آن وقت که جیک جیک مستانت بود یاد زمستانت نبود؟

بلبلی در طول مدت تابستان وقت خود را به نغمه‌سرایی در دشت و چمن و تماشای گل و سیر جمال لاله و سنبل گذراند و چنان سرگرم عیش و لذت بود که هیچ به یادش نیامد که برای ایام زمستان و روزهای سخت سرما و یخبندان دانه
شنبه، 17 اسفند 1392
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
آن وقت که جیک جیک مستانت بود یاد زمستانت نبود؟
آن وقت که جیک جیک مستانت بود یاد زمستانت نبود؟

 






 

زمینه پیدایش

بلبلی در طول مدت تابستان وقت خود را به نغمه‌سرایی در دشت و چمن و تماشای گل و سیر جمال لاله و سنبل گذراند و چنان سرگرم عیش و لذت بود که هیچ به یادش نیامد که برای ایام زمستان و روزهای سخت سرما و یخبندان دانه بیندوزد و آذوقه‌ای ذخیره نماید. چون فصل پاییز گذشت و شدت سرمای زمستان فرا رسید، ناگهان خود را بی‌برگ و توشه یافت. ناگزیر به گدایی به در خانه موری که در نزدیکی او خانه داشت رفت و از او طلب دانه کرد. مور گفت: آن وقت که جیک جیک مستانت بود یاد زمستانت نبود؟(1)

پیامها

انسان باید عاقبت‌اندیش و آینده‌نگر باشد و در ایام فراغ و خوشی باید به فکر فرداهای سختی و تنگ‌دستی نیز بود.
موارد کاربرد: در مواردی است که شخص در دوران آسایش و وسعت روزی فکر فردای خود را نکرده و اکنون دچار سختی شده است و نیز در مواردی که به طور کلی شخص برای آینده خود برنامه‌ریزی و تدبیر نکرده است.

ضرب المثل های هم مضمون

ـ تا چه چه مستانت بود یاد زمستانت نبود؟(2)
ـ اول جای پایت را محکم کن، بعد قدم بردار.(3)
ـ اول عمق آب را بپرس، بعد تویش شنا کن.(4)

اشعار هم مضمون

هر کس که به تابستان در سایه بِخُسْبد * خوابش نبرد گرسنه شب‌های زمستان «ناصر خسرو»
روز تو یک روز به پایان رسد * نوبت سرمای زمستان رسد «پروین اعتصامی»
آخر این اقرار خواهی کرد هین * هم ز اول روز آخر را ببین(5) «مولوی»

ریشه های قرآنی حدیثی

رسول خدا(صلی الله علیه وآله): «اِذا هَمَمْتَ بِاَمرٍ فَتَدَّبْر عاقَبَتَهُ، فَاِنْ کانَ خَیراً فَاَسرِعْ اِلَیْهِ و اِنْ کانَ شَرّاً فَانْتَهِ عَنْهُ؛ یعنی اگر تصمیم به انجام کاری گرفتی، به سرانجام آن بیندیش، اگر خیر بود در انجامش شتاب کن و اگر شرّ بود از انجامش دست بردار.»(6)
امام علی(علیه السلام): «الظّفرُ بالحَزْمِ؛ پیروزی با دوراندیش است.»(7)
امام علی(علیه السلام): «مَنْ نَظَرَ فی العواقِبَ سَلِمَ من النَّوائِبِ؛ هر که عاقبت‌اندیش باشد از گرفتاری‌ها در امان ماند».(8)

لغات

جیک جیک: صدای گنجشک.
بِخْسبَد: بخوابد.

پی نوشت ها :

1. یحیی برقعی، کاوشی در امثال و حکم فارسی، قم، نمایشگاه و نشر کتاب، چ 2، 1364، ص 36.
2. ابراهیم شکورزاده بلوری، دوازده هزار مثل فارسی، مشهد، آستان قدس رضوی، چ 2، 1384، ص 62.
3. همان، ص 164.
4. همان، ص 165.
5. غلامرضا حیدری ابهری، حکمت‌نامه پارسیان، قم، نشر جمال، چ 1، 1385، ص 459.
6. علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث، چ 3، 1403 هـ.ق، ج 71، ص 342.
7. همان، ج 71، ص 341.
8. تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، تحقیق: سید جلال الدین محدث، تهران، دانشگاه تهران، چ 3، 1360، ح 8039.

منبع مقاله :
مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما



 

 



ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
مقالات مرتبط
موارد بیشتر برای شما
معرفی خوشنویسان معروف قرآن کریم
معرفی خوشنویسان معروف قرآن کریم
بررسی مرقع و قطاع در خوشنویسی
بررسی مرقع و قطاع در خوشنویسی
خیابانی: آقای بیرانوند! من بخواهم از نام بردن تو معروف بشوم؟ خاک بر سر من!
play_arrow
خیابانی: آقای بیرانوند! من بخواهم از نام بردن تو معروف بشوم؟ خاک بر سر من!
توضیحات وزیر رفاه در خصوص عدم پرداخت یارانه
play_arrow
توضیحات وزیر رفاه در خصوص عدم پرداخت یارانه
حمله پهپادی حزب‌ الله به ساختمانی در نهاریا
play_arrow
حمله پهپادی حزب‌ الله به ساختمانی در نهاریا
مراسم تشییع شهید امنیت وحید اکبریان در گرگان
play_arrow
مراسم تشییع شهید امنیت وحید اکبریان در گرگان
به رگبار بستن اتوبوس توسط اشرار در محور زاهدان به چابهار
play_arrow
به رگبار بستن اتوبوس توسط اشرار در محور زاهدان به چابهار
دبیرکل حزب‌الله: هزینۀ حمله به بیروت هدف قراردادن تل‌آویو است
play_arrow
دبیرکل حزب‌الله: هزینۀ حمله به بیروت هدف قراردادن تل‌آویو است
گروسی: فردو جای خطرناکی نیست
play_arrow
گروسی: فردو جای خطرناکی نیست
گروسی: گفتگوها با ایران بسیار سازنده بود و باید ادامه پیدا کند
play_arrow
گروسی: گفتگوها با ایران بسیار سازنده بود و باید ادامه پیدا کند
گروسی: در پارچین و طالقان سایت‌های هسته‌ای نیست
play_arrow
گروسی: در پارچین و طالقان سایت‌های هسته‌ای نیست
گروسی: ایران توقف افزایش ذخایر ۶۰ درصد را پذیرفته است
play_arrow
گروسی: ایران توقف افزایش ذخایر ۶۰ درصد را پذیرفته است
سورپرایز سردار آزمون برای تولد امیر قلعه‌نویی
play_arrow
سورپرایز سردار آزمون برای تولد امیر قلعه‌نویی
رهبر انقلاب: حوزه‌ علمیه باید در مورد نحوه حکمرانی و پدیده‌های جدید نظر بدهد
play_arrow
رهبر انقلاب: حوزه‌ علمیه باید در مورد نحوه حکمرانی و پدیده‌های جدید نظر بدهد
حملات خمپاره‌ای سرایاالقدس علیه مواضع دشمن در جبالیا
play_arrow
حملات خمپاره‌ای سرایاالقدس علیه مواضع دشمن در جبالیا