نویسنده: سید نذیر یحیی الحسنی
مترجمان: ابراهیم خاکپور و سید محمد صالحی
مترجمان: ابراهیم خاکپور و سید محمد صالحی
یک تن از نویسندگان بر یکی از بخش های نظریه مهدویت اعتراض کرده می گوید: نعمانی در نیمه قرن چهارم هجری، برای دو غیبت مهدی استدلال کرده ولی مؤلفان قبل از او به چنین چیزی نپرداخته اند و به ذکر یک غیبت اکتفا کرده اند. (1)
نمی دانم آیا این شخص قبل از این ادعا، مطالعه کرده است یا نه؟ چون کلینی (متوفا 329) و معاصر غیبت صغری، حدیثی درباره دو غیبت از عبیدة بن زراره، به نقل از ابی عبدالله آورده است که چنین است: «قائم دو غیبت دارد، در یکی از آن دو در مناسک حج حاضر می شود و او مردم را می بیند ولی مردم او را نمی بینند». (2)
کلینی از اسحاق بن عمار نیز نقل کرده که ابوعبدالله (ع) گفت: «قائم دو غیبت دارد که یکی کوتاه و دیگری طولانی است؛ در غیبت اول کسی جز شیعیان خاص از جا و مکان او خبر ندارد و در غیبت دوم فقط یاران خاص باخبرند». (3)
در حدیثی دیگر ابوعبدالله (ع) می فرماید: «صاحب این امر دو غیبت دارد، در یکی از آن ها با خانواده اش مراوده و رفت و آمد دارد و در دیگری می پرسند: در کدام ناحیه از دنیا رفته است، راوی می گوید پرسیدم: وقتی چنین اوضاعی پیش آید چه کنم؟ فرمود: در آن زمان اگر کسی ادعای امامت کند از او سؤالاتی بپرسید، باید مانند امام عصر جواب دهد». (4)
این کار منحصر به کلینی نیست، بلکه شیخ طوسی در کتاب الغیبه به سند از ابی عبدالله (ع) نقل می کند که فرمود: صاحب این امر دو غیبت دارد: یکی از آن ها طولانی تر است، تا جایی که مردم می گویند او مُرده است و بعضی می گویند کشته شده است و تعداد کمی از یارانش بر ایمان به او باقی می مانند و احدی از جا و کار او خبر ندارد، مگر مولایی که فرمان او را انجام می دهد.
شیخ طوسی در شرحی بر این حدیث می گوید: این خبر تصریح می کند که صاحب الامر، چنان که ما معتقدیم، دو غیبت دارد.
غیبت اول که در آن اخبار و مکاتبات او به مردم می رسید.
غیبت دوم که طولانی تر است و در طی آن اخبار و مکاتبات امام قطع می شود و احدی از او اطلاع ندارد، مگر کسی که خود تعیین کرده باشد. (5)
شیخ طوسی احادیث دو غیبت را مورد بررسی قرار داده و آن ها را در کتاب الغیبة گرد آورده است، بنابراین علی رغم ادعای شخص معترض که ذکر احادیث به دو غیبت را منحصر به نعمانی دانسته، سایر علمای امامیه هم، چنین کاری کرده اند.
پی نوشت ها :
1- تطور الفکر السیاسی الشیعی من الشوری الی ولایة الفقیه، ص 199 .
2- اصول کافی، ج1، ص 400، « کتاب الحجة، باب الغیبة، حدیث 12 .
3- همان، ص 401، «کتاب الحجة، باب الغیبة»، حدیث 19.
4- همان، حدیث 20 .
5- الغیبة، طوسی، ص 41 .
