عوامل غم و شادی شیطان

مواردی که فریاد ابلیس را به آسمان بلند کرد

1- در وقت ولادت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم): آن هنگام شیطان متوجه شد که احوال آسمان و زمین متغیر است و باید که اتفاق بزرگی در زمین واقع شده باشد. دید که ملائک اطراف حرم را گرفته اند. چون خواست که داخل شود، فرشتگان بر او بانگ زدند و برگشت. پس کوچک شد و در جثه ای مثل گنجشک از طرف کوه حرا، داخل شد. جبرئیل گفت: برگرد ای ملعون. گفت: امشب در زمین چه شده است؟ جبرئیل گفت: حضرت خاتم الانبیا محمد ابن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم) بهترین پیامبران، متولد شده است. پرسید: مرا در آن بهره ای است؟ جبرئیل گفت: نه. پرسید: آیا در امت او بهره دارم؟ گفت: بلی! ابلیس گفت: راضی شدم.
2- امام صادق (علیه السلام) فرمود: «علیکم بطول الرکوع و السجود» بر شما باد طولانی نمودن رکوع و سجود نمازتان. زیرا وقتی یکی از شما رکوع و سجودش را طول می دهد، ابلیس فریاد می زند: «یا ویلتا اطاعوا و عصیت و سجدوا ابیت» . ای وای بر من که ایشان اطاعت کردند و من عصیان و نافرمانی و ایشان سجده کردند و من امتناع کردم.(1)
3-در ماجرای غدیر هم فریاد زد، ولی پیمان شکنی مردم او را راضی کرد.

اعمالی که ابلیس را آزار می دهد

پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: روزه، ابلیس را سیاه می کند و صدقه، پشت او را می شکند. دوستی در راه خدا و کمک کردن به همدیگر در اعمال نیک، وسوسه های شیطان را بی نتیجه می گذارد و طلب آمرزش از خدا، رگش را می برد(2).

ریختن گوشت صورت ابلیس

در حدیث آمده است که هرگاه انسان های مؤمن همدیگر را ملاقات کنند و خدا و فضایل اهل بیت (علیهم السلام) را یاد کنند، همه ی گوشت های صورت ابلیس خراش برمی دارد و از شدت درد، فریاد می کشد و همه ی فرشتگان آسمان و زمین صدایش را می شنوند و او را لعن می کنند.(3)

یاد خدا بر سر سفره

در روایتی آمده است که در یک طرف سفره ی غذا، فرشتگان و در سمت دیگر، جنیان شیطان حاضرند. اگر نام خدا بر زبان آید، فرشتگان، جن ها را از محل طرد می کنند و اگر نام خدا را ذکر نکنند، فرشتگان، آن محل را ترک می گویند.(4)

انسان شیطان نما

ابلیس گفته است که هرگاه در میان جنس انسان، کسی را بخیل، حریص و پرطمع و یا حسود و جبار دیدیم، او را مانند توپ در بین خود به گردش آوریم؛ و اگر این صفات در انسانی جمع شد، او را شیطان مرید می نامیم.(5)

خوشحالی ابلیس در روز غدیر

وقتی که در روز غدیر پیامبر فرمود: «من کنت مولاه فعلی مولاه» شیاطین نزد شیطان بزرگ رفتند و ناله کردند. ابلیس گفت: شما را چه شده است؟ گفتند: این مرد امروز گرهی بست که تا روز قیامت باز نمی شود. ابلیس گفت: چنین نیست! اطراف او کسانی هستند که به من وعده ی همیاری داده اند و خلاف آن نمی کنند.(6)

زمان شادی شیطان

فریاد شادی شیطان در دو زمان بود: وقتی که آدم میوه ی درخت ممنوعه را خورد؛ و وقتی که آدم از بهشت به زمین رانده شد.(7)

مرگ فقیه و شادی شیطان

امام صادق (علیه السلام) فرمود: بیشتر از مرگ انسان های دیگر، شیطان از مرگ فقیه و دانشمند خوشحال می شود.(8)

درهای باز و بسته

در حدیثی از پیامبر خدا آمده است که درهایتان را ببندید و روی ظروف و دهانه کوزه ها را باز نگذارید که شیطان درهای بسته را نگشوده و ظروف و کوزه های بسته را باز نمی کند(9).

طریقه ی مقابله با شیطان

مراقبت از قلب: که القائات و وسواس شیاطینی به آن وارد نشود. در حدیث نبوی آمده است که فرمودند: اگر در دل و قلب شما، رفت و آمدهای باطل نمی شد، هر آینه آنچه من می بینم، شما هم می دیدید؛ و آنچه من از امور باطن و ملکوت می شنوم، شما هم می شنیدید. امیرالمؤمنین فرمودند: به درستیکه شیاطینی برای وسوسه و القای باطل دور قلب انسان جمع می شوند که اگر جلوگیری نشود، فساد و تباهی صورت می گیرد.
مداومت بر ذکرخدا: شیطان به هنگام غفلت دل، انسان را صید می کند. قلب پرارزش ترین عضو و در سایه ی تربیت و تزکیه آن است که انسان به کمالات و مقام انسان کامل می رسد. امام صادق (علیه السلام) می فرماید: حالات و حرکات قلب بر چهار نوع است: رفع و فتح و حفض و وقف. پس رفع قلب در ذکر خدای تعالی است؛ فتح قلب در راضی بودن از خداوند، حفض قلب در مشغول شدن به غیر خدا و وقف و سکون قلب، در غفلت از خداست. آیا نمی بینی که وقتی انسان با اخلاص یاد عظمت خدا می کند، تمامی حجاب ها و پرده های قلب او برداشته می شود؟ «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ... اذْکُرُوا اللَّهَ کَثِیراً لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ‌ » ای کسانی که ایمان آوردید خدای تعالی را به یاد داشته باشید تا رستگار شوید.(10)

مواردی که شیطان نمی تواند حیله کند

امام صادق (علیه السلام) فرمود: ابلیس در پنج مورد نمی تواند حیله کند: 1- هرکه نیت راستین به خدا داشته و در هر کاری توکل به او کند 2- هرکه روز و شب ذکر خدا بگوید. 3- کسی که هرچه را به خود نمی پسندد، بر برادر دینی اش هم نپسندد. 4-هرکسی که در مقابل مصیبت بی تابی نکند. 5-هرکه به روزی ای که خدا برایش مقرر کرده است،‌ راضی باشد و شکر کند.(11)

زیارت الاخوان و ذکر فضایل اهل بیت (علیهم السلام)

حضرت اباالحسن (علیه السلام) فرمود: برای ابلیس و لشگریانش چیزی کشنده تر از زیارت برادران دینی نیست که برای رضای خدا همدیگر را ملاقات کنند و خدا را یادآور گردند و سپس فضایل اهل بیت (علیهم السلام) را به یکدیگر متذکر شوند. آنگاه بر صورت ابلیس قطعه گوشتی نمی ماند تا آنجا که روح ابلیس از شدت درد و ناراحتی استغاثه می کند. ملائکه آسمان و خازنین بهشت صدای آن را می شنوند و او را لعنت می کنند. پس ابلیس وامانده و خوار شکست خورده و رانده می گردد.

الطاف و اکرام مؤمن

امام صادق (علیه السلام) فرمودند: تا می توانی به دوستان ما خوبی و نیکی کن. چون وقتی مؤمنی به برادر مؤمنش احسان و نیکی کند، صورت ابلیس را مجروح و قلب او را جریحه دار می کند.

فریاد شیطان از ازدواج

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: هر جوانی که در اوان جوانی ازدواج کند، شیطانش فریاد می زند: ای وای، دو سوم دینش را از من حفظ کرد. پس باید در حفظ ثلث باقی مانده، جوان به خدا پناه برد و تقوی پیشه کند.

تلقین میت

امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: هرکسی که زمان مرگش فرا می رسد، ابلیس به شیطان مأمورش می گوید که او را امر به کفر کن؛ و در اعتقادات دین او شک بیانداز تا روح از بدنش خارج شود. کسی که مؤمن باشد، شیطان قادر به اضلال و اغوای او نمی باشد. زمانی که بالای سر مردگان تان حاضر شدید، ایشان را تلقین به شهادت کنید.

پی نوشت ها :

1.شیطان، ظلمتی بر تارک آفرینش، ص 116.
2.بحار، ج60، ص 264.
3.کافی، ج2، ص 186.
4.جن و روح.
5.همان، ص 250.
6.همان، ج37، ص 119.
7.الخصال، ج1، ص 263.
8.کافی، ج1، ص 38.
9.امالی مفید، ص 190.
10.شیطان، ظلمتی بر تارک آفرینش، ص 86.
11.الخصال، ج1، ص 285.

منبع مقاله :
مجیدی، سید محمدهادی، (1389)، جن، شیطان، روح در نگاه عارفان بزرگ، تهران: ماشی، چاپ دوم