تاریخچه ورزش

ادارات ورزشی فراوانی تأسیس شده و مخارج زیادی صرف ورزش، ساختن استادیوم ها، مجتمع ها و باشگاه های ورزشی و نیز تهیّه ی وسایل و لباس های ورزشی، یا تماشای مسابقات ورزشی می شود. بخش های قابل توجهی از برنامه های رادیو، تلویزیون، مجلّات و سایر رسانه های گروهی، به ورزش و اخبار ورزشی اختصاص دارد.

اکثر مردم تمایل دارند روی یکی از انواع ورزش ها یا یک فعالیت خاص تمرکز کنند و فکر می‌کنند با انجام همان یک نوع ورزش به اندازه کافی ورزش کرده‌اند. تحقیقات نشان داده است که انجام همه انواع ورزش مهم است: ورزش استقامتی، ورزش قدرتی، ورزش تعادلی و ورزش انعطاف‌پذیری.

هر کدام از این موارد، مزایای متفاوتی دارند. انجام یکی از این انواع ورزش می‌تواند توانایی شما را در انجام انواع دیگر نیز بهبود بخشد و تنوع داشتن در نوع ورزش به کاهش دلزدگی و خطر آسیب نیز کمک می‌کند. مهم نیست در چه سنی هستید، در هر سنی که باشید می‌توانید ورزش‌هایی را پیدا کنید که سطح تناسب اندام و نیازهای سلامتی شما را برآورده کند

اصل ورزش را از یونان دانسته اند که به منظور چابکی بدن و ایجاد قوِّت انجام می شد. پاروزنی، بوکس، کشتی، شنا، شمشیر زنی، تیراندازی، اسکی و ورزش هایی چون بیس بال، سافت بال، بستکبال، انواع فوتبال، چوگان بازی، والیبال، گلف، انواع تنیس، پرتاب وزنه و ... از جمله ورزش های مرسوم به شمار می آمد. (1)

هم چنین اولین ملتی که ژیمناستیک را بنیان و آن را نام نهاد، یونانیان قدیم بودند. ابتدا اصول ورزش در یونان خیلی خشن و نامعقول بود و اولین فایده ی ورزش را بزرگ نمودن عضلات بدن می دانستند.

بعدها ورزش در یونان به شکل ریسمان بازی (جان بازی) درآمد و برای آن، اهمیت زیادی قائل بودند و عمل کنندگان آن را «آکروبات» و این نوع حرکات را «آکروباتیک» می گفتند. به محل هایی که در آن جا ورزش می نمودند، «ژیمنازیوم» گفته می شد.

«ژیمنا» از کلمه ی «گیمنوس» که به معنای لخت است گرفته شده و چون مردم در ‌آن محل ها لخت ورزش می کردند نام آن ها را ژیمنازیوم گذاشتند. بعد نیز عموم ورزش های بدنی را «ژیمناستیک» نام گذاشتند. مهم ترین مکان های ورزشی یکی «لیسه» و دیگری «آکادمی» نام داشت. (2)
 

ویل دورانت، مورخ مشهور می نویسد:

آن [مدینه ی فاضله ی بچه ها] فنون خانه داری را به دختران و فنون شکار و جنگ را به پسران می آموختند و به پسران آموزش می دادند که چگونه شکار کنند و ماهی بگیرند و شنا کنند و هم چنین شخم زدن کشت زارها، دام گستری، دام پروری و نشانه روی با تیر و نیزه را می آموختند تا در جمیع مخاطرات زندگی توان محافظت و حراست از خویش را دارا باشند. (3)

از قدیم ترین روزگاران و حتی پیش از پیدایش خط، نیاز به تأمین خوراک و پوشاک از راه شکار حیوانات و احتیاج به کسب توانایی برای مقابله با خطرهای طبیعی و دشمنان گوناگون، جوامع کهن بشری را واداشته بود که به امر تربیت بدنی، به عنوان یکی از مهم ترین امور زندگی توجه نمایند و این حقیقت را دریابند که قدرت، استقامت، مهارت و سرعت را که در زندگی انسان ها از اهمیتی برخوردار است، می توان با بهره گیری از تمرین ها و فعالیت های جسمانی تا حد قابل ملاحظه ای تقویت کرد. (4)
 

ویل دورانت می نویسد:

از ضروریات دولت ها و تأکید بر روی حفظ نیروی جسمانی، پیروزمندی درجنگ هایی بوده است که متّکی بر قدرت بدنی و نیرومندی جسمانی بوده است، و نیرومندی و مهارت بدنی، حاصل نخواهد شد، مگر در ورزش هایی که [در بازی های المپیک] مقرر گردیده است. (5)

اما در خصوص تاریخچه ی ورزش در ایران، به خصوص در دوران پارت ها (اشکانیان) و پیدایش کلمه ی «پهلوان» باید گفت که شرح فتوحات این قوم آریایی و حکومت پانصد ساله ی آن ها پراز دلاوری ها و کوشش های این مردم است.

ریشه ی کلمه ی «پهلوان» و پهلوانی، پارتی است که هر فرد زورمند را منتسب به «پارت» یا «پرتو» و «پهلو» دانسته اند. اینان مردمی جنگ جو و شکارچی بودند.
 

هنستین، مورّخ یونانی می نویسد:

پارت ها جنگ و شکار را دوست داشتند. این قوم از دوران طفولیت تا به هنگام کهولت، همیشه با ورزش و تمرینات سخت جنگی و شکار بار آمده بودند.
 

هرودوت، مورخ مشهور یونانی می نویسد:

ایرانیان از پنج سالگی تا بیست سالگی سه چیز را می آموختند:

1- سوارکاری؛ 2- تیروکمان؛ 3- راستگویی.

جوانان تمرینات روزانه را از طلوع آفتاب، با دویدن و پرتاب سنگ و پرتاب نیزه آغاز می کردند، و از جمله تمرینات معمولشان، ساختن با جیره ی اندک و تحمّل گرمای بسیار و پیاده روی های طولانی و عبور از رودخانه، بدون تر شدن سلاح ها و خواب در هوای آزاد بود.

سواری و شکار نیز دو فعالیت معمول و رایج بود و جستن بر روی اسب و فرو پریدن از روی آن درحال دویدن و به طور کلّی سرعت و چالاکی، از ویژگی های سوارکاران سواره نظام ایران بود. (6)

تاریخچه ی ورزش زنان

زنان در جوامع کهن و باستانی به شدت از ورزش و حتی تماشای مراسم ورزشی منع می شدند، امّا سرانجام پای آنان نیز به ورزش و مسابقات ورزشی باز شد.

در کتاب «زن و ورزش» چنین آمده است:

حتی در مراسم و آیین های ویژه ی مذهبی و اجتماعی که تا پیش از برپایی المپیاد در یونان باستان برگزار می شد، و بعد از آن در المپیاد باستانی که به منظور پرورش جسم و روان نونهالان و جوانان ترتیب می یافت و هر چهار سال یک بار برگزار می شد،

زنان حق ورود و تماشا نداشتند و این ممنوعیت، آن قدر شدت و غلظت داشت که اگر زنی، این قاعده را نادیده می گرفت و به تماشای مسابقات می رفت، محکوم به اعدام می شد.

نخستین زنی که سنّت مردسالاری را در عرصه ی ورزش و مسابقات میدانی درهم شکست، زنی بود به نام «هیپوهریا» که با تلاش و پشت کاری خاص، سرانجام پای زنان را به عرصه ی ورزش و میدان مسابقات ورزشی یونان باز کرد.

چندی نگذشت که زنان موفق شدند تحت عنوان «هریا» برای اولین بار، مسابقاتی را در حضور مردان برپا کنند و عرصه های نبرد ورزشی را زیر قدم های خود داشته باشند. (7)

ورزش کردن را چگونه شروع کنیم؟

تصمیم‌گیری برای افزایش فعالیت بدنی می‌تواند یکی از بهترین کارهایی باشد که می‌توانید برای سلامتی خود انجام دهید. ورزش و فعالیت بدنی نه‌تنها برای سلامت روحی و جسمی‌تان مفید است، بلکه می‌تواند با افزایش سن‌تان به شما در حفظ استقلال کمک کند. حالا بیایید درمورد شروع ورزش صحبت کنیم.
 

۳ سوالی که باید درمورد ورزش از پزشک خود بپرسید

آیا می‌خواهید ورزش را به برنامه روزانه خود اضافه کنید یا سطح فعالیت‌تان را به میزان قابل توجهی افزایش دهید؟ پس ابتدا باید درمورد تمرینات و فعالیت‌های بدنی که برای شما مناسب است با پزشک خود مشورت کنید.

در طول جلسه ویزیت، این سؤالات را از پزشک‌تان بپرسید:

۱. آیا تمرینات یا فعالیت‌هایی وجود دارد که باید از آن‌ها اجتناب کنم؟

پزشک شما می‌تواند با توجه به سابقه سلامتی شما، با در نظر گرفتن هرگونه عمل جراحی اخیر یا بیماری‌های مزمن مانند آرتروز، دیابت یا بیماری‌های قلبی توصیه‌هایی را ارائه دهد.

این زمان بسیار خوبی است تا با پزشک خود درمورد علائمی که تجربه کرده‌اید، مانند درد یا فشار قفسه سینه، درد مفاصل، سرگیجه یا تنگی نفس، مشورت کنید. ممکن است پزشک توصیه کند ورزش را تا تشخیص و درمان مشکل به تعویق بیندازید.
 

۲. آیا مراقبت‌های پیشگیرانه من به‌روز است؟

پزشکتان درباره آزمایش‌هایی که برای شما نیاز است به شما خواهد گفت. به عنوان مثال، زنان بالای ۶۵ سال باید به طور مرتب از نظر پوکی استخوان بررسی شوند.
 

۳. وضعیت سلامتی من چگونه بر توانایی من برای ورزش تأثیر می‌گذارد؟

برخی از بیماری‌ها می‌تواند بر روال ورزشی شما تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، افراد مبتلا به آرتریت نیاز است از برخی از فعالیت‌ها اجتناب کنند، به‌ویژه هنگامی که مفاصل متورم یا ملتهب هستند.

افراد مبتلا به دیابت ممکن است هنگام برنامه‌ریزی فعالیت‌های ورزشی خود نیاز باشد، برنامه روزانه، برنامه غذایی یا برنامه داروهای خود را تنظیم کنند. پزشک شما می‌تواند درمورد هرگونه تنظیماتی که باید انجام دهید با شما صحبت کند تا اطمینان حاصل شود که از برنامه ورزشی جدید خود حداکثر استفاده را می‌برید.

 

پی نوشت ها :

1- سید رضا پاک نژاد، اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، ج 14، ص 63.
2- رحیم حسن نائینی، ژیمناستیک، ص 11.
3- عباس قنبری نیاکی، تربیت بدنی از دیدگاه اندیشمندان غرب، به نقل از: ویل دورانت، تاریخ تمدن، ترجمه ی احمدی، ج 4، ص 91.
4- جواد کریمی، نگاهی به تاریخ تربیت بدنی جهان، ص 238.
5- عباس قنبری نیاکی، تربیت بدنی از دیدگاه اندیشمندان غرب، ص 49-50.
6- جواد کریمی، نگاهی به تاریخ تربیت بدنی جهان، ص 26-27.
7- شکوه نوابی نژاد و دیگران، زن و ورزش، ص 18-19.
 

نویسنده : حسین صبوری
 

منبع: صبوری، حسین، (1340)، اصول عمومی تربیت بدنی بانوان، قم: مرکز نشر هاجر، چاپ ششم، بهار 88.