منبع: راسخون
داده های آب و هوایی نشان می دهند که انسانها به تنهایی موجب مرگ ماموت های پشمالو نشده اند. از ابتدای دهه ی 1700 تاکنون، زمانیکه دانشمندانی مانند Hans Sloan، فیزیکدان و گردآورنده ی ایرلندی، شروع به مطالعه ی دندان ها و عاج های فسیل شده ی ماموت ها نمودند، محققان بر سر این موضوع بحث می کنند که چه چیزی موجب مرگ این موجودات عظیم الجثه ی عصر یخی شده است. پسر عموهای پشمالوی فیل های امروزی، ماموت ها از حدود 300000 سال قبل، جای پای خود را در سرتاسر اوراسیای شمالی و آمریکای شمالی به جا گذاشتند. اما بین 10000 تا 20000 سال قبل، تمام ماموت ها به جز عده ی کمی از آنها که در جزایر اقامت داشتند ناپدید شدند. دانشمندان معتقدند آخرین بازمانده-های آنها احتمالا حدود سال 1700 قبل از میلاد در جزیره ی ورانگل روسیه در قطب شمال مرده اند. در اوایل قرن بیستم، نقاشی های 11000 ساله ای از ماموت های پشمالو در غارهای فرانسه پیدا شد، که در کنار سایر اکتشافات آن زمان نشان می-داد این موجودات زمانی در کنار انسان ها زندگی می کردند. Glen MacDonald، استاد جغرافی، بوم شناسی و زیست شناسی فرگشتی دانشگاه UCLA می گوید اکنون سپس این سوال دلسرد کننده مطرح می شود: "آیا انسان ها هم در انقراض این موجودات سهم داشته اند؟" بر طبق یک فرضیه، انسان های ماقبل تاریخ به محض اینکه ماموت ها را شناخته و زندگی در کنار آنها را آغاز کردند، همگی را شکار نموده و موجب انقراض نسل آنها شدند. اما برخی از محققان بحث می کنند که انتقال از یک دوره ی آب و هوایی بسیار سرد که با عنوان آخرین یخبندان ماکزیمم (LGM) شناخته می شود – حدود 20000 تا 25000 سال قبل – به دوره ی هولوسین گرم کنونی موجب ایجاد تغییراتی در نوع سکونت گردید که ماموت ها را بدون اینکه انسانها در آن نقشی داشته باشند منقرض نمود.
شواهدی دال بر برخورد یک یا چند شی‌ء فرازمینی حدود 13000 سال قبل در شمال آمریکای شمالی برخی از دانشمندان را به سمت این استدلال برده است که این اتفاقات به طرز چشمگیری موجب تغییر در وضعیت آب و و هوا و محو کردن گونه-های مختلف جانوری شده اند.
امروزه، اعتقاد بر این است که ترکیبی از عوامل گوناگون موجب حذف ماموت ها از عرصه ی هستی شده است، اما تعیین این که این اتفاق دقیقاً به چه شکل افتاده است به صورت یک راز باقی مانده است. MacDonald می گوید: " این موضوع در طی هزاران سال به یک جورچین عظیم تبدیل شده و در سرتاسر قاره های گوناگون گسترش پیدا کرده است." جهت کشف این موضوع، وی زمان و مکان 1323 باقی مانده ی ماموت پشمالو و 576 مکان باستان شناسی را ترسیم نموده، و آنها را با اطلاعات موجود در زمینه ی گیاهی و گرده افشانی و اطلاعات مربوط به تغییرات وضعیت آب و هوایی از هسته‌های یخی در گرینلند ادغام نموده است. تجزیه و تحلیل های MacDonald، که مربوط به 45000 سال می شد، مهمترین اطلاعات موجود در زمینه ی تحقیقات مربوط به ماموت ها را در یک‌جا گرداوری کرده بود. MacDonald می گوید: "در اینجا مباحث بسیار پیچیده ی تاریخی و جغرافیایی در مقابل ما قرار گرفت." این واقعیت که انسان ها ده‌ها هزار سال در منطقه ی سیبری در کنار ماموت ها زندگی کرده اند نشان می دهد که ما تنها یکی از چندین عامل انقراض آنها بوده ایم. وی می گوید: " این نظریه که ... حضور انسانها به تنهایی مسئول انقراض ماموت هاست قابل دفاع می باشد". تحقیقات وی نشان داد که با یخ زدن علف-زارها و پراکندگی غذا در دوره ی LGM – زمانی که درجه حرارت سالانه در شمالی ترین قسمت آسیا و شمال غربی آمریکای شمالی 12 درجه ی سلسیوس کم‌تر از امروز بود – احتمالا جمعیت شمالی ماموت ها کاهش پیدا نموده است. سپس آب و هوا کمی گرم شد. با بازگشت جلگه های سرد و خشک و پرعلف که منبع تامین غذای ماموت ها بودند، جمعیت های شمالی ماموت ها کم کم بهبود پیدا کرد، اما زمانیکه جنگل و مناطق باتلاقی و البته انسانها به مناطق گرم‌تر مرکزی و شمال سیبری مهاجرت نمودند، ماموت ها در این مناطق از بین رفتند. تمام این تغییرات در کنار هم جمعیت ماموت ها را به سمت مناطق پایین تر سوق داده و محدوده ی جغرافیایی شان را کاهش داد، و MacDonald می گوید این تغییرات "ماموت ها را حتی نسبت به کوچک‌ترین فشار در جهت شکار از طرف انسانها اسیب پذیر نمود." یک چرخه ی ویرانگر گرم و سردی دیگر هم در ادامه ی مسیر ایجاد شد. یک سرمای ناگهانی و وحشیانه ی دیگر با نام داغ گلی نورس حدود 13000 سال قبل اتفاق افتاد، که به دنبال آن افزایش درجه حرارت در دوره ی هولوسن کنونی اتفاق افتاد. باقی‌مانده ی ماموت ها در آمریکای شمالی و آسیا به همراه سایر جانوران در جزایر قطب شمال ناپدید شدند. و ضربه ی نهایی عامل انقراض ماموت ها – قاتلی است که آخرین بازماندگان ماموت ها را که در اثر افزایش سطح دریا در جزایر جدا افتاده بودند به کشتن داد – که ممکن است هویت آن همواره به شکل یک راز باقی بماند. این قاتل ممکن است بلایای طبیعی، یک بیماری و یا شکارچیانی که به دریا آمده بودند باشد. با در نظر گرفتن این واقعیت که انسان ها آخرین نسل از ماموت ها را در جزیره‌ی ورنگل نابود کردند، MacDonald می گوید: "من این ایده را بسیار ناراحت کننده می دانم."
/ج
