پرسش :
من یک دختر 24 ساله هستم از کودکی با اختلافات پدر و مادرم بزرگ شدم و هر دوی آن ها همواره در گوش من خوانده اند که ازدواج بی معناست و چیزی جز بدبختی برای تو به همراه ندارد و من با این اندیشه بزرگ شدم و هیچ‌وقت نتوانستم به ازدواج فکر کنم با وجود اینکه موقعیت های خوب و زیادی داشتم همه را فقط با یک کلمه نه از دست دادم بی آنکه حتی به یک کدام آن ها فکر کنم حالاکه بزرگ شدم همان پدرو مادر که مرا از ازدواج منع می‌کردند از حضورم درخانه خسته شده اند پدرم خیلی راحت به من میگوید امیدوارم زودتر بری تا از دستت راحت شم من فوق لیسانس فیزیک هستم و تدریس می‌کنم اماهنوز نمی‌توانم به ازدواج فکرکنم از همة مردها و حتی زن ها بیزارم چه کنم؟
پاسخ :
بهتر است در ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که آیا واقعا ازدواج یک ضرورت است؟ آیا باید همه ازدواج کنند؟ در صورت ازدواج کردن چه چیزهائی به دست می آوریم؟ اگر ازدواج نکنیم چه می شود؟
پاسخ به این سوالات باعث می شود که در ابتدا بدانید اصلا لازم است با این احساس خود مقابله کنید یا خیر؟ و در ادامه اگر لازم بود راهکارهای آن را بیان کنیم.
ضرورت ازدواج از دیدگاه قرآن و ائمه:
همانطور که خداوند نیاز به آب و غذا و پوشاک را درانسان قرار داد و برای ارضاء هر کدام راه هایی قرار داده است، نیاز به آرامش، احساس تکامل و نیاز به همراه و همدم را نیز در او قرار داده است.
میل به انتخاب همسر احساسی است که خداوند همزمان با خلقت آدم به او عنایت کرد تا نسل انسان دوام پیدا کند. زنی خدمت امام باقر (علیه‌السلام) عرض کرد: نمی خواهم هرگز ازدواج کنم! امام (علیه‌السلام) فرمود: چرا؟ زن گفت می خواهم به کمال برسم. حضرت فرمود: این کار را نکن! اگر این کار فضیلتی داشت، فاطمه (سلام‌الله‌علیها) – که هیچکس به کمال او نمی رسد- به این امر سزاوارتر بود. [1]
خداوند در قرآن مجید می فرماید: «وَمِن آیاتِهِ اَن خَلَقَ لَکُم مِن اَنفُسِکُم اَزواجاً لِتَسکُنوا اِلَیها وَ جَعَلَ بَینَکُم مَوَدَّهً وَرَحمَهً...»؛ «یکی از نشانه های قدرت خداوند این است که برای شما از جنس خودتان همسر آفریده تا وسیله سکون و آرامش شما باشد و در میان شما دوستی و رحمت قرار داده است». [2]
ازدواج کردن و داشتن همسری نیکو از نعمت های خداوند است:
«وَ لَهُم فیها آَزواجٌ مُطَهَّرَه» برای افرادی که در بهشت قرار دارند همسرانی پاک و مطهر است. [3]
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)فرمودند: «مَن تَزَوَّجَ فَقَد اَحرَزَ نِصفَ دینِه» هرکس ازدواج کند نصف دین خود را حفظ کرده است. [4] و باز پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمودند: «ما بُنِیَ بِناءٌ فی الاِسلامِ اَحَبُّ اِلی الله تعالی مِنَ التَّزویج» در اسلام هیچ بنیانی پیش خدا محبوب تر از بنیان ازدواج نیست.[5]
نظر سقراط: می گویند سقراط از کسانی بوده است که همسر موافقی نداشت ولی در جمله معروفی گفته است: ازدواج کنید، به هر وسیله ای که می توانید. زیرا اگر همسرخوبی گیرتان آمد بسیار خوشبخت خواهید شد و اگر گرفتار یک همسر بد شوید فیلسوف بزرگی می شوید.
همانطور که برای پیمودن راهی طولانی یا رفتن به تفریح ترجیح می دهیم با رفیقی همراه باشیم تا هم بیشتر به ما خوش بگذرد و هم در طول مسیر چنانچه اتفاقی افتاد کمک و یاورهم باشیم، در مسیر زندگی نیز اگر همسری موافق و مناسب، همراهمان باشد، قطعا این مسیر را با آرامش و خاطراتی خوش سپری خواهیم کرد. حال چگونه باید دیدگاه خود را نسبت به ازدواج تغییر دهید و با عشق به انتخاب همسر آینده فکر کنید؟ راهکارهای زیر می تواند در این رابطه شما کمک کند:
1- کنترل افکار: اگر افکارمان را کنترل کنیم زندگیمان متحول می شود. شما فقط به زندگی نا آرام والدین تان بعنوان مظهر یک ازدواج و زندگی مشترک فکر می کنید. درحالی که اگر واقع بین تر باشید حتما نمونه هائی از زندگی های موفق نیز در اطرافتان خواهید دید. همکاران، اقوام، دوستان و.... حتما نمونه هائی از زندگی های رضایت بخش دارند. ولی شما آنقدر غرق در گفته های والدین تان شده اید که حاضر نیستید به آنها فکر کنید. راستی ببینید چطور برخی از زندگی خود راضی و برخی ناراضی هستند؟ حتما بعد از تحقیق به ملاک های انتخاب درست در ازدواج خواهید رسید. کتابهای زیادی در این رابطه وجود دارد. مطالعه کنید، با دوستان در این زمینه صحبت نمائید، از صاحب نظران و کارشناسان بخواهید راهنمائی تان کنند، همه این کارها به شما کمک می کند که افکارتان را ضمن کنترل کردن، جهت بخشید. با این کارها شما به ذهنتان مطالبی غیر از جملات تکراری و منفی والدین تان را وارد می کنید و به تامل پیرامون آنها می پردازید.
2- مثبت بیاندیشید: علیرغم ناملایماتی که در ذهن دارید سعی کنید مثبت اندیش باشید. درگیری زیادفکربا ناخوشی ها و افکار منفی، پیامدش تقویت بار منفی در ذهن و زندگی شماست. حال اگرذهنتان را متوجه فواید ازدواج و یافتن ملاک های موفقیت در زندگی نمائید، قطعا آثار روحی مثبتی را تجربه خواهید کرد. اگر مدت زیادی روی افکار مثبت تمرکز کنید و ذهن خود را ازموارد منفی پاک کنید، زمینه های مثبت در ذهن و زندگی شما نمایان می شود. [6] با عبرت از آنچه از زندگی والدین خود تجربه کرده اید، آنها را در ذهن خود ترمیم کنید و روی خوب سکه را در ذهن بپرورانید.
3- نقد و ارزیابی رفتارها: به اتفاقاتی که بین والدین افتاده و تا حدودی شما شاهد بودید فکر کنید. شما فردی تحصیلکرده و آگاه هستید. می توانید تا حدودی علت برخی مشاجرات را بدانید. به نظر شما امکان داشت که جلوی برخی از این رفتارها گرفته می شد؟ اگر شما بودید چگونه رفتار می کردید تا کار به اینجا نرسد؟ اصلا بحث اصلی والدین سر چیست؟ چرا ناسازگارند؟ آیا از اول انتخابشان درست نبوده؟ چه شناختی از هم داشتند؟ آیا این دو هیچ سنخیتی برای شروع یک زندگی مشترک داشتند؟ اشکال کار کجاست؟و..... این سوالها و به دنبال آن یافتن جواب آنها به شما کمک می کند تا بدانید که زندگی مشترک چیز بدی نیست بلکه مهم درست انتخاب کردن است. ببینید کجای کار والدین تان اشکال داشت که به اینجا رسیدند؛ و شما سعی کنید نتایج به دست آمده از این نقدها را در زندگی آینده خود لحاظ کنید.
مهم ترین اصل زندگی این نیست که انسان بتواند روی سودها و راحتی های زندگی سرمایه گذاری کند، بلکه آن است که بتواند از ضررها و تلخی های زندگی سود برد و در فکر این باشد که چگونه می تواند موجبات پیشرفت و شادی خود و دیگران را فراهم کند.[7] پس بخشی از هنر شما در این است که بتوانید در شرایط موجود به فکر سود بردن و ساختن راه موفقیت آینده خود باشید؛ نه اینکه خود را در بن بست احساس کنید.
مطمئنا باز هم خواستگاران دیگری خواهید داشت که لازم است در مورد آنها با دقت بیشتری فکر کنید. با در نظر گرفتن شرایط خود ودانستن ملاکها و شرایط داشتن یک زندگی خوب، یک انتخاب موفق خواهید داشت و انشاءالله زندگی شادی را تجربه خواهید نمود. امیدوارم با روشنگری ذهنی که شما اختیار خواهید کرد بر ذهنیات و رفتار والدین تان هم اثر بگذارید تا آنان نیز بتوانند با تفکر و رفتارهای عاقلانه تر بر مسائل زندگی فائق آیند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1.انارکی اردکانی، حسین، ازدواج از دیدگاه اخلاق و قانون، قم: پیام مقدس، 1386.
2.برن، راندا، راز، ترجمه نفیسه معتکف، تهران: تفکر نوین، 1389.
3.بهشتی، احمد، خانواده در قرآن، قم: بوستان کتاب، 1377.
پی نوشت ها:
[1]- انارکی اردکانی، حسین، ازدواج از دیدگاه اخلاق و قانون، قم: پیام مقدس، 1386، ص21.
[2]- قران کریم، سوره روم، آیه 21.
[3]- قران کریم، سوره بقره، آیه 25.
[4]-بهشتی، احمد، خانواده در قرآن، قم: بوستان کتاب، 1377، ص37.
[5]- همان ص71.
[6]- برن، راندا، راز، ترجمه نفیسه معتکف، تهران: تفکر نوین، 1389، ص33.
[7]- انارکی اردکانی، حسین، ازدواج از دیدگاه اخلاق و قانون، قم: پیام مقدس، 1386، ص12
منبع: اندیشه قم
بهتر است در ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که آیا واقعا ازدواج یک ضرورت است؟ آیا باید همه ازدواج کنند؟ در صورت ازدواج کردن چه چیزهائی به دست می آوریم؟ اگر ازدواج نکنیم چه می شود؟
پاسخ به این سوالات باعث می شود که در ابتدا بدانید اصلا لازم است با این احساس خود مقابله کنید یا خیر؟ و در ادامه اگر لازم بود راهکارهای آن را بیان کنیم.
ضرورت ازدواج از دیدگاه قرآن و ائمه:
همانطور که خداوند نیاز به آب و غذا و پوشاک را درانسان قرار داد و برای ارضاء هر کدام راه هایی قرار داده است، نیاز به آرامش، احساس تکامل و نیاز به همراه و همدم را نیز در او قرار داده است.
میل به انتخاب همسر احساسی است که خداوند همزمان با خلقت آدم به او عنایت کرد تا نسل انسان دوام پیدا کند. زنی خدمت امام باقر (علیه‌السلام) عرض کرد: نمی خواهم هرگز ازدواج کنم! امام (علیه‌السلام) فرمود: چرا؟ زن گفت می خواهم به کمال برسم. حضرت فرمود: این کار را نکن! اگر این کار فضیلتی داشت، فاطمه (سلام‌الله‌علیها) – که هیچکس به کمال او نمی رسد- به این امر سزاوارتر بود. [1]
خداوند در قرآن مجید می فرماید: «وَمِن آیاتِهِ اَن خَلَقَ لَکُم مِن اَنفُسِکُم اَزواجاً لِتَسکُنوا اِلَیها وَ جَعَلَ بَینَکُم مَوَدَّهً وَرَحمَهً...»؛ «یکی از نشانه های قدرت خداوند این است که برای شما از جنس خودتان همسر آفریده تا وسیله سکون و آرامش شما باشد و در میان شما دوستی و رحمت قرار داده است». [2]
ازدواج کردن و داشتن همسری نیکو از نعمت های خداوند است:
«وَ لَهُم فیها آَزواجٌ مُطَهَّرَه» برای افرادی که در بهشت قرار دارند همسرانی پاک و مطهر است. [3]
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)فرمودند: «مَن تَزَوَّجَ فَقَد اَحرَزَ نِصفَ دینِه» هرکس ازدواج کند نصف دین خود را حفظ کرده است. [4] و باز پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمودند: «ما بُنِیَ بِناءٌ فی الاِسلامِ اَحَبُّ اِلی الله تعالی مِنَ التَّزویج» در اسلام هیچ بنیانی پیش خدا محبوب تر از بنیان ازدواج نیست.[5]
نظر سقراط: می گویند سقراط از کسانی بوده است که همسر موافقی نداشت ولی در جمله معروفی گفته است: ازدواج کنید، به هر وسیله ای که می توانید. زیرا اگر همسرخوبی گیرتان آمد بسیار خوشبخت خواهید شد و اگر گرفتار یک همسر بد شوید فیلسوف بزرگی می شوید.
همانطور که برای پیمودن راهی طولانی یا رفتن به تفریح ترجیح می دهیم با رفیقی همراه باشیم تا هم بیشتر به ما خوش بگذرد و هم در طول مسیر چنانچه اتفاقی افتاد کمک و یاورهم باشیم، در مسیر زندگی نیز اگر همسری موافق و مناسب، همراهمان باشد، قطعا این مسیر را با آرامش و خاطراتی خوش سپری خواهیم کرد. حال چگونه باید دیدگاه خود را نسبت به ازدواج تغییر دهید و با عشق به انتخاب همسر آینده فکر کنید؟ راهکارهای زیر می تواند در این رابطه شما کمک کند:
1- کنترل افکار: اگر افکارمان را کنترل کنیم زندگیمان متحول می شود. شما فقط به زندگی نا آرام والدین تان بعنوان مظهر یک ازدواج و زندگی مشترک فکر می کنید. درحالی که اگر واقع بین تر باشید حتما نمونه هائی از زندگی های موفق نیز در اطرافتان خواهید دید. همکاران، اقوام، دوستان و.... حتما نمونه هائی از زندگی های رضایت بخش دارند. ولی شما آنقدر غرق در گفته های والدین تان شده اید که حاضر نیستید به آنها فکر کنید. راستی ببینید چطور برخی از زندگی خود راضی و برخی ناراضی هستند؟ حتما بعد از تحقیق به ملاک های انتخاب درست در ازدواج خواهید رسید. کتابهای زیادی در این رابطه وجود دارد. مطالعه کنید، با دوستان در این زمینه صحبت نمائید، از صاحب نظران و کارشناسان بخواهید راهنمائی تان کنند، همه این کارها به شما کمک می کند که افکارتان را ضمن کنترل کردن، جهت بخشید. با این کارها شما به ذهنتان مطالبی غیر از جملات تکراری و منفی والدین تان را وارد می کنید و به تامل پیرامون آنها می پردازید.
2- مثبت بیاندیشید: علیرغم ناملایماتی که در ذهن دارید سعی کنید مثبت اندیش باشید. درگیری زیادفکربا ناخوشی ها و افکار منفی، پیامدش تقویت بار منفی در ذهن و زندگی شماست. حال اگرذهنتان را متوجه فواید ازدواج و یافتن ملاک های موفقیت در زندگی نمائید، قطعا آثار روحی مثبتی را تجربه خواهید کرد. اگر مدت زیادی روی افکار مثبت تمرکز کنید و ذهن خود را ازموارد منفی پاک کنید، زمینه های مثبت در ذهن و زندگی شما نمایان می شود. [6] با عبرت از آنچه از زندگی والدین خود تجربه کرده اید، آنها را در ذهن خود ترمیم کنید و روی خوب سکه را در ذهن بپرورانید.
3- نقد و ارزیابی رفتارها: به اتفاقاتی که بین والدین افتاده و تا حدودی شما شاهد بودید فکر کنید. شما فردی تحصیلکرده و آگاه هستید. می توانید تا حدودی علت برخی مشاجرات را بدانید. به نظر شما امکان داشت که جلوی برخی از این رفتارها گرفته می شد؟ اگر شما بودید چگونه رفتار می کردید تا کار به اینجا نرسد؟ اصلا بحث اصلی والدین سر چیست؟ چرا ناسازگارند؟ آیا از اول انتخابشان درست نبوده؟ چه شناختی از هم داشتند؟ آیا این دو هیچ سنخیتی برای شروع یک زندگی مشترک داشتند؟ اشکال کار کجاست؟و..... این سوالها و به دنبال آن یافتن جواب آنها به شما کمک می کند تا بدانید که زندگی مشترک چیز بدی نیست بلکه مهم درست انتخاب کردن است. ببینید کجای کار والدین تان اشکال داشت که به اینجا رسیدند؛ و شما سعی کنید نتایج به دست آمده از این نقدها را در زندگی آینده خود لحاظ کنید.
مهم ترین اصل زندگی این نیست که انسان بتواند روی سودها و راحتی های زندگی سرمایه گذاری کند، بلکه آن است که بتواند از ضررها و تلخی های زندگی سود برد و در فکر این باشد که چگونه می تواند موجبات پیشرفت و شادی خود و دیگران را فراهم کند.[7] پس بخشی از هنر شما در این است که بتوانید در شرایط موجود به فکر سود بردن و ساختن راه موفقیت آینده خود باشید؛ نه اینکه خود را در بن بست احساس کنید.
مطمئنا باز هم خواستگاران دیگری خواهید داشت که لازم است در مورد آنها با دقت بیشتری فکر کنید. با در نظر گرفتن شرایط خود ودانستن ملاکها و شرایط داشتن یک زندگی خوب، یک انتخاب موفق خواهید داشت و انشاءالله زندگی شادی را تجربه خواهید نمود. امیدوارم با روشنگری ذهنی که شما اختیار خواهید کرد بر ذهنیات و رفتار والدین تان هم اثر بگذارید تا آنان نیز بتوانند با تفکر و رفتارهای عاقلانه تر بر مسائل زندگی فائق آیند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1.انارکی اردکانی، حسین، ازدواج از دیدگاه اخلاق و قانون، قم: پیام مقدس، 1386.
2.برن، راندا، راز، ترجمه نفیسه معتکف، تهران: تفکر نوین، 1389.
3.بهشتی، احمد، خانواده در قرآن، قم: بوستان کتاب، 1377.
پی نوشت ها:
[1]- انارکی اردکانی، حسین، ازدواج از دیدگاه اخلاق و قانون، قم: پیام مقدس، 1386، ص21.
[2]- قران کریم، سوره روم، آیه 21.
[3]- قران کریم، سوره بقره، آیه 25.
[4]-بهشتی، احمد، خانواده در قرآن، قم: بوستان کتاب، 1377، ص37.
[5]- همان ص71.
[6]- برن، راندا، راز، ترجمه نفیسه معتکف، تهران: تفکر نوین، 1389، ص33.
[7]- انارکی اردکانی، حسین، ازدواج از دیدگاه اخلاق و قانون، قم: پیام مقدس، 1386، ص12
منبع: اندیشه قم
