در دین مبین اسلام و در آیات کریمه قرآن کریم بر احترام به والدین تاکید بسیاری شده و در ایات متعددی از احسان به آنان سخن رانده شده است و مجازات سختی نیز برای افرادی که نسبت به والدین خود کوتاهی کرده واحیانا آنها را مورد بی حرمتی قرار دهند در نظر گرفته شده است.
عاق والدین علاوه بر آنکه زندگی اخروی دشواری را برای فرزند عاق شده به ارمغان می اورد در زندگی دنیوی نیز این قبیل افراد ،زندگی سخت وصعبی را دارند.
امام هادی علیه السلام در این زمینه می فرمایند:
عاق و نارضایتی والدین،فقر و تنگدستی را به دنبال می آورد و انسان را به ذلت و خواری می کشاند.
در این مقاله می خواهیم به بررسی روایاتی بپردازیم که به عقوق والدین اشاره ای دارند.
پیامدهای شوم عقوق والدین در دنیا (1)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در ضمن حدیثی به این مضمون فرمود: هنگامی که ماه شعبان فرا می رسد خدای عزّ و جلّ دستور می دهد که دربهای بهشت باز شوند و دستور می دهد که درخت طوبی شاخه های خود را از بهشت بر این دنیا بگستراند. سپس خدای عزّ وجلّ دستور می دهد که درهای جهنم باز گردد و دستور می دهد که درخت زقّوم شاخه های خود را از جهنّم بر این دنیا بگستراند. سپس منادی ندا می دهد:ای بندگان خدا! اینها شاخه های درخت طوبی هستند. پس به آنها چنگ بزنید.تا آن شاخه ها.شما را به بهشت برسانند و اینها شاخه های درخت زقّوم هستند و از آن شاخه ها برحذر باشید تا شما را به آتش جهنّم نکشانند.
سپس پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که در این روز به والدین خود-یا یکی از آنها-نیکی کند -در حقیقت-به شاخه ای از درخت طوبی چنگ زده است و شخصی که رضایت والدین خود را کسب نماید-در حقیقت -به شاخه ای از درخت طوبی چنگ زده است.
سپس پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله فرمود: شخصی که مورد عاق والدین یا یکی از آنها قرار بگیرد در حقیقت به شاخه ای از درخت زقّوم چنگ زده است و هر شخصی به مقداری که امکان و توان آن را دارد رضایت والدین خود را کسب ننماید در حقیقت به شاخه ای از درخت زقّوم چنگ انداخته است.
سپس پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: و کسانی که به شاخه درخت زقّوم چنگ زده اند.آن شاخه ها آنها را به آتش جهنم می کشانند (2).
آمرزش و مغرفت الهی شامل عاق والدین نمی گردد
پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله در ضمن حدیثی پیرامون فضیلت شب قدر به این مضمون فرمود: هنگامی که شب قدر فرا می رسد خداوند عزّ وجلّ به جبرئیل و دیگر ملائکه دستور می دهد که به طرف زمین سرازیر شوند و در این شب جبرئیل به همراه دیگر ملائکه به نمازگزاران و ذاکران و عبادت کنندگان در این شب سلام می کنند و بردعای آنها آمین می گویند و هنگامی که طلوع فجر فرا رسد.جبرئیل به ملائکه ندا می دهد:آماده بازگشت شوید،
در این هنگام ملائکه به جبرئیل می گویند:
خدای متعال در این شب با خواسته ها و حاجتهای این امّت چه کرد؟
جبرئیل پاسخ می دهد: خدای متعال با نگاه رحمت به سوی آنها نگریست و از آنها درگذشت و گناهان آنها رابخشید. اما چهار گروه از این رحمت و بخشش محروم هستند.
ملائکه می گویند: آن چهار گروه کدام هستند.
جبرئیل در جواب می گوید:
شخصی که دائم الخمر می باشد و شخصی که عاقّ والدین است و شخصی که صله رحم را قطع کرده است و شخصی که از فردی-کینه ای در دل دارد (3).
پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله در ضمن حدیثی پیرامون فضیلت شب قدر به این مضمون فرمود: خدای متعال گناهکاران این امت را در شب قدر مورد رحمت و مغفرت قرار می دهد. مگر هشت گروه: از آنهارا و از جمله این هشت گروه شخصی است که مورد عاقّ والدین خود قرار گرفته باشد (4).
پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله به این مضمون فرمود: به عاقّ والدین گفته می شود:
هر کاری می خواهی بکن. تو مورد آزمایش قرار نخواهی گرفت و به شخصی که به والدین خود نیکی می کند گفته می شود: تو مورد آمرزش الهی قرار خواهی گرفت (5).
امان الهی شامل عاقّ والدین نمی گردد
خدای متعال به حضرت موسی بن عمران علیه السلام فرمود: به بندگان من خبر بده: شخصی که مورد عاقّ والدین قرار دارد یا والدین خود را دشنام دهد مؤمن باشند یا کافر سپس بمیرد قبل از اینکه والدین او بمیرند. او امانی در نزد من نخواهد داشت (6).بلایای زمینی و آسمانی را موجب می گردد
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: اگر افراد امت من مرتکب این اعمال شوند بلا بر آنها نازل می گردد. اگر فرزندان مورد عاقّ مادران خود قرار گیرند و به پدران خود جفا روا دارند. در این هنگام باید منتظر بادهای سرخ و فرو رفتن در زمین و سخ شدن باشند (7).تاری و تاریکی فضا را موجب می گردد
امام سجّاد علیه السلام به این مضمون فرمود: عقوق والدین از جمله گناهانی است که موجب تاری و تاریکی فضا می گردد (8).توفیق الهی را سلب می کند
امام رضا علیه السلام در ضمن حدیثی پیرامون پیامدهای شوم عقوق والدین به این مضمون فرمود: خدای عز وجلّ عقوق والدین را حرام نمود. زیرا این امر توفیق طاعت الهی را از انسان سلب می کند.و موجب می گردد که فرزند والدین خود را آنچنان که شایسته است گرامی ندارد و موجب کفران نعمت و ترک شکر و سپاس می گردد و این امور باعث کم شدن نسل و نابودی دودمان می گردد و عقوق والدین موجب می گردد که پدر و مادر نسبت به فرزندو تربیت او بی رغبتی نشان دهند (9).
خالی از سکنه شدن شهر و دیار را موجب می گردد
امام باقر علیه السلام به این مضمون فرمود»پناه می بریم از گناهانی که نابودی را تسریع می کند و اجل ها را نزدیک می سازد و باعث خالی شدن شهر و دیار می گردد. آن گناهان عبارتند از: قطع صله رحم و عقوق والدین و نیکی نکردن (10).خرابی شهرها را در پی دارد
شخصی از بزرگان در وصیت خود به فرزندانش گفت:عقوق والدین موجب نکبت می گردد و زیادی را به اندکی تبدیل می کند و باعث خرابی شهر و دیار می گردد.(11)
خشم ملک الموت را موجب می گردد
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: بدرستی که ملک الموت بر چهره شخصی که به والدین خود نیکی می کند تبسّم می نماید و بر روی شخصی که عاقّ والدین است اخم نموده و بر او خشم می نماید (12).دعا را بر می گرداند
امام صادق علیه السلام به این مضمون فرمود: از جمله گناهانی که موجب می گردد تا دعا برگردد و به اجابت نرسد عقوق والدین است.(13)دعا را حبس می کند
امام صادق علیه السلام به این مضمون فرمود:عقوق والدین از جمله گناهانی است که موجب حبس دعا می گردد (14).دعایی که متضمّن عقوق والدین باشد مستجاب نمی گردد
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام به ای مضمون فرمود: در روز جمعه زیاد دعا کنید و حوائج خود را از خدای عزّ و جلّ مسالت نمایید. زیرا در روز جمعه ساعاتی وجود دارد که دعا و مسألت در آن مستجاب می گردد. مگر دعائی که متضمّن و شامل قطع رحم یا گناه و یا عقوق والدین باشد (15).روزه عاق والدین قبول نمی گردد
امام صادق علیه السلام به این مضمون فرمود: روزه فرزندی که عاق والدین است قبول نمی گردد تا هنگامی که به والدین خود نیکی نماید (16).زبان عاق والدین -در وقت احتضار-سنگین گشته و بند می آید
روزی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به نزد شخصی به نام حارث که در حال احتضار بود رفتند و به اوفرمودند بگو: لا اله الاّ الله. اما زبان حارث بند آمده بود واز گفتن لا اله الّا الله عاجز ماند.پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دانستند که بند آمدن زبان او در حال احتضار به خاطر آن است که او مورد عاقّ والدین خود قرار گرفته است.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله نیز به همین خاطر مادر او را طلب نموده و از او خواستند تا از فرزند خود راضی گردد.
آن مادر نیز شفاعت و درخواست پیامبر صلی الله علیه و اله را پذیرفتند و از فرزند خود راضی گشت.در این هنگام زبان حارث باز شد و کلمه لا اله الا الله را بر زبان جاری ساخت.وسپس از دنیا رفت (17).
شرورترین افراد شخصی است که عاقّ والدین است
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: از جمله شرورترین افراد. اشخاصی هستند که مورد عاقّ والدین خود قرار دارند (18).حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: شرورترین فرزند، فرزندی است که مورد عاقّ والدین قرار دارد (19).
شقاوت و بدبختی را در پی دارد
349-امام صادق علیه السلام فرمود:عقوق والدین از جمله گناهان کبیره است زیرا خدای متعال شخصی که عاقّ والدین است را گناهکار و شقی قرار داده است (20).شومی و بد یُمنی و گرفتاری را در پی دارد
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: فرزندی که مورد عاقّ والدین است شومی و بدیُمنی و گرفتاری را در پی دارد (21).عدالت عاقّ والدین ساقط می گردد
مردی به امام صادق علیه لسلام می گوید: شخصی را می شناسم که مردم در نماز به او اقتدا می کنند و او امام جماعت آنها است و در رفتارهایش مشکلی وجود ندارد. اما او با پدر خود با خشونت و تندی سخن می گوید به حدّی که آنها را به خشم می آورد.آیا من می توانم پشت سر او نماز خوانده و به او اقتدا نمایم؟
امام صادق علیه السلام در جواب او به این مضمون فرمود: تا هنگامی که عاقّ والدین است پشت سر او نماز نخوان (22).
عمر عاق والدین کوتاه و کم می گردد
پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله فرمود: عقوق والدین عمر را کوتاه می کند (23).امام باقر علیه السلام به این مضمون فرمود: خدای متعال برای هر یک از بندگان خود دو گونه اجل مقرّر فرموده است: یک اجل نزدیک و یک اجل دور و هنگامی که بنده ای برای رضای خدا صله رحم نماید. خدای متعال عمر او را طولاین نموده و اجل دور را برای او مقرّر می فرماید. اما هنگامی که بنده ای عاق شود و مرتکب ظلم و ستم گردد. عمر او کوتاه گشته و اجل نزدیک برای او مقرّر می گردد (24).
امام کاظم علیه السلام به این مضمون فرمود: شخصی قرار بود تا سه سال دیگر زنده باشد اما او با نیکی کردن موجب می گردد خدای متعال عمر او را سی و سه سال قرار دهد و شخصی که قرار بود سی و سه سال دیگر زنده باشد. اما چون عاق شده بود عمر او کوتاه شده و به سه سال تقلیل می یابد (25).
روزی مردی که به والدین خود نیکی می کرد به حال احتضار درآمد و هنگام مرگ او فرا رسید و در کنار این مرد نیکوکار مردی که عاق والدین بود حضور داشت.
در این هنگام خدای متعال به ملک الموت فرمود:-ای ملک الموت-چقدر از عمر این مردی که عاق والدین است باقی مانده است؟
ملک الموت پاسخ داد: سی سال.
در این هنگام خدای متعال به ملک الموت فرمود: سی سال باقی مانده عمر آن شخص عاق والدین را از او کم کرده و به عمر مردی که به والدین خود نیکی می کرد بیفزا (26).
فقر و ناداری راموجب می گردد
امام هادی علیه السلام فرمود: عقوق والدین فقر و ناداری را به وجود می آورد و باعث ذلّت و خواری می گردد (27).قبول نشدن اعمال خیر عاقّ والدین
حضرت موسی بن عمران علیه السلام به خدای متعال گفت:ای خدا! فلان شخص که دوست من بود و شهید شد.اینک در کجا جای دارد؟خدای عزّ وجلّ فرمود: او در آتش جهنّم است. حضرت موسی بن عمران علیه السلام به خدای عزّ وجلّ گفت:
مگر به شهداء وعده ی بهشت ندادی؟
خدای عزّ وجلّ فرمود: بله. اما این شخص بر عقوق والدین اصرار داشت (28).
من اعمال شخصی را که عاقّ والدین است قبول نمی کنم.(29)
قبیح ترین گناه بشمار می آید
حضرت امیرالمومنین علیه السلام فرمود: زشت ترین و قبیح ترین گناهان:قطع صله رحم و عقوق والدین می باشد (30).عقوق والدین کفر را موجب می گردد
در حدیثی به این مضمون آمده است که عقوق والدین منجر به کفر می گردد (31).کیفر و مجازات را در دنیا موجب می گردد
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود:سه گناه است که عقوبت آنها-قبل از آخرت-در دنیا خواهد بود:عقوق والدین.و سرکشی نمودن.
و در مقابل نیکی بدی کردن (32).
گناه بزرگ بشمار می آید-عقوق والدین از گناهان کبیره محسوب می گردد
امام رضا علیه السلام فرمود:عقوق والدین از جمله گناهان کبیره است (33)(34).گرفتاری و محنت را موجب می گردد
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:فرزندی که مورد عاقّ والدین است شومی و بدیمنی و گرفتاری را در پی دارد.(35)نسل را کم نموده و دودمان را نابود می سازد
امام رضا علیه اسلام در حدیثی پیرامون آفات عقوق والدین به این مضمون فرمود: عقوق والدین موجب کم شدن نسل و قطع دودمان می گردد (36).نماز عاقّ والدین مورد قبول واقع نمی گردد
امام صادق علیه السلام به این مضمون فرمود: کسانی که عاقّ والدین هستند نماز آنها قبول نمی شود و دعای آنها مستجاب نمی گردد (37).نفرین شدگان
پیامبراکرم صلی الله علیه و اله فرمود: ملعون و نفرین شده است شخصی که مورد عاقّ والدین خود قرار دارد (38).نفرین خدای عزّ وجلّ بر عاقّ والدین
امام مجتبی علیه السلام به این مضمون فرمود: عاق والدین مورد لعن و نفرین خدا می باشد (39).نفرین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بر عاق والدین
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چند گروه را مورد لعن و نفرین خود قرار دادند. از جمله آن گروه کسانی هستند که عاقّ والدین می باشند (40).نفرین ملائکه بر عاقّ والدین
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: دو ملک از ملائکه خدیا عزّ و جلّ این گونه دعا می کنند:یکی از آنها می گوید:-خدایا-کسانی را که به والدین خود نیکی می کنند حفظ فرما.
و دیگری می گوید:-خدایا -بر کسانی که عاقّ والدین هستند غضب کن و آنها را نابود ساز (41).
هلاک و نابودی را موجب می گردد
حضرت ابوطالب علیه السلام به فرزندان خود توصیه نموده و به آنها فرمود:از عقوق والدین و سرکشی اجتناب نمایید.
زیرا این دو امر موجب نابودی و هلاکت پیشینیان شده است (42).
درحدیثی پیرامون مفاسد آخر الزمان و علامات آن می باشد آمده است: در آن هنگام فرزندان مورد عاقّ والدین خود قرار می گیرند (43).
پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله درباره علامات آخر الزمان و مفاسد آن به این مضمون فرمود: بخاطر عصیان و سرکشی فرزندان در آن زمان پدری را که دارای پنج فرزند است آرزو می کند: کاش چهار فرزند داشت و پدری که دارای چهار فرزند است آرزو می کند که کاش سه فرزند داشت و پدری که دارای دو فرزند است آرزو می کند که کاش یک فرزند داشت و پدری که دارای یک فرزند است آرزو می کند که کاش هیچ فرزندی نداشت (44).
پیامدهای شوم عقوق والدین در آخرت
پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله به این مضمون فرمود: در روز قیامت سه گروه جزء فراموش شدگان قرار دارند.و خدای متعال با آنها سخن نمی گوید و نگاه رحمت آمیزش را به آنها معطوف نمی دارد.و آنها رامورد تزکیه قرار نمی دهد و عذابی دردناک برای آنها خواهد بود از جمله آن گروه شخصی است که عاق والدین است (45).
نگاه رحمت آمیز الهی شامل عاقّ والدین نمی گردد
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: گروهی هستند که در روز قیامت از نگاه رحمت آمیز الهی محروم می باشند.عاقّ والدین از جمله آنها بشمارمی آید (46).بوی بهشت به مشام عاقّ والدین نمی رسد
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: برحذر باشید و بپرهیزید از عقوق والدین. زیرا بوی بهشت از مسیر هزار سال استشمام می شود. امّا عاقّ والدین از استشمام بوی بهشت محروم است (47).پیامبراکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: بهشت جای پاکیزه ای است. خدای عزّ وجلّ آنجا را پاکیزه و بوی آن را نیز خوش قرار داده است. امّا عاق والدین بوی بهشت را استشمام نخواهد کرد (48).
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله فرمود: سوگند به خدائی که مرا به پیامبری مبعوث نمود. عاقّ والدین بوی بهشت را استشمام نخواهد کرد (49).
پیامبراکرم صلی الله علیه و اله فرمود:جبرئیل به من خبر داد که عاقّ والدین بوی بهشت را استشمام نخواهد کرد (50).
امام صادق علیه السلام به این مضمون فرمود: هنگامی که پرده ای از پرده های بهشت -در روز قیامت-کنار زده می شود .بوی بهشت تا فاصله مسیر پانصد سال منتشر می شود. اما عاقّ والدین از استشمام این بوی خوش محروم است (51).
عاقّ والدین وارد بهشت نمی شود
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: عاق والدین وارد بهشت نمی گردد.(52)پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که برجنازه مومنی نماز می خواند خدای متعال بهشت را بر او واجب می گرداند مگر آنکه منافق یا عاقّ والدین باشد (53).
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: سوگند به خدایی که جانم در دست اوست عاقّ والدین وارد بهشت نمی گردد (54).
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: عاق والدین هرگز واردبهشت نمی گردد (55).
بهشت بر عاقّ والدین حرام است
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بهشت بر عاقّ والدین حرام است (56).پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: دیدم که بر درب بهشت نوشته شده بود: تو بر شخص بخیل و ریاکار و عاقّ والدین و سخن چین حرام هستی (57).
آتش جهنم جایگاه عاقّ والدین خواهد بود
امام صادق علیه السلام در مورد گناهان کبیره ای که خدای متعال وعده آتش جهنّم به مرتکب آن داده است فرمود: عقوق والدین از جمله آنهاست (58).پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: آتش جهنم جایگاه عاق والدین است (59).
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: سه گروه هستند که بی حساب وارد جهنم می گردند. عاق والدین از جمله آنها است (60).
پیامبراکرمصلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: سه گروه هستند که حائل و حاجبی بین آنها و آتش جهنّم وجود ندارد. عاقّ والدین از جمله آنها است (61).
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: گروهی هستند که در روز قیامت آتش عذاب آنها خاموش نمی گردد و بدن انها از این عذاب نمی میرد. عاقّ والدین از جمله آنهاست (62).
حضرت موسی بن عمران علیه السلام به خدای متعال گفت:ای خدا! فلان شخص که دوست من بود و شهید شد.اینک در کجا جای دارد؟
خدای عز و جلّ فرمود: او در آتش جهنم است. حضرت موسی بن عمران علیه السلام به خدای عزّ و جلّ گفت:مگر به شهدا وعده بهشت ندادی؟
خدای عزّ و جلّ فرمود: بله. اما این شخص بر عقوق والدین اصرار داشت (63).
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: اگر به والدین خود نیکی کنی جایگاه تو بهشت می باشد و اگر مورد عاقّ والدین باشی جایگاه تو در آتش جهنم خواهد بود (64).
عاقّ والدین در آتش جهنم-با فراعنه هم جایگاه می باشند
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: بین انبیا علیهم السلام وشخصی که به والدین خود نیکی می کند در بهشت یک درجه تفاوت وجود دارد و بین عاقّ والدین و فراعنه-در جهنّم-یک فاصله تفاوت وجود دارد (65).پی‌نوشت‌ها:
1-بدی نمودن به پدر و مادر و نیکی نکردن در حق آنها-در حال حیات و پس از ممات-را می توان بخشی از تعریف عقوق والدین دانست.
و چون نمودهای عقوق گسترده و وسیع می باشد.لذا نمی توان برای این واژه تعریف جامعی بیان نمود.
2-(قال رسول الله صلی الله علیه و اله):انّ الله عزّ و جلّ-اذا کان اوّل یوم من شعبان-امر بابواب الجنّه.فتفتح و یامر شجره طوبی فتطلع اغصانها علی هذه الدنیا.
ثمّ یامر بابواب النار فتفتح.
و یامر شجره الزقّوم فتطلع اغصانها علی هذه الدنیا.
ثمّ ینادی منادی رّبنا عزّ و جلّ:-یا عباد الله-هذه اغصان شجره طوبی.
فتمسّکوا بها ترفعکم الی الجنه.
و هذه اغصان شجره الزقّوم فایّاکم و ایّاها لا تؤدّیکم الی الجحیم...
قال رسول الله صلی الله علیه و آله:...و من برّ والدیه-او احدهما-فی هذا الیوم فقد تعلّق منه بغضن.
و من کان اسخطهما-قبل هذا الیوم-فارضاهما فی هذا الیوم-فقد تعلّق منه بغصن...
قال رسول الله صلی الله علیه و آله:و الّذی بعثنی بالحقّ نبیاًّ ...انّ المتعلّقین باغصان شجره طوبی ترفعهم*تلک الاغصان -الی الجنّه...
قال رسول الله صلی الله علیه و اله:...و من عقّ والدیه-او احدهما-فقد تعلّق بغصن منه.
و من کان-قبل ذلک -عاقّاً لهما.
فلم یرضهما فی هذا الیوم -و هو یقدر علی ذلک-فقد تعلّق بغصن منه...
قال رسول الله صلی الله علیه و اله:...و انّ المتعلّقین باغصان شجره الزقّوم تخفضهم-تلک الاغصان -الی الجحیم ...(التفسیر المنسوب الی الامام العسکری علیه السلام ص 646 الی 648).
(ذکرنا منه موضع الحاجه الیه).
3-(قال رسول الله صلی الله علیه و آله فی حدیث حول فضائل شهر رمضان المبارک):
فاذا کان 1 لیله القدر.امر الله تعالی جبرئیل علیه السلام فهبط فی کوکبه 2 من الملائکه الی الارض... و یبیت 3 جبرئیل علیه السلام و الملائکه فی هذه الاُمّه. فیسلّمون علی کلّ قائم وقاعد و مصلّ و ذاکر.و یصافحونهم و یؤمنون علی دعائهم حتّی یطلع الفجر.
فاذا طلع الفجر نادی جبرئیل علیه السلام:-یا الملائکه-الرحیل.الرحیل.
فیقولون:-یا جبرئیل-ما صنع 4 الله تعالی فی حوائج 5 امّه محمد؟
فیقول:انّ الله تعالی نظر6 الیهم-فی هذه اللیله-و (عفا 7 عنهم)8 .و غفر لهم الّا اربعه.
قال 9 رسول الله صلی الله علیه و اله:و هؤلاء الاربعه:(رجل)10 مدمن 11 الخمر.و عاق والدیه 12 و قاطع رحم و مشاحن*13 ...(روضه الواعظین ج 2 ص 198 و الامالی للشیخ المفید -علیه الرحمه-ص 231 المجلس 27 و فضائل الاشهر الثلاثه ص 121).
1)فی الامالی:کانت.
2)فی الامالی کتبیه.
3)فی الامالی هکذا:و یبثّ جبرئیل الملائکه فی هذه اللیله فیسلّمون علی...
و فی فضائل الاشهر الثلاثه هکذا:و یبثّ جبرئیل الملائکه فی هذه الامّه فیسلّمون.
4)فی الامالی:فماذا صنع.
5)فی الامالی و فضائل الاشهر الثلایه هکذا:فی حوائج المؤمنین من امّه محمد.
6)فی فضائل الاشهر الثلاثه:قد نظر.
7)فی الامالی:ف-عفی.
8)ما بین القوسین لم یذکر فی فضائل الاشهر.
9)فی الامالی هکذا:قال:فقال رسول الله صلی الله علیه و اله.
و فی فضائل الاشهر هکذا:فقیل:یا رسول الله -من هؤلاء الاربعه؟
10)ما بین القوسین لم یذکر فی الامالی.
11)فی فضائل الاشهر هکذا:رجل مات مدمن خمر.
12)فی الامالی هکذا:و العاقّ لوالدیه و القاطع الرحم و المشاحن.
و فی مستدرک الوسائل ج 7 ص 459 هکذا:مدمن الخمر و عاقّ الوالدین و قاطع الرحم و الساحر *المشاحن:المتباغض الممتلیء عداوه (نقلاً عن هامش روضه الواعظین).
13)فی فضائل الاشهر:و مشاخن...
4-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:انّ الله لیرحم عصاه امّتی فی اللیله المبارکه..فیغفرلهم الّا ثمانیه نفر:المشرک و الکاهن و الساحر و آکل الربا و مدمن الخمر و الزانی و الماجن (مستدرک الوسائل ج 13 ص 109-110).
5-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:یعاق للعاقّ:اعمل ما شئت فانّی لا اغفر لک.
و یقال للبارّ:اعمل ما شئت فانّی ساغفر لک (جامع الاخبار ص 214 و روضه الواعظین ج 2 ص 243).
6-روی:انّ الله تعالی لموسی علیه السلام:اخبر عبادی:انّ من عقّ والدیه او سبّهما-مسلمین کانا او مشرکین-ثمّ مات -قبل ان یموتا-فلا امان له عندی (مستدرک الوسائل ج 15 ص 196).
7-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:اذا عملت اُمّتی خمس عشره خصله حلّ بها البلاء.
قیل:-یا رسول الله-و ما هی؟
قال صلی الله علیه و آله:...و اطاع الرجل زوجته و عقّ امّه و برّ صدیقه و جفا اباه...
فلیرتقب*-عند ذلک *الریح الحمراء او الخسف او المسخ (الخصال ص 500).
*و فی الخصال ص 501 هکذا:فلیرتقبوا-عند ذلک -ریحاً حمراء او خسفاً او مسخاً .
(راجع:مشکاه الانوار ج 1 ص 199-200 و ارشاد القلوب ج 1 ص 150 و تحف العقول ص 53 و روضه الواعظین ج 2 ص 497 و الامالی للشیخ الاطوسی-علیه الرحمه-ص 516 المجلس 18).
8-قال الامام السجاد علیه السلام:الذنوب التی تظلم الهواء ...عقوق الوالدین (معانی الاخبار ص 271 و عده الداعی ص 213).
قال الامام الصادق علیه لسلام:الذنوب ...الّتی تردّ الدعاء و تظلم الهواء ...عقوق الوالدین ...(الکافی ج 6 ص 448 و علل الشرایع ج 2 ص 362 ح 27 الباب 385 و معانی الاخبار ص 270).
قال الامام الصادق علیه السلام:الذنوب التی تظلم الهواء و تحبس الدعاء:عقوق الوالدین (الاختصاص ص 238).
9-قال الامام الرضا علیه السلام:حرّم الله تبارک و تعالی عقوق الوالدین لما فیه من الخروج من التوفیق لطاعه الله عزوجلّ و التوفیر للوالدین.
کفر النعمه.
و ابطال الشکر.
و ما یدعو من ذلک *الی قلّه النسل و انقطاعه.
لما فی العقوق من قلّه التوفیر الوالدین و العرفان بحقّهما.
و قطع الارحام.
و الزهد من الوالدین بالولد و ترک التربیه لعلّه ترک الولد برّهما (علل الشرایع ج 2 ص 223 الباب 229 و عیون الاخبار ج 2 ص 98 الباب 33 الحدیث 1).
فی الفقیه ج 3 ص 369:کفران النعمه.
*فی عیون الاخبار:فی ذلک.
فی عیون الاخبار:فی الولد.
فی عیون الاخبار هکذا:و ترک التربیه للاطفال و فساد المواریث و ما اشبه ذلک من وجوه الفساد.
10-قال الامام الصادق علیه السلام:کان ابی علیه السلام یقول:نعوذ بالله من الذنوب التی تعجّل الفناء وتقرّب الاجال و تخلّی الدیار.
و هی:قطیعه الرحم و العقوق و ترک البرّ (الکافی ج 2 ص 448).
*فی وسائل الشیعه ج 16 ص 274 هکذا:تعوذّ بالله.
امام باقر علیه السلام این مطلب را برای تعلیم و آموزش سایر مردم بیان نمود.
و برای آگاهی آنها و برحذر نمودنشان از ارتکاب آن گناهان ذکر نمودند.
زیرا امام علیه السلام معصوم بوده و از هر خطا و لغزشی مصون و محفوظ و مبرّا است.
11-اوصی الحارث بن کعب بنیه فقال لهم:و عقوق الوالدین یورث النکد.و یمحق العدد و یخرّب البلد (الغیبه للشیخ الطوسی-علیه الرحمه-ص 123 فی اخبار المعمّرین.
(و جاء فی مصدر آخر هکذا):و عقوق الوالدین یعقّب النکد و یخرّب الولد و یمحق العدد
(شرح نهج البلاغه لابن ابی الحدید ج 17 ص 120).
(راجع:بحارالانوار ج 51 ص 263).
12-قال امیرالمؤمنین علیه السلام:انّ ملک الموت یتبسّم فی وجه البارّ.
و یکلح فی وجه العاقّ (مستدرک الوسائل ج 15 ص 176).
13-قال الامام الصادق علیه السلام:الذنوب ...الّتی تردّ الدعاء و تظلم الهواء:عقوق الوالدین (الکافی ج 2 ص 448 و علل الشرایع ج 2 ص 362 و معانی الاخبار ص 270).
14-قال الامام الصادق علیه السلام:الذنوب التی تظلم الهواء و تحبس الدعاء:عقوق الوالدین (الاختصاص ص 238).
15-قال امیرالمومنین علیه السلام:اکثر المساله-فی یوم الجمعه-و الدعاء.
فانّ فیه ساعات یستجاب فیها الدعاء و المساله ما لم تدعوا بقطیعه *او معصیه او عقوق و اعلموا انّ الخیر و الشرّ یتضاعفان یوم الجمعه (المحاسن ج 1 ص 131).
*فی نسخه:بقطیعه رحم (نقلاً عن هامش المصدر).
16-قال الامام الصادق علیه السلام:لا صیام لولد عاقّ.حتیّ یبرّ (دعائم الاسلام ج 2 ص 268)
17-دخل رسول الله صلی الله علیه و آله علی الحارث-فی مرضه الذی مات فیه-فقال صلی الله علیه و له:قل:لا اله الا الله.و قد احتبس لسانه.فعلم النبیّ صلی الله علیه و آله انّه من العقوق.فدعا صلی الله علیه و آله اُمّه.و تشفّع الیها بالرضی عنه.
فرضیت.ففتح الله لسانه حتّی ان لا اله الا الله و مات علی ذلک (المستدرک ج 15 ص 196).
18-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:انّ من شرّ رجالکم:البهات.الفاحش الاکل وحده المانع رفده.الضارب اهله و عبده.البخیل الملجیء عیاله الی غیره.العاق بوالدیه (التهذیب ج 7 ص 462).
قال رسول الله صلی الله علیه و آله:الا اُخبرکم ب-شرّ رجالکم ؟
قالوا:بلی.
قال صلی الله علیه و اله:الذّی یعلم انّ الله خلقه.ثمّ یعبد غیره.
ثمّ قال صلی الله علیه و اله:الّا اُخبرکم بالّذی یلیه؟
قالوا:بلی.
قال صلی الله علیه و اله:العاقّ لوالدیه (جامع الاحادیث للشیخ جعفر بن احمد القمیّ-علیه الرحمه-ص 220).
19-قال امیرالمؤمنین علیه السلام:شرّ الاولاد العاقّ (غرر الحکم).
20-قال الامام الصادق علیه السلام:عقوق الوالدین من الکبائر.لان الله عزّ و جعلّ جعل العاقّ عصیّاً شقیّاً (علل الشرایع ج 2 ص 224 الباب 229).
(قال الامام الصادق علیه السلام فی حدیث حول معرفه الذنوب الکبیره):...منها:عقوق الوالدین.
لانّ الله سبحانه جعل العاقّ جبّاراً شقیاً *الکافی ج 2 ص 286 و من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 368 و علل الشرایع ج 2 ص 107 الباب و عیون الاخبار ج 1 ص 258 الباب 28 ح 33 و ارشاد القلوب ج 1 ص 335 الباب 52).
*و ذلک اشاره الی قول عیسی علیه السلام:و برّاً بوالدتی و لم یجعلنی جبّاراً شقیّاً.
(و جاء فی المناقب ج 4 ص 272 هکذا):...و عقوق الوالدین لانّ العاقّ جبّارٌ شقی.
21-قال امیرالمؤمنین علیه السلام:ولد عقوق محنه وشؤم (غرر الحکم).
22-عن*عمر بن یزید قال:سالت ابا عبدالله علیه السلام عن امام لا باس به -فی جمیع امره -عارف.غیر انّه یسمع ابویه الکلام الغلیظ الّذی یغیضهما.
اقرء خلفه؟
قال علیه السلام:لا تقرء خلفه.
ما لم یکن عاقّاً قاطعاً (تهذیب الاحکام ج 3 ص 33 الحدیث 18 و من لا یحضره الفقیه ج 1 ص 248).
*فی الفقیه هکذا:سال عمر بن یزید ابا عبدالله علیه السلام.
فی الفقیه:اموره.
هکذا فی المصدرین و الظاهر وقوع سهو مطبعی فی البین.
والصحیح:مادام یکن عاقّاً قاطعاً.
او یکون الصحیح هکذا:اقرء خلفه ما لم یکن عاقّاً قاطعاً.
23-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:...عقوق الوالدین یبتر العُمر (مستدرک الوسائل ج 12 ص 334).
24-قال الامام الباقر علیه السلام»:ما من عبد الّا و ضرب الله له اجلین:ادنی و اقصی.
فان وصل رحمه-فی الله عزّ و جلّ -مدّ الله له الی الاجل الاقصی.
و ان عقّ و ظلم اُعطی الادنی ...(مستدرک الوسائل ج 15 ص 249).
(قال الامام الکاظم علیه السلام):انّ الرجل لیکون قد بقی من اجله ثلاث سنین.
فیکون وصولاً لقرابته وصولاً لرحمه فیجعلها الله ثلاثه و ثلاثین سنه.
و انّه لیکون قد بقی-من اجله-ثلاثه و ثلاثون سنه.
فیکون عاقّاً لقرابته قاطعاً لرحمه و یجعلها الله ثلاث سنه (الزهد ص 100 الفصل 5).
25-قال الامام الکاظم علیه السلام:انّ الرجل لیکون بارّاً-و اجله الی ثلاث سنین-فیزیده الله.
فیجعله ثلاثاً و ثلاثین.
و انّ الرجل لیکون عاقّاً-و اجله ثلاث و ثلاثین -فینقصه الله.
فیردّه الی ثلاث سنین (الاصول الستّه عشر ص 297 تحقیق و نشر مؤسّسه دار الحدیث).
26-قال الامام الصادق علیه السلام:قال رسول الله صلی الله علیه و اله:احتضر رجل بارّ-فی جواره رجل عاقّ-.
قال الله عزّ و جلّ لملک الموت:-یا ملک الموت -کم بقی من اجل العاقّ؟
قال:ثلاثون سنه.
قال عزّ و جلّ:حوّلها الی هذا البارّ (مهج الدعوات ص 237).
قالوا:فمماّ یقتضی الزیاده:صله الرحم.
و مّما یقتضی النقیصه:الزنا و عقوق الوالدین (شرح نهج البلاغه لابن ابی الحدید ج 5 ص 137).
27-قال الامام الهادی علیه السلام:العقوق تعقّب القلّه و تؤدّی الی الذلّه (الدرّه الباهره من الاصداف الطاهره ص 43 تحقیق و نشر:سماحه المحقّق الشیخ عبدالهادی المسعودی-دامت توفیقاته-).
28-یعنی او از اینکه مورد عاقّ والدین قرار گیرد ترس و واهمه نداشت.
و نسبت به عقوق والدین جری و بی باک و گستاخ بود.
29-انّ موسی بن عمران علیه السلام قال:-یا ربّ-این صدیقی-فلان -الشهید؟
قال عزّ و جلّ:فی النار.
قال علهیه السلام:الیس وعدت الشهداء الجنّه؟
قال عزّ و جلّ:بلی.
ولکن کان مصرّاً علی عقوق الوالدین.
و انا لا قبل-مع العقوق-عملاً (مستدرک الوسائل ج 15 ص 193).
30-قال امیرالمومنین علیه السلام:اقبح المعاصی:قطیعه الرحم و العقوق (غرر الحکم).
31-عن یونس بن رباط عن ابی عبدالله علیه السلام قال:قال رسول الله صلی الله علیه و اله:رحم الله من اعان ولده علی برّه.
قال:قلت:کیف یعینه علی برّه؟
قال علیه السلام:یقبل میسوره و ینجاوز عن معسوره.
و لا یرهقه و لا یخرق به.
فلیس بینه و بین ان یصیر فی حدّ من حدود الکفر الّا ان یدخل فی عقوق او قطیعه رحم...
(الکافی ج 6 ص 50 و تهذیب الاحکام ج 7 ص 187-188).
*ای:لا یسفه علیه و لا یظلمه او یحمل علیه ما لا یطیقه.
الخُرق-بالضّم-:الحمق و الجهل.
ای:لا ینسب الیه الحمق (نقلاً عن هامش الکافی).
32-قال امیرالمؤمنین علیه السلام:قال رسول الله صلی الله علیه و اله:ثلاثه-من الذنوب-تعجّل عقوبتها.
و لا تؤخرّ الی الاخره:عقوق الوالدین و البغی علی الناس و کفر الاحسان (الامالی للشیخ الطوسی-علیه الرحمه-ص 14 المجلس 1 و الامالی للشیخ المفید-علیه الرحمه-ص 237 المجلس 28.
قال رسول لله صلی الله علیه و اله :ثلاثه-من الذنوب-تعجّل عقوبتها فی الدنیا و لا تؤخّر الی الآخره:
العاقّ والدیه و الباغی علی الناس.
و المجازی الاحسان بالکفر (تنبیه الخواطر ج 2 ص 78).
33-گناهان کبیره به گناهانی گفته می شود که به مرتکب آن وعده آتش جهنم داده شده است.
34-قال الامام الرضا علیه السلام:انّ من الکبائر :عقوق الوالدین (الکافی ج 2 ص 278).
(راجع:الکافی ج 2 ص 276 و ص 278 و ص 280 و ص 281 و ص 286 و علل الشرائع ج 2 ص 218 الباب 223 الحدیث 2 و عوالی اللئالی ج 1 ص 88 و عوالی اللئالی ج 3 ص 561 و جامع الاخبار ص 214 و الخصال ص 273 و اعلام الدین ص 456 و تفسیر القمی-علیه الرحمه-ج 1 ص 164-165 و تفسیر العیّاشی -علیه الرحمه-ج 1 ص 392 و تحف العقول ص 422 و عیون الاخبار ج 2 ص 134 الباب 35 الحدیث 1).
و فی عوالی اللئالی ج 1 ص 88 هکذا:عقوق الوالدین المسلمین.
قال رسول الله صلی الله علیه و اله:الا انبّئکم باکبر الکبائر؟ -ثلاثاً-
قلنا:بلی-یا رسول الله-.
قال صلی الله علیه و اله:الا شراک بالله و عقوق الوالدین...و قول الزور...(تنبیه الخواطر ج 1 ص 18).
قال الامام الصادق علیه السلام:اکبرالکبائر:الشرک و عقوق الوالدین ...(الخصال ص 411).
قال الامام الصادق علیه السلام:اکبر الکابر:الشرک بالله وعقوق الوالدین...(جامع الاحادیث للشیخ جعفر بن احمد القمیّ-علیه الرحمه-ص 208 و ص 209).
(راجع:تفسیرالعیاشی-علیه الرحمه-ج1 ص 391).
قال الامام الصادق علیه السلام:اکبر الکبائر سبع:...و عقوق الوالدین ...(تفسیر فرات الکوفی -علیه الرحمه-ص 102 و تهذیب الاحکام ج 4 ص 201).
قال الامام الصادق علیه السلام:الکبائر محرّمه.
و هی:...و عقوق الوالدین ...(خصال ص 610).
35-قال امیرالمؤمنین علیه السلام:ولد عقوق محنه و شؤم (غرر الحکم).
36-قال الامام الرضا علیه السلام:حرّم الله تبارک و تعالی عقوق الوالدین لما فیه من الخروج من التوقیر الله.و التوقیر للوالدین و کفران *النعمه و ابطال الشکر.
و ما یدعو-من ذلک الی قلّه النسل و انقطاعه.
لما فی العقوق من قلّه توقیر الوالدین و العرفان بحقّهما و قطع الارحام و الزهد من الوالدین .
و ترک التبربیه لعلّه ترک الولد برّهما (من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 369).
*فی المناقب:کفر المناقب ج 4 ص 387
37-قال الامام الصادق علیه السلام:ثمانیه لا تقبل لهم صلاه و لا تجاب لهم دعوه:
العبد اذا ابق حتّی یعود الی مولاه .
والمراه الناشزه عن زوجها و هو ساخط علیها.
و مانع الزکاه.
و الجاریه المدرکه تصلیّ بغیر خمار.
و امام قوم یصلّی بهم و هم له کارهون.
و عاقّ والدیه.
و السکران.
و جاحد حقّ اهل البیت علیه السلام (معدن الجواهر ص 64 للشیخ ابی الفتوح الکراجکی -علیه الرحمه-منشورات المکتبه المرتضویه).
قال رسول الله صلی الله علیه و آله :لا یقبل الله صلاه خمسه نفر:
الابق من سیّده.
و امراه لا یرضی عنها زوجها.
و مدمن الخمر.
و العاقّ.
و آکل الربا.(مستدرک الوسایل ج 13 ص 332).
38-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:ملعون من عقّ والدیه ...(کنز الفوائد ج 1 ص 150).
39-قال الامام المجتبی علیه السلام:...لعن الله ولداً عقّ ابویه (معانی الاخبار ص 118).
قال رسول الله صلی الله علیه و اله لامیرالمومنین علیه السلام:اصعد المنبر و قم-دون مقامی بمرقاه -و قل للناس:
الا من عقّ والدیه فلعنه الله علیه...(الفضائل ص 554).
قال رسول الله صلی الله علیه و اله :الا من عقّ والدیه فلعنه اله علیه ...(مستدرک الوسائل ج 14 ص 30).
40-لعن رسول الله صلی اله علیه و آله اربعه:...امراه تخون زوجها یفی ماله او فی نفسها.
و النائحه و العاصیه لزوجها و العاقّ ...(مستدرک الوسائل ج 13 ص 94 و ج 15 ص 193).
41-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:انّ الله ملکین یناجی احدهما الآخر.
و یقول:اللهم احفظ البارّین بعصمتک.
و الاخر یقول:اللهمّ اهلک العاقّین بغضبک (مستدرک الوسائل ج 15 ص 176).
42-(من جمله ما قاله ابوطالب علیه السلام فی وصیّته):...و اترکوا العقوق و البغی.
ففیهما هلکت القرون-قبلکم-(روضه الواعظین ج 1 ص 322).
43-(من جمله ما جاء فی خبر حول مفاسد آخر الزمان):...و اطاع الرجل امراته و عقّ والدیه (مستدرک الوسائل ج 12 ص 333 و بحارالانوار ج 31 ص 141 و کنز الفوائد ج 1 ص 141.
(قال امیرالمؤمنین علیه السلام-فی حدیث -حول علامات الساعه و اشراطها):...فاذا کان ذلک.
کان الولد غیضاً *...
*ای:لکثره عقوق الابناء للاباء.
یقال:انّه من علامات الساعه و اشراطها (شرح نهج البلاغه لابن ابی الحدید ج 7 ص 193).
44-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:لا تقوم الساعه حتّی یتمنّی ابوالخمسه ان یکونوا اربعه.
و ابواربعه ان یکونوا ثلاثه.
و ابوالثلاثه ان یکونوا اثنین.
و ابوالاثنین ان یکونا واحداً .
و ابوالواحد ان لم یکن له ولد.
للّذی یظهر من العقوق (مستدرک الوسائل ج 15 ص 194).
45-قال رسول الله صلی الله علیه و آله:ثلاثه فی المسنی-یوم القیامه-.
لا یکلّمهم الله و لا ینظر الیهم و لا یزّکیهم و لهم عذاب الیم.
و هم:المکذب بالقدر و المدمن فی الخمر و العاقّ لوالدیه ...(المستدرک ج 15 ص 194).
46-قال رسول الله صلی الله علیه و آله :ثلاثه لا ینظر الله تعالی الیهم:المنّان بالفعل و عاقّ لوالدیه *و مدمن خمر (النوادر للسیّد فضل الله الراوندی-علیه الرحمه-ص 92 و الجعفریّات ص 309).
*فی الجعفریّات:والدیه فی الجعفریّات:خمراً .
قال رسول الله صلی الله علیه و آله:اربعه لا ینظر الله الیهم یوم القیامه:عاقّ و منان و مکذّب بالقدر.و مدمن خمر (الخصال ص 203).
47-قال رسول لله صلی الله علیه و آله:ایّاکم و عقوق الوالدین فانّ ریح الجنّه توجد من مسیره الف عام.
و لا یجدها:عاقّ ولا قاطع رحم و لا شیخ زان.و لا جارّ ازاره خیلاء.
انّما الکبریاء لله رب العالمین (الکافی ج 2 ص 349 و مشکاه الانوار ج 1 ص 362 و ارشاد القلوب ج 1 ص 340 اباب 52).
(راجع:جامع الاحادیث للشیخ جعفر بن احمد القمیّ-علیه الرحمه-ص 281 و ص 283).
48-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:الجنّه طیّبه طیّبه الله و طیّب ریحها.
یوجد ریحها من مسیره الفی عام.
و لا یجد ریح الجنّه عاقُّ و لا قاطع رحم و لا مرخی *الازار-خیلاء-(الکافی ج 6 ص 50 و تهذیب الاحکام ج 8 ص 188).
*فی تهذیب هکذا:و لا مرخ ازاره خیلاءٌ.
قال الامام الصادق علیه السلام:انّ الله خلق الجنّه و طیّبها و طیّب ریحها.
و انّ ریحها لتوجد من مسیره الفی عام.
و لا یجد ریحها:عاقّ و لا قاطع رحم (الکافی ج 7 ص 55).
49-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:-و الذّی بعثنی بالحقّ-انّ العاقّ لوالدیه ما یجد ریح الجنّه (مکارم الاخلاق ج 1 ص 475).
50-عن جابر عن ابی جعفر علیه السلام قال:قال رسول الله صلی الله علیه و اله:اخبرنی جبرئیل علیه السلام انّ ریح الجنّه یوجد من مسیره الف عام.
ما یجدها عاقّ.و لا قاطع رحم و لا شیخ زان و لا جابر ازاره خیلاءً و لا فتّان و لا منّان و لا جعظری.
قال:قلت :فما الجعظری؟
قال علیه السلام:الّذی لا یشبع من الدنیا (معانی الاخبار ص 330).
قال رسول الله صلی الله علیه و آله:ان الجنّه لتوجد *ریحها من مسیره خمسماه عام.
و لا یجدها:عاقّ و لا دیّوث روضه الواعظین ج 2 ص 240 و الخصال ص 37 و من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 281).*فی الخصال و الفقیه:لیوجد.
51-عن یعقوب بن شعیب عن ابی عبدالله علیه السلام قال:اذا کان یوم القیامه کشف غطاء من اغطیه الجنّه.
فوجد ریحها من کانت له روح-من مسیره خمسماه عام-الّا صنف واحد.
قلت:من هم؟
قال علیه السلام:العاقّ لوالدیه (الکافی ج 2 ص 348 و مشکاه الانوار ج 1 ص 369).
(راجع:ارشاد القلوب ج 1 ص 339 الباب 52).
52-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:لا یدخل الجنّه عاقّ و لا قاطع رحم و لا مدمن خمر و لا مؤمن بسحر.لا منان و لا دیّوت و لا کاهن (جامع الاحادیث ص 282).
(راجع:جامع الاحادیث ص 283 و عوالی اللئالی ج 1 ص 184 و الخصال ص 436).
53-قال رسول الله صلی الله علیه و آله:ما من مومن یصلی علی الجنائز.الّا اوجب الله له الجنّه-الّا ان یکون منافقاً او عاقّاً-...(الخصال ص 355 و الامالی للشیخ الصدوق-علیه الرحمه-ص 261 المجلس 35).
54-الجنه دار الاسخیاء.
و الّذی نفسی بیده لا یدخل الجنه بخیل و لا عاقّ والدیه و لا مانّ *بما اعطی (الجعفرِیّات ص 411).*ای:منّان.
قال الامام الصادق علیه السلام :لا یدخل الجنّه:العاق لوالدیه و المدمن الخمر.
و المنّان بالفعال للخیر اذا عمله (قرب الاسناد ص 82).
قال رسول الله صلی الله علیه و آله:ثلاثه لا یدخلون الجنّه:العاقّ و المنان و مدمن الخمر.
و مدمنها هو الّذی متی وجدها شربها (معدن الجواهر للشیخ الکراجکی -علیه الرحمه-ص 31).
55-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:لیعمل العاقّ ما شاء-ان یعمل-فلن یدخل الجنّه (مستدرک الوسائل ج 15 ص 193 و ص 196).
قال رسول الله صلی الله علیه و اله:فلیعمل العاقّ ما یشاء-ان یعمل-فلن یدخل الجنّه (مجمع البیان ج 6 ص 631).
56-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:الجنّه حرام علی عاقّ والدیه (تنبیه الخواطر ج 2 ص 118).
57-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:رایت علی باب الجنّه مکتوباً *:انت محرّمه علی کلّ بخیل و مراء و عاقّ و نمّام (ارشاد القلوب ج 1 ص 273 الباب 44 و جامع الاخبار ص 214 تحقیق و نشر مؤسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث تحت اشراف سماحه العلامه حجه الاسلام و المسلمین الحاج السیّد جواد الحسینی الشهرستانی-دامت توفیقاته-.)
*فی ارشاد القلوب:مکتوب.
58-قال الامام الصادق علیه السلام:الکبائر الّتی اوعد الله علیها النار:
...وعقوق الوالدین ...(التهذیب ج 6 ص 272 الباب 5).ذکرنا منه موضع الحاجه الیه.
(قال المام الصادق علیه السلام فی حدیث حول معرفه الذنوب الکبیره التی اوعد الله عزّ و جلّ علیها النار):...و منها عقوق الوالدین (من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 368).
قال الامام الصادق علیه السلام :الکبائر السبع الموجبات*:قتل النفس و عقوق الوالدین ...(عقاب الاعمال ص 158).*ای:الموجبات للنار.
(راجع:مشکاه الانوار ج 1 ص 348).
59-قال رسول الله صلی الله علیه و اله لامیرالمومنین علیه السلام:اصعد المنبر و ادع الناس الیک.
ثمّ قل:-ایّها الناس-...من عقّ والدیه.فلیبتوّء مقعده من النار (بحارالانوار ج 40 ص 59).
60-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:ثلاثه یدخلون النار بغیر حساب:شیخ زان و عاقّ الوالدین.
و مدمن الخمر (ارشاد القلوب ج 1 ص 367 و الاثنی عشریه فی المواعظ العددیه ص 80).
فی المواعظ العددیه هکذا:اشمط زان.
61-قال رسول الله صلی الله علیه و آله:ثلاثه لا یحجبون عن النار:العاقّ لوالدیه
و المدمن للخمر و المنّان بطائه (مستدرک الوسائل ج 15 ص 193 و ج 17 ص 63).
فی مستدرک الوسائل ج 17 ص 63 هکذا:العاقّ والدیه.
62-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:خمسه لا تطفا نیرانهم و لا تموت ابدانهم:
رجل اشرک بالله.
و رجل عقّ والدیه.
و رجل سعی باخیه الی سلطان*فقتله.
و رجل قتل نفساً بغیر نفس.
و رجل اذنب ذنباً فحمل ذنبه علی الله عزّ و جلّ (مستدرک الوسائل ج 9 ص 149 و ج 18 ص 209 و ص 213).
*فی المستدرک ج 18:السلطان.
فی المستدرک ج 18:و حمل.
(راجع:بحارالانوار ج 5 ص 60 و کنز الفوائد ج 2 ص 47).
63-یعنی او از اینکه مورد عاقّ والدین قرار گیرد ترس و واهمه نداشت.
و نسبت به عقوق والدین جری و بی باک و گستاخ بود.
64-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:کن بارّاً و اقتصر علی الجنّه.
و ان کنت عاقّاً[فظّاً]فاقتصر علی النار (الکافی ج 2 ص 348).
65-قال رسول الله صلی الله علیه و اله:بین الانبیاء علیهم السلام و البارّ درجه.
و بین العاقّ و الفراعنه درکه (مستدرک الوسائل ج 15 ص 176).
/م
