کاربر ارجمند از اینکه به ما اعتماد کرده و «راسخون» را به عنوان منبع پاسخگویی به سؤالات خود برگزیدید، سپاسگزاریم. شیطان از چه چیز خلق شده و آیا شیطان از جنس فرشته نیز بوده است؟ ج: در آیه 15 سوره الرحمن می فرماید: "و خلق الجانّ من مارج من نار" یعنی جن را از آتش بدون دود آفریدیم. و در آیه 27 سوره حجر می فرماید: "و الجان خلقناه من قبل من نار السوم" یعنی جن را از باد آتشین آفریدیم. و در آیه 50 سوره کهف نیز فرموه: "ابلیس کان من الجن" یعنی ابلیس از جن است؛ پس با توجه به این آیات و آیات مشابه معلوم می شود که خلقت شیطان یا ابلیس نیز از آتش بوده است. و با توجه به آیه 50 سوره کهف خداوند با صراحت فرموده که شیطان از جنس جن بوده نه فرشته اما چون مدتی در میان فرشتگان بوده و همانند آنان مشغول عبادت بوده بعضی خیال کرده اند که از جنس فرشتگان بوده است. و همچنین خداوند متعال اورا از ملائکه استثناء می کند و می فرماید : ( وَ اِذ قُلنا لِلمَلائِکةِ اسجُدُوا لاِدَمَ فَسَجَدُوا إلُّا اِبلیس، کانَ مِنَ الجِنِّ فَفَسَقَ عَن اَمرِ رَبِّهِ) 1* (( به یاد آرید زمانی را که به فرشتگان گفتیم برای آدم سجده کنید، آنها همگی سجده کردند جز ابلیس، اما او جن بود، از فرمان پروردگارش سرپیچی کرد)). استثناء ابلیس از جمع ملائکه این تصوّر را به وجود می آورد که ابلیس از فرشتگان بوده. و با توجه به عصیان و سرکشی او، این اشکال به نظر می رسد که چگونه ممکن است از فرشتگان گناه کبیره سر بزند؟ بخصوص اینکه در بعضی از خطبه های نهج البلاغه نیز آمده است که: ( ما کانَ اللّهُ سُبحانَهُ لِیَدخِلَ الجَنَّةَ بَشَراً بِاَمرِ اَخرَجَ بِهِ مِنها مَلَکاً ) 2* (( هرگز ممکن نیست خداوند انسانی را به بهست بفرستد در برابر کاری که به خاطر آن فرشته ای را از بهشت رانده است ( اشره به غرور ابلیس دارد) )). آیات قرآن پاسخ این مشگل را ارائه داده است، آنجا که می فرماید: ( کانَ مِنَ الجِنِّ ) ابلیس از طایفه ی جن است. از آن گذشته، آیات فوق برلی ابلیس (( ذریّه )) فرزندانی قائل شده و فرموده: ( اَفَتَتَّخِذُونَهُ وَ ذُرِّیَتَهُ اَولِیاءَ مِن دُونی وَهُم لَکُم عَدوُّ )۳* (( آیا او و فرزندانش را به جای من، اولیای خود انتخاب می کنید، در حالی که آنها دشمن شما هستند . در حالی که می دانیم فرشتگان ذریّه ندارند. از مجموع آنچه گفته شد به ضمیمه خصوصیاتس که برای فرشتگان ذکر شده است مشخص میشود که ابلیس هرگز فرشته نبوده ، ولی از آنجا که در صف آنها قرار گرفته و پرستش خدا کرده بود به مقام فرشتگان مقرّب خدا تکیه زده و مشمول خطاب آنها در مساله سجده بر آدم شده بود.بر این اساس سرپیچس او به صورت استثناء در جمع ملائکه در آیات قرآن بیان گردیده است و در خطبه قاصعه هم نام ملائکه مجازاً بر او نهاده شده است. خلاصه اینکه:الا بر چند قسم است :الا در (الا الابراهیم)مستثنای متصل است یعنی حضرت ابرهیم جزء مردم به شمار آمده و از جنس انسان است ولی الا درإلُّا اِبلیس مستثنای منقطع است یعنی اینکه ابلیس اصلا داخل در ملائک نبوده است که بخواهیم از جمع ملائک جدایش کنیم موفق باشید.