از روش «حل مسئله» کمک بگیرید!

 راه کارهای موفقیت تحصیلی
هر روز برای ما موقعیت هایی پیش می آید که لازم است در مورد آن ها تصمیم گیری کنیم. همیشه با مشکلاتی مواجه می شویم که باید آن ها را از پیش رو برداریم و با مسائلی روبه رو می شویم که باید حلشان کنیم. یکی از مهمترین مهارت های زندگی « مهارت حل مسئله» است.
انتخاب بین دو گزینه ی مثبت، کار راحتی است، مثلاً « برای اوقات فراغت خود ورزش کردن را انتخاب کنم یا نقاشی کردن را؟»، « با پولی که هدیه تولد گرفتم ساعت بخرم یا پالتو؟» و ....
انتخاب بین دو گزینه ی مثبت و منفی بسیار مشخص و واضح است. مثلاً کسی که می خواهد چیزی بنوشد، بین لیوان شربت و لیوان سم، به راحتی می تواند انتخاب کند.
در انتخاب بین دو گزینه ی کاملاً ناخوشایند هم، با همه ی منفی بودن، می توان آن موقعیتی را انتخاب کرد که نمره ی منفی کمتری دارد، یعنی انتخاب بین بد و بدتر. مثلاً پزشکی را فرض کنید که پای بیمارش عفونت شدیدی دارد به طوری که ممکن است بیمار بمیرد. او باید بین مرگ بیمار و قطع پای او انتخاب کند.
مشکل ترین موقعیت وقتی است که ما با مسئله ای مواجهیم که انتخاب های پیش روی ما همزمان نکات مثبت و منفی دارند. این موقعیت ها در زندگی ما زیاد اتفاق می افتند به عنوان مثال:
دانش آموزی در مدرسه ای درس می خواند که نزدیک خانه او است و همه ی دوستانش در آن مدرسه هستند، اما کیفیت آموزش مدرسه پایین است و گفته می شود مدرسه دیگری است که از نظر کیفیت آموزشی بسیار بالاتر است. ا و چه باید بکند؟
دانش آموزی در امتحانات ورودی یک مدرسه ی نمونه در مقطع راهنمایی قبول شده که شبانه روزی است، دانش آموزان آن بسیار درس خوان تر از سایر مدارس هستند و کیفیت آموزش در این مدرسه خیلی بالا است، اما از طرف دیگر دوری از خانواده، رقابت سنگین و فشارهای درسی زیاد هم نکات منفی این مدرسه است. بهترین تصمیم برای این دانش آموز چیست؟
در گروهی از دوستان هستیم که به همدیگر علاقه داریم، همدیگر را درک می کنیم و از هم حمایت می کنیم، اما افراد گروه رفتارهایی مثل درس نخواندن، مصرف سیگار، دروغگویی به پدر و مادر و قانون شکنی های کوچک دارند که برای ما خوشایند نیست و بر ما تأثیر منفی می گذارد. چه باید بکنیم؟
حتماً موافق هستید که این گونه مسائل نه تنها درس خواندن ما بلکه کل زندگی مان را تحت الشعاع قرار می دهند. در این مواقع چاره ای جز حل کردن مسئله نداریم. برای حل مسئله از این ترتیب استفاده کنید:

1- مسئله را به دقت تعریف کنید.
2- تمام راه حل ها را در نظر بگیرید.
3- چندتا از محتمل ترین و عملی ترین راه حل ها را انتخاب کنید.
4- به وجوه مثبت و منفی هر راه حل امتیاز دهید.
5- راه حلی را انتخاب کنید که بیشترین امتیاز مثبت و کمترین امتیاز منفی را دارد.
6- براساس انتخابی که کرده اید، قاطعانه عمل کنید.
7- به خود بازخورد مثبت بدهید.
8- اگر مسئله مهم است، این مراحل را به اتفاق والدین خود انجام دهید.

حل مسئله را تمرین کنید تا در آن ورزیده شوید. مطمئن باشید هرچه بزرگ تر شوید، لازم است مسائلی را حل کنید و در مورد آن ها تصمیماتی بگیرید که بسیار مهمتر و پیچیده تر از مسائل امروزتان هستند. به همین دلیل مهارت پیدا کردن در حل مسئله و مسلط شدن در آن اهمیت زیادی دارد.
اگر با استفاده از روش « حل مسئله» تصمیمی گرفتید به یاد داشته باشید که چون تمام جوانب مسئله را بررسی کرده اید پس تصمیمی که گرفته اید، بهترین تصمیم ممکن بوده است.
منبع مقاله: موسوی، شکوفه؛ (1386) موفقیت تحصیلی برای دانش آموزان و دانشجویان، تهران: نشر قطره