نویسنده: حسین خنیفر
چهل گام فراز نام
چهل گام فراز نام فصلی مهم در دنیای جدید است لذا می خواهیم با شما در خصوص دنیای امروز و ضرورت های جدی آن صحبت کنیم.گام اول:
دنیای امروز را دنیای موجی می دانند؛ دنیایی که هفت مؤلفه در آن بسیار مهم و تعیین کننده است:قدرت، سرعت، فرصت، ثروت، اطلاعات، ارتباطات و تغییرات.
گام دوم:
می گویند در این دنیای هفت مؤلفه: بعد از 1970 دگرگونی هایی رقم خورد و حتی معادله 38>1970 را مطرح می سازند یعنی تحولات سی وهشت ساله اخیر بسیار وسیع تر از کل یکهزار و نهصد هفتاد سال بعد از میلاد است.گام سوم:
کشورها باید تکلیف خود راسریع تر تعیین کنند؛ یعنی تحولات صنعتی را پشت سرگذارند. واضح است کشورما که دارای «فرهنگ دینی و باستانی عمیق و فرهنگ ریشه دار و علمی ریشه دار است»، باید با حفظ اصالت ها و سنت ها، دین و باورها و کلاً فرهنگ دینی و باستانی تکلیف خود را با این تحولات متصاعد و متواتر و متغیر و متکثر و متلون و گاهی متشتت تعیین کند.گام چهارم:
اعلام شده است که نهایتا سال 2020، سال تعیین تکلیف است و کشورها باید در این دو دسته بندی قرارگیرند:الف- کشورهای کند
ب- کشورهای تند
ازطرف دیگر معادلات قبلی یعنی: کشورهای پیشرفته، عقب مانده، در حال رشد یا در حال توسعه به هم می خورد و دنیای جدید دنیای کشورهای پیشتاز و بازیگر یا پیرو و تماشاگر یا اصطلاحاً کشورهای تند و کشورهای کند تعریف خواهند شد.
گام پنجم:
به راستی ما کجای این معادلات هستیم؟ در دوران طلایی زندگی که دوران دانشجویی نیز اوج و قله آن است باید به این سه مؤلفه به دقت توجه کنیم:الف-سوخت گیری علمی مناسب و کاربردی.
ب-شوق پژوهیدن و یافتن و عرضه کردن آن درسطح جهانی.
ج-غنی سازی فرصت ها و رقابت بین المللی.
گام ششم:
ما در هزاره سوم هستیم و دنیا به سمت امواج حرکت می کند و لازم است جوانان هر کشوری دانش روز را در رشته های مختلف به نحو احسن و کاربردی بیاموزند. روزگاری کنفوسیوس این مسأله را برای اعصار بعدی حس کرده بود که می گفت:«دانش روز را بیاموز و در علم گذشتگان تجدید نظر کن. بدین ترتیب، سرآمد زمانه خود، خواهی شد و در طلب خوبی دیگران باشد؛ زیرا آن که در طلب خوبی دیگران است، خوبی و ایمنی خود را از قبل تضمین کرده است(1).»
گام هفتم:
زمانی امثال «مک لوهان» دنیا را دهکده جهانی نامیدند که همه چیز در یک شبانه روز برملا خواهد شد و همه تحولات و تغییرات در کره زمین از صبح تا شامگاه اطلاع رسانی خواهد شده، اندکی بعد امثال «تافلر» دنیا را خانه جهانی نامیدند که اطلاعات و تحولات درقالب ساعت و دقیقه مطرح است وسپس امثال «نیل پستمن» دنیا را دنیای همراه(2)نامیدند؛ چرا که امروزه هر فرد انسانی می تواند دارای امکانات ارتباطی و اطلاعاتی جهانی با دستگاه ساده ای مثل موبایل باشد که تصویر آن نیز طراحی شده و انواع آن به اینترنت(شبکه جهانی)متصل است.گام هشتم:
دنیای جدید ادبیات خاص، تعامل ویژه و حیات نوینی دارد، که هر ملتی بخواهد با حفظ داشته ها و انباشته هایش در آن بزید، باید یافته هایش را بیش تر کند و اصول سه گانه تحقیق، تطبیق و تحول مثبت و مناسب را سرلوحه خود قرار دهد و گرنه دربعد از ظهر زندگی آینده شلاق انزوا خواهد خورد.گام نهم:
این مسأله و این مهم از کلاس درس شروع می شود؛ چرا که کلاس های درس پایتخت دانش هستند و مدارس سلف سرویس علمی و کلا نظام آموزشی و بالاخص دنشگاهی در حقیقت جمهوری علم است. همه چیز در دنیای جدید از کلاس درس و پشت میزهای درس شروع می شود و سپس به توسعه جامعه می رسد؛ آن هم جامعه ما که یک جامعه آرمانی، ایمانی و پهلوانی و در طول تاریخ مملو از دانش و پژوهش و جوانی است.گام دهم:
بعضی کشورها در طراحی های جدید و در دپارتمان های برنامه ریزی دانشگاهی خود ادعا می کنند که ما به رقم(2010)و (2020)و (2030)و (2040)رسیده ایم؛ برای مثال ژاپنی ها 2030 را مطرح کرده اند یعنی تا این سال از سال های میلادی برنامه های خود را ریخته، آرد خود را بیخته و الک خود را آویخته اند وکشوری مانند مالزی 2010 و آلمان2040 وقس علی هذا، آیا ما هنوز باید بگوییم چو فردا شود فکر فردا کنیم؟گام یازدهم:
فردا و فرداها همین امروز است. باید حرکت کرد، امید داشت چرا که امید و حرکت همان رؤیای بالنده بیداری است. امروزه همان حقیقتی دارد متبلور می شود که(ارسطو)نیز از آن سخن گفته است و آن این است که: تفاوت میان یک فرد درس خوانده و اندیشمند و فرد فاقد رشد و بالندگی درست همان تفاوت میان «زندگی»و «مرگ» است.(3)گام دوازدهم:
امروزه هر کدام از ما در برابر میهن خویش مسئولیم و باید سرگذشت انسان ها را مطالعه کنیم نه فقط تاریخ را، باید ایرانی تازه با حفظ همه اصالت ها و رشادت ها و متناسب با دنیای امروز بیافرینیم؛ دنیایی به مراتب بهتر و بالنده تر، ایرانی بالنده با دنیایی که ارزش، اعتبار و شرف ایرانی در آن محترم باشد.گام سیزدهم:
خود باوری و آغاز مهم اند(4). زمانی که خودباوری مان کم می شود، بدترین دشمن خود می شویم و روحیه منفی، روز به روز، احساسات ما را بد و بدتر می کند. برای بالندگی، خودباوری و آغازهای بزرگ و ارزشمند بسیار ضرورت دارد.گام چهارم: تمرین کاربردی
از آغاز و تغییر صحبت کردیم. شاید این تمرین بد نباشد که:یک روز را با شیوه ای جدید تجربه کنید. یک روز، به جای صحبت کردن، هرکسی را که ملاقات می کنید، فقط به حرف هایش گوش دهید. با این روش، در آن روز تمرکزتان به کلی تغییر خواهد کرد و شما را از خود فعلی خارج خواهد ساخت. فراموش کردن گوش کردن کارآسانی است؛ چون گوش کردن چیزی نیست که ما به اهمیت آن در جامعه به خوبی آگاه باشیم و باید از نو و با دقت آن را احیا کنیم.
گام پانزدهم:
بهترین اوقات خود را به مطالعه دنیای جدید بپردازیم، فاصله خود را با تحولات این دنیای شگفت به خوبی اندازه بگیریم.گام شانزدهم:
همواره روحیه کشف و جست وجو را در دل خود زنده نگه داریم. گالیله در 28 سالگی به یکی از قندیل های کلیسای پیزا توجه کرد و آن را در هوا معلق و متحرک (به صورت پاندول) دید. پنجاه سال فکرش مشغول این حرکت بود تا بالاخره ساعت اولیه را اختراع کرد.(5)گام هفدهم:
هیئت های علمی، هیئت های اندیشه و دریای خلق و آفرینش و بخش مهمی از ماندگارترین آثار و اختراعات و ابتکارات تاریخ بشریت مربوط به مسلمانان است. اگر دوباره این روحیه زنده شود فرهنگ دنیای جدید بار دیگر در برابر این عظمت دوباره برخاسته، انگشت به دهان خواهد ماند. همان طور که میدل دراف، تاریخ نویس اروپایی، نوشته است:«...تلگراف و باروت را مسلمانان اختراع کرده اند. کاغذ سازی و ساعت و پرگار ساخته مسلمانان است، چرم معروف را مسلمانان ساخته اند. همچنین شیوه شعر و شاعری که در اروپا وجود نداشت و غیرت و مردانگی و شجاعت را نیز مسلمانان به ما آموختند.»(6)
گام هجدهم:
تا سال 2010 فرصت زیادی باقی نمانده است اگر قرار است تحولی در یک کشور صورت گیرد، در دست جوانان است و مرکز آن کلاس های دانشگاه است. همه چیز از (فکر) شروع می شود. نباید فراموش کنیم که حوزه اندیشه، فکر مانند زمان و مُد منتظر کسی نمی ماند. ضمنا کشورما کشور شگفتی هاست یکی از شگفتی ها واقع شدن در حدود 23 کشور فقط از لحاظ مساحت در آن است.گام نوزدهم:
در فکر کردن، منتظر بهترین ایده نباشید. یک ایده خوب را انتخاب کنید، ایده بهتر، از راه فرا می رسد. هیچ گاه منتظر یک روز ویژه نباشید و نگویید یکی از همین روزها، امروز همان روزی است که باید دست به کار شوید.(7)گام بیستم:
همان روزی که فکر بکری به ذهنتان می رسد، روی آن کار کنید. اگر ارزش خود را بدانید، کسی نمی تواند به شما توهین کند یا مانع حرکت بالنده شما شود. انسان زمانی با موانع جدی مواجه می شود که بدون فکر دست به کاری می زند.گام بیست ویکم:
در این مسیر و هدف گزینی، آفت بزرگی نیز وجود دارد و آن بدبینی است. می گویند بدبین از باد شکایت می کند، خوشبین انتظار تغییر شرایط را دارد و واقع بین وضعیت و آرمان ها را با شرایط تطبیق می دهد.گام بیست و دوم:
گرفتن ایده های ارزشمند مانند ماهیگیری بر ساحل رودخانه های بزرگ و صید مروارید از دریا است وگرنه به قول فروغ: هیچ کس از جویبار حقیری که به چاله ای می ریزد، مرواریدی صید نخواهد کرد.گام بیست و سوم:
فکر، تأمل، تحمل و تحلیل اساس کار کشف و اختراع و ایده پردازی است و خلاقیت میوه این اصول است.گام بیست وچهارم:
امروزه برای تأمل و تفکر در دنیای جدید دو چیز از ضروریات اولیه است: زبان انگلیسی و کامپیوتر. هنوز که هنوز است برخی کشورها از کامپیوتر به عنوان ابزار تایپ و نگهداری اطلاعات اداری و پرسنلی و...استفاده می کنند در حالی که 90 درصد از دانش آموزان کانادایی به شبکه جهانی اینترنت دسترسی دارند.گام بیست وپنجم:
در خصوص تقویت زبان انگلیسی نیز این مسأله از ضروریات تحول هزاره سوم و پیش از آن است. هنوز کشورها 2 دسته اند: برخی زبان انگلیسی را(8)EFL(زبان بیگانه) می دانند و برخی (9)ESL(زبان دوم). زبان انگلیسی یک ضرورت جدی است. دوران دانشجویی کوتاه است؛ ولی بهترین فرصت تسلط بر آن است.گام بیست و ششم:
مرحوم دکتر حسابی تا واپسین لحظات عمر خویش برای نگهداری خزانه لغات و حفظ تسلط بر زبان های فرانسوی، انگلیسی، عربی و آلمانی هر شبانه روز روی هر زبان 15-20 دقیقه برنامه مطالعاتی داشت و همان مقدار کافی بود که همواره نسبت به آن زبان ها احساس بی نیازی از مترجم بکند.(10)گام بیست وهفتم:
اگر در دوران دانشجویی باشیم، برای حفظ مهارت های زبانی، به ویژه زبان انگلیسی، تعهد داشته باشیم با یک یا چند دوست علاقه مند در ملاقات هایمان به زبان انگلیسی یا هر زبان دیگر صحبت کنیم. در عربی مثال خوبی هست تحت عنوان «الدرس حرف، و التکرار الف» درس یک کلمه است و تکرار آن هزار بار مؤثر تر است.گام بیست وهشتم:
داشتن زبان دوم و بالاخص انگلیسی یعنی فرد دو نفر است. هرچه دامنه زباندانی بیش تر شود، به همان نسبت فرد متعدد می شود.گام بیست ونهم:
جالب است که دانستن یک زبان مثل زبان عربی دریچه فرهنگی و ادبی و تحولات پیش از 10 کشور عربی را به سوی شما می گشاید تا از ادبیات و فرهنگ آن ها مطلع شوید. دانستن زبان انگلیسی دریچه جهانی را به روی تان می گشاید.گام سی ام:
هر روز صبح قبل از ترک رختخواب عبارات زیر را تکرار کنید:امروز به حول الهی روز خوبی در پیش خواهم داشت.
نهایت تلاشم را انجام خواهم داد.
بیش از اندازه ای که فکر می کنم توانایی دارم.
گام سی ویکم:
امروزه ملت های نگران و بی برنامه در حاشیه قرار خواهند گرفت و در صحنه بودن ملت ها، آرامش آن ها را دانش، دانشجویان و پژوهندگان و متفکران رقم می زنند. بیایید سهمی در این صحنه داشته باشیم.گام سی و دوم:
ملت ها از افسردگی و خمودگی چیزی به دست نمی آورند. تمام ملت های جهان به نحوی با مشکلات پیچیده دست و پنجه نرم کرده اند، ولی دوباره برخاسته اند؛ چون خواسته اند، پس یافته اند.گام سی وسوم:
پرسش: آیا از خود پرسیده ایم چرا دو کشور توانمند جهان که در 50 سال اخیر شکست خورده جنگ جهانی شده اند(آلمان و ژاپن)و حتی از داشتن ارتش نیز محروم بوده اند، چرا و چگونه و با چه روش هایی بعد از جنگ جهانی دوم مثل ققنوس از خاکستر جنگ برخاستند و دوباره متولد شدند؟گام سی و چهارم:
در پاسخ باید گفت که: این دو کشور به چند اصل پایبند بودند که عبارتند از : خود باوری، امید، حرکت، دوباره سازی، تغییر نگرش ملی و جبران اشتباهات تاریخی.گام سی و پنجم:
بنا به نقلی، کشورما از دوران مادها تا سال 1357 حدود 257 پادشاه را از سر گذرانده است و از 1357 تاکنون که در دهه سوم انقلاب هستیم، گرایش مملکت داری به سمت مردم و آرای مردم و برای مردم است. ما بحران های سخت دوران دفاع مقدس را گذرانده ایم، آیا فکر نمی کنید این ملت و این کشور لیاقت هایی بیش از این دارد و آغاز این لیاقت ها از جوانان آن سرچشمه می گیرد.گام سی و ششم:
اگر منتظر باشیم شرایط برای تحول فراهم شود، اشتباه است؛ زیرا هیچ گاه شرایط جامع و مانع فراهم نمی شود. این ما هستیم که باید تحول ساز باشیم در غیر این صورت به یک فرصت سوز تمام عیار تبدیل خواهیم شد.گام سی و هفتم:
آغاز راه عمل و تفکر است و با شعار تهی از شعور، تحول حاصل نمی شود. به قول ابراهیم ادهم:«چون تو عمل نکنی بدانچه دانی، چگونه می طلبی آنچه ندانی؟»(11)گام سی و هشتم:
برای این آغاز بزرگ باید افکار منفی را از سر راه برداشت. مهم نیست، چه چیزی ندارید یا چه کاری نمی توانید انجام دهید، مهم توجه به دارایی های خویش است.گام سی و نهم:
کسب معلومات و دانستن، نیاز غالب و همیشگی بشر است و ملت های متوقف، ره به جایی نخواهند برد.گام چهلم:
فرصت ها همواره در دل مشکلات جای دارند. سرنوشت«فرد» آن است که خدمت کند نه ریاست. باید یقین داشته باشیم در فراسوی افق ذهنی، دنیای بهتری می توان ساخت.دنیایی آرمانی که با چهار اصل پدید می آید:
* رهایی از ترس
* رهایی از نیاز
* بالندگی اندیشه
* پایبندی به دین
امروزه از سخت افزار و نرم افزار صحبت می کنند واخیرا واژه مغزافزار(منابع انسانی)را هم اضافه کرده اند. ملت ها باید با مغزهایشان به صحنه بیایند.
پی نوشت ها :
1-اندرسون، پگی(1378)برگزیده سخنان رهبران بزرگ دنیا، ترجمه ابراهیمی، تهران:[ بی نا]، ص 72.
2-Glodal Mobil
3-همان ص79.
4-فیلد، لیندا (1380)زندگی بهتر، ترجمه سپیده خلیلی، تهران:معروف.
5-علی حسینی، غلام (1378)کتاب دانایی و برنایی، ج 2، تهران، صص 8-9.
6-همان، ج2 ص 10.
7-بترا، پرمود، بترا، وی جی، اندیشه های الهام بخش، ترجمه مهدی قراچه داغی، تهران: نخستین، ص 19.
8- EFL: English Foreign Languge
9- esl: english Second Language
10 حسابی، ایرج،(1383)مصاحبه تلویزیونی، هفته بزرگداشت استاد.
11-شاه پرویزی، شاهرخ، (1381)عارفان بزرگ تهران[بی نا].
