پرسش :
آیا پیامبر (ص) مظهر رحمت بود و امام زمان (عج) مظهر انتقام است؟
پاسخ :
شرح پرسش:
آیا خداوند حضرت محمّد صلّی الله علیه و آله را برای رحمت و حضرت مهدی علیه السلام را برای انتقام مبعوث می‌کند؟ آیا هدف او با هدف رسول خدا مخالف است؟ و بدون این‌که هدایتگری و تبلیغ کند دست به قتل مردمان و خصوصاً غربی ها می‌زند؟ با این وجود آیا مردم اشتیاقی به ظهور ایشان دارند؟
پاسخ:
در بیان سیره‌ی رفتاری امام عصر علیه السلام بیان روایات بهترین راهنما برای فهم آن است، البته باید بگوئیم او که فرستاده و نماینده‌ی خداست نوع رفتارش همان گونه است که سنّت رفتاری خود خداست.
و اگر در پی چگونگی رفتار خداوند هستیم همین بس که او خود فرمود: «رَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ»؛ یعنی: رحمت من سراپای هر چیزی را فرا گرفته و لذا در مناجات ائمه‌ی معصومین علیهم السلام چنین می‌بینیم که فرموده‌اند: «یا مَنْ سَبَقَتْ رَحْمَتَهُ غَضَبَهُ»؛ یعنی: خدائیِ خداوند به گونه‌ای است که رحمتش بر غضبش پیشی دارد، بنابراین نمی‌شود که نمایندگان او رفتاری غیر از این رحمت واسعه داشته باشند.
حال به سراغ روایات که بیان کننده‌ی نوع سیره‌ی ایشان است می‌رویم:
1- امام باقر علیه السلام فرمودند: علم به کتاب خدا و سنّت پیامبر در قلب مهدی علیه السلام ریشه می‌دواند آن چنان که گیاه در دل مساعدترین زمین‌ها ریشه می‌دواند. (بحار 52/317)
2- عبدالله بن عطاء از امام صادق علیه السلام سؤال کرد که مهدی علیه السلام پس از ظهور چه سیره و روشی را در حکومت خواهد داشت؟ امام فرمودند: درست مثل رسول خدا صلّی الله علیه و آله. (بحار 52/354)
3- امام صادق علیه السلام فرموده‌اند: مهدی علیه السلام لباسی همچون علی بر تن کرده و به سیره‌ی امیرالمؤمنین علیه السلام عمل می‌کند. (بحار 47/52)
و بسیاری روایات دیگر که اشاره به نوع حکومت و سیره‌ی رفتاری ایشان دارد که برای عدم اطاله‌ی کلام بیان نکردیم.
روشن است که ایشان نیز به نوع و روش پدران گرامیش رفتار می‌کند و اگر سخن در چگونگی رفتار پیامبر است، همین بس که خداوند چنین فرمود: «فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللهِ لِنْتَ لَهُم و لو کُنْتَ فَظّاً غَلِیظَ القَلبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَولِکَ» (آل عمران/ 159)؛ یعنی: ای پیامبر اگر به غیر رحمت و مهربانی با آنان رفتار می‌کردی و مهرورز نبودی آنان از کنار تو دور می‌شدند و مهدی علیه السلام نیز به همین روش که مورد تأیید و خواسته‌ی خداوند است رفتار می‌کند. و به همین خاطر است که او را نیز همانند جدّ بزرگوارش رحمة للعامین می‌گویند (کافی 1/528- عیون اخبار الرضا 2/50) و او نیز در اوج رأفت و رحمت با مردم رفتار می‌کند و لذاست که در رفتارش با مکّیان با توجّه به این‌که دو بار نماینده و فرماندار منصوبش را به قتل رساندند چنین می‌فرماید که: از آن‌ها کسی را باقی نگذارید مگر آن‌هائی که ایمان بیاورند، اگر نبود رحمت خدا که همه چیز را فرا گرفته و البته من همان رحمتم، برای نابود کردن آن‌ها بر می‌گشتم امّا شما بدون من بروید، آن‌ها همه‌ی عذرها را بین خود و خدا و بین خودشان و من از میان بردند. (بحار 53/11)
بنابراین روشن است که روش او قتال و از بین بردن مردم نیست بلکه او هدایتگری و تبلیغ را به جا می‌آورد و برنامه‌ی او رفتار به رحمت و مهربانی است و لا غیر. و آن قدر در اوج محبّت رفتار می‌کند که مردم همانند زنبوران که به ملکه و پادشاه خود پناهنده می‌شوند به او پناه می‌برند، او خوابیده را بیدار نمی‌کند، خونی را نمی‌ریزد. (الملاحم و الفتن سید بن طاووس /147)
و نارواست که بگوئیم او به کشتار رو می‌آورد و برنامه‌اش قتال است در حالی که امام رضا علیه السلام فرمود: او عالم‌ترین مردم، حکیم‌ترین مردم، با تقوی‌ترین مردم و بردبار و بخشنده‌ترین مردم است. (الزام الناصب /9)
آری او آنگونه رفتار می‌کند که سعادتمندی مردمان را به همراه دارد و در وصفش خداوند به حضرت آدم علیه السلام فرمود: به وسیله‌ی این بنده‌ی با سعادتم، زنجیرها را از پای بندگانم باز می‌کنم و بارهای سنگین را از گرده‌های ایشان بر می‌دارم و زمین را از شفقت و رأفت و عدل پر می‌کنم. (بحار 26/312)
آیا می‌شود کسی که سبب ایجاد شفقت و رأفت است خود قتّال و کشنده باشد؟! البته این را هم متذکّر شویم که اگر کسی در مقابل رحمت و هدایتگری او بایستد و مخالفت کند و از رفتار او سوء استفاده کند، عاقبتش همان می‌شود که حضرت بر سر مکّیان می‌آورد که خبرش گذشت.
و در انتها سخن را با حدیثی از امیر المؤمنین علیه السلام تمام می‌کنیم که در ردّ تمام این افکار ناروا فرمودند: مهدی علیه السلام از همه‌ی شما عالم‌تر و مهربان‌ترین شماست «أکثرکم علماً و أرحمکم رحماً». (بحار الأنوار 51/115)
شرح پرسش:
آیا خداوند حضرت محمّد صلّی الله علیه و آله را برای رحمت و حضرت مهدی علیه السلام را برای انتقام مبعوث می‌کند؟ آیا هدف او با هدف رسول خدا مخالف است؟ و بدون این‌که هدایتگری و تبلیغ کند دست به قتل مردمان و خصوصاً غربی ها می‌زند؟ با این وجود آیا مردم اشتیاقی به ظهور ایشان دارند؟
پاسخ:
در بیان سیره‌ی رفتاری امام عصر علیه السلام بیان روایات بهترین راهنما برای فهم آن است، البته باید بگوئیم او که فرستاده و نماینده‌ی خداست نوع رفتارش همان گونه است که سنّت رفتاری خود خداست.
و اگر در پی چگونگی رفتار خداوند هستیم همین بس که او خود فرمود: «رَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ»؛ یعنی: رحمت من سراپای هر چیزی را فرا گرفته و لذا در مناجات ائمه‌ی معصومین علیهم السلام چنین می‌بینیم که فرموده‌اند: «یا مَنْ سَبَقَتْ رَحْمَتَهُ غَضَبَهُ»؛ یعنی: خدائیِ خداوند به گونه‌ای است که رحمتش بر غضبش پیشی دارد، بنابراین نمی‌شود که نمایندگان او رفتاری غیر از این رحمت واسعه داشته باشند.
حال به سراغ روایات که بیان کننده‌ی نوع سیره‌ی ایشان است می‌رویم:
1- امام باقر علیه السلام فرمودند: علم به کتاب خدا و سنّت پیامبر در قلب مهدی علیه السلام ریشه می‌دواند آن چنان که گیاه در دل مساعدترین زمین‌ها ریشه می‌دواند. (بحار 52/317)
2- عبدالله بن عطاء از امام صادق علیه السلام سؤال کرد که مهدی علیه السلام پس از ظهور چه سیره و روشی را در حکومت خواهد داشت؟ امام فرمودند: درست مثل رسول خدا صلّی الله علیه و آله. (بحار 52/354)
3- امام صادق علیه السلام فرموده‌اند: مهدی علیه السلام لباسی همچون علی بر تن کرده و به سیره‌ی امیرالمؤمنین علیه السلام عمل می‌کند. (بحار 47/52)
و بسیاری روایات دیگر که اشاره به نوع حکومت و سیره‌ی رفتاری ایشان دارد که برای عدم اطاله‌ی کلام بیان نکردیم.
روشن است که ایشان نیز به نوع و روش پدران گرامیش رفتار می‌کند و اگر سخن در چگونگی رفتار پیامبر است، همین بس که خداوند چنین فرمود: «فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللهِ لِنْتَ لَهُم و لو کُنْتَ فَظّاً غَلِیظَ القَلبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَولِکَ» (آل عمران/ 159)؛ یعنی: ای پیامبر اگر به غیر رحمت و مهربانی با آنان رفتار می‌کردی و مهرورز نبودی آنان از کنار تو دور می‌شدند و مهدی علیه السلام نیز به همین روش که مورد تأیید و خواسته‌ی خداوند است رفتار می‌کند. و به همین خاطر است که او را نیز همانند جدّ بزرگوارش رحمة للعامین می‌گویند (کافی 1/528- عیون اخبار الرضا 2/50) و او نیز در اوج رأفت و رحمت با مردم رفتار می‌کند و لذاست که در رفتارش با مکّیان با توجّه به این‌که دو بار نماینده و فرماندار منصوبش را به قتل رساندند چنین می‌فرماید که: از آن‌ها کسی را باقی نگذارید مگر آن‌هائی که ایمان بیاورند، اگر نبود رحمت خدا که همه چیز را فرا گرفته و البته من همان رحمتم، برای نابود کردن آن‌ها بر می‌گشتم امّا شما بدون من بروید، آن‌ها همه‌ی عذرها را بین خود و خدا و بین خودشان و من از میان بردند. (بحار 53/11)
بنابراین روشن است که روش او قتال و از بین بردن مردم نیست بلکه او هدایتگری و تبلیغ را به جا می‌آورد و برنامه‌ی او رفتار به رحمت و مهربانی است و لا غیر. و آن قدر در اوج محبّت رفتار می‌کند که مردم همانند زنبوران که به ملکه و پادشاه خود پناهنده می‌شوند به او پناه می‌برند، او خوابیده را بیدار نمی‌کند، خونی را نمی‌ریزد. (الملاحم و الفتن سید بن طاووس /147)
و نارواست که بگوئیم او به کشتار رو می‌آورد و برنامه‌اش قتال است در حالی که امام رضا علیه السلام فرمود: او عالم‌ترین مردم، حکیم‌ترین مردم، با تقوی‌ترین مردم و بردبار و بخشنده‌ترین مردم است. (الزام الناصب /9)
آری او آنگونه رفتار می‌کند که سعادتمندی مردمان را به همراه دارد و در وصفش خداوند به حضرت آدم علیه السلام فرمود: به وسیله‌ی این بنده‌ی با سعادتم، زنجیرها را از پای بندگانم باز می‌کنم و بارهای سنگین را از گرده‌های ایشان بر می‌دارم و زمین را از شفقت و رأفت و عدل پر می‌کنم. (بحار 26/312)
آیا می‌شود کسی که سبب ایجاد شفقت و رأفت است خود قتّال و کشنده باشد؟! البته این را هم متذکّر شویم که اگر کسی در مقابل رحمت و هدایتگری او بایستد و مخالفت کند و از رفتار او سوء استفاده کند، عاقبتش همان می‌شود که حضرت بر سر مکّیان می‌آورد که خبرش گذشت.
و در انتها سخن را با حدیثی از امیر المؤمنین علیه السلام تمام می‌کنیم که در ردّ تمام این افکار ناروا فرمودند: مهدی علیه السلام از همه‌ی شما عالم‌تر و مهربان‌ترین شماست «أکثرکم علماً و أرحمکم رحماً». (بحار الأنوار 51/115)
