روز زیارتی مخصوص امام رضا (علیه السلام)
پرسش :
چرا ۲۳ ذی‌القعده، روز زیارتی مخصوص امام رضا علیه السلام است؟
پاسخ :
پاسخ توسط حجت‌الاسلام مهدی غلامعلی، عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن:
درباره ولادت ثامن الحجج(ع) مشهور همان یازدهم ذی‌القعده سال 148 هجری در شهر مدینه است که در متون مختلف مانند «مصباح کفعمی» و «تاریخ الموالید فی الموالید ائمه و وفیاتهم» بیان شده است. البته در دو کتاب «مرآت الحق» و «عوالم العلوم» هم به طور مفصل آورده است، البته درباره روز ولادت امام رئوف هم گزارش‌هایی بیان شده است، از جمله اینکه ولادت حضرت روز پنجشنبه بوده است که در «عیون اخبار الرضا» و «الارشاد» آورده شده است، البته برخی تواریخ روز جمعه را نیز ذکر کرده‌اند.
غیر از روز یازدهم ذی‌القعده نظرات غیر قابل قبول یا کم اعتبار هم مطرح شده از جمله روز سوم، هفتم و هشتم شوال، یازدهم ذی‌الحجه، یازدهم ربیع‌الاول و ربیع الآخر که البته در کتاب‌های معتبرتر نظیر «کافی»، «تهذیب الاحکام» و «إرشاد» همان یازدهم ذی‌القعده ذکر شده است.
درباره علت نامگذاری روز 23 ذی‌القعده به نام «روز زیارتی مخصوص امام رضا(ع)» باید گفت: در باب زیارت روایت‌های متعدد نقل شده است، به گونه‌ای که در کتاب «کامل الزیارة» ابن قولویه که معتبرترین و کهن‌ترین کتاب زیارتی است که حدود هزار سال -در قرن چهارم- پیش نگارش یافته است، روایت‌های متعددی درباره ثواب زیارت ائمه(ع) آمده است.
بعد از روایت‌های ثواب زیارتی حضرت سیدالشهدا(ع)، روایت‌های ثواب زیارتی امام رضا(ع) نسبت به دیگر ائمه(ع) در جایگاه دوم قرار دارد، در روایتی جواد الائمه(ع) ثواب زیارتی پدر بزرگوارش را بالاتر از ثواب زیارتی امام حسین(ع) دانسته و می‌فرماید: زیارت پدرم افضل است، زیرا حضرت اباعبدالله الحسین(ع) را همه مردم زیارت مى‌کنند؛ اما پدرم را جز خواص شیعه زیارت نمى‌کنند.
فرقه‌های باطل درون شیعی از جمله چهار امامی، شش امامی و هفت امامی جایگاهی برای امام رضا(ع) قائل نیستند. هشت امامی‌ها، امامت حضرت رضا(ع) و در ذیل آن امام مهدی(عج) را قبول دارند، با وجود فرقه‌های باطل درون شیعی تأکیدات زیادی قبل از ولادت و شهادت ثامن‌الحجج(ع) برای زیارت حضرت شده است که این امر توسط ائمه بعدی امام رضا(ع)، از جمله امام جواد(ع) و امام هادی(ع) بارها مورد سفارش واقع شده است.
روز 23 ذی‌القعده، ماه رجب و روز شهادت امام رضا(ع) به عنوان روز زیارتی مخصوص ایشان مطرح شده است. اهل بیت(ع) از این منظر خواسته‌اند که شیعه به امام رضا(ع) توجه زیادی کند تا پاسخی به آن انحراف‌ها باشد که در اندیشه شیعه هفت امامی (واقفیه) رخ داد، زیرا آن‌ها معتقد به این بودند که امام کاظم(ع) آخرین امام بوده است و از دیده‌ها غائب شده و یک روز ظهور می‌کنند! بنابراین امامت امام رضا(ع) را انکار کردند. اهل‌بیت(ع) خواستند این سرخط را به شیعیان بدهند که این انحراف، انحراف باطلی است و تعیین روز زیارتی برای امام رضا(ع) خط بطلانی بر اندیشه‌های فرقه‌های باطل شیعه باشد، بنابراین حرکت شیعیان از شهرهای مختلف آن هم در زمان عباسیان برای زیارت حرم امام رضا(ع) برای یک روز خاص بسیار ارزشمند بوده است.
ابن قولویه قمی از قول حمدان نقل می‌کند: روزی به محضر مولایم حضرت امام جواد(ع) تشرّف پیدا کردم و به ایشان عرض کردم: پاداش زائری که مرقد پدرت حضرت رضا علی بن موسی الرضا را در خراسان زیارت کند، چقدر است؟ امام در پاسخ فرمود: کسی که قبر پدرم را زیارت کند، خداوند گناهان حال و گذشته او را خواهد آمرزید. حمدان می گوید: من ایوب بن نوح را ملاقات کردم و گفتم: ای اباالحسین! من از مولا و حجت خدا امام جواد، چنین و چنان شنیدم، ایوب گفت: ایا من به دانش تو بیش از آنچه شنیده‌ای، نیفزایم؟ گفتم: بله. گفت: من از امام جواد(ع) این روایت را شنیدم و سپس آن حضرت افزود: کسانی که پدرم را زیارت کنند، در روز قیامت برای آنان منبرهایی مقابل منبر رسول الله(ص) نهاده خواهد شد، تا همه از حساب و کتاب قیامت فارغ شوند.
آن گاه حمدان می‌گوید: من بعد از چندی، ایوب بن نوح را دیدم که به شهر طوس به زیارت حضرت رضا(ع) مشرف شده. تا مرا دید گفت: به زیارت مولایم آمده‌ام و هدفم به دست آوردن منبری است که امام جواد(ع) فرموده است.
منبع: فارس
پاسخ توسط حجت‌الاسلام مهدی غلامعلی، عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن:
درباره ولادت ثامن الحجج(ع) مشهور همان یازدهم ذی‌القعده سال 148 هجری در شهر مدینه است که در متون مختلف مانند «مصباح کفعمی» و «تاریخ الموالید فی الموالید ائمه و وفیاتهم» بیان شده است. البته در دو کتاب «مرآت الحق» و «عوالم العلوم» هم به طور مفصل آورده است، البته درباره روز ولادت امام رئوف هم گزارش‌هایی بیان شده است، از جمله اینکه ولادت حضرت روز پنجشنبه بوده است که در «عیون اخبار الرضا» و «الارشاد» آورده شده است، البته برخی تواریخ روز جمعه را نیز ذکر کرده‌اند.
غیر از روز یازدهم ذی‌القعده نظرات غیر قابل قبول یا کم اعتبار هم مطرح شده از جمله روز سوم، هفتم و هشتم شوال، یازدهم ذی‌الحجه، یازدهم ربیع‌الاول و ربیع الآخر که البته در کتاب‌های معتبرتر نظیر «کافی»، «تهذیب الاحکام» و «إرشاد» همان یازدهم ذی‌القعده ذکر شده است.
درباره علت نامگذاری روز 23 ذی‌القعده به نام «روز زیارتی مخصوص امام رضا(ع)» باید گفت: در باب زیارت روایت‌های متعدد نقل شده است، به گونه‌ای که در کتاب «کامل الزیارة» ابن قولویه که معتبرترین و کهن‌ترین کتاب زیارتی است که حدود هزار سال -در قرن چهارم- پیش نگارش یافته است، روایت‌های متعددی درباره ثواب زیارت ائمه(ع) آمده است.
بعد از روایت‌های ثواب زیارتی حضرت سیدالشهدا(ع)، روایت‌های ثواب زیارتی امام رضا(ع) نسبت به دیگر ائمه(ع) در جایگاه دوم قرار دارد، در روایتی جواد الائمه(ع) ثواب زیارتی پدر بزرگوارش را بالاتر از ثواب زیارتی امام حسین(ع) دانسته و می‌فرماید: زیارت پدرم افضل است، زیرا حضرت اباعبدالله الحسین(ع) را همه مردم زیارت مى‌کنند؛ اما پدرم را جز خواص شیعه زیارت نمى‌کنند.
فرقه‌های باطل درون شیعی از جمله چهار امامی، شش امامی و هفت امامی جایگاهی برای امام رضا(ع) قائل نیستند. هشت امامی‌ها، امامت حضرت رضا(ع) و در ذیل آن امام مهدی(عج) را قبول دارند، با وجود فرقه‌های باطل درون شیعی تأکیدات زیادی قبل از ولادت و شهادت ثامن‌الحجج(ع) برای زیارت حضرت شده است که این امر توسط ائمه بعدی امام رضا(ع)، از جمله امام جواد(ع) و امام هادی(ع) بارها مورد سفارش واقع شده است.
روز 23 ذی‌القعده، ماه رجب و روز شهادت امام رضا(ع) به عنوان روز زیارتی مخصوص ایشان مطرح شده است. اهل بیت(ع) از این منظر خواسته‌اند که شیعه به امام رضا(ع) توجه زیادی کند تا پاسخی به آن انحراف‌ها باشد که در اندیشه شیعه هفت امامی (واقفیه) رخ داد، زیرا آن‌ها معتقد به این بودند که امام کاظم(ع) آخرین امام بوده است و از دیده‌ها غائب شده و یک روز ظهور می‌کنند! بنابراین امامت امام رضا(ع) را انکار کردند. اهل‌بیت(ع) خواستند این سرخط را به شیعیان بدهند که این انحراف، انحراف باطلی است و تعیین روز زیارتی برای امام رضا(ع) خط بطلانی بر اندیشه‌های فرقه‌های باطل شیعه باشد، بنابراین حرکت شیعیان از شهرهای مختلف آن هم در زمان عباسیان برای زیارت حرم امام رضا(ع) برای یک روز خاص بسیار ارزشمند بوده است.
ابن قولویه قمی از قول حمدان نقل می‌کند: روزی به محضر مولایم حضرت امام جواد(ع) تشرّف پیدا کردم و به ایشان عرض کردم: پاداش زائری که مرقد پدرت حضرت رضا علی بن موسی الرضا را در خراسان زیارت کند، چقدر است؟ امام در پاسخ فرمود: کسی که قبر پدرم را زیارت کند، خداوند گناهان حال و گذشته او را خواهد آمرزید. حمدان می گوید: من ایوب بن نوح را ملاقات کردم و گفتم: ای اباالحسین! من از مولا و حجت خدا امام جواد، چنین و چنان شنیدم، ایوب گفت: ایا من به دانش تو بیش از آنچه شنیده‌ای، نیفزایم؟ گفتم: بله. گفت: من از امام جواد(ع) این روایت را شنیدم و سپس آن حضرت افزود: کسانی که پدرم را زیارت کنند، در روز قیامت برای آنان منبرهایی مقابل منبر رسول الله(ص) نهاده خواهد شد، تا همه از حساب و کتاب قیامت فارغ شوند.
آن گاه حمدان می‌گوید: من بعد از چندی، ایوب بن نوح را دیدم که به شهر طوس به زیارت حضرت رضا(ع) مشرف شده. تا مرا دید گفت: به زیارت مولایم آمده‌ام و هدفم به دست آوردن منبری است که امام جواد(ع) فرموده است.
منبع: فارس
