با سلام و سپاس از همراهی شما، از این که ما را امین خود دانستید کمال تشکر وقدردانی را داریم. ما قدر ارتباط با شما را می دانیم.
از این که به تربیت دینی فرزندتان اهتمام می ورزید خوشحالیم و ‌امیدواریم که مشمول لطف خدا و اهل بیت (علیهم‌السلام) قرار بگیرید. همان‌طور که می‌دانید تربیت فرزند یکی از وظایف مهم والدین است و اهمیّت آن از  دستورات قرآن کریم فهمیده می‌شود. هر فرد نه تنها وظیفه دارد برای سعادت خود تلاش کند بلکه باید به فکر سعادت خانواده‌اش هم باشد و آنان را در مسیر بندگی خدا یاری کند زیرا خداوند در قرآن کریم می‌فرمایند: «یَأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکمْ وَ أَهْلِیکمُ‏ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الحْجَارَة؛ اى مؤمنان! خود و خانواده خود را از آتشى که هیزم آن انسان‌ها و سنگ‌ها است حفظ کنید».  (تحریم؛ آیه 6.)  
توجه و اهمیت به مسایل دینی و سوق دادن خانواده و اطرافیان در جهت پایبندی و حرکت در این مسیر از خواسته ها و دغدغه های هر فرد متعهد و متدینی است که می خواهد با به کارگیری راهکارها و شیوه های تربیتی، این مهم را تحقق بخشد تا اطرافیان او در سایه این پایبندی و التزام به مسائل دینی، زندگی توأم، با آرامش و آسایش معنوی و روحی و بدور از درگیری های فردی و اجتماعی هنجار شکن داشته باشند. البته کلام شما در اینکه دیگران هم موانعی را ایجاد می نمایند و امر تربیت را تحت تأثیر قرار می دهند نیز کاملا صحیح است ولی مهم این است که شمابه کار خود ادامه دهید و از تربیت دینی غافل نشوید.
برای آن که بتوانیم به بهترین سبک و شیوه به این خواسته دست یابیم لازم است توجه داشته باشیم که:
1. برای تربیت افراد ابتدا بایستی آنها را خوب شناخت و به اقتضای سن و شخصیت آن ها، نسبت به آنها برنامه‌ریزی تربیتی داشت. چرا که نحوه انتقال و بیان مطالب و دستورات دینی به تناسب هر سنی متفاوت خواهد بود.
2. توجه به این نکته بسیار مهم است که تربیت، امری تدریجی و دیر بازده است. یعنی چنین نیست که با گفتن یک جمله یا خواندن یک کتاب بتوان شخصی را مذهبی یا متخلق به اخلاق دینی بار آورد. بلکه این کار نیازمند گذر زمان و صبر و حوصله فراوان است. در واقع باید دانست که سعه صدر از شرایط اساسی برای مدیریت هر جمع و جریانی است.
3. استفاده از روش های متنوع و مختلف تربیتی (با توجه به سن افراد) چون تشویق، تلقین، الگوسازی، تنبیه، ایجاد احساس رقابت، داستان گویی و... برای انتقال آموزه های دینی مؤثر خواهد بود.
4. زبان عمل، زبانی بین المللی است که برای تربیت، خصوصاً فرزندان، بسیار تأثیرگذار خواهد بود. آنچه در آیات و احادیث زیادی نیز به آن سفارش شده است اشاره به همین نکته است. مثلا در آیه 2 و 3 سوره صف خداوند برخی انسان ها را به خاطر عمل نکردن به آنچه می گویند توبیخ می کند. یا آن که امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرماید: «کونوا دعاة الناس بالخیر بغیر السنتکم». یعنی آنکه با رفتار و عمل خود دیگران را به کارها و امور خیر راهنمایی و دعوت کنید. لذا عمل کردن به دستورات دین و متدین بودن به آنچه آموزه های دینی ما، توصیه کرده است بسیار مهم خواهد بود.
5. در آموزش مسائل دینی باید سعی کرد نقش نزدیک کننده و انگیزاننده داشت، نه تحمیل‌گر و تزریق کننده. لذا به کار گیری زبان تحمیل و اجبار خصوصا در سنین نوجوانی چه بسا اثری معکوس داشته باشد.
6. انسان موجودی است مرکب از روح و جسم که تربیت او نیز باید با توجه به طبیعت ترکیبی او صورت گیرد. بنابر این، در عین این که به دنبال آن هستیم که روش ها و سبک های آموزش اخلاق و مسایل دینی که با بعد روحی و معنوی انسان سر و کار دارد را مورد توجه قرار دهیم، لازم است به نیازهای مادی و طبیعی اطرافیان و خانواده نیز پرداخت و در صدد بود که خواسته های مادی آن ها در حد متعارف و معمول بر آورده شود.
7. زمان شروع تربیت و آموزش مسایل دینی اگر در سنین پایین تر صورت گیرد (البته با شیوه ها و ظرافت های خاص خود) پایداری و ماندگاری بیشتری را به همراه خواهد داشت. همانطور که در حدیث آمده است که «انما القلب الحدث کالارض الخالیه ما القی فیها من شی قبلته». دل و قلب نوجوان مانند زمین آماده ای است که از هر سبزه و گیاهی خالی است هر بذری که در آن افشانده شود می پذیرد و در آغوش خود به خوبی می پرورد.
8. دوستان، اطرافیان و کسانی که انسان با آن ها مراوده و آمد و شد دارد در جهت گیری نسبت به مسائل دینی و تمایل و رغبت افراد، مؤثر خواهند بود. لذا با هدایت و راهنمایی و کمک در نحوه انتخاب دوستان و اطرافیان می توان به رشد دینی فرزندان کمک کرد.
9. حضور و شرکت فعال در مجالس و محافل مذهبی و برگزاری این جلسات در خانواده به طور طبیعی، افراد خانواده را مرتبط با مسائل دینی و مذهبی خواهد کرد.
10 شرایط زمانی و اجتماعی برای تربیت فرزندان را باید مد نظر قرار داد. بایستی با توجه به ادبیات و ابزار دوران و زمانی که آن ها با آن مواجه هستند بر آن ها آموزه های دینی را منتقل کرد. همان گونه که امام علی ـ علیه السلام ـ می فرماید: «فرزندان شما برای زمان غیر از زمان شما هستند». لذا نباید توقع داشت که با همان ادبیات و ابزار که مثلا در زمان پدران ما موسوم بود الزاما با همان ادبیات و شیوه عمل کرد.
11. همان گونه که امام سجاد ـ علیه السلام ـ به درگاه خداوند عرض می کند «اللهم اعنی علی تربیتهم و تأدیبهم». خداوندا مرا در تربیت و تأدیب فرزندانم یاری فرما، بسیار ضروری و لازم است که ما نیز خاضعانه و خاشعانه از خداوند منان بخواهیم که ما را در انجام این وظیفه خطیر و مهم یاری رساند. امیدواریم با عنایت به راهکارهای بیان شده بهترین تربیت دینی را برای فرزندتان رقم بزنید.
منابعی جهت مطالعة بیشتر:
1. افروز، غلام‌علی، روش‌های پرورش مذهبی نماز در کودکان و نوجوانان، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، 1371.
2. اسکندری، حسین، خدا به تصور کودکان: شکل‌گیری فهم دینی در کودکان، تهران: منادی تربیت، 1386.
3. بهشتی، احمد، اسلام و تربیت کودکان، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، 1370.
موفق و سربلند باشید.

بیشتر بخوانید:
تربیت دینی فرزند