والدینی که فرزند آنها کلمه «بسم الله الرحمن الرحیم»را فرا می گیرد
پیامبر(ص)فرمود: هنگامی که آموزگار به کودکی «بسم الله الرحمن الرحیم»را می آموزد و آن کودک کلمه «بسم الله الرحمن الرحیم»را فرا می گیرد و بر زبان جاری می کند، در این هنگام خدای متعال برای آن کودک و برای والدین او، و برای آن آموزگار دوری و برائت از آتش جهنم را می نویسد.(1)پیامبر اکرم(ص)به این مضمون فرمود:
شخصی که نوشته «بسم الله الرحمن الرحیم»را که روی زمین افتاده باشد -بخاطر حفظ حرمت خدای عز و جل و نام او-بر دارد.و از پایمال شدن آن جلوگیری نماید، چنین شخصی -نزد خدای متعال-در زمره صدیقین خواهد بود و این کار او، باعث تخفیف عذاب از والدینش می گردد، اگرچه آنها مشرک باشند.(2)
والدینی که فرزند خود را می بوسند
حضرت امیر المؤمنین(ع)فرمود: بوسیدن فرزند موجب رحمت می گردد.(3)پیامبر اکرم(ص)فرمود: فرزندان خود را زیاد ببوسید؛ زیرا برای هر بوسه درجه و منزلتی را در بهشت خواهید داشت.(4)
والدینی که فرزند خود را به خوبی تربیت می کنند
پیامبر اکرم(ص)فرمود: فرزندان خود را گرامی بدارید و آنها را به خوبی تربیت کنید. این کار برای شما موجب آمرزش می گردد.(5)امام کاظم(ع)در ضمن حدیثی فرمود: هشت خصلت است که هر شخص دارای آنها باشد، خدای متعال او را وارد بهشت خواهد نمود و رحمتش را بر او خواهد گستراند. از جمله آن خصلتها: خوب تربیت نمودن فرزند است.(6)
والدینی که فرزند خود را خوشحال می نمایند
پیامبراکرم(ص)فرمود: شخصی که فرزند خود را خوشحال نماید، خدای متعال -در روز قیامت-او را خوشحال خواهد ساخت.(7)پیامبراکرم(ص)فرمود: شخصی که زنی از محارم خود را خوشحال سازد خدای متعال او را در روز قیامت خوشحال خواهد نمود.(8)
والدینی که فرزند خود را دوست دارند
امام صادق(ع)فرمود: بدرستی که خداوند عز و جل شخص را -بخاطر شدت علاقه ای که به فرزندش دارد-مورد رحمت خود قرار می دهد.(9)والدینی که فرزند خود را راضی می نمایند
پیامبراکرم(ص)فرمود: شخصی که کودک خود را راضی نماید و دل وی را بدست بیاورد، خدای متعال او را -در روز قیامت-آن چنان مورد رضایت خود قرار می دهد که او نیز راضی گردد.(10)والدینی که خطای فرزند خود را مورد عفو قرار می دهند
پیامبراکرم(ص)به این مضمون فرمود: خدای عز و جل مورد رحمت قرار می دهد شخصی را که خطاهای فرزند خود را مورد عفو قرار می دهد و از خدای متعال برای او طلب بخشش می کند.والدینی که فرزند نیکوکاری دارند
پیامبراکرم(ص)فرمود: پنج چیز از نشانه های سعادت بشمار می آید:1-همسر شایسته داشتن، 2-فرزندان نیکوکار داشتن، 3-دوستان و همنشینان شایسته داشتن، 4-دستیابی به رزق و روزی در شهر و دیار خود، 5-دوست داشتن آل محمد(ص).(11)
امام صادق(ع)فرمود: شخصی که مهر و محبت ما را در دل خود دارد، بر او لازم است که برای خود زیاد دعا بنماید. زیرا مادر او پاکدامن بوده است.(12)
پیامبراکرم(ص)فرمود: بدرستیکه فرزند شایسته گلی از گلهای بهشت است.(13)
امام صادق(ع)فرمود: فرزند شایسته.برترین میراثی است که از شخص فوت شده به یادگار می ماند.(14)
پیامبراکرم(ص)فرمود: پنج گروه هستند که پس از مرگ آنها -نیز-ثواب در نامه اعمالشان نوشته می شود:
شخصی که درختی را بکارد، شخصی که چاه آبی را حفر کند، شخصی که مسجدی را برای خدا بنا نماید، شخصی که قرآنی را بنویسد و شخصی که فرزند شایسته و صالحی را به یادگار بگذارد.(15)
والدینی که فرزندشان کمک کار آنها می باشد
امام سجاد(ع)فرمود: از نشانه های سعادت یک شخص آن است که فرزندانی داشته باشد که کمک کار او باشند.(16)والدینی که فرزندشان -در زمان حیات-در حقشان دعای خیر می کند
حضرت امیرالمؤمنین(ع)فرمود: چهار گروه هستند که دعای آنها مستجاب می گردد:پیشوای دادگری که برای پیروان خود دعا می کند، پدر نیکوکاری که در حق فرزند خود دعا می کند، فرزند نیکوکاری که در حق پدر خود دعا می کند و مظلوم.
زیرا خدای عز و جل می گوید: به عزت و جلالم سوگند که تو را کمک و یاری خواهم نمود، اگرچه پس از گذشت مدت زمانی باشد.(17)
امام صادق(ع)فرمود: اجر و ثواب چند چیز است که -پس از مرگ آدمی-به او می رسد: داشتن فرزند شایسته و صالحی که برای او دعای خیر کند. از جمله آن امور می باشد.(18)
والدینی که فرزندشان برایشان استغفار می کند و از خدای متعال برای آنها طلب آمرزش می نماید
امام صادق(ع)فرمود: شش چیز است که شخص مؤمن -بعد از مرگ خود-از آنها سود و نفع می برد:فرزند شایسته ای که برای او استغفار کند ، قرآنی-که از او مانده باشد-خوانده شود، و چاه آبی که حفر کرده باشد، و درختی که کاشته باشد، و آبی که جاری کرده باشد و سنت حسنه ای که از آن پیروی گردد.(19)
پیامبراکرم(ص)فرمود: فرزند جگرگوشه مؤمن بشمار می آید. اگر قبل از والدین خود بمیرد -در روز قیامت-آنها را مورد شفاعت خود قرار می دهد و اگر والدین قبل از او بمیرند.او برای آنها از درگاه خدای متعال استغفار می کند و آنها آمرزیده می شوند.(20)
والدینی که فرزند آنها قرآن را تلاوت می نمایند
امام صادق(ع)فرمود: شخصی که قرآن را از رو بخواند.بینایی او افزون می گردد.و عذاب والدین او تخفیف می یابد -اگرچه آنها کافر باشند-(21).امام صادق(ع)فرمود: شخصی که سوره جحد و توحید را در یکی از نمازهای واجب خود بخواند.خدای عز و جل او و والدینش را مورد مغفرت و آمرزش قرار می دهد.(22)
پیامبراکرم(ص)به این مضمون فرمود: هنگامی که شخص مؤمن قرآن می خواند خدای عز و جل به دیده رحمت به او می نگرد و خدای عز و جل برای هر آیه هزار حورالعین به او کرامت می فرمایدو خدای متعال برای هر حرفی از قرآن.نوری در صراط به او عنایت می فرماید و هنگامی که او قرآن را ختم کند.خدای عز و جل ثواب سیصد و سیزده پیامبر را به او می دهدو مانند آن است که کتب انبیاء را تلاوت نموده است و جسد او بر آتش جهنم حرام می گردد و پس ازختم قرآن هنگامی که از جای خود برمی خیزد خدای متعال او و والدینش را مورد مغفرت و آمرزش قرار می دهد.(23)
والدینی که در راه دفاع از فرزند و حریم خانواده کشته می شوند
حضرت امام صادق(ع)فرمود: پیامبراکرم(ص)فرمود: شخصی که در راه دفاع نمودن از حریم فرزند و خانواده خود کشته می شود.شهید محسوب می گردد.(24)والدینی که با فرزند خود مدارا می کنند
حضرت امیرالمؤمنین(ع)فرمود:شخصی که یتیمی را مورد تفقد و پناه قرار می دهد و به شخص ضعیف و مستمند رحم می کند و والدین خود را مورد شفقت قرار می دهد و با فرزند خود مدارا می نماید و با زیردستان خود مدارا می کند؛ خدای متعال او را در بهشت و رضوان جای خواهد داد و رحمت خود را بر او گسترده خواهد ساخت.(25)
والدینی که با محبت به فرزند نگاه می کنند
پیامبراکرم(ص)فرمود: نگاه کردن والدین به فرزند خود -از روی محبت-عبادت بشمار می آید.(26)والدینی که به فرزند خود نماز را آموزش می دهند
در حدیث آمده است: نماز را در سن هفت سالگی به فرزندان خود بیاموزید.و در هشت سالگی از آنها بخواهید تا نماز بخوانند.(27)والدینی که به فرزند خود نیکی می نمایند
امام صادق(ع)فرمود: سه چیز است که اگر شخص مؤمن آنها را بجای آورد این کار باعث زیادی نعمت و بقای آن بر او خواهد بو؛1)طول دادن رکوع و سجود در نماز،
2)طول دادن نشستن بر سر سفره هنگامی که دیگران بر سر سفره او حضور دارند،
3)نیکی کردن به فرزند و خانواده.(28)
والدینی که -در نبود پدر و مادر خود-به فرزند خود نیکی می کنند
امام صادق(ع)فرمود: شخصی که به فرزند خود نیکی می نماید، همانند آن است که به والدین خود نیکی کرده است.(29)روزی امام کاظم(ع)به مردی فرمود: آیا والدین تو زنده هستند؟
آن مرد گفت: خیر.
امام(ع)به آن مرد فرمود: آیا تو فرزند داری؟
آن مرد گفت: بله.
در این هنگام امام(ع)به او فرمود: به فرزند خود نیکی نما.زیرا این امر بمنزله نیکی نمودن به والدین ات بشمار می آید.(30)
والدینی که به فرزند خود در راه نیکی کردن یاری می کنند
پیامبراکرم(ص)فرمود: خداوند مورد رحمت قرار می دهد شخصی را که فرزند خود را در راه نیکی کردن یاری می نماید.(31)پیامبراکرم(ص)فرمود: خداوند مورد رحمت قرار می دهد پدر و مادری را که فرزندشان در راه نیکی کردن به خود یاری می دهند(32)
والدینی که در حق فرزند دعای خیر می کنند
پیامبراکرم(ص)فرمود: عفو نمودن فرزند و بخشیدن او -هنگامیکه عمل ناشایستی از وی سرمی زند-و دعا نمودن در حق او.از نشانه های نیکی نمودن به فرزند بشمار می آید.(33)
توجه به تعالیم اسلامی و توصیه ها و راه های تربیتی آن، مایه سعادت در همه ی امور است. در موضوع حقوق و تکالیف والدین نیز اگر به آموزه های زمامداران دین توجه ویژه ای بشود، سعادت و رحمت واسة حق را به دنبال خواهد داشت که نمونه هایی از آنها بیان گردید.
پی نوشت ها :
1-قال رسول الله(ص): إذا قال المعلم للصبی: قل: بسم الله الرحمن الرحیم.
فقال اصلی: بسم الله الرحمن الرحیم.
کتب الله براءة للصبی.و براءة لأبویه.و براءة للمعلم (من النار)_(جامع الأخبار ص 42 الفصل 22 منشورات الرضی و مجمع البیان ج 1 ص 90)_مابین القوسین لم یذکر فی المجمع.
2-قال رسول الله(ص): من رفع قرطاساً من الارض مکتوباً علیه: بسم الله الرحمن الرحیم.إجلالاً لله و لأسمه -عن أن یداس-کان عند الله من الصدیقینو خفف عن والدیه.و إن کانا مشرکین (تنبیه الخواطرج 1 ص 32).
3-قال أمیرالمؤمین(ع)قبلة الولد رحمة (مکارم الاخلاق ص 475).
4-قال رسول الله(ص): أکثروا من قبلة أولادکم.فإن لکم بکل قبلة درجة فی الجنة -سیرة خمسمأة عام (روضة الواعظین ج 2 ص 245 و بحارالأنوار ج 101 ص 12)
-فی بحار الأنوار هکذا: ...فی الجنة ما بین کل درجة خمسمأة عام.
5-قال رسول الله(ص): أکرموا أولادکم.و أحسنوا أدبهم -یغفر لکم (مکارم الأخلاق ج 1 ص 478 و بحار الأنوار ج 101 ص 95).
-فی بحار الأنوار: آدابهم.
6-(قال الامام الکاظم(ع)): ثمانیة اشیاء من کن فیه أدخله الله الجنة نشر علیه الرحمة:
من آوی الیتیم و بر والدیه و أحسن تربیة ولدهو رفق بمملوکه و رحم الضعیف و أنصف من نفسه.
و أحسن -من کل أحد-بشره و وسع فی نفقته (معدن الجواهر للشیخ الکراجکی -علیه الرحمة-ص 64).
قال أمیرالمؤمنین(ع): و حق الولد علی الوالد أن یحسّن اسمه و یحسّن أدبه و یلّمه القرآن
(شرح نهج البلاغة لأبن أبی الحدید ج 19 ص 365).
قال رسول الله(ص): من حق الولد أن: یحسّن اسمه و یحسّن أدبه (مستدرک الوسائل ج 15 ص 128).
قال رسول الله(ص): من حق الولد -علی والده-ثلاثة: یحسّن إسمه.و یعلمه الکتابة.
و یزوجه إذا بلغ (مکارم الاخلاق ج 1 ص 474 و روضة الواعظین ج 2 ص 246).
7-عن أبی عبدالله(ع)قال: قال رسول الله(ص): من قبل ولده کتب الله عز و جل له حسنة.و من فرحه، فرحه الله یوم القیامة...(الکافی ج 6 ص 49 و عوالی اللائی ج 3 ص 283).
9-قال الامام صادق(ع): إن الله لیرحم العبد لشدة حبه لولده (الکافی ج 6 ص 50).
قال الامام صادق(ع): إن الله لیرحم الوالد لشدة حبه لولده (عدة الداعی ص 88).
قال الامام صادق(ع): إن الله عز و جل لیرحم الرجل لشدة حبه لولده (من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 310 و مکارم الاخلاق ج 1 ص 472).
قال الامام صادق(ع): إن الله عز و جل یرحم الرجل لشدة حبه لولده (ثواب الاعمال ص 238).
10-قال رسول الله (ص): ...من یرضی صبیاً له صغیراً -من نسله-حتی یرضی.
ترضاه الله یوم القیامة حتی یرضی (میزان الحکمة ج 11 ص 4876 نقله عن کنز العمال).
11-قال رسول الله(ص): خمسة من السعادة: الزوجة الصالحة.و البنون الأبرار.
و الخلطاء الصالحون.و رزق المرء فی بلده.
و الحب لآل محمد(ص)(دعائم الاسلام ج 2 ص 195 و عوالی اللئالی ج 3 ص 293).
12-قال الأمام الصادق(ع): من وجد برد حبنا علی قلبه.فلیکثر الدعاء لامه.
فإنهم لم تخن أباه (معانی الأخبار ص 161).
13-عن أبی عبدالله(ع)قال: قال رسول الله(ص): (إن)_الوالد الصالح ریحانة _من ریاحین الجنة (الکافی ج 6 ص 3 و من لایحضره الفقیه ج 3 ص 309 و مکارم الاخلاق ج 1 ص 471 و النوادر للسید فضل الله الراوندی -علیه الرحمة-ص 94).
_مابین القوسین ذکر فی الکافی و لم یذکر فی باقی المصادر._فی النوادر: ریحان.
14-قال الامام الصادق(ع): الولد الصالح میراث الله -من المؤمنین -إدا قبضه _(مشکاة الأنوار ج 2 ص 219 و بحار الأنوار ج 79 ص 124).
_فی مشکاة الأنوار: -من المؤمن-.
__قال العلامة المجلسی -علیه الرحمة-فی شرح هذا الحدیث الشریف هکذا:
الظاهر إن الضمیر فی -قبضه-راجع إلی المؤمنین.
أی: ما یصل إلی الله مما یخلفه المؤمن -من أهله و ماله و ولده-الوالد الصالح لأنه ینفع لدین الله و احیاء شریعته و یحتمل کون الضمیر راجعاً إلی الولد -کما فهمه الأکثر- و لا یخفی بعده.
إذا میراث إنما یطلق علی ما یبقی بعد الموت.و -ایضاً-التقید بالولد الصالح لایناسب هذا المعنی (بحار الانوار ج 79 ص 124).
15-قال رسول الله(ص): خمسة فی قبورهم و ثوابهم یجری إلی دیوانهم: من غرس نخلاً.و من حفر بئراً.و من بنی الله مسجداً.و من کتب مصحفاً.و من خلّف ابناً صالحاً (جامع الأخبار ص 283 الفصل 62 تحقیق و نشر مؤسسة آل البیت(ع)لإحیاء التراث تحت إشراف سماحة العلامة حجة الاسلام و المسلمین الحاج السید جواد الحسینی الشهرستانی -دامت برکاته-).
16-قال الامام السجاد(ع): من سعادة الرجل أن یکون له وُلد یستعین بهم (الکافی ج 6 ص 2).
(قال الامام السجاد(ع)): (إن)_من سعادة المرء أن یکون متجره فی بلده__.
و یکون خلطاؤه صالحین.
و یکون له ولد_یستعین بهم (الکافی ج 5 ص 257 و من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 99 و الخصال ص 159).
_ما بین القوسین لم یذکر فی الخصال.
__فی الفقیه و الخصال: بلاده.
-فی الفقیه: أولاد.
17-قال امیرالمؤمنین(ع): أبعة لا ترد لهم دعوة: الامام العادل لرعیته.
والوالد البار لولده.
و الولد البار الوالده.
و المظلوم.
یقول الله عز إسمه: -و عزتی و جلالی -لأنتصرن لک -و لو بعد حین-(الارشاد للشیخ المفید -علیه الرحمة-ج 1 ص 304).
18-قال الامام صادق(ع): لیس یتبع الرجل -بعد موته-من الأجر إلا ثلاث خصال:
صدقة أجراها فی حیاته.فهی تجری بعد موته.
و سنة هدی سنها.فقی یعمل بها بعد موته.
أو ولد صالح یدعو له (الکافی ج 7 ص 56).
(و فی حدیث آخر هکذا): و صدقة مبتولة لاتورث.
أو سنة هدی یعمل بها -بعده-الکافی ج 7 ص 56).
قال الامام صادق(ع): لیس یتبع الرجل -بعد موته-من الأجر إلا ثلاث خصال:
صدقة أجراها فی حیاته.فهی تجری له بعد وفاته.
أو ولد صالح یدعو له.
أو سنتة هدی استنها.فهی یعمل بها بعده (دعائم الاسلام ج 2 ص 340).
قال الامام الصادق(ع): لا یتبع الرجل -بعد موته-إلا ثلاث خصال:
صدقة أجراها الله له فی حیاته.فهی تجری له بعد موته.
و سنة هدی یعمل بها.
و ولد صالح یدعو له (تحف العقول ص 363).
قال الامام الصادق(ع): لا یتبع الرجل -بعد موته-إلا ثلاث خصال:
صدقة أجراها لله فی حیاته.فهی تجری له بعد موته.
و سنة هدی سنها.فهی یعمل بها بعد وفاته.
و ولد صالح یدعو له (الکافی ج 7 ص 56).
قال الامام صادق(ع): لیس یتبع المیت -بعد موته-مت الأجر إلا ثلاث خصال:
صدقة أجراها فی حیاته.فهی تجری بعد موته.
و سنة هو سنها.فهی یعمل بها بعد موته.
أو ولد صالح یدعو له (تهذیب الأحکام ج 9 ص 269).
قال رسول الله(ص): خیر ما یخلف الرجل -من بعده-ثلاث: ولد صالح یدعو له.
و صدقة تجری.یبلغه أجرها.
و علم یعمل به من بعده (منیة المرید ص 103).
19-قال الامام صادق(ع): ست خصال ینتفع بها المؤمن (من)*بعد موته: ولد صالح یستغفر له.و مصحف یقرء منه _و قلیب یحفره.و غرس یغرسه.
و صدقة ماء یجریه.و سنة حسنة‌یؤخذ بها بعده (الأمالی للشیخ الصدوق -علیه الرحمة-ص 232 المجلس 32 و الخصال ص 323).
*ما بین القوسین لم یذکر فی الخصال._فی الخصال: یقرء فیه.
قال الامام صادق(ع): ستة تلحق __المؤمن -بعد وفاته-: ولد یستغفر له-.
و مصحف یخلفه.و غرس یغرسه.و قلیب _یحفره.و صدقة یجریها_.
و سنة یؤخذ بها من بعده (الکافی ج 7 ص 57 و عوالی اللئالی ج 3 ص 260).
_فی من لا یحضره الفقیه ج 1 ص 117 هکذا: یلحقن المؤمن -بعد وفاته-.
_(و فی روایة اخری): ولد صالح یستغفر له (الکافی ج 7 ص 56).
__فی عوالی اللئالی: و بئر یحفره.و فی الفقیه ج 7 ص 182: و بئر یحفرها.
_و فی الفقیه ج 1 هکذا: و صدقة ماء یجریه...
قال العلماء: المراد بالصدقه الجاریة: الوقف (عوالی اللئالی ج 3 ص 260).
20-قال رسول الله(ص): الولد کبد المؤمن.
إن مات -قبله-صار شفیعاً له.
و إن مات -بعده-یستغفر له.
فیغفر الله له (عوالی اللئالی ج 1 ص 270).
21-قال الإمام الصادق(ع): من قرء القرآن -من المصحف-متع ببصره.
و خفف عن والدیه -و إن کانا کافرین-(الکافی ج2 ص613).
قال الإمام الصادق(ع): من قرء القرآن -من المصحف-متعه الله ببصره.
و خفف عن والدیه -و إن کانا کافرین-(المصباح للشیخ الکفعمی -علیه الرحمة-ص 604).
قال الإمام الصادق(ع): من قرء فی المصحف -نظراً-متع ببصره.
و خفف عن والدیه (و إن کانا کافرین)*(ثواب الأعمال ص 128 و الدعوات للشیخ الراوندی -علیه الرحمة-ص 197).*ما بین القوسین لم یذکر فی الدعوات.
قال الإمام الصادق(ع): من قرء فی المصحف متع ببصره.
و خفف عن والدیه-و لو کانا کافرین-(عدة الداعی ص 290).
قال الإمام الصادق(ع): من قرء القرآن -من المصحف-متع ببصره.
و خفف عن والدیه -و إن کانا کافرین-(عوالی اللئالی ج 4 ص 23 و المصباح للشیخ الکفعمی -علیه الرحمة-ص 604 الفصل 39).
(قال الإمام السجاد(ع)فی شأن قرائة القرآن): ...إقرؤه فی المصحف.فإنه من قرأه -فی المصحف -متع ببصره.و خفف عن والدیه (اعلام الدین ص 101).
22-قال الإمام الصادق(ع): من قرء الحجد و التوحید فی فریضة من الفرائض.
غفر الله له و لوالدیه (المصباح للشیخ الکفعمی -علیه الرحمة-ص 602 الفصل 39).
_یعنی: سوره قل یا أیها الکافرون.
23-قال رسول الله(ص): إن المؤمن إذا قرء القرآن نظر الله إلیه بالرحمة.
و اعطاه بکل آیة ألف حور.
و اعطاه بکل حرف نوراً علی الصراط.
فإذا ختم القرآن اعطاه الله ثواب ثلاثمائة و ثلاثة عشر نبیاً بلغوا رسالات ربهم.
و کأنما قرء کل کتاب أنزل الله علی أنبیائه.
و حرم الله جسده علی النار.
و لا یقوم من مقامه حتی یغفرالله له و لأبویه...(جامع الأخبار ص 113 الفصل 21).
24-عن أبی عبدالله(ع)قال: قال رسول الله(ص): من قتل دون عیاله فهو شهید (تهذیب الأحکام ج 6 ص 173 باب: قتال المحارب و اللص).
(راجع: وسائل الشیعة ج 15 ص 119 باب: الدفاع عن النفس و الحریم و المال).
قال الإمام الباقر(ع): إذا دخل علیک رجل یرید أهلک و عیالک و مالک.فأبدره بالضربة -إن استطعت-فإن اللص محارب لله و لرسوله...(وسائل الشیعة ج 15 ص 119).
عن أبی مریم.عن أبی جعفر(ع)قال: قال رسول الله(ص): من قتل دون مظلمته فهو شهید.
ثم قال(ع): -یا أبا مریم-هل تدری ما دون مظلمته؟
قلت: -جعلت فداک-الرجل یقتل دون أهله و دون ماله و أشباه ذلک.
فقال(ع): -یا أبا مریم-إن من الفقه عرفان الحق (الکافی ج 5 ص 52 و تهذیب الأحکام ج 6 ص الباب 78).
لعل المراد: إن الفقه من عرف مواضع القتال فی أمثال هذه.حتی یحق له أن یتعرض لذلک.
فربما کان ترک التعرض أولی و ألیق.
کما إذا تعرض المحارب للمال -فحسب-دون النفس (نقلاً عن هامش الکافی).
25-قال أمیرالمؤمنین(ع): من آوری الیتیم.و رحم الضعیف.و انفق_علی والدیه.
و رفق علی ولده.و رفق بمملوکه.أدخله الله تعالی فی رضوانه.و نشر _علیه رحمته...
(الجعفریات ص 275 و مستدرک الوسائل ج 11 ص 171).
_فی الجعفریات: و ارتفق.و فی بعض المصادر: أشفق علی والدیه.
_فی الجعفریات: و یسر علیه.
26-قال رسول الله(ص): نظر الوالد إلی لوده -حباً له-عبادة (مستدرک الوسائل ج 15 ص 170).
27-قال الإمام الباقر(ع): مروا صبیانکم بالصلاة إذا کانوا بنی سبع سنین...(الکافی ج 3 ص 409).
قال أمیرالمؤمنین(ع): علموا صبیانکم الصلاة.
و خذوهم بها إذا بلغوا ثمان سنین (الخصال ص 626).
28-عن زرارة قال: سمعت أبا عبدالله(ع)یقول: ثلاثة أن یعملهن المؤمن کانت زیادة فی عمره و بقاء النعمة علیه.
فقلت: و ما هن؟
قال (ع): تطویله فی رکوعه و سجوده فی صلاته.
و تطویله لجلوسه علی طعامه.إذا أطعم علی مائدته.
و اصطناعه المعروف إلی أهله (الکافی ج 4 ص 49-50).
29-قال الإمام الصادق(ع): بر الرجل بولده.بره بوالدیه (من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 311 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 475).
121-عن أبی طالب رفه إلی أبی عبدالله(ع)قال: قال له رجل من الأنصار: من أبر؟
قال (ع): والدیک.
قال: قد مضیا.
قال (ع): بر ولدک (الکافی ج 6 ص 49).
30-أروی عن العالم (ع): إنه قال لرجل: إلک والدان؟
فقال: لا.
فقال (ع): ألک ولد.
قال: نعم.
قال (ع): بر ولدک.
یحسب لک بروالدیک (الفقه المنسوب إلی الإمام الرضا(ع)ص 336 الباب 88 و بحار الأنوار ج 71 ص 77 و مستدرک الوسائل ج 15 ص 170).
31-قال رسول الله(ص): رحم الله امرءاً أعان ولده علی بره...(روضة الواعظین ج 2 ص 242 و مشکاة الأنوار ج الفصل 14).
قال رسول الله(ص)رحم الله من أعان ولده علی بره...(الکافی ج 6 ص 5 و تهذیب الأحکام ج 8 ص 187).
قال رسول الله(ص)رحم الله من والداً أعان ولده علی بره (ثواب الأعمال ص 221 و الأمالی للشیخ الصدوق -علیه الرحمة-ص 363 المجلس 48 و جامع الأخبار ص 284 و تنبیه الخواطر ج 2 ص 167 و جامع الأحادیث للشیخ جعفر بن أحمد القمی -علیه الرحمة-ص 80).
قال رسول الله(ص)رحم الله والداً أعان ولده علی البر...(الفقه منسوب إلی الإمام الرضا(ع)ص 336 الباب 88 و بحار الأنوار ج 71 ص 77 و مستدرک الوسائل ج 15 ص 168).
32-عن أبی عبدالله(ع)قال: قال رسول الله(ص): رحم الله والدین أعانا ولدهما علی برهما (الکافی ج 6 ص 48 و تهذیب الأحکام ج 8 ص 186 الباب 5 و الجعفریات ص 310).
قال رسول الله(ص): رحم الله والدین حملا ولدهما علی برهما (من لا یحضره الفقیه ج 4 ص 269 و مکارم الأخلاق ج 2 ص 335 و المواعظ ص 44).
_-یعنی لازم است پدر و مادر -با حسن رفتار خود-کاری کنند تا فرزندشان به نیکی کردن به آنها تشویق و ترغیب گردد.
و نباید آنها فرزند را به سختی و زحمت بیاندازند و خواسته هائی که خارج از توان می باشد از او توقع داشته باشند.
زیرا این رفتارهای نابجا و توقعات بیجا.فرزند را از ادامه نیکی کردن به والدین دلسرد می کند.
33-قال رسول الله(ص): رحم الله من أعان ولده علی بره.
و هو أن: یعفو عن سیئته.
و یدعو له فیما بینه و بین الله (بحار الانوار ج 101 ص 98).
