بيش فعالي به چه معناست؟

سعيد كه 9 سال دارد سر كلاس درس ناآرام است و همكلاسي هايش به دليل شيطنت هاي او نمي توانند تمركز داشته باشند. او تقريباً هيچ وقت روي صندلي اش نمي نشيند، بي دليل در كلاس راه مي رود و با ساير دانش آموزاني كه مشغول انجام تكاليف شان هستند صحبت مي كند. وقتي هم مي نشيند، آرام و قرار ندارد، يا با وسايلش بازي مي كند، يا آن ها را به زمين مي اندازد. به همين دليل بارها از كلاس اخراج شده است. در زنگ هاي تفريح بچه هاي ديگر را هُل مي دهد و هيچ گاه نمي تواند سر صف راحت و آرام بايستد.
همان طور كه در مثال بالا مي بينيد، بيش فعالي به معناي پرتحركي و جنب و جوش زياد است كه در كودكان به درجات مختلف مشاهده مي شود و تا زماني كه در عملكرد فردي، تحصيلي و اجتماعي كودك خللي ايجاد نكند، اختلال به شمار نمي آيد. منظور از اختلالِ كمبود توجه - بيش فعالي، اختلال پايدار عدم توجه و تمركز، بيش فعالي و رفتارهاي تكانشي است؛ و در كودكان مبتلا، شديدتر از ديگر كودكانِ با سطح رشد مشابه ديده مي شود. برخي از اين نشانه ها قبل از سن هفت سالگي ظاهر مي شوند. و حداقل در دو محيط خانه و مدرسه ديده شده و باعث اختلال عملكرد فرد در زمينه هاي اجتماعي و تحصيلي مي شوند. در حدود سه تا پنج درصد كودكان دبستاني به اين عارضه مبتلا هستند و اين اختلال شايع ترين علت مراجعه ي آنان به درمانگاه هاي روان پزشكي كودك است. از آن جا كه معمولاً اين بيماري در خانه و مدرسه تشخيص داده نمي شود، فقط حدود نيمي از كودكان مبتلا، شناسايي مي شوند و تحت درمان قرار مي گيرند.
گاهي كودكاني كه از نظر سرشتي پرتحرك و بازيگوش هستند به اشتباه بيش فعال تشخيص داده مي شوند. به خصوص در سنين قبل از دبستان افتراق اين دو از هم كمي دشوار است. ولي نكته ي قابل اهميت آن است كه عملكرد مبتلايان به اختلال كمبود توجه - بيش فعالي در زمينه هاي روابط بين فردي و يادگيري، پايين است. به عنوان مثال والدين آن ها به دليل رفتارهاي نامناسب فرزند خود سعي مي كنند كمتر به محيط هاي اجتماعي نظير مهماني ها بروند. در مهد كودك مربيان از به هم زدن نظم كلاس، پرخاشگري و درگيري اين كودكان با سايرين شكايت دارند و ذكر مي كنند كه آن ها در هيچ فعاليتي بيش از دو سه دقيقه دوام نمي آورند و در نتيجه يادگيري آن ها پايين تر از بقيه است. در حالي كه يك كودك صرفاً بازيگوش كه سرشت پرتحركي دارد، اختلالي در زمينه هاي عملكرد بين فردي و اجتماعي نشان نمي دهد و برعكس ممكن است خيلي اجتماعي باشد و با همسالان خود ارتباط خوبي برقرار كند، رهبر گروه شود و بقيه از بودن با او لذت ببرند. او تنها از بقيه پر انرژي تر و پرجنب و جوش تر است و اگر قوانين مناسبي در خانه حاكم باشد و او در يك محيط با انضباط رشد كند، مي تواند به شكل مناسبي رفتارهاي خود را مهار كند.
منبع مقاله :
داوري آشتياني، رزيتا؛ (1391)، اختلال کمبود توجه - بيش فعالي (مروري بر علائم و درمان هاي موجود)، تهران: نشر قطره، چاپ سوم