راهی برای اجتماعی شدن کودک

چرا کودک باید از 3 سالگی به مهدکودک برود؟

بسیاری از مادرها به دلیل مشغله‌های شغلی، مشکلات رفتاری کودکشان یا فقط برای آن که چند ساعتی در روز بتوانند به کارهای شخصی خود برسند، فرزندانشان را به مهد کودک می‌فرستند اما همواره این سوال مطرح است.

که از چه سنی فرستادن کودکان به مهدکودک درست است؟ اصلا همه بچه‌ها باید به مهدکودک بروند یا اینکه فقط مادران شاغل از روی اجبار کودکشان را به مهد می‌فرستند؟

سال‌های اولیه کودکی و سنین پیش از دبستان، سریع‌ترین دوران رشد و یادگیری کودک محسوب می‌شود. درواقع روند اجتماعی شدن و گسترش توانمندی‌های کودک از حدود 3 سالگی آغاز می‌شود و به همین دلیل مهدکودک‌ رفتن کودک بسیار مهم است. البته این عقیده در حالی مطرح می‌شود که بسیاری از خانواده‌ها مهدکودک‌ها یا کودکستان‌ها را محلی برای نگهداری از فرزندانشان، آن هم در ساعت‌هایی که سرکار هستند، می‌دانند.

ایده‌آل‌ترین سن برای فرستادن کودکان به مهد

بهترین سن فرستادن کودک به مهد کودک، حدود 3 سالگی است که البته این موضوع باز هم به قوای شناختی کودکان بستگی دارد. بعد از 3سالگی، مهارت‌های کودکان تغییر می‌کند. مهارت بازی قبل از سه سالگی به شکل موازی با هم است، یعنی قبل از این سن، بچه‌ها در کنار هم، اما هر یک با اسباب‌بازی خود بازی می‌کنند و وارد بازی دیگری نمی‌شوند اما بعد از 3 سالگی، بازی‌های گروهی شکل می‌گیرد و بچه‌ها دوست دارند با هم تعامل داشته باشند و هرچه این فرصت بیشتر به بچه‌ها داده شود، بهتر است.
نباید فراموش کرد کودکانی که به مهد می‌روند، معمولا رشد تکلم بهتری پیدا می‌کنند، اعتماد به نفسشان بیشتر می‌شود، اضطرابشان کاهش می‌یابد و اگر در مهدکودکی که شرایط خوبی دارد، نگهداری شوند، توان دوری از مادر را به تدریج پیدا می‌کنند. کودکانی که به مهد نمی‌روند دیرتر اجتماعی می‌شوند و هنگام بازی با همسالان قوانین را رعایت نمی‌کنند. این کودکان زمان رفتن به مدرسه به سختی از مادر جدا می‌شوند چرا که هرگز تجربه دور بودن از مادر را نداشته‌اند. از طرفی سن مناسب برای آموختن زبان دوم، 3 سالگی است و رفتن به مهد کودک آموزش آن را تسریع می‌کند.

مادران شاغل و کودکان خردسال

اما تکلیف مادرانی که شاغل هستند و مجبورند کودکشان را در سنین پایین‌تر به مهد بسپارند، چیست؟ توصیه می‌شود والدین این کار را قبل از 8 ماهگی انجام دهند زیرا هنوز اضطراب جدایی و غریبی در کودکان شکل نگرفته است و می‌توانند افراد جدید را به عنوان مراقب بپذیرند. البته فرستادن کودک پیش از 8 ماهگی به مهد مگر در شرایط خاص، توصیه نمی‌شود. در محیطی که این کودکان به آن سپرده می‌شوند، باید تعداد مراقبان زیاد باشد و بهتر است برای هر 3 تا 5 شیرخوار، یک مراقب حضور داشته باشد. این مراقب باید به ویژه در سال‌های اولیه ثابت باشد و مهدکودک‌هایی که مرتب مربی‌ها را عوض می‌کنند، مهدهای مناسبی نیستند. درواقع تا قبل از سه سالگی، باید مربی مهد بچه‌ها ثابت باشد زیرا هر مربی، یک خلق‌و‌خو و یک رفتار دارد و عوض شدن مدام مربی، زمینه بروز اضطراب را در کودکان به وجود می‌آورد.

کیفیت مهم‌تر از کمیت است

کیفیت رابطه با کودک بسیار مهم‌تر از کمیت آن است. مادرانی که کودکانشان را به مهد می‌فرستند، به این کیفیت توجه ویژه‌ای دارند اما مادرهای غیرشاغل که تمام روز را با فرزندشان در خانه می‌گذرانند، کمتر به کیفیت توجه می‌کنند و زمانی را که در کنار کودک هستند، کافی می‌دانند. باید گفت وقتی مادر فرصت‌هایی برای خود دارد، انرژی بیشتر و آرامش بیشتری خواهد داشت و خدمات بهتری را به فرزندش ارائه می‌دهد بیشتر با کودک بازی می‌کند.
گاهی مادرهایی که فرزندانشان را در خانه نگه می‌دارند، به دلیل اضطراب زیاد خود یا این اعتقاد که اگر کودک به مهد برود بی‌ادب می‌شود، مانع پرورش درست کودک می‌شوند. به هر حال در کنار تمام مزیت‌هایی که مهدکودک برای کودکان دارد، نمی‌توان از این مساله غافل شد که حضور در هر محیط اجتماعی در هر سنی مزایا و معایب زیادی دارد و نمی‌توان به این بهانه کودک را از حضور در مهد و بودن در کنار گروه همسالان محروم کرد. البته اگر خانواده نسبت به رفتار زشت کودک بی‌تفاوت باشد و به آن توجه نکند، به مرور این کلمات زشت و رفتارهای ناپسند از ذهن کودک پاک می‌شود. از سویی دیگر کودک می‌آموزد که چه کلماتی با فرهنگ خانوادگی او هماهنگ است و یاد می‌گیرد چه کلماتی را به کار ببرد. این مسائل در تمام محیط‌هایی که افراد در آن قدم می‌گذارند وجود دارد.

مهدکودک چند ساعت در روز؟

کودکانی که در محدوده سن 3 سالگی قرار دارند باید 3 تا 4 ساعت از روز را در مهد کودک بگذرانند که با بالا رفتن سن این ساعات نیز باید افزایش یابد. حتی توصیه می‌شود والدینی که با مشکل بدغذایی و بی‌اشتهایی کودکشان روبرو هستند طوری برنامه‌ریزی کنند که کودک زمان صرف ناهار در مهد باشد زیرا تجربه نشان داده است بچه‌ها در جمع دوستان و همسالان خود بهتر غذا می‌خورند.

پی‌نوشت‌ها:

* فوق‌تخصص روان‌پزشکی کودک و نوجوان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

منبع:هفته نامه سلامت