تألیف: حمید وثیق زاده انصاری
منبع :راسخون
منبع :راسخون
به درستی که ماه خال زیبای زمین است. مطالعه‌‌ی چگونگی تشکیل ماه، در طول تاریخ همراه با برخی حقایق جالب بوده است.
منشأ ماه یکی از موضوعات گمانه زنی‌های علمی از دوران گالیله بوده است. منشأ ماه نا شناخته است، هر چند تعدادی از فرضیه‌های علمی در صدد توصیف منشأ ماه بر آمده‌اند. ماه به قدمت زمین است و 4.6 میلیارد سال عمر دارد (دانشمندان در طی اندازه گیری سن صخره‌های قمری به این حقیقت پی بردند).
میزان نوری که ماه از خورشید دریافت می‌کند، بسته به موقعیت آن در چرخش به دور زمین، متفاوت است و این تصور را ایجاد می‌کند که ماه در حال تغییر شکل است. زوایای مختلفی که ما از آن‌ها بخش روشن‌تر سطح ماه را مشاهده می‌کنیم و به عنوان "هلال‌های ماه" شناخته می‌شوند موجب این امرند. البته ماه هیچ نوری تولید نمی‌کند و تنها نور خورشید را باز تاب می‌کند. ماه هشت مرحله را در طول یک چرخه طی می‌کند و هر 29.5 روز یک بار خود را تکرار می‌کند.
ماه نو زمانی رخ می‌دهد که ماه بین زمین وخورشید قرار گرفته باشد. هر سه شیء تقریباً دریک مسیر دیده می‌شوند. با این حال، بخش روشن ماه در پشت آن قرار دارد و بنا بر این، ما نمی‌توانیم از زمین آن را ببینیم.
(Waxing Crescent) فاز دوم: هلال افزاینده
پس از مرحله اول (ماه نو)، ماه به سمت تربیع اول خود پیش می‌رود و هلال افزاینده نشانگر آغاز آن است. هنگامی که هلال بسیار باریک ماه را می‌بینید، می‌دانید که فاز دوم ماه است. به نظر می‌رسد هلال بزرگ و بزرگتر می‌شود (همان طور که در تصویر نشان داده شده است) و در نهایت به فاز تربیع اول می‌رسد.
(First Quarter) فاز سوم: تربیع اول
زمانی که ماه در زاویه 90 درجه نسبت به زمین و خورشید قرار می‌گیرد، ما دقیقاً نصف ماه را می‌بینیم. این موقعیت را تربیع اول ماه گویند.
(Waxing Gibbous) فاز چهارم: محدب افزاینده
آغاز این مرحله زمانی مشخص می‌شود که ماه نصف اندازه‌ی خودش است. همان طور که این مرحله پیش رفت می‌کند به نظر می‌رسد، که بخش روشن بزرگتر از قبل می‌شود. با دقت در تصویر بالا در می‌یابید که، ماه در این مرحله کوهانی شکل است.
(Full Moon) فاز پنجم: ماه کامل
درست بر خلاف ماه نو در فاز اول، ماه کامل در فاز پنجم، در طرف مقابل زمین قرار دارد. از این رو، بخشی از ماه را که توسط خورشید روشن شده است، می‌توان به وضوح از زمین مشاهده کرد.
(Waning Gibbous) فاز ششم: محدب کاهنده
در طول این فاز، بخشی از ماه که از زمین قابل مشاهده است به تدریج کوچک‌تر می‌شود. در این مرحله همانند مرحله‌ی چهارم ماه کوهانی شکل است وتنها تفاوت در این است که ماه در طرف متضاد مرحله چهارم قرار دارد.
(Last Quarter) فاز هفتم: تربیع سوم
با رسیدن ماه به این مرحله، باز هم دقیقاً نصف ماه از زمین قابل مشاهده می‌باشد. با مشاهده‌ی تصویر بالا، متوجه خواهید شد که ماه در این موقعیت درست بر عکس تربیع اول (فاز سوم) می‌باشد.
(Waning Crescent) فاز هشتم: هلال کاهنده
در این مرحله تنها بخش کوچکی از ماه که به تدریج کوچک‌تر می‌شود قابل مشاهده است تا زمانی که صفحه‌ی قمری در تاریکی ماه نا پدید شود. گاهی اوقات از این موقعیت با نام "هلال قدیمی" نیز یاد می‌کنند.
ممکن است تنها در یک ماه، ماه کامل دو بار مشاهده شود. در چنین مواردی ماه کامل دوم را ماه آبی Blue Moon می‌نامند.
• در طلوع آفتاب نوید بخش ظهور "ماه نو" است.
• "تربیع اول" در بعد از ظهر طلوع می‌کند.
• در غروب آفتاب نوید بخش ظهور "ماه کامل" است.
• "تربیع سوم" در نیمه‌ی شب طلوع می‌کند.
• زمین در مقایسه با ماه چهار برابر بزرگتر است، این در حالی است که، گرانش ماه نسبت به زمین شش برابر کمتر است.
• ماه در یک مسیر دورانی پاد ساعت گرد با سرعت 3700 کیلومتر بر ساعت به دور زمین می‌چرخد.
• ماه در فاصله 384400 کیلومتری زمین قرار دارد.
• بر خلاف باور عمومی، ماه جو خاص خود را دارد. اما، برای ریه‌ی انسان مناسب نیست. هوای ماه متشکل از هیدروژن، هلیم، و کمی نئون و ارگون می‌باشد.
• ماه به طور عمده از جنس آلومینیم و سیلیکات ساخته شده است.
• کشش گرانشی ماه باعث جزر و مد در دریاها و اقیانوس هاست.
خالی از لطف نیست که موضوع را با نقل سخنی از مهاتما گاندی به پایان ببریم که می‌گوید: "هنگامی که من شگفتی طلوع خورشید و زیبایی ماه را تحسین می‌کنم، روح من در طاعت و ستایش خداوند گسترش می‌یابد".
میزان نوری که ماه از خورشید دریافت می‌کند، بسته به موقعیت آن در چرخش به دور زمین، متفاوت است و این تصور را ایجاد می‌کند که ماه در حال تغییر شکل است. زوایای مختلفی که ما از آن‌ها بخش روشن‌تر سطح ماه را مشاهده می‌کنیم و به عنوان "هلال‌های ماه" شناخته می‌شوند موجب این امرند. البته ماه هیچ نوری تولید نمی‌کند و تنها نور خورشید را باز تاب می‌کند. ماه هشت مرحله را در طول یک چرخه طی می‌کند و هر 29.5 روز یک بار خود را تکرار می‌کند.
فازهای تشکیل ماه
(New Moon) فاز اول: ماه نو
(Waxing Crescent) فاز دوم: هلال افزاینده
(First Quarter) فاز سوم: تربیع اول
(Waxing Gibbous) فاز چهارم: محدب افزاینده
(Full Moon) فاز پنجم: ماه کامل
(Waning Gibbous) فاز ششم: محدب کاهنده
(Last Quarter) فاز هفتم: تربیع سوم
(Waning Crescent) فاز هشتم: هلال کاهنده
ممکن است تنها در یک ماه، ماه کامل دو بار مشاهده شود. در چنین مواردی ماه کامل دوم را ماه آبی Blue Moon می‌نامند.
زمان بندی طلوع ماه
طلوع ماه در مقایسه با روز قبل، هر روز تقریبا 50 دقیقه دیرتر رخ می‌دهد. این پدیده منجر به زمان بسیار مختصر طلوع ماه در هر یک از فازهای آن شده است. زمان بندی طلوع ماه به شرح زیر می‌باشد:• در طلوع آفتاب نوید بخش ظهور "ماه نو" است.
• "تربیع اول" در بعد از ظهر طلوع می‌کند.
• در غروب آفتاب نوید بخش ظهور "ماه کامل" است.
• "تربیع سوم" در نیمه‌ی شب طلوع می‌کند.
حقایق جالب
• قطر ماه 3476 کیلومتر و شعاع آن 1738 کیلومتر است. چگالی آن 3.34 گرم بر سانتی‌متر مربع و جرم ماه برابر با 7310 کیلوگرم است.• زمین در مقایسه با ماه چهار برابر بزرگتر است، این در حالی است که، گرانش ماه نسبت به زمین شش برابر کمتر است.
• ماه در یک مسیر دورانی پاد ساعت گرد با سرعت 3700 کیلومتر بر ساعت به دور زمین می‌چرخد.
• ماه در فاصله 384400 کیلومتری زمین قرار دارد.
• بر خلاف باور عمومی، ماه جو خاص خود را دارد. اما، برای ریه‌ی انسان مناسب نیست. هوای ماه متشکل از هیدروژن، هلیم، و کمی نئون و ارگون می‌باشد.
• ماه به طور عمده از جنس آلومینیم و سیلیکات ساخته شده است.
• کشش گرانشی ماه باعث جزر و مد در دریاها و اقیانوس هاست.
ماه و جادوی (سیاه)
ماه همواره جایگاهی سحر آمیز در طالع بینی سنتی، جادوگری و شگردهای شیطانی در سراسر جهان داشته است. علم مدرن روشی در توضیح اثرات مختلف قمری و نقش آن در حوادث طبیعی زمین است. بسیاری از محققان ادعا دارند که نرخ خود کشی‌ها، تصادفات و اقدامات خشونت آمیز در طول روز ماه کامل افزایش یافته است.خالی از لطف نیست که موضوع را با نقل سخنی از مهاتما گاندی به پایان ببریم که می‌گوید: "هنگامی که من شگفتی طلوع خورشید و زیبایی ماه را تحسین می‌کنم، روح من در طاعت و ستایش خداوند گسترش می‌یابد".
