پرسش :
راه نزدیک شدن به امام زمان (عج) چیست؟
پاسخ :
ارتباط با امام زمان (عج) و دیگر اولیاى الهى و نزدیک شدن به آنان نیاز به سنخیت با آنان دارد. به دست آوردن سنخیت با اولیاى الهى نیاز به تحقّق دو بُعد؛ یعنى، معرفت و عمل دارد. اگر کسى خود را به اولیاى الهى شبیه نمود، به لقاى آنان نیز واصل خواهد شد.
نوریان مر نوریان را طالبند ... ناریان مر ناریان را جاذبند
آنچه وظیفه ماست تشبه به آن حضرات و پیمودن راه آنان است . ما باید در همه حال سرباز آماده آن حضرت بوده و همواره در خدمت ایشان باشیم. این مسأله را آیه 200 سوره آل عمران بیان فرموده: «یا ایها الذین امنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتقواللّه لعلّکم تفلحون؛ اى کسانى که ایمان آوردهاید، صبر کنید و یکدیگر را به صبر وادارید و مرابطه نمایید و تقوا و خداترسى را پیشه سازید، باشد که رستگار شوید». امام باقر (ع) در تفسیر این آیه شریفه مىفرمایند: «صبر کنید بر اداى فرایض (یعنى در انجام تکالیف الهى استقامت داشته باشید) و در برابر دشمنان پایدارى کنید و با امامتان (که انتظارش را مىکشید) مرابطه نمایید»، (کتاب الغیبة، شیخ مفید، ص 105). قرآن راجع به حضرت مهدى و اصحاب ایشان مىفرماید: «الذین ان مکنّاهم فى الارض اقاموا الصلوه وآتوا الزکاه و امروا بالمعروف و نهو عن المنکر؛ کسانى که اگر در زمین به آنان توانایى دهیم نماز را بپا داشته و زکات (به مستحق) بخشیده و به معروف امر نموده و از منکر نهى کنند»، (حج، آیه 41). امام باقر (ع) در تفسیر این آیه مىفرمایند: «این آیه براى آل محمد (ع) است؛ یعنى، مهدى (عج) و اصحاب او»، (تفسیر قمّى، ج 2، ص 87). در نتیجه اگر ما هم مىخواهیم از اصحاب و یاران آن حضرت باشیم، باید به این امور اهتمام ورزیم.. ارتباط با امام زمان یعنى خود را به رشته ولایت او بستن و بر خدمت و پیروى و یارى او گردن نهادن و این یکى از ارکان ایمان است که آدمى خود را به امام خویش مربوط سازد و از او جدا نشود. پیوستگى با او یعنى مطیع او بودن. آنچه در روایات زیاد سفارش شده است انتظار فرج است ما باید ارتباط معنوى خود را با امام زمان (عج) با عمل به دستورات آن حضرت و انتظار فرج به معناى واقعى ثابت و مستدام نگه داریم و آن را در دل و ظاهر جلوهگر کنیم. در روایات متعدد داریم که در زمان غیبت امام زمان (ع) بهترین اعمال انتظار فرج است. انتظار فرج یعنى:
الف) معرفت امام معصوم و عادل و پیشواى فضیلت.
ب) ایمان به امامت و قیادت رهبرى الهى و عدالت پیشه.
ج) عشق به عدالت و ارزشهاى انسانى.
د) امید به آیندهاى روشن و نوید بخش.
هـ) تلاش براى برقرارى حکومتى عدل پیشه و عدل گستر.
و) رعایت موازین و قوانین دینى و اخلاقى.
ز) داشتن روحیه تعهد و مسؤولیتپذیرى.
این انتظار فرج است که بهترین عمل و عبادت است و چنین منتظرى، مقامى عالى دارد و هر گاه در زمان غیبت از دنیا برود به منزله کسانى است که پس از ظهور حضرت حجت (عج) زنده و تحت فرمان او در راه خدا جهاد مىکنند، (بحارالانوار ج 52 ص 125 ).
پس «سنخیت» نخستین و مهمترین شرط برای رسیدن به امام است. سنخیت، علت انضمام است؛ و دو شی تنها به این شرط می توانند به هم منضم شوند و پیوستگی یابند که از سنخیت نسبت به یکدیگر بهره مند باشند. حال اگر کسی سنخیت با عالم ماده و مادیات داشته باشد، نمی تواند همسنخ عالم مجردات باشد و با فرشتگان و برتر از آنان، حضرت ولی عصر (عج) ارتباط برقرار کند.
تخلیه نفس از رذائل اخلاقی و تحلیه آن به صفات پسندیده، تنها راه ایجاد سنخیت و نزدیکی به آن حضرت است؛ چه، مادام که نفس انسان از صفات رذیله تخلیه نشود و به صفات حمیده آزین نبندد، حجاب‌های نفسانی مانع از دیدن خورشید وجود آن حضرت است.
به عنوان مثال، می توان اشاره کرد که اگر چه خورشید در تمامی ساعات در حال افروختن و نورافشانی است، اما مادام که دیوارهای ضخیم خانه در میان باشد ساکنان خانه نمی توانند از آن نور افروزنده استفاده کنند. حال اگر بجای این دیوارها، شیشه هائی لطیف به کار برده شود، کسانی که در پشت این شیشه ها قرار دارند می توانند از آن نور استفاده کنند؛ و اگر فرض کنیم که شیشه ای نیز در میان نباشد، در آن صورت اینان می توانند از گرمای خورشید نیز بهره برند.
تخلیه و تحلیه نیز همین نقش را برعهده دارند؛ چه، برداشتن حجاب‌های ضخیم ظلمانی و جانشین کردن حجاب‌های نورانی به جای آن، و زان پس خلاصی یافتن از همین حجاب‌های نورانی نیز تنها با همین دو بدست می آید. تاکید ائمه هدی بر اینکه «اگر دو روز از عمر یک انسان مساوی هم باشد و در این روز او حرکتی کمالی در پیش نداشته باشد، زیانکار است» نیز، از همین باب بوده است. چه، آدمی تنها در صورتی در مسیر تکامل گام نهاده و هر روزش بهتر از روز قبل می باشدکه در هر لحظه در پی ستردن صفتی رذیله و آذین بستن نفس به صفتی حمیده باشد. در این صورت است که به تدریج نفس به چنان مرتبه ای از شفافیت و نورانیت می رسد که می تواند از خورشید وجود مبارک حضرت حجت (عج) ـ که شمس عالم هستی هستند ـ بهره برده و به ملاقات ایشان نائل شود. بزرگان بر این مطلب اتفاق دارند که اگر شرائط تشرف حاصل شود، خود حضرت عنایت می کنند و فرد لائق را به محضر خود می پذیرند.
در هر حال راه های نزدیک شدن و ارتباط با امام زمان (عج) به طور خلاصه عبارت است از :
1. طهارت نفس
اولین طریق عالی برای ارتباط با حضرت مهدی (عج) انجام دادن واجبات و ترک معاصی و گناهان است. ما اگر در کلاس پاکی به این مرتبه برسیم: 1 ـ اعضا و جوارح ما پاک از گناه بشود. 2 ـ ذهن و افکار ما از خیالات و اوهام پاک بشود. 3 ـ قلب ما از رذایل اخلاقی پاک شود و در این سه بعد طهارت، پاک بشویم، آن گاه است که راه به سوی امام زمان (عج) مانند اتوبان و شاهراه باز است. یکى از عوامل دورى انسان از امام زمان (عج) و قطع ارتباط روحى و معنوى و ناخشنودى آن حضرت، ارتکاب محرّمات الهى و گناهان است.
آن حضرت در توقیع شریف به شیخ مفید(ره) مىفرماید: «شما مکلّف هستید که اوامر و دستورات ما را به دوستانمان برسانید، با اینکه ما بر اساس فرمان خداوند بزرگ و صلاح واقعى خود و شیعیانمان - تا زمانى که حکومت بر دنیا در اختیار ستمگران است - در نقطهاى دور و پنهان از دیدهها به سر مىبریم ؛ ولى از تمام حوادث و ماجراهایى که بر شما مىگذرد، کاملاً مطّلع هستیم و هیچچیز از اخبار شما بر ما پوشیده نیست. از خطاها و گناهانى که بندگان صالح خداوند، از آنها دورى مىکنند ؛ اما شما آنها را مرتکب مىشوید نیز با خبریم. از عهدشکنىها و پشت سر گذاشتن عهد و پیمانها با اطلاعیم... پس از خداوند بترسید و تقوا پیشه کنید و ما خاندان رسالت را مدد رسانید... سعى کنید اعمالتان به گونهاى باشد که شما را به ما نزدیک سازد و از گناهانى که موجبات نارضایتى ما را فراهم مىنماید، بترسید و دورى کنید...» (1)
بر اساس این توقیع شریف، همه شیعیان و دوستداران حضرت، توصیه به تقوا و ورع شدهاند و این بهترین راه دوستى و جلب خشنودى امام زمان (عج) است؛ همان طورى که گناهان و معاصى، باعث نارضایتى آن حضرت و قطع پیوند و ارتباط با او است. حتّى در توقیع دیگر، علّت طولانى شدن غیبت و عدم مشاهده و دیدار آن حضرت، گناهان و انحرافات شیعیان و دوستان اهل بیت (ع) ذکر شده است: «... ما عهد مىکنیم با شما اى دوست مخلص (شیخ مفید) که در راه ما با ظالمان مجاهده مىکنى ؛ هر کس از برادران دینى شما - که تقوا را سرمایه خویش قرار دهد - از فتنههاى گمراه کننده و ظلمت خیز، در امان خواهد بود... آنچه که موجب جدایى ما و دوستانمان گردیده و آنان را از دیدار ما محروم کرده است، گناهان و خطاهاى آنان و تخلّف از فرمانهاى خداوند است». (2)
جالب آنکه در آغاز قیام جهانى حضرت مهدى (عج) یاران و اصحاب نزدیک ایشان، پیمان و بیعت سختى با آن حضرت مىبندند و تعهّد مىکنند که از گناهان و انحرافات دورى جویند و از ظلم و فسادگرى بپرهیزند. امیرمؤمنان على(ع)، در ضمن یک حدیث طولانى، در وصف بیعت یاران امام زمان (عج) چنین مىفرماید:
با او بیعت مىکنند که هرگز:
دزدى نکنند «یبایعون على اَن یَسرَقوا»
زنا نکنند «ولا یَزنوا»
مسلمانى را دشنام ندهند «و لا یَسُبّوا مسلماً»
خون کسى را به ناحقّ نریزند «و لا یقتلوا مُحرماً»
به آبروى کسى لطمه نزنند «و لا یهتک حریماً مُحرّماً»
به خانه کسى هجوم نبرند «و لا یهجموا منزلاً»
کسى را به ناحق نزنند «و لا یضربوا احداً الاّ بالحقّ»
طلا، نقره، گندم و جو ذخیره نکنند «و لا یکنزوا ذهباً و لا فضّة و لا بُرّاً و لا شعیراً»
مال یتیم را نخورند «ولا یأکلوا مالَ الیتیم»
در مورد چیزى که یقین ندارند، گواهى ندهند «و لا یشهدوا بما لا یَعلمون»
مسجدى را خراب نکنند «ولا یُخرِبوا مسجداً»
مشروب نخورند «و لا یَشربوا مسکراً»
حریر و خز نپوشند «و لا یلبَسوا الخزّ و لا الحریر»
در برابر سیم و زر سر فرود نیاورند «و لا یتمنطقوا بالذّهب»
راه را بر کسى نبندند «و لا یقطعوا طریقاً»
راه را نا امن نکنند «و لا یخیفوا سبیلاً»
گرد همجنس بازى نگرایند «و لا یَفسقوا بغُلام»
خوراکى را از گندم و جو انبار نکنند «ولا یحبسوا طعاماً مِن بُرّ و لا شعیر»
به کم قناعت کنند «و یرضَونَ بالقلیلِ»
طرفدار پاکى باشند «و یَشَتّمونَ على الطیّب»
از پلیدى گریزان باشند «و یکرهون النجاسة و...»(3)
پس گناهان و رذایل اخلاقى، عامل مهمى در محرومیت انسان از عنایات امام زمان (عج) است. با این حال باید دانست که امام هر زمان، مظهر رحمت و رأفت الهى و واسطه فیض بین خالق و مخلوق است. تمام نعمتها به برکت وجود امام و حجّت هر زمان به مردم مى‌رسد و تمام بلاها نیز به برکت وجود او رفع مىشود و با اندکى اشتباه و خطایى، این الطاف و برکات از انسان دریغ نمىگردد. او مظهر رحمت الهى است و هیچ سود و منفعتى را از دیگران توقّع ندارد و جز در راه منافع آنان قدم بر نمىدارد. در عنایت و لطف او، هیچ بخل و کاستى راه ندارد. به همین جهت امام زمان دست گناه کاران را مىگیرد و آنان را از غرقاب گناه نجات مى دهد و با هدایتهاى باطنى و خدایى خود، آنها را به خدا نزدیک مىکند.
آن حضرت در سخنان خیرخواهانهاى مىفرماید: «پس باید هر یک از شما (شیعیان)، کارهایى را که موجب جلبِ محبّت مىگردد، انجام دهید و باید از کارهاى ناپسندى که خشم و غضب ما را در پى دارد، اجتناب کنید. پس (آگاه باشید که) مرگ آدمى ناگهان مى‌رسد که در آن، دیگر توبه سودى نمىرساند و ندامت، نمىتواند او را از عذاب برهاند». (4)
در پایان توصیه مىشود، ارتباط خود را با خواندن دعا و انجام اعمال نیک، با امام زمان (عج) پررنگتر کنید و خود را همیشه مدیون و بدهکار او بدانید. اگر دعاها و خواستهها، همراه با گریه، پشیمانى و اشک شوق باشد، احتمال استجابت آن بیشتر است ؛ پس سوز و ندبه خود را با خواندن دعاى عهد و ندبه، اعلام دارید و در عین حال استغفار و توبه را فراموش نکنید. بهترین شفیع در بارگاه الهى براى آمرزش گناهان، امام معصوم است و دعاى او در حق شیعیانش به یقین اجابت مىشود. (5)
2. ایثار و از خودگذشتگی
دومین راه برای رسیدن به محضر مبارک و نورانی آقا امام زمان (عج) ایثار است؛ یعنی انسان یک خواهش های نفسانی دارد، یک محبت های مجازی به دنیا دارد که اگر موفق شد و از شهوت گذشت، از غضب گذشت و از دنیا گذشت و عبور کرد، به برکت ایثار و از خودگذشتگی و پا روی نفس اماره گذاشتن، به خدا می رسد به امام زمان (عج) می رسد، به حقایق و معارف می رسد. شرط اساسی ایثار و از خودگذشتگی است.
3. گریستن بر اباعبدالله (ع)
سومین وسیله ارتباطی، گریه برای ابی عبدالله الحسین (ع) و خواندن زیارت عاشورا و توسل به حضرت خامس آل عباست.
چگونه گریه بر امام حسین (ع) انسان را به امام زمان (عج) پیوند می دهد؟ عاملی که باعث شده است من از امامم بریده ام، پرده ضخیم گناه و رذایل است که آمده است و جلو قلب من و چشم دلم پرده کشیده است و من نمی توانم آقایم را با شناخت زیارت کنم. عامل بریدگی، گناه است و گریه بر امام حسین (ع) به منزله از بین برنده گناه است. لباس وقتی چرک شود اگر چرک و آلودگی کم است، با شستنش با آب، پاک می شود. گاهی چرک و آلودگی کم نیست، احتیاج به صابون و پودر رختشویی دارد، اما گاهی با آب و صابون و پودر کار درست نمی شود، باید از مواد پاک کننده قوی تر استفاده کرد تا آلودگی و لک لباس از بین برود.
4. برخورداری از ویژگی های مرتبطین با حضرت
یک طریق بس اصیل و اساسی برای ارتباط با امام زمان (عج) این است که به حالات و جریانات مشرفین به محضر مبارک امام زمان (عج) مراجعه کنیم و ببینیم، سید ابن طاووس ها، سید بحرالعلوم ها، علامه حلی ها و امثال این شخصیت های عظیم الشان از چه ویژگی هایی برخوردار بوده اند، ما نیز آن ویژگی ها را در زندگی کشف بکنیم. اگر ما تبعیت کردیم و آن ویژگی ها را به دست آوردیم، برای ما نیز راه به سوی امام زمان (عج) باز می شود.
5. همسانی با امام
منتظران واقعى، وضعیت فکرى، روحى و عملى خود را به گونهاى سامان مىبخشند که همسانی زیادی با امام زمان (عج) داشته باشد. به طور کلى هر انسانى داراى سه مرتبه وجودى (افکار، صفات و اعمال) است و هیچ انسانى از این قاعده مستثنا نیست. اگر کسى بخواهد به انسان دیگرى نزدیک شود، چارهاى ندارد جز اینکه بکوشد نوع اعتقاد، باورها، صفات و رفتار خود را به ایشان نزدیک سازد تا از این طریق شیعه و پیرو واقعى او باشند.
6. کسب فضایل اخلاقی
یکى دیگر از راه های ارتباط معنوی با امام، آراستن درون با فضایل انسانى و چنگ زدن به مکارم اخلاقى است ؛ یعنى، همان طور که قرآن مىفرماید: «اگر مىخواهید محبوب خدا باشید، تقوا پیشگى کنید»؛ این قانون در مورد حضرت مهدى (عج) نیز هست.
بسى گفتند از عیسى و مهدی ... مجرّد شو، تو هم عیساى عهدى
ز مهدى گر چه روزى چند پیشی ... بکش دجّال خود، مهدىّ خویشى
چو تو در معرفت، چون طفل مهدی ... چه دانى، قدر علم و فضل مهدى؟!
به نور علم مىکن دیده روشن ... که تا بتوانیش هر لحظه دیدن
ر.ک: کنزالحقایق، شیخ محمود شبسترى.
از امام صادق (ع) نقل شده است: «براى صاحب الامر، غیبتى طولانى است ؛ در این دوران هر کس باید تقوا پیشه سازد و به دین خود چنگ زند» الغیبة النعمانى، ص 250، باب 14، ح 5..
7. ذکر همیشگی امام
کسی که خواهان ارتباط قلبی با امام عصر است ,از یاد و نام محبوب خود غافل نمىشود و پیوسته در فکر و اندیشه او است. شخص مؤمن، در هیچ حالى از حالات و هیچ وقتى از اوقات و هیچ مکانى از مکانها، از یاد امامش و انتظار قدوم مبارک او، خالى و فارغ نیست.
روایت شده است: وقتى امام موسى بن جعفر«ع» از امام غایب و نعمت باطنى خدا یاد کرد، فردى پرسید: آیا از امامان کسى غایب مىشود؟ فرمود: «نعم یغیبُ عن اَبصارِ النّاس شخصُهُ و لا یَغیبُ عن قُلوبِ المؤمنین ذِکرُهُ و هو الثّانى عَشر منّا»؛ علامه مجلسى، بحارالانوار، ج51، ص 150. ؛ «بلى، شخص او از دیدگاههاى مردم غایب مىشود ؛ ولى یاد او از دلهاى مؤمنان نهان نمىشود و او دوازدهمین نفر از ما است».
8. عشق سرشار
یکی دیگر از راه‌های ارتباط روحی با امام زمان(عج)، مهرورزى و محبّت سرشار به آن حضرت است. البته این محبت و مهرورزى دو طرفه است ؛ زیرا امام معصوم نیز شیعیان و یاران خود را دوست دارد و شفیق و دلسوز آنها است: «(الامام) الانیسُ الرفیق و الوالدِ الشفیقُ و الاخُ الشفیق...»؛ کافى، ج1، ص191، ح1 ؛ «امام همدم و رفیق، پدر مهربان و برادر دلسوز است».
پیامبر اکرم (ص) درباره لزوم دوستى حضرت مهدى (عج) مىفرماید:
«مَن اَحَبّ اَن یَلقى اللّه و قَد کَمل ایمانُهُ و حَسُنَ اِسلامُهُ فَلیَتَوَلَّ الحُجّة صاحب الزمان المنتظر»؛ بحارالانوار، ج 36، ص 296، ح 125. ؛ «هر کس دوست دارد خدا را ملاقات کند در حالى که ایمانش کامل و اسلامش نیکو باشد، پس باید دوستدار حضرت حجّت، صاحب الزمان منتظر باشد».
خود امام مهدى (عج) نیز مردم را به کارهایى سفارش فرموده که موجب ازدیاد محبّت و مودّت مىشود: «هر یک از شما باید به امورى بپردازد که او را به محبّت ما نزدیک کند و از کارهایى که ناخوشایند ما است، دورى جوید؛ زیرا ظهور ما به صورت ناگهانى فرا مى‌رسد» همان، ج 53، ص 176..
دوستى و عشق امام زمان(عج) داراى برکات و آثارى است که بایددر پاسداشت و تعمیق آنها کوشید و هر روز این عشق خدایى، را عمیقتر کرد. براى این کار توصیه مىشود: امام زمان خود را بیشتر بشناسید و با اوصاف، کمالات، ایدهها و اهداف و زندگى آن حضرت آشنا شوید. وجود مقدس ولى عصر و معرفت ایشان، همان دینى است که خداى متعال از بندگان خواسته و بر پیامبرش نازل فرموده و در قیامت در مورد آن سوال خواهد فرمود. امام رضاعلیه السلام مىفرماید: «بر خداوند است که دوستان ما را که به حق به مقام ولایت و معرفت ما پیشوایان نائل شدهاند همدم و رفیق پیامبران، راستگویان، شهیدان و شایستگان قرار دهد و آنان نیکو رفقایى هستند». (بحار الانوار، ج 23، ص 307، ح 4)
9. حزن و اندوه و ندبه
محزون بودن در فراق امام مهدى (عج)، ندبه و اظهار شوق به لقاى او، باعث نزدیکی انسان به امام خود می شود.
امام حسن عسکرى«ع» فرمود: «لا تزالُ شیعتنا فى حُزنٍ حتّى یظهَر وَلَدى الّذى بشّر به النبى (ص)»؛ یوم الخلاص، ج 1، ص 392، ح 445. ؛ «شیعیان ما در یک اندوه دائم به سر مىبرند تا فرزندم - که پیامبر (ص) نوید ظهورش را داده است - ظاهر شود».
10. اظهار اشتیاق و چشم به راه بودن
شور طلب و علاقه دیدار یار و اظهار شیدایى و اشتیاق به محبوب، از ویژگىهاى بارز منتظران است ؛ چنان که در دعاى ندبه آمده است: «لیتَ شِعرى اَینَ استَقرّت بِکَ النّوى بَل اَىُّ ارض تُقِلُّک اَو ثَرى ابرضوى ام غیرها ام ذى طوى...»؛ اقبال الاعمال، ص 298. ؛ «اى کاش مىدانستم در چه جایى منزل گرفتهاى و چه سرزمین و مکان تو را در بر گرفته است! آیا در کوه رضوى هستى و یا در جاى دیگر و یا در ذىطوى هستى...».
امام على (ع) وقتى از امام مهدى (عج) و صفات آن حضرت مىگوید؛ ناگاه از درون سینه آهى مىکشد و شوق دیدار آن بزرگوار را ابراز مىدارد.
11. خواندن دعا وزیارت
در رابطه با امام زمان (عج)، دعاها و زیارتهاى فراوانى نقل شده که در کتب ادعیه موجود است و در کتابى به نام صحیفه مهدیه نیز گردآمده است. به بعضى از این دعاها و زیارتها اشاره مىشود.
الف . دعاى ندبه
مهمترین دعاها در عصر غیبت، دعاى ندبه است که سفارش فراوانى به خواندن آن شده است.
صدرالاسلام همدانى در کتاب تکالیف الأنام مىگوید: از خواص دعاى ندبه این است که اگر در جایى با حضور قلب و اخلاص تمام و توجه به مضامین عالى آن خوانده شود، عنایت و توجه امام زمان (عج) را به آن مکان جلب مىکند، بلکه آن حضرت در آنجا حضور مىیابد، چنان که در بعضى جاها اتفاق افتاده است تکالیف الأنام فى غیبة الامام، ص 197..
علامه مجلسى نیز در کتاب زاد المعاد با سند معتبر از امام صادق (ع) نقل مىکند: «قرائت دعاى ندبه در اعیاد چهارگانه: روز جمعه، عید فطر، عید قربان و عید غدیر مستحب است» زاد المعاد، ص 491..
ب. دعا براى ظهور امام زمان (عج) در روز جمعه
شیخ طوسى آن را در مصباح المتهجد نقل کرده است: «اللهم اجعل صلاتک و صلواتِ ملائکتکَ و رُسُلِکَ على محمد و آل محمد وعجِّل فَرَجهم»؛ یا بگوید: «اللهم صل على محمد و آل محمد و عجّل فرجهم»؛ مصباح المتهجد، ص 284..
ج. صلوات ضرّاب اصفهانى
«اللهم صل على محمد سید المرسلین و خاتم النبیین... اللهم و صل على ولیّکَ المُحیى سنّتک القائم بامرک...»؛. این دعا در چند کتاب از کتابهاى معتبر و با سندهاى معتبر روایت شده است و همیشه مىتوان آن را خواند همان، ص 406 ؛ البلد الامین، ص 120 ؛ دلائل الامامة، ص 549..
د. صلوات بر امام زمان (عج)
«اللهم صل على ولیک و ابن اولیائک الّذین فرضت طاعتهم... الهم انتصر به لدینک وانصر به اولیائک و اولیاءه...»؛ مصباح المتهجد، ص 405..
ه. دعاى فرج
«الهى عظم البلاء ...»
مرحوم کفعمى در کتاب البلد الامین دعایى را بر حضرت امام زمان (عج) نقل مىکند که آن حضرت این دعا را به مردى زندانى یاد داد و بعد از خواندن، او از زندان آزاد شد: «الهى عظم البلاءُ و بَرِحَ الخفاءُ وَانکَشَفَ الغطاءُ وانقطع الرّجاء...»؛ البلد الامین، ص 607 ؛ مزار شهید، ص 231.
ارتباط با امام زمان (عج) و دیگر اولیاى الهى و نزدیک شدن به آنان نیاز به سنخیت با آنان دارد. به دست آوردن سنخیت با اولیاى الهى نیاز به تحقّق دو بُعد؛ یعنى، معرفت و عمل دارد. اگر کسى خود را به اولیاى الهى شبیه نمود، به لقاى آنان نیز واصل خواهد شد.
نوریان مر نوریان را طالبند ... ناریان مر ناریان را جاذبند
آنچه وظیفه ماست تشبه به آن حضرات و پیمودن راه آنان است . ما باید در همه حال سرباز آماده آن حضرت بوده و همواره در خدمت ایشان باشیم. این مسأله را آیه 200 سوره آل عمران بیان فرموده: «یا ایها الذین امنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتقواللّه لعلّکم تفلحون؛ اى کسانى که ایمان آوردهاید، صبر کنید و یکدیگر را به صبر وادارید و مرابطه نمایید و تقوا و خداترسى را پیشه سازید، باشد که رستگار شوید». امام باقر (ع) در تفسیر این آیه شریفه مىفرمایند: «صبر کنید بر اداى فرایض (یعنى در انجام تکالیف الهى استقامت داشته باشید) و در برابر دشمنان پایدارى کنید و با امامتان (که انتظارش را مىکشید) مرابطه نمایید»، (کتاب الغیبة، شیخ مفید، ص 105). قرآن راجع به حضرت مهدى و اصحاب ایشان مىفرماید: «الذین ان مکنّاهم فى الارض اقاموا الصلوه وآتوا الزکاه و امروا بالمعروف و نهو عن المنکر؛ کسانى که اگر در زمین به آنان توانایى دهیم نماز را بپا داشته و زکات (به مستحق) بخشیده و به معروف امر نموده و از منکر نهى کنند»، (حج، آیه 41). امام باقر (ع) در تفسیر این آیه مىفرمایند: «این آیه براى آل محمد (ع) است؛ یعنى، مهدى (عج) و اصحاب او»، (تفسیر قمّى، ج 2، ص 87). در نتیجه اگر ما هم مىخواهیم از اصحاب و یاران آن حضرت باشیم، باید به این امور اهتمام ورزیم.. ارتباط با امام زمان یعنى خود را به رشته ولایت او بستن و بر خدمت و پیروى و یارى او گردن نهادن و این یکى از ارکان ایمان است که آدمى خود را به امام خویش مربوط سازد و از او جدا نشود. پیوستگى با او یعنى مطیع او بودن. آنچه در روایات زیاد سفارش شده است انتظار فرج است ما باید ارتباط معنوى خود را با امام زمان (عج) با عمل به دستورات آن حضرت و انتظار فرج به معناى واقعى ثابت و مستدام نگه داریم و آن را در دل و ظاهر جلوهگر کنیم. در روایات متعدد داریم که در زمان غیبت امام زمان (ع) بهترین اعمال انتظار فرج است. انتظار فرج یعنى:
الف) معرفت امام معصوم و عادل و پیشواى فضیلت.
ب) ایمان به امامت و قیادت رهبرى الهى و عدالت پیشه.
ج) عشق به عدالت و ارزشهاى انسانى.
د) امید به آیندهاى روشن و نوید بخش.
هـ) تلاش براى برقرارى حکومتى عدل پیشه و عدل گستر.
و) رعایت موازین و قوانین دینى و اخلاقى.
ز) داشتن روحیه تعهد و مسؤولیتپذیرى.
این انتظار فرج است که بهترین عمل و عبادت است و چنین منتظرى، مقامى عالى دارد و هر گاه در زمان غیبت از دنیا برود به منزله کسانى است که پس از ظهور حضرت حجت (عج) زنده و تحت فرمان او در راه خدا جهاد مىکنند، (بحارالانوار ج 52 ص 125 ).
پس «سنخیت» نخستین و مهمترین شرط برای رسیدن به امام است. سنخیت، علت انضمام است؛ و دو شی تنها به این شرط می توانند به هم منضم شوند و پیوستگی یابند که از سنخیت نسبت به یکدیگر بهره مند باشند. حال اگر کسی سنخیت با عالم ماده و مادیات داشته باشد، نمی تواند همسنخ عالم مجردات باشد و با فرشتگان و برتر از آنان، حضرت ولی عصر (عج) ارتباط برقرار کند.
تخلیه نفس از رذائل اخلاقی و تحلیه آن به صفات پسندیده، تنها راه ایجاد سنخیت و نزدیکی به آن حضرت است؛ چه، مادام که نفس انسان از صفات رذیله تخلیه نشود و به صفات حمیده آزین نبندد، حجاب‌های نفسانی مانع از دیدن خورشید وجود آن حضرت است.
به عنوان مثال، می توان اشاره کرد که اگر چه خورشید در تمامی ساعات در حال افروختن و نورافشانی است، اما مادام که دیوارهای ضخیم خانه در میان باشد ساکنان خانه نمی توانند از آن نور افروزنده استفاده کنند. حال اگر بجای این دیوارها، شیشه هائی لطیف به کار برده شود، کسانی که در پشت این شیشه ها قرار دارند می توانند از آن نور استفاده کنند؛ و اگر فرض کنیم که شیشه ای نیز در میان نباشد، در آن صورت اینان می توانند از گرمای خورشید نیز بهره برند.
تخلیه و تحلیه نیز همین نقش را برعهده دارند؛ چه، برداشتن حجاب‌های ضخیم ظلمانی و جانشین کردن حجاب‌های نورانی به جای آن، و زان پس خلاصی یافتن از همین حجاب‌های نورانی نیز تنها با همین دو بدست می آید. تاکید ائمه هدی بر اینکه «اگر دو روز از عمر یک انسان مساوی هم باشد و در این روز او حرکتی کمالی در پیش نداشته باشد، زیانکار است» نیز، از همین باب بوده است. چه، آدمی تنها در صورتی در مسیر تکامل گام نهاده و هر روزش بهتر از روز قبل می باشدکه در هر لحظه در پی ستردن صفتی رذیله و آذین بستن نفس به صفتی حمیده باشد. در این صورت است که به تدریج نفس به چنان مرتبه ای از شفافیت و نورانیت می رسد که می تواند از خورشید وجود مبارک حضرت حجت (عج) ـ که شمس عالم هستی هستند ـ بهره برده و به ملاقات ایشان نائل شود. بزرگان بر این مطلب اتفاق دارند که اگر شرائط تشرف حاصل شود، خود حضرت عنایت می کنند و فرد لائق را به محضر خود می پذیرند.
در هر حال راه های نزدیک شدن و ارتباط با امام زمان (عج) به طور خلاصه عبارت است از :
1. طهارت نفس
اولین طریق عالی برای ارتباط با حضرت مهدی (عج) انجام دادن واجبات و ترک معاصی و گناهان است. ما اگر در کلاس پاکی به این مرتبه برسیم: 1 ـ اعضا و جوارح ما پاک از گناه بشود. 2 ـ ذهن و افکار ما از خیالات و اوهام پاک بشود. 3 ـ قلب ما از رذایل اخلاقی پاک شود و در این سه بعد طهارت، پاک بشویم، آن گاه است که راه به سوی امام زمان (عج) مانند اتوبان و شاهراه باز است. یکى از عوامل دورى انسان از امام زمان (عج) و قطع ارتباط روحى و معنوى و ناخشنودى آن حضرت، ارتکاب محرّمات الهى و گناهان است.
آن حضرت در توقیع شریف به شیخ مفید(ره) مىفرماید: «شما مکلّف هستید که اوامر و دستورات ما را به دوستانمان برسانید، با اینکه ما بر اساس فرمان خداوند بزرگ و صلاح واقعى خود و شیعیانمان - تا زمانى که حکومت بر دنیا در اختیار ستمگران است - در نقطهاى دور و پنهان از دیدهها به سر مىبریم ؛ ولى از تمام حوادث و ماجراهایى که بر شما مىگذرد، کاملاً مطّلع هستیم و هیچچیز از اخبار شما بر ما پوشیده نیست. از خطاها و گناهانى که بندگان صالح خداوند، از آنها دورى مىکنند ؛ اما شما آنها را مرتکب مىشوید نیز با خبریم. از عهدشکنىها و پشت سر گذاشتن عهد و پیمانها با اطلاعیم... پس از خداوند بترسید و تقوا پیشه کنید و ما خاندان رسالت را مدد رسانید... سعى کنید اعمالتان به گونهاى باشد که شما را به ما نزدیک سازد و از گناهانى که موجبات نارضایتى ما را فراهم مىنماید، بترسید و دورى کنید...» (1)
بر اساس این توقیع شریف، همه شیعیان و دوستداران حضرت، توصیه به تقوا و ورع شدهاند و این بهترین راه دوستى و جلب خشنودى امام زمان (عج) است؛ همان طورى که گناهان و معاصى، باعث نارضایتى آن حضرت و قطع پیوند و ارتباط با او است. حتّى در توقیع دیگر، علّت طولانى شدن غیبت و عدم مشاهده و دیدار آن حضرت، گناهان و انحرافات شیعیان و دوستان اهل بیت (ع) ذکر شده است: «... ما عهد مىکنیم با شما اى دوست مخلص (شیخ مفید) که در راه ما با ظالمان مجاهده مىکنى ؛ هر کس از برادران دینى شما - که تقوا را سرمایه خویش قرار دهد - از فتنههاى گمراه کننده و ظلمت خیز، در امان خواهد بود... آنچه که موجب جدایى ما و دوستانمان گردیده و آنان را از دیدار ما محروم کرده است، گناهان و خطاهاى آنان و تخلّف از فرمانهاى خداوند است». (2)
جالب آنکه در آغاز قیام جهانى حضرت مهدى (عج) یاران و اصحاب نزدیک ایشان، پیمان و بیعت سختى با آن حضرت مىبندند و تعهّد مىکنند که از گناهان و انحرافات دورى جویند و از ظلم و فسادگرى بپرهیزند. امیرمؤمنان على(ع)، در ضمن یک حدیث طولانى، در وصف بیعت یاران امام زمان (عج) چنین مىفرماید:
با او بیعت مىکنند که هرگز:
دزدى نکنند «یبایعون على اَن یَسرَقوا»
زنا نکنند «ولا یَزنوا»
مسلمانى را دشنام ندهند «و لا یَسُبّوا مسلماً»
خون کسى را به ناحقّ نریزند «و لا یقتلوا مُحرماً»
به آبروى کسى لطمه نزنند «و لا یهتک حریماً مُحرّماً»
به خانه کسى هجوم نبرند «و لا یهجموا منزلاً»
کسى را به ناحق نزنند «و لا یضربوا احداً الاّ بالحقّ»
طلا، نقره، گندم و جو ذخیره نکنند «و لا یکنزوا ذهباً و لا فضّة و لا بُرّاً و لا شعیراً»
مال یتیم را نخورند «ولا یأکلوا مالَ الیتیم»
در مورد چیزى که یقین ندارند، گواهى ندهند «و لا یشهدوا بما لا یَعلمون»
مسجدى را خراب نکنند «ولا یُخرِبوا مسجداً»
مشروب نخورند «و لا یَشربوا مسکراً»
حریر و خز نپوشند «و لا یلبَسوا الخزّ و لا الحریر»
در برابر سیم و زر سر فرود نیاورند «و لا یتمنطقوا بالذّهب»
راه را بر کسى نبندند «و لا یقطعوا طریقاً»
راه را نا امن نکنند «و لا یخیفوا سبیلاً»
گرد همجنس بازى نگرایند «و لا یَفسقوا بغُلام»
خوراکى را از گندم و جو انبار نکنند «ولا یحبسوا طعاماً مِن بُرّ و لا شعیر»
به کم قناعت کنند «و یرضَونَ بالقلیلِ»
طرفدار پاکى باشند «و یَشَتّمونَ على الطیّب»
از پلیدى گریزان باشند «و یکرهون النجاسة و...»(3)
پس گناهان و رذایل اخلاقى، عامل مهمى در محرومیت انسان از عنایات امام زمان (عج) است. با این حال باید دانست که امام هر زمان، مظهر رحمت و رأفت الهى و واسطه فیض بین خالق و مخلوق است. تمام نعمتها به برکت وجود امام و حجّت هر زمان به مردم مى‌رسد و تمام بلاها نیز به برکت وجود او رفع مىشود و با اندکى اشتباه و خطایى، این الطاف و برکات از انسان دریغ نمىگردد. او مظهر رحمت الهى است و هیچ سود و منفعتى را از دیگران توقّع ندارد و جز در راه منافع آنان قدم بر نمىدارد. در عنایت و لطف او، هیچ بخل و کاستى راه ندارد. به همین جهت امام زمان دست گناه کاران را مىگیرد و آنان را از غرقاب گناه نجات مى دهد و با هدایتهاى باطنى و خدایى خود، آنها را به خدا نزدیک مىکند.
آن حضرت در سخنان خیرخواهانهاى مىفرماید: «پس باید هر یک از شما (شیعیان)، کارهایى را که موجب جلبِ محبّت مىگردد، انجام دهید و باید از کارهاى ناپسندى که خشم و غضب ما را در پى دارد، اجتناب کنید. پس (آگاه باشید که) مرگ آدمى ناگهان مى‌رسد که در آن، دیگر توبه سودى نمىرساند و ندامت، نمىتواند او را از عذاب برهاند». (4)
در پایان توصیه مىشود، ارتباط خود را با خواندن دعا و انجام اعمال نیک، با امام زمان (عج) پررنگتر کنید و خود را همیشه مدیون و بدهکار او بدانید. اگر دعاها و خواستهها، همراه با گریه، پشیمانى و اشک شوق باشد، احتمال استجابت آن بیشتر است ؛ پس سوز و ندبه خود را با خواندن دعاى عهد و ندبه، اعلام دارید و در عین حال استغفار و توبه را فراموش نکنید. بهترین شفیع در بارگاه الهى براى آمرزش گناهان، امام معصوم است و دعاى او در حق شیعیانش به یقین اجابت مىشود. (5)
2. ایثار و از خودگذشتگی
دومین راه برای رسیدن به محضر مبارک و نورانی آقا امام زمان (عج) ایثار است؛ یعنی انسان یک خواهش های نفسانی دارد، یک محبت های مجازی به دنیا دارد که اگر موفق شد و از شهوت گذشت، از غضب گذشت و از دنیا گذشت و عبور کرد، به برکت ایثار و از خودگذشتگی و پا روی نفس اماره گذاشتن، به خدا می رسد به امام زمان (عج) می رسد، به حقایق و معارف می رسد. شرط اساسی ایثار و از خودگذشتگی است.
3. گریستن بر اباعبدالله (ع)
سومین وسیله ارتباطی، گریه برای ابی عبدالله الحسین (ع) و خواندن زیارت عاشورا و توسل به حضرت خامس آل عباست.
چگونه گریه بر امام حسین (ع) انسان را به امام زمان (عج) پیوند می دهد؟ عاملی که باعث شده است من از امامم بریده ام، پرده ضخیم گناه و رذایل است که آمده است و جلو قلب من و چشم دلم پرده کشیده است و من نمی توانم آقایم را با شناخت زیارت کنم. عامل بریدگی، گناه است و گریه بر امام حسین (ع) به منزله از بین برنده گناه است. لباس وقتی چرک شود اگر چرک و آلودگی کم است، با شستنش با آب، پاک می شود. گاهی چرک و آلودگی کم نیست، احتیاج به صابون و پودر رختشویی دارد، اما گاهی با آب و صابون و پودر کار درست نمی شود، باید از مواد پاک کننده قوی تر استفاده کرد تا آلودگی و لک لباس از بین برود.
4. برخورداری از ویژگی های مرتبطین با حضرت
یک طریق بس اصیل و اساسی برای ارتباط با امام زمان (عج) این است که به حالات و جریانات مشرفین به محضر مبارک امام زمان (عج) مراجعه کنیم و ببینیم، سید ابن طاووس ها، سید بحرالعلوم ها، علامه حلی ها و امثال این شخصیت های عظیم الشان از چه ویژگی هایی برخوردار بوده اند، ما نیز آن ویژگی ها را در زندگی کشف بکنیم. اگر ما تبعیت کردیم و آن ویژگی ها را به دست آوردیم، برای ما نیز راه به سوی امام زمان (عج) باز می شود.
5. همسانی با امام
منتظران واقعى، وضعیت فکرى، روحى و عملى خود را به گونهاى سامان مىبخشند که همسانی زیادی با امام زمان (عج) داشته باشد. به طور کلى هر انسانى داراى سه مرتبه وجودى (افکار، صفات و اعمال) است و هیچ انسانى از این قاعده مستثنا نیست. اگر کسى بخواهد به انسان دیگرى نزدیک شود، چارهاى ندارد جز اینکه بکوشد نوع اعتقاد، باورها، صفات و رفتار خود را به ایشان نزدیک سازد تا از این طریق شیعه و پیرو واقعى او باشند.
6. کسب فضایل اخلاقی
یکى دیگر از راه های ارتباط معنوی با امام، آراستن درون با فضایل انسانى و چنگ زدن به مکارم اخلاقى است ؛ یعنى، همان طور که قرآن مىفرماید: «اگر مىخواهید محبوب خدا باشید، تقوا پیشگى کنید»؛ این قانون در مورد حضرت مهدى (عج) نیز هست.
بسى گفتند از عیسى و مهدی ... مجرّد شو، تو هم عیساى عهدى
ز مهدى گر چه روزى چند پیشی ... بکش دجّال خود، مهدىّ خویشى
چو تو در معرفت، چون طفل مهدی ... چه دانى، قدر علم و فضل مهدى؟!
به نور علم مىکن دیده روشن ... که تا بتوانیش هر لحظه دیدن
ر.ک: کنزالحقایق، شیخ محمود شبسترى.
از امام صادق (ع) نقل شده است: «براى صاحب الامر، غیبتى طولانى است ؛ در این دوران هر کس باید تقوا پیشه سازد و به دین خود چنگ زند» الغیبة النعمانى، ص 250، باب 14، ح 5..
7. ذکر همیشگی امام
کسی که خواهان ارتباط قلبی با امام عصر است ,از یاد و نام محبوب خود غافل نمىشود و پیوسته در فکر و اندیشه او است. شخص مؤمن، در هیچ حالى از حالات و هیچ وقتى از اوقات و هیچ مکانى از مکانها، از یاد امامش و انتظار قدوم مبارک او، خالى و فارغ نیست.
روایت شده است: وقتى امام موسى بن جعفر«ع» از امام غایب و نعمت باطنى خدا یاد کرد، فردى پرسید: آیا از امامان کسى غایب مىشود؟ فرمود: «نعم یغیبُ عن اَبصارِ النّاس شخصُهُ و لا یَغیبُ عن قُلوبِ المؤمنین ذِکرُهُ و هو الثّانى عَشر منّا»؛ علامه مجلسى، بحارالانوار، ج51، ص 150. ؛ «بلى، شخص او از دیدگاههاى مردم غایب مىشود ؛ ولى یاد او از دلهاى مؤمنان نهان نمىشود و او دوازدهمین نفر از ما است».
8. عشق سرشار
یکی دیگر از راه‌های ارتباط روحی با امام زمان(عج)، مهرورزى و محبّت سرشار به آن حضرت است. البته این محبت و مهرورزى دو طرفه است ؛ زیرا امام معصوم نیز شیعیان و یاران خود را دوست دارد و شفیق و دلسوز آنها است: «(الامام) الانیسُ الرفیق و الوالدِ الشفیقُ و الاخُ الشفیق...»؛ کافى، ج1، ص191، ح1 ؛ «امام همدم و رفیق، پدر مهربان و برادر دلسوز است».
پیامبر اکرم (ص) درباره لزوم دوستى حضرت مهدى (عج) مىفرماید:
«مَن اَحَبّ اَن یَلقى اللّه و قَد کَمل ایمانُهُ و حَسُنَ اِسلامُهُ فَلیَتَوَلَّ الحُجّة صاحب الزمان المنتظر»؛ بحارالانوار، ج 36، ص 296، ح 125. ؛ «هر کس دوست دارد خدا را ملاقات کند در حالى که ایمانش کامل و اسلامش نیکو باشد، پس باید دوستدار حضرت حجّت، صاحب الزمان منتظر باشد».
خود امام مهدى (عج) نیز مردم را به کارهایى سفارش فرموده که موجب ازدیاد محبّت و مودّت مىشود: «هر یک از شما باید به امورى بپردازد که او را به محبّت ما نزدیک کند و از کارهایى که ناخوشایند ما است، دورى جوید؛ زیرا ظهور ما به صورت ناگهانى فرا مى‌رسد» همان، ج 53، ص 176..
دوستى و عشق امام زمان(عج) داراى برکات و آثارى است که بایددر پاسداشت و تعمیق آنها کوشید و هر روز این عشق خدایى، را عمیقتر کرد. براى این کار توصیه مىشود: امام زمان خود را بیشتر بشناسید و با اوصاف، کمالات، ایدهها و اهداف و زندگى آن حضرت آشنا شوید. وجود مقدس ولى عصر و معرفت ایشان، همان دینى است که خداى متعال از بندگان خواسته و بر پیامبرش نازل فرموده و در قیامت در مورد آن سوال خواهد فرمود. امام رضاعلیه السلام مىفرماید: «بر خداوند است که دوستان ما را که به حق به مقام ولایت و معرفت ما پیشوایان نائل شدهاند همدم و رفیق پیامبران، راستگویان، شهیدان و شایستگان قرار دهد و آنان نیکو رفقایى هستند». (بحار الانوار، ج 23، ص 307، ح 4)
9. حزن و اندوه و ندبه
محزون بودن در فراق امام مهدى (عج)، ندبه و اظهار شوق به لقاى او، باعث نزدیکی انسان به امام خود می شود.
امام حسن عسکرى«ع» فرمود: «لا تزالُ شیعتنا فى حُزنٍ حتّى یظهَر وَلَدى الّذى بشّر به النبى (ص)»؛ یوم الخلاص، ج 1، ص 392، ح 445. ؛ «شیعیان ما در یک اندوه دائم به سر مىبرند تا فرزندم - که پیامبر (ص) نوید ظهورش را داده است - ظاهر شود».
10. اظهار اشتیاق و چشم به راه بودن
شور طلب و علاقه دیدار یار و اظهار شیدایى و اشتیاق به محبوب، از ویژگىهاى بارز منتظران است ؛ چنان که در دعاى ندبه آمده است: «لیتَ شِعرى اَینَ استَقرّت بِکَ النّوى بَل اَىُّ ارض تُقِلُّک اَو ثَرى ابرضوى ام غیرها ام ذى طوى...»؛ اقبال الاعمال، ص 298. ؛ «اى کاش مىدانستم در چه جایى منزل گرفتهاى و چه سرزمین و مکان تو را در بر گرفته است! آیا در کوه رضوى هستى و یا در جاى دیگر و یا در ذىطوى هستى...».
امام على (ع) وقتى از امام مهدى (عج) و صفات آن حضرت مىگوید؛ ناگاه از درون سینه آهى مىکشد و شوق دیدار آن بزرگوار را ابراز مىدارد.
11. خواندن دعا وزیارت
در رابطه با امام زمان (عج)، دعاها و زیارتهاى فراوانى نقل شده که در کتب ادعیه موجود است و در کتابى به نام صحیفه مهدیه نیز گردآمده است. به بعضى از این دعاها و زیارتها اشاره مىشود.
الف . دعاى ندبه
مهمترین دعاها در عصر غیبت، دعاى ندبه است که سفارش فراوانى به خواندن آن شده است.
صدرالاسلام همدانى در کتاب تکالیف الأنام مىگوید: از خواص دعاى ندبه این است که اگر در جایى با حضور قلب و اخلاص تمام و توجه به مضامین عالى آن خوانده شود، عنایت و توجه امام زمان (عج) را به آن مکان جلب مىکند، بلکه آن حضرت در آنجا حضور مىیابد، چنان که در بعضى جاها اتفاق افتاده است تکالیف الأنام فى غیبة الامام، ص 197..
علامه مجلسى نیز در کتاب زاد المعاد با سند معتبر از امام صادق (ع) نقل مىکند: «قرائت دعاى ندبه در اعیاد چهارگانه: روز جمعه، عید فطر، عید قربان و عید غدیر مستحب است» زاد المعاد، ص 491..
ب. دعا براى ظهور امام زمان (عج) در روز جمعه
شیخ طوسى آن را در مصباح المتهجد نقل کرده است: «اللهم اجعل صلاتک و صلواتِ ملائکتکَ و رُسُلِکَ على محمد و آل محمد وعجِّل فَرَجهم»؛ یا بگوید: «اللهم صل على محمد و آل محمد و عجّل فرجهم»؛ مصباح المتهجد، ص 284..
ج. صلوات ضرّاب اصفهانى
«اللهم صل على محمد سید المرسلین و خاتم النبیین... اللهم و صل على ولیّکَ المُحیى سنّتک القائم بامرک...»؛. این دعا در چند کتاب از کتابهاى معتبر و با سندهاى معتبر روایت شده است و همیشه مىتوان آن را خواند همان، ص 406 ؛ البلد الامین، ص 120 ؛ دلائل الامامة، ص 549..
د. صلوات بر امام زمان (عج)
«اللهم صل على ولیک و ابن اولیائک الّذین فرضت طاعتهم... الهم انتصر به لدینک وانصر به اولیائک و اولیاءه...»؛ مصباح المتهجد، ص 405..
ه. دعاى فرج
«الهى عظم البلاء ...»
مرحوم کفعمى در کتاب البلد الامین دعایى را بر حضرت امام زمان (عج) نقل مىکند که آن حضرت این دعا را به مردى زندانى یاد داد و بعد از خواندن، او از زندان آزاد شد: «الهى عظم البلاءُ و بَرِحَ الخفاءُ وَانکَشَفَ الغطاءُ وانقطع الرّجاء...»؛ البلد الامین، ص 607 ؛ مزار شهید، ص 231.
