آفتاب سوختگي

37 روش رفع آفتاب سوختگي

تنها کاري که از دستتان برمي آيد اين است که خودتان را به خاطر رفتن زيرآفتاب و آفتاب سوختگي سرزنش کنيد. احتمالاً اگر الان به شدت در حال درد کشيدن نبوديد، همين کار را مي کرديد. در واقع شما خود بهتر مي دانيد که چطور مي توان با پوست اين چنين بدرفتاري کرد. اطلاعات شما در مورد کرم هاي ضد آفتاب و اين که چطور از پوست در برابر تشعشعات سوزاننده ي خورشيد حفاظت مي کنند کامل است. اما خُب اين بار بي دقتي کرديد و حالا هم داريد تاوان آن را که تحمل درد و ناراحتي و شب نخوابيدن باشد مي دهيد. خوشبختانه درس خوبي گرفتيد. دفعه ي بعد بدون ضد آفتاب بيرون نخواهيد رفت. اما فعلاً به نکته هايي که کارشناسان اظهار داشته اند توجه کنيد.
- مصرف مسکن
همان مسکن قديمي و در دسترس يعني آسپيرين در تسکين درد، خارش و تورم ناشي از سوختگي هاي خفيف تا متوسط مؤثر است. دکتر «رادني باسلر» مي گويد: «هر 4ساعت 2 قرص مصرف نماييد. به جاي آسپيرين مي توان از همين مقدار استامينوفن و يا در صورت تحمل معده، هر 8 ساعت 3يا 4 قرص ايبوپروفن استفاده نمود».
- از آفتاب سوختگي پيشگيري کنيد
اگر مي خواهيد که مدت زيادي در معرض نور خورشيد قرار داشته باشيد قبل از بروز سرخي، آسپيرين مصرف کنيد. برخي از پزشکان مصرف 650ميلي گرم (معادل 2قرص) آسپيرين را بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب توصيه مي کنند.
- استفاده از کمپرس براي تسکين
به دنبال آفتاب سوختگي پوست برافروخته و ملتهب مي شود. سعي کنيد پوست را از طريق کمپرس کردن با يکي از مواد زير خنک کنيد. در صورت تمايل مي توانيد از يک پنکه براي خنک کردن بيشتر ناحيه سوختگي استفاده نماييد.
- آب سرد
مي توانيد از آب سرد آب لوله کشي استفاده کنيد و يا چند قطعه يخ را در ظرف آبي ريخته و حوله اي را در آن آب فرو ببريد و روي ناحيه ي سوختگي قرار دهيد. روزي چند بار و هر بار به مدت 10تا15 دقيقه اين عمل را تکرار نماييد.
- شيرکم چرب (خامه گرفته شده)
پروتئين موجود در شير بسيار تسکين دهنده است. يک فنجان شير کم چربي را (شيري که خامه ي آن جدا شده) با چهار فنجان آب مخلوط کنيد. سپس 2 قطعه يخ به آن بيفزاييد. محل سوختگي را به مدت 15 الي 20دقيقه با اين محلول کمپرس نماييد. هر 2الي 4ساعت يکبار اين کار را تکرار کنيد.
- استات آلومينيوم
در صورت وجود خارش و تحريک شديد، پودر ضد عفوني کننده ي بارو سل(1) يا دِموبُرو(2) (که هر دو در داروخانه ها عرضه مي شوند) را با آب مخلوط نماييد. استات آلومينيوم موجود در هر يک از اين دو از خشک شدن بيش از حد پوست و خارش آن جلوگيري مي کند. طبق دستورالعمل روي بسته عمل کنيد.
- آرد جوي دو سر
دکتر «فردريک هابرمن» يکي از متخصصان پوست، استفاده از محلول آرد جوي دو سر را جهت تسکين پوست توصيه مي کند. مقداري آرد جوي دوسر خشک را در يک تکه مَلمل يا گازي بپيچيد. سپس روي آن آب سرد بريزيد. آرد را دور ريخته و از محلول بدست آمده براي کمپرس استفاده نماييد. هر 2 تا 4 ساعت موضع را با اين محلول کمپرس کنيد.
- نارون کوهي
حوله اي را به نارون کوهي آغشته و مرطوب نماييد و از آن براي تسکين موقت درد استفاده کنيد. در مورد آفتاب سوختگي هايي که وسعت دارند يک تکه پنبه را به اين ماده آغشته کنيد و آهسته روي موضع بماليد.
- حمام گرفتن با آب سرد
يک روش ديگر براي کمپرس کردن موضع سوختگي به ويژه در مورد سوختگي هاي وسيع تر، حمام با آب سرد است. در صورت لزوم شير آب سرد را بيشتر باز کنيد تا دماي آب در حد مناسبي حفظ شود. سپس پوست را به آرامي به وسيله ي يک حوله ي تميز خشک نماييد. از کشيدن حوله بر روي پوست اجتناب کنيد. زيرا درغير اين صورت پوست بيشتر تحريک مي شود. مواد زير مي توانند به تسکين درد، تحريک، خارش و التهاب کمک کنند.
- سرکه
دکتر «کارل کورن» مي گويد: «يک فنجان سرکه ي سفيد را در واني پر از آب سرد بريزيد».
- پودر آوينو
به اعتقاد دکتر «شرايبر» در صورت وسيع بودن ناحيه ي سوختگي از بسته هاي آماده ي پودر آوينو استفاده کنيد. يا يک دوم فنجان آوينو را که از آرد جوي دو سر تهيه مي شود به وان پر از آب سرد اضافه نماييد و به مدت 15تا20دقيقه در وان بمانيد.
- جوش شيرين
پيشنهاد دکتر «هابرمن» اين است که بدون آن که صرفه جويي به خرج دهيد جوش شيرين را در آب گرم داخل وان بريزيد. در پايان کار براي خشک کردن پوست از حوله استفاده نکنيد. اجازه بدهيد اين محلول خود بر روي پوست خشک شود.
- صابون نزنيد
صابون موجب خشکي پوست سوخته مي شود. اگر مجبور به استفاده از صابون هستيد از صابون هاي ملايم استفاده کرده، سپس آن را از روي پوست خوب بشوييد. به علاوه از ماندن در آب محتوي کف صابون اجتناب کنيد.
- مرطوب کردن پوست
کمپرس کردن و غوطه ور شدن در آب داخل وان هر دو احساس خوبي به فرد مي دهند و موجب تسکين موقت درد مي شوند. اما اگر بلافاصله از مرطوب کننده استفاده نشود پوست از قبل نيز خشک تر مي گردد. پوست را کاملاً خشک کرده و مقداري روغن حمام بر روي آن بماليد و يک دقيقه صبر کنيد تا روغن جذب شود. سپس از يک کرم يا لوسيون مرطوب کننده نظير «اوسرين»(3) استفاده نماييد. برخي از مردم استفاده از يک کرم موضعي مثل «وي بي»(4) را که حاوي مقدار کمي منتول (جوهر نعنا) است و خاصيت خنک کنندگي دارد ترجيح مي دهند.
- خنک کردن مرطوب کننده
براي آن که اثر مرطوب کننده در تسکين ناراحتي بيشتر شود آن را قبل از استعمال خنک کنيد.
- تسکين بوسيله ي هيدروکورتيزون
دکتر «باسلر» توصيه مي کند که تحريک و التهاب پوست را با يک لوسيون موضعي، اسپري يا پمادي مانند هيدرو کورتيزون تسکين دهيد.
- درد را با صبر زرد مرخص کنيد
دکتر «باسلر» مي گويد: «بتدريج در متون پزشکي به شواهدي دال بر خاصيت صبر زرد در درمان و شفاي زخم بر مي خوريم». کافي است يکي از برگ هاي اين گياه را جدا کرده و شيره ي آن را به موضع سوختگي بماليد». اما قبل از اين کار گياه را بر روي قسمت ديگري از پوست بدن امتحان کنيد تا از داشتن حساسيت نسبت به آن اطمينان يابيد.
- حفاظت در برابر عفونت
دکتر «شرايبر» مي گويد: «اگر دچار عفونت هستيد و يا نگران بروز آن مي باشيد، از يک پماد آنتي بيوتيک مجاز بدون نسخه از قبيل «پلي اسپورين»(5) يا «باسيتراسين استريل»(6) استفاده نماييد».
- استفاده از بي حس کننده ي موضعي
بنا به اظهار دکتر «گاسل» از يک بي حس کننده ي موضعي مجاز بدون نسخه مي توان براي رفع درد در سوختگي هاي متوسط استفاده کرد. وي مي گويد: «بي حس کننده هايي را انتخاب کنيد که حاوي «بنزوکائين»(7)، «الکل بنزيل»(8)، «ليدوکائين»(9) يا «ديفن هيدرامين هيدروکلريد»(10) باشند. مصرف اسپري ها نسبت به کرم ها يا پمادها آسان تر است. اما هرگز آن ها را مستقيماً روي صورت خود اسپري نکنيد. مقداري از اين مواد را روي گازي اسپري کنيد و آن را به صورت بماليد. به طوري که با چشم ها تماس پيدا نکند».
- استفاده از يخ
سوختگي هاي متوسط را مي توان به کمک کيسه يخ نيز تسکين داد. کيسه يخ را در حوله ي مرطوبي بپيچيد و آن را روي ناحيه ي سوختگي نگه داريد. در صورت لزوم مي توان کيسه يخ را از هر چيزي تهيه کرد. مثلاً مي توان از يک کيسه نخود منجمد به عنوان کيسه يخ استفاده نمود. اما قبل از استفاده حتماً آن را در حوله يا پارچه اي بپيچيد به طوري که کيسه مستقيماً با پوست تمام نيابد.
- آب بنوشيد
به منظور جلوگيري از خشک کنندگي ناشي از سوختگي دکتر «گاسل» نوشيدن مقدار زيادي آب را توصيه مي کند.
- دقت درنوع غذا
دکتر «گاسل» در ادامه، خوردن غذاي سبک ولي مناسب را حائز اهميت مي داند. يک رژيم غذايي متعادل به فراهم کردن مواد غذايي مورد نياز براي بازسازي و ترميم پوست کمک مي کند.
- بالا بردن پاها
اگر ران ها دچار آفتاب سوختگي و پاها دچار تورم شده اند. پاها را بالاتر از سطح قلب قرار دهيد. به اين ترتيب احساس بهتري پيدا خواهيد کرد.
- يک شب خواب راحت
خوابيدن روي نواحي آفتاب سوخته ممکن است بسيار ناراحت کننده باشد. ولي بدن براي ترميم ناحيه ي آسيب ديده نياز به استراحت زيادي دارد. پس با پاشيدن پودر تالک(11) روي ملافه اصطکاک و سايش را به حداقل برسانيد. تشک هاي هوا يا آبي نيز ممکن است در بهتر خوابدن به شما کمک کنند.
- مراقبت از تاول ها
دکتر «باسلر» مي گويد: «اگر متعاقب سوختگي تاول ظاهر گردد، بدان معناست که دچار آفتاب سوختگي شديدي شده ايد. اگر تاول ها باعث آزارتان مي شوند و ناحيه ي کوچکي را دربر گرفته اند، مي توانيد آن ها را تخليه نماييد. اما لايه ي روي تاول ها را از پوست جدا نکنيد.
در صورت نرسيدن هوا به پايانه هاي حساس عصبي ناراحتي کمتري احساس کرده و خطر ابتلا به عفونت کاهش مي يابد. جهت تخليه ي تاول ها ابتدا يک سوزن را روي شعله ي آتش بگيريد تا استريل شود. سپس لبه ي تاول را سوراخ کنيد و آن را از قسمت بالا به آرامي بفشاريد تا مايع داخل تاول خارج شود. طي 24ساعت نخست اين کار را سه بار تکرار کنيد. بعد تاول ها را به حال خود رها کنيد».
- آگاهي از خطر برف و يخ
در زمستان پوست را بدون محافظ رها نکنيد. نور خورشيد منعکس شده از روي برف و يخ موجب سوختگي شديد پوست مي شود. دکتر «باچ فارابي» مي گويد: «برايم اتفاق افتاده حتي داخل دهانم هنگام بالا رفتن از تپه هاي پوشيده از برف و يخ در اثر تنفس تند و باز ماندن دهان دچار آفتاب سوختگي شده». پس پوست را به طور مناسبي بپوشانيد و قسمت هايي را که در معرض تابش آفتابند با داروهاي ضد آفتاب پوشش دهيد.
- دوباره مرتکب همان اشتباه نشويد
بهبود کامل پوست و بازگشت آن به حالت اوليه پس از دچار شدن به آفتاب سوختگي 3تا6 ماه طول مي کشد. به گفته ي دکتر «شرايبر» هنگامي که دچار آفتاب سوختگي مي شويم و لايه ي سطحي پوست از آن جدا مي گردد، لايه هاي زيرين که در معرض تابش قرار مي گيرند حتي بيش از لايه ي سطحي پوست حساسيت نشان مي دهند. اين بدان معناست که در چنين شرايطي اگر از پوست مراقبت نشود حتي زودتر از قبل دچار سوختگي و آسيب مي شود.
- پيروي از دستورات
در حالي که خاطره ي سوختگي پوستتان هنوز کاملاً در ذهنتان باقي است. با مطالعه ي نکاتي که توسط دکتر «نورمن لوين» توصيه شده اند احساس خود را نسبت به آفتاب بار ديگر تجديد کنيد.
0 سي دقيقه قبل از ترک خانه حتي در صورت ابري بودن هوا ضد آفتاب استعمال کنيد. (تشعشعات زيان بار خورشيد از لايه هاي ابر نيز مي گذرند). فراموش نکنيد که از لب ها، دست ها، گوش ها و پشت گردن خود نيز در برابر نور آفتاب حفاظت نماييد. در صورت لزوم پس از شنا يا تعريق زياد ضد آفتاب را تجديد کنيد.
0 بين ساعات 10 صبح تا 3 بعداظهر (زمان رسيدن روشنايي به حداکثر) که گرماي خورشيد به اوج خود مي رسد از پوست مراقبت و محافظت ويژه به عمل آوريد.
0 اگر اصرار داريد برنزه شويد، اين کار را بتدريج انجام دهيد. از15دقيقه شروع و هر بار چند دقيقه به اين زمان بيافزاييد.
0 در مواقعي که به شنا يا گرفتن حمام آفتاب مشغول نيستند لباس هاي محافظ بپوشيد. کلاه، پارچه هايي که بافت سفتي دارند و لباس هاي آستين بلند مي توانند از پوست در برابر نور خورشيد محافظت کنند.

هشدار پزشکي

آفتاب سوختگي شديد ممکن است موجب خستگي و ضعف جسمي و روحي فرد گردد. در صورت ابتلا به تهوع، تب، لرز، بيهوشي، بروز تاول(12) در سطحي وسيع، ضعف عمومي، ظهور لکه هاي ارغواني رنگ يا خارش شديد مراجعه به پزشک ضروري است. توجه داشته باشيد که پخش شدن و گسترش ضايعات سوختگي ممکن است نشانه ي اضافه شدن عفونت به مشکل سوختگي باشد.

روشي متفاوت

- درمان هايي که در کابينت آشپزخانه يافت مي شوند
مواد خام موجود در کابينت هاي آشپزخانه مي توانند در تسکين درد ناشي از آفتاب سوختگي بسيار مؤثر باشند.
پس توصيه هاي زير را به کار ببنديد.
- نشاسته ي ذرت
به قدر کافي آب به نشاسته ي ذرت اضافه کنيد تا به شکل خمير درآيد. سپس خمير بدست آمده را روي موضع سوختگي قرار دهيد.
- ورقه هايي از سبزيجات
برخي از افراد با گذاشتن ورقه هاي نازک خيار و سيب زميني خام بر روي ضايعات سوختگي احساس آرامش مي کنند. اين ورقه ها خنک هستند و به کاهش التهاب سوختگي هاي کوچک کمک مي کنند. به علاوه استفاده از ورقه هاي سيب نيز ممکن است در تسکين درد مؤثر باشد.
- کاهو
حال به يک ماده ي تسکين دهنده خانگي ابداع شده توسط يکي از متخصصان نيويورک به نام «لياشور»(13) توجه کنيد. برگ هاي کاهو را در آب بجوشانيد. سپس آب آن را از صافي رد کنيد و چند ساعت در يخچال بگذاريد تا خوب سرد شود. پس از خنک شدن محلول حاصله، تکه پنبه اي را در آن فرو ببريد و به آرامي روي محل سوختگي بماليد.
- ماست
ماست ساده هم خنک کننده است و هم تسکين دهنده. به تمام ناحيه ي سوخته ماست بماليد. سپس موضع را با آب سرد بشوييد و به آرامي خشک نماييد.
- آيا به نور آفتاب حساسيد؟
اين سؤال را براي اين نپرسيديم که بدانيم مايل به گرفتن عکس از خود هستيد يا نه. در واقع سؤال ما اين است که آيا داروها، صابون ها و لوازم آرايشي خاصي حساسيت شما را به نور آفتاب افزايش داده و موجب بروز درماتيتِ (التهاب پوست) شبيه به آفتاب سوختگي مي شوند يا خير. به گفته ي دکتر «باسلر» ممکن است آنتي بيوتيک ها، آرام بخش ها و داروهاي ضد قارچ موجب بروز حساسيت شوند. اين مسأله در مورد داروهاي ضد بارداري خوراکي، ديورتيک ها، داروهاي ديابت و حتي ضد آفتاب هاي محتوي PABAنيز صادق است. همواره قبل از مصرف هرگونه داروي خوراکي، در خصوص عوارض جانبي آن با پزشک خود مشورت نماييد. وي هم چنين اضافه مي کند که حتي مصرف بعضي از غذاها موجب بروز واکنش و حساسيت مي گردد. دکتر «باسلر» مي گويد: «دو زن جوان را مي شناسم که براي روشن کردن رنگ موهاي خود از آب ليمو ترش استفاده کرده بودند و تنها زماني متوجه تأثير شديد آب ليمو در حساس کردن پوست به نور آفتاب شدند که دچار درماتيت شديدي در تمام مناطق صورت و دست هاي خود که در تماس با آب ليمو بود، گرديدند.

پي نوشت ها :

1. Buro-Sol.
2. Demoboro.
3. Eucerin.
4. Wibi.
5. Polysporin.
6. Bacitracin.
7. Benzocaine.
8. Benzyl Alcohol.
9. Lidocaine.
10. Diphnhydramine Hydrochloride.
11. مي توان از پودر بچه استفاده کرد. «ويراستار پزشکي»
12. توضيح اين که سوختگي ناشي از آفتاب به طور معمول، سوختگي درجه يک است که با سرخي پوست مشخص مي شود. در صورتي که تاول بروز نمايد، علامتي از گسترده شدن سوختگي به لايه هاي عمقي تر پوست بوده و ممکن است با ناتواني شديدتري همراه باشد. (سوختگي درجه 2) «ويراستار پزشکي»
13. Lia Schorr.

منبع مقاله :
تکاک، دبورا، (1388) درمان هاي خانگي، مترجم: مينا اسماعيلي، ويراستار پزشکي: نويد محمدي، تهران: گلبرگ، چاپ پنجم