نویسنده: دکتر شکوفه موسوی
تکالیف مدرسه، برای تمرین و کسب کردن مهارت ذهنی یا عملی آموخته هاست. اگر تکالیف، منطقی و متناسب باشد، برای افزایش یادگیری کمک بسیار خوبی است. ضمن این که دانش آموز درمی یابد که او کاری برای انجام دادن دارد. زمانی که تکلیفی به او محول می شود فهم این مسئله برایش سخت است و هنوز به لحاظ ذهنی نمی داند که انجام آن به نفع خود اوست و تکلیف در اصل برای دانش آموز است نه والدین یا معلمین. مثلاً در سال های ابتدایی، گاه او انجام تکالیف را برای معلم یا والدین می داند، یا وسیله ای برای تنبیه شدن، و دید مثبتی به تکلیف ندارد. متأسفانه ممکن است دیگران هم خواسته یا ناخواسته باور غلط او را تقویت کنند. در این زمان، از نظر کودک تکلیف و جریمه نقش یکسانی دارند.
در یک قسمت از ماجراهای تام سایر، او به دلیل انجام دادن کاری تنبیه می شود و او را مجبور می کنند نرده های خانه را رنگ کند. او که پسر بسیار باهوش و بازیگوشی است و به شدت دلش می خواهد از وقتش برای بازی و تفریح استفاده کند، شروع به رنگ کردن نرده ها می کند. دوستانش می آیند و به او می گویند تو جریمه شدی و مجبوری این کار را بکنی؟ او می گوید نه! به دلیل این که من بزرگ و توانا هستم، این مسئولیت به من داده شد، بچه ها باور می کنند و با دادن هدایایی از او می خواهند این فرصت را به آن ها بدهد. به این ترتیب در پایان روز نرده ها، چند بار رنگ می شوند و تام سایر صاحب گنجینه ای از تیله و قورباغه و... می شود! البته این جا او قصد گول زدن بچه ها را دارد اما نکته این است که اگر باور تنبیه و جریمه با باور بزرگ و مسئول بودن عوض شود، رفتار کودکان و نوجوانان چقدر عوض می شود!
البته تکلیف، کار یک روز و دو روز و یک سال و دو سال نیست. بلکه به علت آن که در تمام سال های تحصیل وجود دارد، یک مسئله ی بسیار شایع در زندگی خانواده هاست و به عرصه ای تبدیل می شود برای کشمکش ها و بحث های بی پایان. والدین برای کمک به انجام دادن تکالیف، باید از وضعیت آموزشی فرزندان خود باخبر باشند. بدانند چرا تکلیف داده شده و چه سودی دارد؟ و همین را برای فرزندان خود توضیح دهند. شرایط زمانی و محیطی را برای شروع تکالیف در نظر بگیرند. یعنی برای استراحت، بازی، تلویزیون تماشا کردن، خوردن، خوابیدن و انجام دادن تکالیف، بهترین و مناسب ترین زمان را در نظر بگیرند.
به او کمک کنند تا سر ساعت شروع کند و تا حدی که توان دارد، ادامه دهد، استراحت کند و دوباره شروع کند. با توجه به سن دانش آموز، به توجه و تداوم او نظارت کنند. در سنین پایین که توجه و تداوم کودک کم است، نظارت باید بیشتر باشد. اگر مشکلی پیش آمد، مثل عدم ادامه ی کار، دقت بیش از حد، بیدقتی بیش از حد، وسواس و دوباره کاری، کندی، ناتمام گذاشتن تکالیف یا انجام تکالیف تا نیمه های شب یا در جای نامناسب مثل جلوی تلویزیون و... کمک گرفتن از معلمین، مشاورین و افراد باتجربه ممکن است کمک کننده باشد. انتظار می رود در شرایطی که دانش آموز مشکل خاصی نداشته باشد و ساختار خانواده هم سالم باشد، مشکلی در انجام تکالیف پیش نیاید.
منبع مقاله :
موسوی، شکوفه؛ (1386) موفقیت تحصیلی: نقش والدین در تحصیل فرزندان، تهران: نشر قطره، چاپ پنجم