چگونه انتقاد پذیر و انتقاد کننده خوبى باشیم
پرسش :
چگونه انتقاد پذیر و انتقاد کننده خوبى باشم؛ که هم انتقادم واقعاً سازنده باشد و هم در دیگران تأثیر مثبت ایجاد کند؟
پاسخ :
چگونگى انتقاد از دیگران، بیشتر مربوط به بحث مخاطب شناسى و تأثیرگذارى است. اگر از اصول روان شناختى در تأثیرگذارى، آگاهى کافى داشته باشید و به آن پایبند بمانید، به هدف مورد نظر خواهید رسید. به همین دلیل نکاتى درباره نحوه تأثیرگذارى ارائه مى گردد.
مسئله تأثیرپذیرى یا تأثیرگذارى در حدود کیفیت آن، بستگى به توانایى و قابلیت هاى انسان در ابعاد مختلف دارد. مهم ترین امورى که در تأثیرگذارى دخالت دارد، ویژگى هاى روحى - از قبیل اراده استوار، اخلاق نیکو، حسن معاشرت و آگاهى ها و توانایى هاى علمى بالا - است. تأثیرپذیرى مثبت نیز تا حدودى، به این امور و میزان انعطاف پذیرى و حقیقت طلبى شخص ارتباط دارد؛ اما تأثیر پذیرى هاى منفى برخاسته از ضعف آگاهى و اراده است. بنابراین به هر اندازه در تقویت اراده خود، گسترش صفات حسنه و خلق و خوى پسندیده و افزون سازى آگاهى و دانش خود تلاش کنید، به تدریج توان تأثیرگذارى بیشترى خواهید داشت[1].
با رعایت اصول و نکات ذیل، مى توانید میزان تأثیرگذارى خویش را افزایش دهید:
1. کار خود را با تحسین و قدردانى صمیمانه از طرف مقابل شروع کنید.
2. برنامه خود را با برجسته کردن یک یا چند نکته مثبت و ارزشمند در طرف مقابل و تحسین صادقانه از وى، به خاطر وجود آن امر مثبت، ارتباط خود را با وى پى گیرى کنید.
3. در صورتى که اشتباه و لغزشى در وى مشاهده کردید، مستقیما از او گلایه نکنید و وى را مورد انتقاد مستقیم و سرزنش خود قرار ندهید.
4. قبل از انتقاد از دیگران، درباره اشتباهات خود حرف بزنید.
5. شنونده خوبى باشید و دیگران را تشویق کنید درباره خود براى شما حرف بزنند.
6. صمیمانه دیگران را دوست داشته باشید و به آنها این محبت باطنى خود را اعلام دارید.
7. به دیگران اعتبار بدهید و کارى کنید که احساس کنند مهم هستند.
8. در مخاطب خود، نسبت به کارى که مى خواهید انجام دهد، میل شدیدى ایجاد کنید و فضاى روانى لازم را براى انجام آن عمل فراهم سازید.
9. هر رفتارى را که از دیگران نسبت به خود انتظار دارید، همان را با ایشان در پیش گیرید.
10. نقطه نظرات و دیدگاه هاى خویش را بر دیگران تحمیل نکنید؛ زیرا مردم سخن کسى را که بخواهد عقیده اش را بر آنان تحمیل کند، نمى پذیرند و با کسى که همچون یک سرپرست با ایشان رفتار مى کند، دوستى نمى ورزند و به او اعتماد نمى کنند[2].
پی‌نوشت‌ها:
[1]. براى مطالعه بیشتر ر.ک: معراج السعاده، بحث غضب و حلم.
[2]. ر.ک:
الف. محمد محمدى رى شهرى، دوستى در قرآن، ترجمه سید حسن اسلامى، انتشارات مؤسسه فرهنگى دارالحدیث، چاپ اول، 1379.
ب. دیل کارنگى، آئین دوستیابى، ترجمه ریحانه جعفرى - پروین قائمى، انتشارات نشر پیمان، چاپ اول، 1378.
منبع: اختلالات رفتارى، ابوالقاسم بشیرى؛ نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه ها، قم: دفتر نشر معارف، 1387.
در این زمینه حتما بخوانید:
مسئله تأثیرپذیرى یا تأثیرگذارى در حدود کیفیت آن، بستگى به توانایى و قابلیت هاى انسان در ابعاد مختلف دارد. مهم ترین امورى که در تأثیرگذارى دخالت دارد، ویژگى هاى روحى - از قبیل اراده استوار، اخلاق نیکو، حسن معاشرت و آگاهى ها و توانایى هاى علمى بالا - است. تأثیرپذیرى مثبت نیز تا حدودى، به این امور و میزان انعطاف پذیرى و حقیقت طلبى شخص ارتباط دارد؛ اما تأثیر پذیرى هاى منفى برخاسته از ضعف آگاهى و اراده است. بنابراین به هر اندازه در تقویت اراده خود، گسترش صفات حسنه و خلق و خوى پسندیده و افزون سازى آگاهى و دانش خود تلاش کنید، به تدریج توان تأثیرگذارى بیشترى خواهید داشت[1].
با رعایت اصول و نکات ذیل، مى توانید میزان تأثیرگذارى خویش را افزایش دهید:
1. کار خود را با تحسین و قدردانى صمیمانه از طرف مقابل شروع کنید.
2. برنامه خود را با برجسته کردن یک یا چند نکته مثبت و ارزشمند در طرف مقابل و تحسین صادقانه از وى، به خاطر وجود آن امر مثبت، ارتباط خود را با وى پى گیرى کنید.
3. در صورتى که اشتباه و لغزشى در وى مشاهده کردید، مستقیما از او گلایه نکنید و وى را مورد انتقاد مستقیم و سرزنش خود قرار ندهید.
4. قبل از انتقاد از دیگران، درباره اشتباهات خود حرف بزنید.
5. شنونده خوبى باشید و دیگران را تشویق کنید درباره خود براى شما حرف بزنند.
6. صمیمانه دیگران را دوست داشته باشید و به آنها این محبت باطنى خود را اعلام دارید.
7. به دیگران اعتبار بدهید و کارى کنید که احساس کنند مهم هستند.
8. در مخاطب خود، نسبت به کارى که مى خواهید انجام دهد، میل شدیدى ایجاد کنید و فضاى روانى لازم را براى انجام آن عمل فراهم سازید.
9. هر رفتارى را که از دیگران نسبت به خود انتظار دارید، همان را با ایشان در پیش گیرید.
10. نقطه نظرات و دیدگاه هاى خویش را بر دیگران تحمیل نکنید؛ زیرا مردم سخن کسى را که بخواهد عقیده اش را بر آنان تحمیل کند، نمى پذیرند و با کسى که همچون یک سرپرست با ایشان رفتار مى کند، دوستى نمى ورزند و به او اعتماد نمى کنند[2].
پی‌نوشت‌ها:
[1]. براى مطالعه بیشتر ر.ک: معراج السعاده، بحث غضب و حلم.
[2]. ر.ک:
الف. محمد محمدى رى شهرى، دوستى در قرآن، ترجمه سید حسن اسلامى، انتشارات مؤسسه فرهنگى دارالحدیث، چاپ اول، 1379.
ب. دیل کارنگى، آئین دوستیابى، ترجمه ریحانه جعفرى - پروین قائمى، انتشارات نشر پیمان، چاپ اول، 1378.
منبع: اختلالات رفتارى، ابوالقاسم بشیرى؛ نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه ها، قم: دفتر نشر معارف، 1387.
در این زمینه حتما بخوانید:
