پرسش :
با توجه به اينكه امام موسي كاظم (ع) مدت زيادي را در زندان بوده، چگونه ايشان اين همه فرزند داشته اند؟
پاسخ :
اولا: طبق قول مشهور آن حضرت داراي 37 فرزند پسر و دختر بوده است(1) شيخ مفيد ـ رحمه الله عليه ـ در الارشاد، نام فرزندان آن حضرت را اين گونه ذكر كرده است:
1. علي بن موسي الرضا ـ عليه السّلام ـ، 2. ابراهيم، 3. عباس، 4. قاسم كه مادرهاي ايشان ام ولد(كنيز) بودند. 5. اسماعيل، 6. جعفر، 7. هارون، 8. حسن كه مادرهاي ايشان امّ ولد بودند. 9. احمد، 10. محمد، 11. حمزه كه اينان نيز مادرشان ام ولد بود. 12. عبدالله، 13. سجاد، 14. عبيدالله 15. زيد، 16. حسن، 17. فضل، 18. حسين، 19. سليمان كه اينان هر كدام يا هر چند تن از يك زن ام ولد بوده‌اند. 20. فاطمه كبري، 21. فاطمه صغري، 22. رقيه، 23. حليمه، 24. ام ابيها، 25. رقيه صغري، 26. ام جعفر، 27. لبابه، 28. زينب، 29. خديجه، 30. عليه، 31. آمنه، 32. حسنه، 33. بريهه، 34. عايشه، 35. ام سلمه، 36. ميمونه، 37. ام كلثوم مادرهاي اينان نيز ام ولد بوده‌اند.(2)
ثانيا شهادت اين امام بزرگوار در 25 رجب سال 183 در زنداني واقع در بغداد صورت گرفته است.(3) بنابراين شهادت آن حضرت در سنين جواني اتفاق نيفتاده، آن حضرت هنگام شهادت 55 سال از عمر شريفشان مي‌گذشت.
ثالثا اين نكته نيز نبايد از نظر غافل بماند كه همه فرزندان آن حضرت از يك همسر نبوده، بلكه همان‌طور كه در الارشاد شيخ مفيد ذكر شد فرزندان آن حضرت هر كدام يا هر چند تن از يك زن ام ولد (كنيز) بوده‌اند. (4)
نتيجه‌گيري:
حضرت موسي بن جعفر ـ عليه السّلام ـ در دوران خلفاي عباسي مدّت حدود چهار سال در زندان به سر برده‌اند و بقيه اين مدت را در شهر مدينه در كنار خانواده خويش بوده‌اند. و با توجّه به اينكه فرزندان آن حضرت هر چند نفر آنها از يك مادر متولد شده‌اند و همچنين با توجه به عمر شريف آن حضرت كه 55 سال بوده است، لذا استبعادي وجود ندارد كه فرزندان آن حضرت زياد باشد و اين امر كاملاً عادي است.
پي نوشتها:
1- مفيد، ارشاد، ترجمه سيد هاشم رسولي محلاتي، تهران، انتشارات علميه اسلاميه، چاپ 2، ج2، ص 236؛ به نقل از نگرشي مختصر بر زندگاني چهارده معصوم، سيد محمد علوي حسين پور،ص 443، قم، انتشارات نغمات، اول، 1385.
2- ارشاد، ص 236؛ نگرشي مختصر بر زندگاني چهارده معصوم، ص 443
3- ابن شهر آشوب، مناقب، نجف، مطبعه الحيدريه، سال 1376، ج4، ص 349
4- ارشاد،ص 236
منبع: سایت انوار طاها
اولا: طبق قول مشهور آن حضرت داراي 37 فرزند پسر و دختر بوده است(1) شيخ مفيد ـ رحمه الله عليه ـ در الارشاد، نام فرزندان آن حضرت را اين گونه ذكر كرده است:
1. علي بن موسي الرضا ـ عليه السّلام ـ، 2. ابراهيم، 3. عباس، 4. قاسم كه مادرهاي ايشان ام ولد(كنيز) بودند. 5. اسماعيل، 6. جعفر، 7. هارون، 8. حسن كه مادرهاي ايشان امّ ولد بودند. 9. احمد، 10. محمد، 11. حمزه كه اينان نيز مادرشان ام ولد بود. 12. عبدالله، 13. سجاد، 14. عبيدالله 15. زيد، 16. حسن، 17. فضل، 18. حسين، 19. سليمان كه اينان هر كدام يا هر چند تن از يك زن ام ولد بوده‌اند. 20. فاطمه كبري، 21. فاطمه صغري، 22. رقيه، 23. حليمه، 24. ام ابيها، 25. رقيه صغري، 26. ام جعفر، 27. لبابه، 28. زينب، 29. خديجه، 30. عليه، 31. آمنه، 32. حسنه، 33. بريهه، 34. عايشه، 35. ام سلمه، 36. ميمونه، 37. ام كلثوم مادرهاي اينان نيز ام ولد بوده‌اند.(2)
ثانيا شهادت اين امام بزرگوار در 25 رجب سال 183 در زنداني واقع در بغداد صورت گرفته است.(3) بنابراين شهادت آن حضرت در سنين جواني اتفاق نيفتاده، آن حضرت هنگام شهادت 55 سال از عمر شريفشان مي‌گذشت.
ثالثا اين نكته نيز نبايد از نظر غافل بماند كه همه فرزندان آن حضرت از يك همسر نبوده، بلكه همان‌طور كه در الارشاد شيخ مفيد ذكر شد فرزندان آن حضرت هر كدام يا هر چند تن از يك زن ام ولد (كنيز) بوده‌اند. (4)
نتيجه‌گيري:
حضرت موسي بن جعفر ـ عليه السّلام ـ در دوران خلفاي عباسي مدّت حدود چهار سال در زندان به سر برده‌اند و بقيه اين مدت را در شهر مدينه در كنار خانواده خويش بوده‌اند. و با توجّه به اينكه فرزندان آن حضرت هر چند نفر آنها از يك مادر متولد شده‌اند و همچنين با توجه به عمر شريف آن حضرت كه 55 سال بوده است، لذا استبعادي وجود ندارد كه فرزندان آن حضرت زياد باشد و اين امر كاملاً عادي است.
پي نوشتها:
1- مفيد، ارشاد، ترجمه سيد هاشم رسولي محلاتي، تهران، انتشارات علميه اسلاميه، چاپ 2، ج2، ص 236؛ به نقل از نگرشي مختصر بر زندگاني چهارده معصوم، سيد محمد علوي حسين پور،ص 443، قم، انتشارات نغمات، اول، 1385.
2- ارشاد، ص 236؛ نگرشي مختصر بر زندگاني چهارده معصوم، ص 443
3- ابن شهر آشوب، مناقب، نجف، مطبعه الحيدريه، سال 1376، ج4، ص 349
4- ارشاد،ص 236
منبع: سایت انوار طاها
