ممانعت از سکونت یهودیان در سینا

« زمانی که سلطان سلیم اول مصر را در سال 923هـ/1517م گشود، فرمانی در ممانعت از مهاجرت یهودیان به سینا صادر کرد. از این فرمان چنین به دست می آید که یهودیان در صدد هجرت به این منطقه مصری بودند و هدفشان آن بود تا در وادی مقدس طوی – که در آن جا خداوند با موسی سخن گفت – سکنی برگزینند. از این رو، سلطان سلیم اول فرمان جلوگیری از آمدن یهود را صادر کرد. زمانی که فرزندش سلیمان قانونی در سال 926هـ/1520م بر تخت سلطنت نشست، فرمانی درباره ادامه و تأکید بر فرمان سابق صادر کرد که خود بیانگر ادامه یافتن خطر یهودیان در سکونت در سینا بوده است؛ چیزی که دولت عثمانی را به دردسر می انداخت. سلطنت سلیمان 46 سال (927-974هـ/1520-1566م) ادامه یافت و یهودیان جرأت انجام کاری را نیافتند. بعد از وی، سلطان سلیم دوم بر تخت نشست (933-982هـ) که از نظر اخلاقی فردی منحرف بود. از روزگار وی بود که به آرامی، زوال این دولت آغاز شد. سلاطین بعدی – که سلطان مراد سوم (982-1005هـ/1574-1596م) نخستین آن ها بود، همانند وی بودند. در این زمان، یهودیان نفس راحتی کشیدند و احساس کردند که فرصت مناسب را برای تحقق آرزوهای طولانی خود به دست آورده اند. از این رو، به تدریج به صورت پراکنده برای اقامت در سینا دست به مهاجرت زدند. آنان مرکز اقامت خویش را در شهر طور قرار دادند تا برای یهودیان زمینه ارتباطات خارجی از طریق ساحل شهر فراهم شود و یهودیان بتوانند از شهر های اطراف مهاجرت کرده، به سینا وارد شوند.[1]
جنبش مهاجرت در اصل مربوط به شخصی یهودی با نام آبراهام بود که با خانواده و فرزندانش به طور آمده، در آن جا اقامت کرد. به احتمال، سالها بی آن که دولت عثمانی توجهی داشته باشد، آنان مشغول کار خود بوده اند؛* جز آن که آزار آن ها در حق راهب دیر سانت کاترین سبب ارسال شکایات فراوانی شد دائر بر این که یهودیان حق سکونت در این منطقه و آزار راهب دیر یاد شده را ندارند. به دنبال آن بود که از سوی دولت عثمانی، فرمان اخراج یهود از دیر سانت کاترین و ممانعت از بازگشت آنان صادر گردید. این اقدام بیانگر توجه دولت عثمانی به ممانعت از سکنی گزیدن یهودیان در سینا و بیداری آن دولت نسبت به اهداف یهودیان می باشد.[2]
زمانی که بریتانیا مصر را در سال 1300هـ/1882م اشغال کرد، یهودیان بحث هجرت به سینا را مطرح کردند. این درست بعد از آن بود که سلطان عبد الحمید دوم، درخواست آنان را برای هجرت به فلسطین رد کرده بود. هرتزل، رهبر تشکیلات یهودیان، سینا را «فلسطین المصریه» نامیده، بنای آن داشت تا در آینده، از آن جا به عنوان نقطه حرکت به سمت فلسطین استفاده کند. به همین دلیل بود که وی در سال 1316هـ/1898م برای اسکان یهودیان در سینا به هدف ایجاد دولت یهودی که در دایره حکومت بریتانیا باشد، وارد مذاکره با برخی از وزرا بریتانی، به ویژه جوزف تشمبرلین وزیر مستعمرات و لرد لانزدان وزیر خارجه انگلیس شد. این دو وزیر با این طرح موافقت کردند؛ چرا که این اقدام در راستای اهداف استراتژیک بریتانیا بود که از جمله آن ها تضمین حمایت از کانال سوئز از سوی یک قدرت شرقی بود. هم چنین میان مصر با دیگر دولت های عربی در غرب آسیا فاصله می افتاد. دولت عثمانی نیز تضعیف می شد و دولتی دوست برای بریتانیا به وجود می آمد. این طرح ابتدا با مخالفت سلطان عبد الحمید دوم با شکست مواجه شد. به علاوه، لرد کرومر حاکم بریتانیایی مصر نیز با این اقدام مخالفت کرد. بدین ترتیب طرح اسکان یهودیان در سینا متوقف گردید.»[3]

پی‌نوشت‌ها:

[1] . عبد العزیز الشناوی، الدوله العثمانیه، ص 966.
* . سایت تاریخ اسلام
[2] . انیس الصائغ، الهاشمیون و قضیه فلسطین، بیروت 1966، ص 22.
[3] . رسول جعفریان، دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال، ص 203-205.

منبع:www.tarikheslam.com