کوبورگ را متوقف کرد چرا که نمی‌توانست در ناحیه‌ای به شعاع صد کیلومتر، روزانه پنج تن قراضه‌ی پلاستیکی مناسب جمع آوری کند تا راه اندازی کارخانه اقتصادی باشد.
در حال حاضر، دست اندر کارانِ صنعت هنوز بهترین سرنوشت برای پلاستیک‌های مصرف شده را سوزاندن آن‌ها همراه با دیگر زباله‌های شهری می‌دانند. در نظر آنان، اگر پلاستیک‌ها به همراه دیگر مواد جامد قابل اشتعال، مثل کاغذ، از زباله جدا شوند آن‌چه باقی می‌ماند زباله‌ای آلی است که خیس است و نمی‌سوزد. اما اگر زباله‌ی پلاستیک‌دار سوزانده شود انرژی بالقوه مفیدی تولید می‌شود. به نظر بیل مافیت، مشاور سابق فدراسیون پلاستیک بریتانیا در امور بازیافت، افکار عمومی تصویر بدی از بازیابی انرژی به وسیله‌ی سوزاندن زباله در ذهن دارند؛ چرا باید این طور باشد که نود و سه درصد نفت مصرفی مستقیماً سوزانده شود اما چهار درصد نفتی که برای تولید پلاستیک مصرف شده است نتواند به صورت انرژی زندگیِ دوباره بیابد؟
اما فشار موجود برای حفاظت از محیط زیست، و چشم انداز وضع قوانین سخت‌تر با هدف ترغیب و تشویق واپس گیری مواد پلاستیکی از زباله، صنعت را به ادامه‌ی ابداع و پیش‌رفت فرایندهای بازیافت واداشته است. برای مثال چند سال پیش در انگلستان، بازیافت پلاستیک‌های مصرف شده برای بسته بندی در مقیاس بزرگ انجام نمی‌شد. پلاستیک‌های مورد مصرف در صنایع بسته بندی در حدودِ یک سومِ کلِ مواد پلاستیکیِ تولید شده‌اند، و طرح‌های واپس گیری بستگی زیادی به این پلاستیک‌ها دارند. اگرچه انگلستان هنوز فقط چند صد تُن از بیش از یک و نیم میلیون تن مواد بسته بندی مصرف شده در هر سال را مجدداً به مصرف می‌رساند اما در حال حاضر صدها گورستانِ بطری پلاستیکی در این کشور وجود دارد.
حامی پر و پا قرص افزایش تعداد طرح‌های واپس گیری در اروپا، خانمی از مدیران امور محیط زیست در هیأت مدیره‌ی جامعه‌ی اقتصادی اروپا بود به نام آدامانتی شاقر سوتیروپولو. پیشنهاد او این بود که نرخ مالیات فراورده‌های واگردان شده کاهش داده شود و هزینه‌ی بیش‌تری صرف پژوهش در زمینه‌ی جمع آوری و دسته بندی خودکار شود، زمینهای که هنوز غیر اقتصادی‌ترین بخش عملیات در فرایند واپس گیری است. او هم‌چنین می‌خواست که صنعت پلاستیک از لحاظ نوع فراورده‌ها به هفت بخش تقسیم شود، و هر بخشی مسئولیت واپس گیری و واگردانی زباله‌های خودش را به عهده بگیرد. اما مافیت امیدوار بود که پیش از این که خیلی دیر شود هم‌گام با چند ایالت امریکا، هلند، و آلمان، در انگلستان نیز مالیات سنگینی بر صنعت، طرح‌های جمع آوری، یا پول‌های حاصل از مصرف بطری و ظروف پلاستیکی بسته شود!
علاوه بر مواد بسته بندی، که در میان آن‌ها سه ماده‌ی پلی اتیلن تترافتالات (PET)، پلی وینیل کلرید (PVC)، و پلی اولفین‌ها (مثل فیلم پلی اتیلن) از بقیه پرمصرف ترند، پلاستیک‌های محکم‌تری نیز وجود دارند که در واپس گیری و واگردانی باید مورد توجه قرار گیرند.
طراحان صنعتی، صدها نوع مختلف مواد پلیمری را بر حسب خواص فیزیکی آن‌ها طبقه بندی کرده‌اند. شیمی‌دان‌ها، پلیمرها را به دو خانواده‌ی بزرگ گرما نَرم (ترمو پلاست) و گرما سخت (ترمو ست) تقسیم می‌کنند که هر یک مشکلات خاص خود را در صنعت واگردانی دارند. مولکول‌های پلیمرهای گرما سخت علاوه بر پیوندهای درون مولکولی دارای پیوندهای بین مولکولی نیز هستند (مثل گره‌های نور ماهی‌گیری)، که از نرم شدن ماده در هنگام گرم شدن جلوگیری می‌کنند. پلاستیک‌های گرما سخت، محکم و با دوام هستند و در ساختن قطعات مهندسی کاربرد فراوانی دارند. واپس گیری آن‌ها آسان اما واگردانی یا بازیافت آن‌ها بسیار دشوار، و گاهی غیر ممکن است. گرما باعث نرم شدنِ پلیمرهای گرما نرم می‌شود و مولکول‌ها را به رشته‌هایی مثل ماکارونی پخته تبدیل می‌کند که می‌توان آن‌ها را دو باره شکل داد و به قطعه‌ای دیگر تبدیل کرد. هشتاد و پنج درصد پلاستیک‌های مورد مصرف در کشورهای عضو جامعه‌ی اقتصادی اروپا، از نوع گرما نرم است.
یکی از بزرگترین گروه‌های پلاستیک‌های گرما نرم، اولفین‌ها هستند که معروف‌ترین آن‌ها پلی اتیلن (PE) و پلی پروپیلن (PP) است. پلی اتیلن را از اتیلن و با قرار دادن آن تحت فشار زیاد در لوله‌هایی به طول سی متر و قطر کم‌تر از بیست و پنج میلیمتر به دست می‌آورند. با افزایش چگالی پلی اتیلن، شبکه‌ی مولکولی آن منظم‌تر، سفتی ماده بیشتر، و مقاومت آن در برابر ترکیدن بیشتر می‌شود. از پلی اتیلنِ پر چگالی در ساختن بطری، مخزن، بشکه، ورق‌های بسته بندی محکم و بادوام استفاده می‌کنند. پلی اتیلن کم چگالی در تولید کیسه‌های کوچک، ورق‌های مورد استفاده در زیر زمینهای کشاورزی به عنوان سدی در برابر فرو رفتن آب در عمق زمین، ورق‌های بسته بندی، و عایق‌های برق، به کار برده می‌شود.
پلی پروپیلن، یا پروپیلن پلیمری شده، سخت‌تر و سفت‌تر از پلی اتیلن است. مقاومت آن در برابر شکست ناشی از خستگی (خم و راست شدنِ مکرر) سبب کاربرد آن در لولای چمدان شده است. در اتوموبیل سازی نیز از این ماده در ساختن قطعات تزیینی بدنه و جلو داشبورد استفاده می‌شود. پلی وینیل کلرید (PVC)، که یکی دیگر از پلاستیک‌های گرما نرم متداول است، پلیمری است از وینیل کلرید و وینیل استات. پلیمر اصلی جسمی صلب است، اما برای افزایش انعطاف پذیری، به آن مواد نرم کننده می‌افزایند. از PVC نرم در تولید لباس، کف پوش، کاغذ دیواری، اسباب بازی، و روکش برای قطعات فولادی استفاده می‌کنند. PVCِ سخت، یا u PVC، ماده‌ی پر مصرفی در ساختن چارچوب پنجره، لوله‌های کارخانه‌های شیمیایی، لوله‌های فاضلاب، و لوله‌های زیر زمینی است. PVCِ سخت، یکی از مهم‌ترین و مقاوم‌ترین پلیمرها در برابر ضربه است. پلی اتیلن تترافتالات (PET) ماده‌ی متداولی در صنایعِ بسته بندی است. پس از کشیدن ورق آن در دمای هشتاد درجه‌ی سانیگراد در دو جهت عمود بر هم، آن را روی کالای مورد نظر می‌کشند؛ ورق جمع می‌شود و کالا را به خوبی در میان می‌گیرد. پلاستیک PET عایق الکتریکی بسیار خوبی نیز هست. اگر روش‌های جمع آوری قادر به تأمین حجم زیادی مواد اولیه باشند، دسته بندی کردن زباله‌های پلاستیکی به سه گروه اصلی PVC، PE، و PET می‌تواند به کاهش هزینه‌های واگردانی کمک کند.
در یک اتوموبیل به طور میانگین صد و چهل کیلوگرم پلاستیک به کار رفته است؛ پلاستیک‌ها باعث کاهش وزن و بنا بر این کاهش مصرف سوخت اتوموبیل می‌شوند. اما در پایان عمر اتوموبیل، وقتی که اتوموبیل از دستگاه خردکن می‌گذرد، پلاستیک‌های به کار رفته در آن به توده‌ی درهم و برهم و بی‌هویتی تبدیل می‌شوند. در مورد لوازم خانگی، مثل یخچال و ماشین لباس‌شویی، نیز مسأله‌ی مشابهی وجود دارد. سازندگان اتوموبیل و اسباب و لوازم الکتریکی هر دو متوجه شده‌اند که اگر برای کمک به صنعت واپس گیری به منظور یافتن راه‌هایی مناسب برای دسته بندی و جدا کردن انواع پلاستیک‌های مختلف در زباله‌ها کاری انجام ندهند فشار مردم و مسئولان برای حفاظت از محیط زیست مانع آن‌ها در استفاده از پلاستیک‌ها خواهد بود.
بیش از شصت شرکت در انگلستان، و بیش از سی‌صد شرکت در جاهای دیگرِ اروپای غربی، و بیش از شش‌صد شرکت در ژاپن، متخصص در واگردانی پلاستیک‌ها هستند. بیش‌ترِ این شرکت‌ها، پلیمرهای تمیز از یک نوع را به دانه‌های قابل استفاده در تولید قطعات پلاستیکی تبدیل می‌کنند. این پلیمرها ممکن است به شکل دم قیچی‌ها یا فراورده‌های نامرغوب (غیر استانداردِ) فرایندهایی مثل لوله‌های PVC و چارچوب‌های پنجره باشد. هم‌چنین این پلیمرها ممکن است بدنه‌های پُلی پروپیلنی باتری اتوموبیل‌ها باشند که پس از جدا کردن سربِ موجود در آن‌ها، برای واگردانی فرستاده می‌شوند.
اما این پلیمرهای تمیز تنها کسر بسیار کوچکی از کل تولید فراورده‌های پلاستیکی را تشکیل می‌دهند. مثلاً در انگلستان شصت کارخانه‌ی واگردانی، فقط پنجاه هزار تن (ده درصد) از کل فیلم پلی اتیلن تولید شده را برای واگردانی و ساختن کیسه زباله‌های سیاه‌رنگ یا لفاف‌های مورد استفاده در ساختمان سازی، مصرف می‌کنند. هر سال بیش از بیست و پنج هزار تن (ده درصد) از کل تولید پروپیلن واگردانده می‌شود. بیشتر از هفتاد درصدِ این مقدار از جعبه‌های بسته بندی بطری یا باتری‌های اتوموبیل تأمین می‌شود و دوباره برای ساختن فراورده‌هایی مشابه به کار می‌رود. با طراحی بهترِ قطعات، می‌توان مصرف مواد را کاهش داد و به جمع آوری و دسته بندی کردن پلاستیک‌ها کمک کرد. ماشین‌هایِ برعکسِ ماشین‌های سکه‌ایِ نوشابه فروشی، که در ازای دریافت یک یا دو بطری پلاستیکی، پول ناچیزی نیز به آورنده می‌دهند، بطری‌ها و ظرف‌های گوناگون از جنس‌های مختلف را در مجرای ورودی‌شان که شکل ویژه‌ای دارد شناسایی می‌کنند. استفاده از چسب‌های محلول در آب برای برچسب‌ها، یا حتی استفاده از برچسب‌هایی از جنس پلیمری یک‌سان، واگردانی مواد بسته بندی را تسریع می‌کند.
در اواخر دهه‌ی 1970 میلادی، ادوارد کلوبی، مهندس آلمانی، تصمیم گرفت از مسأله‌ی دسته بندی و تمیز کردن پلاستیک‌های دور ریخته گریز بزند. او فرایندی ابداع کرد که در آن مخلوط‌های پلاستیکی ناتمیز ذوب و در قالب تزریق می‌شوند تا به شکل‌های اولیه‌ی مناسب برای استفاده در تیرها و الوارهای پلاستیکی کف سازی در آیند. در فرایند کلوبی از ضایعاتی استفاده می‌شود که حداقل شصت و پنج درصد پلی اولفین داشته باشند تا به عنوان نوعی چسب عمل کند. بقیه‌ی ماده‌ی اولیه شامل پلیمرهایی مثل پلی کربنات، دانه‌های فشرده شده‌ی الیاف PET، و مقداری جزئی PVC است. حداکثر تا پنج درصد مواد اولیه می‌تواند ناخالصی‌هایی مثل فلز، چوب، یا کاغذ باشد. تا آن‌جا که مقدور باشد، متصدی، پیش از دانهای (یا گرانول) کردنِ پلاستیک‌های رسیده، آن‌ها را بر حسب رنگ و نوع پلیمر دسته بندی می‌کند. سپس این مواد با زباله‌های خانگی و افزودنی‌ها مخلوط می‌شوند. اگرچه در فرایند کلوبی وجود ناخالصی مسأله‌ی مهمی نیست اما فراورده‌های تکمیل شده‌ای که برای مثال حاوی نسبت زیادی پلی اتیلن کم چگالی هستند، معمولاً کشسان می‌شوند. به همین ترتیب، وجود مقدار زیادی پلی پروپیلن در ذوب، منجر به تولید کالاهایی شکننده می‌شود.
در مخلوط‌کُن‌های افقی، پلیمرهای مختلف به هم آمیخته می‌شوند و مخلوط نسبتاً همگنی از مواد اولیه‌ی دانهای تولید می‌شود. سپس این مخلوط وارد ماشین اکستروژن می‌شود، که مانند چرخ گوشت، مارپیچی فولادی دارد که در داخل استوانه‌ای فولادی می‌چرخد و مواد را در آن به پیش می‌راند، و از طریق روزنه‌ای، در قالبِ قرار گرفته در انتهای استوانه تزریق می‌کند. بر اثر گرما و اصطکاک داخل استوانه، مخلوط به حالت خمیری قابل تزریق در می‌آید. تقسیم قالب‌های دستگاه اکستروژن (یا روزن رانی) متشکل از ده سِت قالب است که به نوبت در برابر روزنه‌ی تزریق قرار می‌گیرند. در هنگامی که قالب بالایی در حال پر شدن است قالب‌های دیگر بر روی نقاله‌ای متحرک در مخزن آب حرکت می‌کنند و خنک می‌شوند. در ضمنِ خنک شدن، قطعه‌ی قالب گیری شده نیز سرد و منقبض می‌شود، و به این ترتیب، بیرون انداختنِ آن از داخلِ قالب راحت‌تر می‌شود.
در فرایند کلوبی می‌توان قطعاتی به ابعادِ تا چهار متر طول و دوازده تا پنجاه میلیمتر قطر، و با سطح مقطعی حداکثر صد و بیست و پنج میلیمتر در صد و بیست پنج میلیمتر تولید کرد. این قطعات، فاسد نمی‌شوند و می‌توان آن‌ها را اره کرد، تراش داد، میخ‌کوبی کرد، و رنگ زد، درست مثل چوب. به خاطر دارا بودنِ این مشخصات، از قطعات تولید شده در این فرایند می‌توان در ساختن علامت‌های راهنمایی در جاده‌ها، حصار، پالت (یا سینیِ زیرِ بار)، یا کف مشبک آغل در دامداری‌ها استفاده کرد. هنوز کسی نمی‌داند که چگونه می‌توان قطعات تولید شده در فرایند کلوبی را بازیافت کرد. و به علاوه، نیاز جهانی به آغل‌های ساخته شده از پلاستیک‌های مخلوط، محدود است. اما برای به هم آمیختن پلاستیک‌های مختلف، راه‌های دیگری نیز وجود دارد.
یه طور کلی، پلیمرهای دست اول، خواص شیمیایی و مولکولی متفاوتی دارند که مخلوط کردن آن‌ها و تولید ترکیبی همگن برای اکستروژن را دشوار می‌سازد. در صنایع شیمیایی برای این مسأله راه حلی پیدا کرده‌اند: مصرف افزودنی‌هایی به نام سازگار کننده‌ها. اکنون صنعت واگردانی نیز می‌خواهد از همین روش در مورد مواد دور ریخته (زباله) استفاده کند. سازگار کننده‌ها به یکی از دو طریق عمل می‌کنند: یا یک پلیمر را به طور فیزیکی در زمینهای از پلیمر دیگر پراکنده می‌کنند، یا حلقه‌های شیمیایی واسطه‌ای بین مواد موجود ایجاد می‌کنند. صنعت واگردانی امید فراوانی به این افزودنی‌ها بسته است. همه‌ی پلیمرها در طول عمرشان به تدریج اکسید می‌شوند. برای مثال، مواد شفاف، شفافیت خود را از دست می‌دهند و آن‌هایی که مقاومت خوبی در برابر ضربه دارند شکننده می‌شوند. سازگار کنندگان با ترکیب کردن پلاستیک‌های دور ریخته یا مواد دست اول، خواص زباله‌های پلاستیکی را بهبود می‌بخشند.
یکی از شرکت‌های هلندی سازنده‌ی قطعات پلاستیکی ادعا می‌کرد که ماده‌ی سازگار کننده‌ای ساخته است که می‌تواند زباله‌های مخلوط شده را به فراورده‌های قابل استفاده تبدیل کند. این شرکت، پلی کربنات را که پلیمری شکننده و مورد مصرف در ساختن جعبه‌های بسته بندی است با ده درصد پلی اتیلن و پنج درصد سازگار کننده‌ی تولیدیِ خودش مخلوط می‌کرد و ماده‌ای محکم می‌ساخت. طبق اظهار این شرکت، با مخلوط کردن سازگار کننده با پلی وینیل کلرید و پلی پروپیلن، می‌توان پلاستیکی تولید کرد که از گسترش سریع آتش سوزی جلوگیری می‌کند. حتی اگر ثابت شود که استفاده از افزودنی‌ها امکان پذیر است، باز هم دسته بندی کردن، شستن، خرد کردن، خشک کردن، و دانهای کردنِ بیشتر زباله‌های پلاستیکی ضروری خواهد بود، اما فرایندِ عمل بسته به نوع پلیمر و منبع تهیه‌ی آن، کمی متفاوت خواهد بود. برای مثال، بیش‌ترِ قراضه‌های پلی اتیلن به چیزی بیش از تمیز کردن و خرد کردن پیش از فراوری مجدد نیاز دارند تا بتوان از آن‌ها قطعات ساده‌ای مثل گلدان و آب‌پاش ساخت. برای باز فراوری PVC، باید آن را آسیا کرد تا به صورت ذراتی به قطر پانصد میکرومتر یا کوچک‌تر درآید.
در تکنولوژی‌های امروزی، تولید فراورده‌های پلاستیکی می‌توانند تا نُه لایه‌ی پلیمری را با چسب به یک دیگر بچسبانند و ورقی به ضخامت نیم میلیمتر بسازند. از این ورق‌ها برای بسته بندی‌های مخصوص استفاده می‌شود که در آن‌ها از خواص ویژه‌ی هر لایه سود برده می‌شود. یک لایه ممکن است مانع خوبی در برابر عبور یا نشت گاز باشد، لایه‌ی دیگری ممکن است به شکیل ماندن بسته بندی کمک کند، و لایه‌ای دیگر، مثلاً از PET واگردانده، به استحکام ورق بسته بندی بیفزاید. در یکی از دستگاه‌های طراحی شده، که در آن قالب از طریق روزنه‌های شیپوره‌ای هم‌مرکز تغذیه و پر می‌شود، بطری‌هایی تولید و پر می‌شوند که متشکل از یک لایه‌ی PET واگردانده در بین دو لایه از مواد دست اول هستند. وقتی که بطری پر می‌شود، لایه‌ی داخلی پلیمر دست اول، مانع تماس محتوای بطری با لایه‌ی بازیافت شده است. تخمین زده می‌شود که قیمت این بطری‌ها بیست درصد کم‌تر از قیمت بطری‌هایی باشد که فاقد لایه‌ی واگردانده هستند.
در صنعت واگردانی یا بازیافت، بررسی در مورد امکان بهره گیری از روش‌های مولکول شکنی (کراکینگ) پلیمرهایی که نمی‌توان آن‌ها را بازیافت کرد یا در صورت واگردانی، کیفیت ظاهری یا مکانیکی‌شان را از دست می‌دهند، نیز آغاز شده است. یکی از راه‌های شکستن مولکول‌های یک نوع پلیمر، حرارت دادنِ آن در خلأ به مدت سی دقیقه در دمای هشت‌صد درجه‌ی سانتیگراد است. پلاستیک جامد به گازهایی مثل هیدروژن، متان، و اتان، و پسماندهای روغنی که به دیواره‌های محفظه‌ی واکنش می‌چسبند تجزیه می‌شود. این فرایند که آن را تقطیر خشک می‌نامند فرایندی طولانی است، چون پلیمرها رساناهای گرمایی خوبی نیستند و مدت زیادی طول می‌کشد تا به طور کامل گرم شوند و به دمای مورد نظر برسند. راه سریع‌تر پلیمر شکنی، تجزیه‌ی گرمایی یا تقطیر تخریبی است که در آن از گرمای حاصل از سوختن بخش کوچکی از زباله‌ها در یک بستر سیال ماسه‌ای، برای شکستن بقیه‌ی بار کوره استفاده می‌شود. البته این فرایندی پر خرج است. هزینه‌ی تخریب یک تن زباله‌ی پلاستیکی، حتی با احتساب پولی که از فروش فراورده‌های مفید به دست می‌آید، هفتاد پوند است. جالب است که هزینه‌ی تخلیه‌ی زباله‌ها در محل مخصوص انباشتن زباله، هشتاد درصد کم‌تر است!
افزودن واکنش‌گری مثل الکل، اسیدها، یا آمین‌ها به جریان تقطیر، راه مؤثرتری برای تجزیه کردن بعضی از مواد است. برای مثال، شرکت شیمیایی معروف ICI برای واگردانی قراضه‌های PET از الکل استفاده می‌نمود. تجزیه‌ی گرمایی و تجزیه‌ی الکلی هر دو هنوز در مراحل آزمایشگاهی‌اند، یا در بهترین حالت، تنها در مقیاس کوچک موفق بوده‌اند. دانشگاه اشتوتگارت در آلمان، واحد نیمه صنعتی نمونه‌ای برای کاربرد تجزیه‌ی الکلی در شکستن مخلوطی از پلی اورتان‌ها با پارچه‌های پلی استر و پلی آمید ساخت. مواد اولیه‌ی این واحد از کارخانه‌ی اتوموبیل سازی فورد در شهر کلن تأمین می‌شد. در این کارخانه از مواد مذکور برای ساختن صندلی استفاده می‌شد. در یک آزمایش توانستند در مدت یک ساعت صد کیلوگرم هیدروکربن ساده از زباله به دست آورند که می‌توان آن را به اسفنج سخت پلی اورتان (مورد استفاده در بسته بندی) تبدیل کرد. شاید الکل بتواند مشکل ضایعات پلاستیکی صنایع اتوموبیل سازی را حل کند. برای درمان درد صنعت واگردانی پلاستیک‌ها، به داروهای مؤثرتری نیاز است.
به گفته‌ی یکی از بزرگترین تولید کنندگان PVC در اروپا (به نام EVC)، دلایل فنی و اقتصادیِ خوب علیه بازیافت پلاستیک‌ها بیشتر از دلایل موجود به نفع آن است. با وجود این، این شرکت، که یکی از شعبه‌های شرکت معروف ICI است، قرارداد پروژه‌ی مشترکی را با دو کارخانه‌ی واگردانی بست که موضوع آن پژوهش در زمینه‌ی یافتن بهترین راه برای دسته بندی کردن پلاستیک‌ها به طور خودکار بود. در این پروژه، EVC دانش علمی‌اش را به کار گرفت در حالی که شرکای آن از تجربه‌های عملی‌شان در کار با قراضه‌ها مایه گذاشتند. دسته بندی زباله‌های پلاستیکی به طور دستی انجام می‌شد چون نمونه‌ی اولیه‌ی ماشین‌های دسته بندی آهسته‌تر و کم دقت‌تر از کارگران در جداسازی ظروف و بطری‌های مستعمل PET، PVC، یا پلی اولفین بودند. یکی از ماشین‌های ساخت ایتالیا، که برای شناسایی PVC، کلر موجود در آن را با اشعه‌ی ایکس ردیابی می‌نمود در هر دقیقه سه بطری را شناسایی و جدا می‌کرد. در پروژه‌ی مشترک پیش گفته، آزمایش‌هایی برای استفاده از یک نمونه ماشین دسته بندی امریکایی آغاز شد. در این ماشین، بطری PVC موجود در قراضه‌های پلاستیکی، در ضمن پایین افتادن، دارای بار الکتریکی ساکن می‌شد. دستگاه دسته بندی با دقت نود و پنج درصد بطری‌های باردار را ردیابی می‌کرد و از میان قراضه‌ها بیرون می‌انداخت. بقیه‌ی پلیمرهای واپس گرفته به داخل مخزن آب هدایت می‌شد که در آن جا پلی اولفین‌ها بر آب شناور می‌شدند و PETها بر کف مخزن فرو می‌نشستند.
در شیفیلد، که در آن فدراسیون پلاستیک بریتانیا و شورای محلی شهر در حال اجرای یکی از بزرگترین پروژه‌های واپس گیری زباله‌های شهری بودند کارکنان از روش دیگری استفاده می‌کردند. کارگرانِ دسته بندی یاد گرفته بودند که سه گروه اصلی پلاستیک‌ها را با چشم، و از میان خروارها ماده‌ای که هر هفته از گورستان‌های بطری و زباله دانهای سطح شهر جمع آوری و به کارخانه آورده می‌شدند شناسایی کنند. تقریباً نصف ماده‌ای که به انبار بخش دسته بندی می‌رسید دور ریخته می‌شد؛ مقداری از آن آلوده بود، مقداری از آن پلاستیکی بود که هنوز شیوه‌ی بازیافت مناسبی برای آن پیدا نشده بود، و بقیه اصلاً پلاستیک نبود.
در حال حاضر، دست اندر کارانِ صنعت هنوز بهترین سرنوشت برای پلاستیک‌های مصرف شده را سوزاندن آن‌ها همراه با دیگر زباله‌های شهری می‌دانند. در نظر آنان، اگر پلاستیک‌ها به همراه دیگر مواد جامد قابل اشتعال، مثل کاغذ، از زباله جدا شوند آن‌چه باقی می‌ماند زباله‌ای آلی است که خیس است و نمی‌سوزد. اما اگر زباله‌ی پلاستیک‌دار سوزانده شود انرژی بالقوه مفیدی تولید می‌شود. به نظر بیل مافیت، مشاور سابق فدراسیون پلاستیک بریتانیا در امور بازیافت، افکار عمومی تصویر بدی از بازیابی انرژی به وسیله‌ی سوزاندن زباله در ذهن دارند؛ چرا باید این طور باشد که نود و سه درصد نفت مصرفی مستقیماً سوزانده شود اما چهار درصد نفتی که برای تولید پلاستیک مصرف شده است نتواند به صورت انرژی زندگیِ دوباره بیابد؟
اما فشار موجود برای حفاظت از محیط زیست، و چشم انداز وضع قوانین سخت‌تر با هدف ترغیب و تشویق واپس گیری مواد پلاستیکی از زباله، صنعت را به ادامه‌ی ابداع و پیش‌رفت فرایندهای بازیافت واداشته است. برای مثال چند سال پیش در انگلستان، بازیافت پلاستیک‌های مصرف شده برای بسته بندی در مقیاس بزرگ انجام نمی‌شد. پلاستیک‌های مورد مصرف در صنایع بسته بندی در حدودِ یک سومِ کلِ مواد پلاستیکیِ تولید شده‌اند، و طرح‌های واپس گیری بستگی زیادی به این پلاستیک‌ها دارند. اگرچه انگلستان هنوز فقط چند صد تُن از بیش از یک و نیم میلیون تن مواد بسته بندی مصرف شده در هر سال را مجدداً به مصرف می‌رساند اما در حال حاضر صدها گورستانِ بطری پلاستیکی در این کشور وجود دارد.
حامی پر و پا قرص افزایش تعداد طرح‌های واپس گیری در اروپا، خانمی از مدیران امور محیط زیست در هیأت مدیره‌ی جامعه‌ی اقتصادی اروپا بود به نام آدامانتی شاقر سوتیروپولو. پیشنهاد او این بود که نرخ مالیات فراورده‌های واگردان شده کاهش داده شود و هزینه‌ی بیش‌تری صرف پژوهش در زمینه‌ی جمع آوری و دسته بندی خودکار شود، زمینهای که هنوز غیر اقتصادی‌ترین بخش عملیات در فرایند واپس گیری است. او هم‌چنین می‌خواست که صنعت پلاستیک از لحاظ نوع فراورده‌ها به هفت بخش تقسیم شود، و هر بخشی مسئولیت واپس گیری و واگردانی زباله‌های خودش را به عهده بگیرد. اما مافیت امیدوار بود که پیش از این که خیلی دیر شود هم‌گام با چند ایالت امریکا، هلند، و آلمان، در انگلستان نیز مالیات سنگینی بر صنعت، طرح‌های جمع آوری، یا پول‌های حاصل از مصرف بطری و ظروف پلاستیکی بسته شود!
علاوه بر مواد بسته بندی، که در میان آن‌ها سه ماده‌ی پلی اتیلن تترافتالات (PET)، پلی وینیل کلرید (PVC)، و پلی اولفین‌ها (مثل فیلم پلی اتیلن) از بقیه پرمصرف ترند، پلاستیک‌های محکم‌تری نیز وجود دارند که در واپس گیری و واگردانی باید مورد توجه قرار گیرند.
طراحان صنعتی، صدها نوع مختلف مواد پلیمری را بر حسب خواص فیزیکی آن‌ها طبقه بندی کرده‌اند. شیمی‌دان‌ها، پلیمرها را به دو خانواده‌ی بزرگ گرما نَرم (ترمو پلاست) و گرما سخت (ترمو ست) تقسیم می‌کنند که هر یک مشکلات خاص خود را در صنعت واگردانی دارند. مولکول‌های پلیمرهای گرما سخت علاوه بر پیوندهای درون مولکولی دارای پیوندهای بین مولکولی نیز هستند (مثل گره‌های نور ماهی‌گیری)، که از نرم شدن ماده در هنگام گرم شدن جلوگیری می‌کنند. پلاستیک‌های گرما سخت، محکم و با دوام هستند و در ساختن قطعات مهندسی کاربرد فراوانی دارند. واپس گیری آن‌ها آسان اما واگردانی یا بازیافت آن‌ها بسیار دشوار، و گاهی غیر ممکن است. گرما باعث نرم شدنِ پلیمرهای گرما نرم می‌شود و مولکول‌ها را به رشته‌هایی مثل ماکارونی پخته تبدیل می‌کند که می‌توان آن‌ها را دو باره شکل داد و به قطعه‌ای دیگر تبدیل کرد. هشتاد و پنج درصد پلاستیک‌های مورد مصرف در کشورهای عضو جامعه‌ی اقتصادی اروپا، از نوع گرما نرم است.
یکی از بزرگترین گروه‌های پلاستیک‌های گرما نرم، اولفین‌ها هستند که معروف‌ترین آن‌ها پلی اتیلن (PE) و پلی پروپیلن (PP) است. پلی اتیلن را از اتیلن و با قرار دادن آن تحت فشار زیاد در لوله‌هایی به طول سی متر و قطر کم‌تر از بیست و پنج میلیمتر به دست می‌آورند. با افزایش چگالی پلی اتیلن، شبکه‌ی مولکولی آن منظم‌تر، سفتی ماده بیشتر، و مقاومت آن در برابر ترکیدن بیشتر می‌شود. از پلی اتیلنِ پر چگالی در ساختن بطری، مخزن، بشکه، ورق‌های بسته بندی محکم و بادوام استفاده می‌کنند. پلی اتیلن کم چگالی در تولید کیسه‌های کوچک، ورق‌های مورد استفاده در زیر زمینهای کشاورزی به عنوان سدی در برابر فرو رفتن آب در عمق زمین، ورق‌های بسته بندی، و عایق‌های برق، به کار برده می‌شود.
پلی پروپیلن، یا پروپیلن پلیمری شده، سخت‌تر و سفت‌تر از پلی اتیلن است. مقاومت آن در برابر شکست ناشی از خستگی (خم و راست شدنِ مکرر) سبب کاربرد آن در لولای چمدان شده است. در اتوموبیل سازی نیز از این ماده در ساختن قطعات تزیینی بدنه و جلو داشبورد استفاده می‌شود. پلی وینیل کلرید (PVC)، که یکی دیگر از پلاستیک‌های گرما نرم متداول است، پلیمری است از وینیل کلرید و وینیل استات. پلیمر اصلی جسمی صلب است، اما برای افزایش انعطاف پذیری، به آن مواد نرم کننده می‌افزایند. از PVC نرم در تولید لباس، کف پوش، کاغذ دیواری، اسباب بازی، و روکش برای قطعات فولادی استفاده می‌کنند. PVCِ سخت، یا u PVC، ماده‌ی پر مصرفی در ساختن چارچوب پنجره، لوله‌های کارخانه‌های شیمیایی، لوله‌های فاضلاب، و لوله‌های زیر زمینی است. PVCِ سخت، یکی از مهم‌ترین و مقاوم‌ترین پلیمرها در برابر ضربه است. پلی اتیلن تترافتالات (PET) ماده‌ی متداولی در صنایعِ بسته بندی است. پس از کشیدن ورق آن در دمای هشتاد درجه‌ی سانیگراد در دو جهت عمود بر هم، آن را روی کالای مورد نظر می‌کشند؛ ورق جمع می‌شود و کالا را به خوبی در میان می‌گیرد. پلاستیک PET عایق الکتریکی بسیار خوبی نیز هست. اگر روش‌های جمع آوری قادر به تأمین حجم زیادی مواد اولیه باشند، دسته بندی کردن زباله‌های پلاستیکی به سه گروه اصلی PVC، PE، و PET می‌تواند به کاهش هزینه‌های واگردانی کمک کند.
در یک اتوموبیل به طور میانگین صد و چهل کیلوگرم پلاستیک به کار رفته است؛ پلاستیک‌ها باعث کاهش وزن و بنا بر این کاهش مصرف سوخت اتوموبیل می‌شوند. اما در پایان عمر اتوموبیل، وقتی که اتوموبیل از دستگاه خردکن می‌گذرد، پلاستیک‌های به کار رفته در آن به توده‌ی درهم و برهم و بی‌هویتی تبدیل می‌شوند. در مورد لوازم خانگی، مثل یخچال و ماشین لباس‌شویی، نیز مسأله‌ی مشابهی وجود دارد. سازندگان اتوموبیل و اسباب و لوازم الکتریکی هر دو متوجه شده‌اند که اگر برای کمک به صنعت واپس گیری به منظور یافتن راه‌هایی مناسب برای دسته بندی و جدا کردن انواع پلاستیک‌های مختلف در زباله‌ها کاری انجام ندهند فشار مردم و مسئولان برای حفاظت از محیط زیست مانع آن‌ها در استفاده از پلاستیک‌ها خواهد بود.
بیش از شصت شرکت در انگلستان، و بیش از سی‌صد شرکت در جاهای دیگرِ اروپای غربی، و بیش از شش‌صد شرکت در ژاپن، متخصص در واگردانی پلاستیک‌ها هستند. بیش‌ترِ این شرکت‌ها، پلیمرهای تمیز از یک نوع را به دانه‌های قابل استفاده در تولید قطعات پلاستیکی تبدیل می‌کنند. این پلیمرها ممکن است به شکل دم قیچی‌ها یا فراورده‌های نامرغوب (غیر استانداردِ) فرایندهایی مثل لوله‌های PVC و چارچوب‌های پنجره باشد. هم‌چنین این پلیمرها ممکن است بدنه‌های پُلی پروپیلنی باتری اتوموبیل‌ها باشند که پس از جدا کردن سربِ موجود در آن‌ها، برای واگردانی فرستاده می‌شوند.
اما این پلیمرهای تمیز تنها کسر بسیار کوچکی از کل تولید فراورده‌های پلاستیکی را تشکیل می‌دهند. مثلاً در انگلستان شصت کارخانه‌ی واگردانی، فقط پنجاه هزار تن (ده درصد) از کل فیلم پلی اتیلن تولید شده را برای واگردانی و ساختن کیسه زباله‌های سیاه‌رنگ یا لفاف‌های مورد استفاده در ساختمان سازی، مصرف می‌کنند. هر سال بیش از بیست و پنج هزار تن (ده درصد) از کل تولید پروپیلن واگردانده می‌شود. بیشتر از هفتاد درصدِ این مقدار از جعبه‌های بسته بندی بطری یا باتری‌های اتوموبیل تأمین می‌شود و دوباره برای ساختن فراورده‌هایی مشابه به کار می‌رود. با طراحی بهترِ قطعات، می‌توان مصرف مواد را کاهش داد و به جمع آوری و دسته بندی کردن پلاستیک‌ها کمک کرد. ماشین‌هایِ برعکسِ ماشین‌های سکه‌ایِ نوشابه فروشی، که در ازای دریافت یک یا دو بطری پلاستیکی، پول ناچیزی نیز به آورنده می‌دهند، بطری‌ها و ظرف‌های گوناگون از جنس‌های مختلف را در مجرای ورودی‌شان که شکل ویژه‌ای دارد شناسایی می‌کنند. استفاده از چسب‌های محلول در آب برای برچسب‌ها، یا حتی استفاده از برچسب‌هایی از جنس پلیمری یک‌سان، واگردانی مواد بسته بندی را تسریع می‌کند.
در اواخر دهه‌ی 1970 میلادی، ادوارد کلوبی، مهندس آلمانی، تصمیم گرفت از مسأله‌ی دسته بندی و تمیز کردن پلاستیک‌های دور ریخته گریز بزند. او فرایندی ابداع کرد که در آن مخلوط‌های پلاستیکی ناتمیز ذوب و در قالب تزریق می‌شوند تا به شکل‌های اولیه‌ی مناسب برای استفاده در تیرها و الوارهای پلاستیکی کف سازی در آیند. در فرایند کلوبی از ضایعاتی استفاده می‌شود که حداقل شصت و پنج درصد پلی اولفین داشته باشند تا به عنوان نوعی چسب عمل کند. بقیه‌ی ماده‌ی اولیه شامل پلیمرهایی مثل پلی کربنات، دانه‌های فشرده شده‌ی الیاف PET، و مقداری جزئی PVC است. حداکثر تا پنج درصد مواد اولیه می‌تواند ناخالصی‌هایی مثل فلز، چوب، یا کاغذ باشد. تا آن‌جا که مقدور باشد، متصدی، پیش از دانهای (یا گرانول) کردنِ پلاستیک‌های رسیده، آن‌ها را بر حسب رنگ و نوع پلیمر دسته بندی می‌کند. سپس این مواد با زباله‌های خانگی و افزودنی‌ها مخلوط می‌شوند. اگرچه در فرایند کلوبی وجود ناخالصی مسأله‌ی مهمی نیست اما فراورده‌های تکمیل شده‌ای که برای مثال حاوی نسبت زیادی پلی اتیلن کم چگالی هستند، معمولاً کشسان می‌شوند. به همین ترتیب، وجود مقدار زیادی پلی پروپیلن در ذوب، منجر به تولید کالاهایی شکننده می‌شود.
در مخلوط‌کُن‌های افقی، پلیمرهای مختلف به هم آمیخته می‌شوند و مخلوط نسبتاً همگنی از مواد اولیه‌ی دانهای تولید می‌شود. سپس این مخلوط وارد ماشین اکستروژن می‌شود، که مانند چرخ گوشت، مارپیچی فولادی دارد که در داخل استوانه‌ای فولادی می‌چرخد و مواد را در آن به پیش می‌راند، و از طریق روزنه‌ای، در قالبِ قرار گرفته در انتهای استوانه تزریق می‌کند. بر اثر گرما و اصطکاک داخل استوانه، مخلوط به حالت خمیری قابل تزریق در می‌آید. تقسیم قالب‌های دستگاه اکستروژن (یا روزن رانی) متشکل از ده سِت قالب است که به نوبت در برابر روزنه‌ی تزریق قرار می‌گیرند. در هنگامی که قالب بالایی در حال پر شدن است قالب‌های دیگر بر روی نقاله‌ای متحرک در مخزن آب حرکت می‌کنند و خنک می‌شوند. در ضمنِ خنک شدن، قطعه‌ی قالب گیری شده نیز سرد و منقبض می‌شود، و به این ترتیب، بیرون انداختنِ آن از داخلِ قالب راحت‌تر می‌شود.
در فرایند کلوبی می‌توان قطعاتی به ابعادِ تا چهار متر طول و دوازده تا پنجاه میلیمتر قطر، و با سطح مقطعی حداکثر صد و بیست و پنج میلیمتر در صد و بیست پنج میلیمتر تولید کرد. این قطعات، فاسد نمی‌شوند و می‌توان آن‌ها را اره کرد، تراش داد، میخ‌کوبی کرد، و رنگ زد، درست مثل چوب. به خاطر دارا بودنِ این مشخصات، از قطعات تولید شده در این فرایند می‌توان در ساختن علامت‌های راهنمایی در جاده‌ها، حصار، پالت (یا سینیِ زیرِ بار)، یا کف مشبک آغل در دامداری‌ها استفاده کرد. هنوز کسی نمی‌داند که چگونه می‌توان قطعات تولید شده در فرایند کلوبی را بازیافت کرد. و به علاوه، نیاز جهانی به آغل‌های ساخته شده از پلاستیک‌های مخلوط، محدود است. اما برای به هم آمیختن پلاستیک‌های مختلف، راه‌های دیگری نیز وجود دارد.
یه طور کلی، پلیمرهای دست اول، خواص شیمیایی و مولکولی متفاوتی دارند که مخلوط کردن آن‌ها و تولید ترکیبی همگن برای اکستروژن را دشوار می‌سازد. در صنایع شیمیایی برای این مسأله راه حلی پیدا کرده‌اند: مصرف افزودنی‌هایی به نام سازگار کننده‌ها. اکنون صنعت واگردانی نیز می‌خواهد از همین روش در مورد مواد دور ریخته (زباله) استفاده کند. سازگار کننده‌ها به یکی از دو طریق عمل می‌کنند: یا یک پلیمر را به طور فیزیکی در زمینهای از پلیمر دیگر پراکنده می‌کنند، یا حلقه‌های شیمیایی واسطه‌ای بین مواد موجود ایجاد می‌کنند. صنعت واگردانی امید فراوانی به این افزودنی‌ها بسته است. همه‌ی پلیمرها در طول عمرشان به تدریج اکسید می‌شوند. برای مثال، مواد شفاف، شفافیت خود را از دست می‌دهند و آن‌هایی که مقاومت خوبی در برابر ضربه دارند شکننده می‌شوند. سازگار کنندگان با ترکیب کردن پلاستیک‌های دور ریخته یا مواد دست اول، خواص زباله‌های پلاستیکی را بهبود می‌بخشند.
یکی از شرکت‌های هلندی سازنده‌ی قطعات پلاستیکی ادعا می‌کرد که ماده‌ی سازگار کننده‌ای ساخته است که می‌تواند زباله‌های مخلوط شده را به فراورده‌های قابل استفاده تبدیل کند. این شرکت، پلی کربنات را که پلیمری شکننده و مورد مصرف در ساختن جعبه‌های بسته بندی است با ده درصد پلی اتیلن و پنج درصد سازگار کننده‌ی تولیدیِ خودش مخلوط می‌کرد و ماده‌ای محکم می‌ساخت. طبق اظهار این شرکت، با مخلوط کردن سازگار کننده با پلی وینیل کلرید و پلی پروپیلن، می‌توان پلاستیکی تولید کرد که از گسترش سریع آتش سوزی جلوگیری می‌کند. حتی اگر ثابت شود که استفاده از افزودنی‌ها امکان پذیر است، باز هم دسته بندی کردن، شستن، خرد کردن، خشک کردن، و دانهای کردنِ بیشتر زباله‌های پلاستیکی ضروری خواهد بود، اما فرایندِ عمل بسته به نوع پلیمر و منبع تهیه‌ی آن، کمی متفاوت خواهد بود. برای مثال، بیش‌ترِ قراضه‌های پلی اتیلن به چیزی بیش از تمیز کردن و خرد کردن پیش از فراوری مجدد نیاز دارند تا بتوان از آن‌ها قطعات ساده‌ای مثل گلدان و آب‌پاش ساخت. برای باز فراوری PVC، باید آن را آسیا کرد تا به صورت ذراتی به قطر پانصد میکرومتر یا کوچک‌تر درآید.
در تکنولوژی‌های امروزی، تولید فراورده‌های پلاستیکی می‌توانند تا نُه لایه‌ی پلیمری را با چسب به یک دیگر بچسبانند و ورقی به ضخامت نیم میلیمتر بسازند. از این ورق‌ها برای بسته بندی‌های مخصوص استفاده می‌شود که در آن‌ها از خواص ویژه‌ی هر لایه سود برده می‌شود. یک لایه ممکن است مانع خوبی در برابر عبور یا نشت گاز باشد، لایه‌ی دیگری ممکن است به شکیل ماندن بسته بندی کمک کند، و لایه‌ای دیگر، مثلاً از PET واگردانده، به استحکام ورق بسته بندی بیفزاید. در یکی از دستگاه‌های طراحی شده، که در آن قالب از طریق روزنه‌های شیپوره‌ای هم‌مرکز تغذیه و پر می‌شود، بطری‌هایی تولید و پر می‌شوند که متشکل از یک لایه‌ی PET واگردانده در بین دو لایه از مواد دست اول هستند. وقتی که بطری پر می‌شود، لایه‌ی داخلی پلیمر دست اول، مانع تماس محتوای بطری با لایه‌ی بازیافت شده است. تخمین زده می‌شود که قیمت این بطری‌ها بیست درصد کم‌تر از قیمت بطری‌هایی باشد که فاقد لایه‌ی واگردانده هستند.
در صنعت واگردانی یا بازیافت، بررسی در مورد امکان بهره گیری از روش‌های مولکول شکنی (کراکینگ) پلیمرهایی که نمی‌توان آن‌ها را بازیافت کرد یا در صورت واگردانی، کیفیت ظاهری یا مکانیکی‌شان را از دست می‌دهند، نیز آغاز شده است. یکی از راه‌های شکستن مولکول‌های یک نوع پلیمر، حرارت دادنِ آن در خلأ به مدت سی دقیقه در دمای هشت‌صد درجه‌ی سانتیگراد است. پلاستیک جامد به گازهایی مثل هیدروژن، متان، و اتان، و پسماندهای روغنی که به دیواره‌های محفظه‌ی واکنش می‌چسبند تجزیه می‌شود. این فرایند که آن را تقطیر خشک می‌نامند فرایندی طولانی است، چون پلیمرها رساناهای گرمایی خوبی نیستند و مدت زیادی طول می‌کشد تا به طور کامل گرم شوند و به دمای مورد نظر برسند. راه سریع‌تر پلیمر شکنی، تجزیه‌ی گرمایی یا تقطیر تخریبی است که در آن از گرمای حاصل از سوختن بخش کوچکی از زباله‌ها در یک بستر سیال ماسه‌ای، برای شکستن بقیه‌ی بار کوره استفاده می‌شود. البته این فرایندی پر خرج است. هزینه‌ی تخریب یک تن زباله‌ی پلاستیکی، حتی با احتساب پولی که از فروش فراورده‌های مفید به دست می‌آید، هفتاد پوند است. جالب است که هزینه‌ی تخلیه‌ی زباله‌ها در محل مخصوص انباشتن زباله، هشتاد درصد کم‌تر است!
افزودن واکنش‌گری مثل الکل، اسیدها، یا آمین‌ها به جریان تقطیر، راه مؤثرتری برای تجزیه کردن بعضی از مواد است. برای مثال، شرکت شیمیایی معروف ICI برای واگردانی قراضه‌های PET از الکل استفاده می‌نمود. تجزیه‌ی گرمایی و تجزیه‌ی الکلی هر دو هنوز در مراحل آزمایشگاهی‌اند، یا در بهترین حالت، تنها در مقیاس کوچک موفق بوده‌اند. دانشگاه اشتوتگارت در آلمان، واحد نیمه صنعتی نمونه‌ای برای کاربرد تجزیه‌ی الکلی در شکستن مخلوطی از پلی اورتان‌ها با پارچه‌های پلی استر و پلی آمید ساخت. مواد اولیه‌ی این واحد از کارخانه‌ی اتوموبیل سازی فورد در شهر کلن تأمین می‌شد. در این کارخانه از مواد مذکور برای ساختن صندلی استفاده می‌شد. در یک آزمایش توانستند در مدت یک ساعت صد کیلوگرم هیدروکربن ساده از زباله به دست آورند که می‌توان آن را به اسفنج سخت پلی اورتان (مورد استفاده در بسته بندی) تبدیل کرد. شاید الکل بتواند مشکل ضایعات پلاستیکی صنایع اتوموبیل سازی را حل کند. برای درمان درد صنعت واگردانی پلاستیک‌ها، به داروهای مؤثرتری نیاز است.
به گفته‌ی یکی از بزرگترین تولید کنندگان PVC در اروپا (به نام EVC)، دلایل فنی و اقتصادیِ خوب علیه بازیافت پلاستیک‌ها بیشتر از دلایل موجود به نفع آن است. با وجود این، این شرکت، که یکی از شعبه‌های شرکت معروف ICI است، قرارداد پروژه‌ی مشترکی را با دو کارخانه‌ی واگردانی بست که موضوع آن پژوهش در زمینه‌ی یافتن بهترین راه برای دسته بندی کردن پلاستیک‌ها به طور خودکار بود. در این پروژه، EVC دانش علمی‌اش را به کار گرفت در حالی که شرکای آن از تجربه‌های عملی‌شان در کار با قراضه‌ها مایه گذاشتند. دسته بندی زباله‌های پلاستیکی به طور دستی انجام می‌شد چون نمونه‌ی اولیه‌ی ماشین‌های دسته بندی آهسته‌تر و کم دقت‌تر از کارگران در جداسازی ظروف و بطری‌های مستعمل PET، PVC، یا پلی اولفین بودند. یکی از ماشین‌های ساخت ایتالیا، که برای شناسایی PVC، کلر موجود در آن را با اشعه‌ی ایکس ردیابی می‌نمود در هر دقیقه سه بطری را شناسایی و جدا می‌کرد. در پروژه‌ی مشترک پیش گفته، آزمایش‌هایی برای استفاده از یک نمونه ماشین دسته بندی امریکایی آغاز شد. در این ماشین، بطری PVC موجود در قراضه‌های پلاستیکی، در ضمن پایین افتادن، دارای بار الکتریکی ساکن می‌شد. دستگاه دسته بندی با دقت نود و پنج درصد بطری‌های باردار را ردیابی می‌کرد و از میان قراضه‌ها بیرون می‌انداخت. بقیه‌ی پلیمرهای واپس گرفته به داخل مخزن آب هدایت می‌شد که در آن جا پلی اولفین‌ها بر آب شناور می‌شدند و PETها بر کف مخزن فرو می‌نشستند.
در شیفیلد، که در آن فدراسیون پلاستیک بریتانیا و شورای محلی شهر در حال اجرای یکی از بزرگترین پروژه‌های واپس گیری زباله‌های شهری بودند کارکنان از روش دیگری استفاده می‌کردند. کارگرانِ دسته بندی یاد گرفته بودند که سه گروه اصلی پلاستیک‌ها را با چشم، و از میان خروارها ماده‌ای که هر هفته از گورستان‌های بطری و زباله دانهای سطح شهر جمع آوری و به کارخانه آورده می‌شدند شناسایی کنند. تقریباً نصف ماده‌ای که به انبار بخش دسته بندی می‌رسید دور ریخته می‌شد؛ مقداری از آن آلوده بود، مقداری از آن پلاستیکی بود که هنوز شیوه‌ی بازیافت مناسبی برای آن پیدا نشده بود، و بقیه اصلاً پلاستیک نبود.
/ج
