دانشمندان متمایز‌ترین پرندگان موجود در دنیا را از لحاظ تکاملی دسته بندی می‌کنند

دسته بندی پرنده‌ها می‌تواند به نجات برخی از پرندگان که در معرض بیشترین خطر قرار دارند (و جزء عجیب‌ترین پرنده‌ها محسوب می‌شوند) کمک ‌‌کند.
پرنده‌ی شانه ‌به ‌سر بومی آمریکای جنوبی
اگر پرنده‌ای از لحاظ تکاملی بی ‌نظیر باشد و پرنده‌ی کم یابی هم محسوب شود آیا جلوگیری از انقراض آن عمل ارزشمندتری به شمار می‌رود؟ این یکی از سؤالات چالش انگیزی است که توسط پژوهشی که اخیراً به چاپ رسیده است مطرح گردیده است. این پژوهش تاریخچه‌ی تکاملی و متمایز گونه‌های پرندگان موجود در دنیا را در کنار تعداد پرندگان موجود از هر گونه و دور نمای بقای این پرنده‌ها در حال حاضر را مد نظر قرار داده است.
آرنه مورز، پروفسور در زمینه‌ی تنوع زیستی از دانشگاه سایمون فریزر کانادا، به همراه هم کارانش به مدت چند سال به ارز یابی این موضوع پرداخت که تاریخچه‌ی تکاملی یک پرنده‌ی خاص در مقایسه با تاریخچه‌ی تکاملی دیگر گونه‌های موجود از چه قدمتی برخوردار است. به گفته‌ی مورز، این تیم تحقیقاتی در راستای انجام این کار یک درخت تکاملی ایجاد نمود که حاوی همه‌ی 9993 گونه‌ پرنده‌ی شناخته شده بود و سپس به محاسبه مجموع مدت زمانی پرداخت که فرآیندهای تکاملی در راستای ایجاد گونه‌های مذکور تداوم یافتند. آنها در نتیجه‌ی انجام این محاسبات به رقم 77 میلیارد سال دست یافتند. آنها سپس مدت زمان مربوط به هر پرنده را دسته بندی نمودند. گونه‌هایی که در بالای فهرست قرار می‌گیرند از قدمت بیشتری از لحاظ تاریخچه‌ی تکاملی بر خوردارند و بخشی از تاریخچه‌ی تکاملی خود را با تعدادی از هم‌خانواده‌های زنده‌ یا غیر زنده‌ی خویش مشترکند.
مورز می‌گوید عنوان «متمایزترین پرنده از لحاظ تکاملی» به مرغ خون ‌آشام تعلق می‌گیرد. مرغ خون آشام پرنده‌ی بومی آمریکای مرکزی و جنوبی است و به تنهایی 80 میلیون سال از تاریخچه‌ی تکاملی ماکیان را از آن خود کرده است. نام این پرنده از لایه‌های چربی موجود بر روی بدن جوجه‌های این پرنده گرفته شده است (نام این پرنده در زبان انگلیسی به معنای پرنده‌ی چربی است). از این چربی‌ها در گذشته به عنوان ماده‌ی مشتعل کننده استفاده می‌شده است.
یک گراکل (نوعی پرنده) یا چرخ ریسک آمریکایی در مقایسه با مرغ خون آشام به قدری هم‌ خانواده دارد که از فرآیند تکاملی مشابه با مرغ خون آشام برخوردار است.
تحقیق فوق هم چنین فرآیندهای تکاملی را از فرآیندهای تکاملی فهرست قرمز اتحادیه‌ی بین ‌المللی حفظ طبیعت متمایز ساخته و 575 گونه پرنده که در فهرست این اتحادیه به عنوان گونه‌های در معرض تهدید یا در معرض خطر مشخص گردیده‌اند را بر اساس تاریخچه‌ی‌ تکاملی منحصر به فردشان دسته بندی کرده است. لک‌لک گرمسیری از این لحاظ در بالای فهرست قرار می‌گیرد و به دنبال آن کاگو، جغد اسکاتلندی، دشت‌گرد، و کرکس کالیفرنیا قرار می‌گیرند.
به گفته‌ی مورز، این اطلاعات می‌توانند به طرف داران حفظ محیط زیست، مدیران منابع طبیعی، و سیاست گذاران کمک کنند تا هنگام مشخص ساختن چگونگی اختصاص منابع و نجات گونه‌های پرنده‌ای در معرض خطر اولویت‌ها را تعیین کنند.
گروه تحقیقاتی فوق ‌الذکر هم چنین یک مقیاس ترکیبی را شکل داده است که منحصر به فرد بودن فرآیند تکاملی پرنده را با تعداد پرندگان موجود از آن نوع در سطح دنیا می‌سنجد. مورز می‌گوید: «برخی از گونه‌ها ممکن است متمایز و مشخص باشند، اما در یک محدوده‌ی گسترده پراکنده باشند، مانند عقاب دریایی که محدوده‌ی پراکندگی آن بیش از هر پرنده‌ی دیگری در سطح دنیا است. ممکن است هم با پرنده‌ای هم چون مرغ کیوی یا کاکاپو مواجه شوید که تنها در یک نقطه زندگی می‌کند. می‌توانید این گونه فکر کنید که تمایز و تشخص یک گونه‌ی خاص تنها در یک مکان بسیار کوچک و محدود متمرکز گردیده است.»
پروژه فوق هفت سال به درازا انجامید و این امر تا حدودی به این خاطر بود که زمانی که پروژه آغاز شد هیچ گونه آنالیز جامع یا درخت تکاملی فرآیند تکامل پرندگان در دست رس نبود. مورز در رابطه با نتیجه‌ی نهایی می‌گوید: «به نظر می‌رسد ما در این جا یک درخت کامل و بی عیب و نقص در اختیار داریم. اما هیچ درخت کامل و بی عیب و نقصی برای پرنده‌ها موجود نیست. بنا بر این ما مجبور بودیم خودمان دست به این کار بزنیم و میلیون‌ها درخت ممکن را ایجاد نمائیم و سپس با میانگین گرفتن این درخت‌ها به مقیاس‌های مربوطه دست یابیم. از آن جا که هنوز هم شک و تردیدهای بسیاری در رابطه با ارتباط میان درختان تکاملی و گونه‌های پرنده‌ای وجود دارند در نتیجه ما حتی از داده‌های ژنتیکی برای هر یک از گونه‌‌های پرنده‌ای برخوردار نبودیم.»
به گفته‌ی مور، این پروژه بر اساس معیارهای علمی به قدری دارای ریسک بود که محققین اصلی تصمیم گرفتند آسیب‌های حرفه‌ای بالقوه را محدود نمایند. وی می‌گوید: «ما نمی‌خواستیم دانش جویان مقطع دکترا پایان نامه‌های خود را بر روی این پروژه متمرکز کنند، زیرا نمی‌دانستیم از پس چنین کاری بر می‌آییم یا نه. هیچ کس قبلاً به کار به این بزرگی دست نزده بود و هیچ کس قبلاً چنین درخت تکاملی بزرگی را تهیه نکرده بود. بنا بر این ما هیچ دانش جویی را به طور فعال در این پروژه شرکت ندادیم.»
مورز و تیم تحقیقاتی‌اش دست به این کار زدند و یک دلیل چنین کاری حمایت از پروژه پرندگان دارای تمایز تکاملی و در معرض خطر (EDGE) در سطح دنیا بود. این پروژه نتایج تحقیقاتی خود را ارائه داده و فهرست «100 پرنده برتر دارای تمایز تکاملی و در معرض خطر» که در معرض خطر انقراض هستند را منتشر نموده است.
مورز می‌گوید: «به خاطر مشکلات حادی که در این حوزه وجود دارند محققین به تدریج به این تشخیص رسیده‌اند که یافته‌های علمی مربوط به این حوزه باید در کوتاه مدت مفید و مؤثر باشند نه در بلند مدت.»